Morgunblaðið - 05.07.2001, Blaðsíða 28

LISTIR
28 FIMMTUDAGUR 5. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Sól sól skín á mig!
Vantar þig ekki frábæra sólarvörn sem
dekrar við húðina og lætur þér líða vel
í ofanálag? Nú getur þú fengið þetta allt
á einu bretti. Estée Lauder SunBlocks
for Face and Body eru geislabanar fyrir
andlit og líkama, sem gefa húðinni raka og
gera hana fallegri um leið og þeir vernda þig gegn
skaða af völdum útfjólublárra geisla sólar (UVA og UVB).
Njóttu sólskinsins í sumar.
Geislabanarnir gæta þín.
Kringlunni, sími 568 9033
Ráðgjafi frá Estée Lauder verður í
versluninni í dag, föstudag og laugardag.
ÞEGAR ég frétti að kvartett
Benjamins Koppels ætti að leika á
tónlistarhátíðinni á Ólafsfirði um
daginn var ég alveg til í að skella
mér norður, en á síðustu stundu
var ákveðið að Benjamin og félag-
ar héldu tónleika í Salnum í Kópa-
vogi og vissu trúlega færri en
vildu af saxófónljóninu unga þar.
Eða kannski var dræm mæting
vegna þess að menn vita ekki hver
Benjamin Koppel er. Fyrst heyrði
ég Benjamin nefndan fyrir tæp-
um áratug. Lísa Pálsdóttir spurði
mig hvort ég hefði hlustað á nýja
diskinn með saxófónundrabarninu
danska, Benjamin Koppel. Það
hafði ég ekki og fékk diskinn lán-
aðan. Benjamin var þá átján ára
og lék af einstökum krafti og svei-
flugleði. Það var greinilegt að
þetta var einn af snillingum fram-
tíðarinnar. Ekki skaðaði ætternið.
Faðirinn hammondorganistinn og
tónskáldið Anders Koppel, sem
stofnaði hina frægu rokksveit
Savage Rose með Thomasi bróður
sínum og konu hans Annisette og
muna margir enn tónlist þeirra
við ballettinn Dødens triump, sem
sýndur var á Konunglega. Seinna
gerði Anders garðinn frægan með
Bazaar, ásamt Peter Bastian og
Flemming Quist Møller. Afi hans
var tónskáldið fræga Herman D.
Koppel og systirin gospelsöng-
konan Maria Carmen Koppel og
lengi gæti ég enn þulið upp fræga
tónlistarmenn af Koppelkyninu.
Benjamin Koppel býr yfir mik-
illi útgeislun og saxófónleikur
hans tryllir jafnt sem töfrar.
Fyrsta lagið á efnisskrá kvart-
ettsins var Mambo de la pianta
eftir altósaxófónleikarann Art
Pepper. Ýmsir muna sjálfsagt
hljóðritun Peppers á þessum
mambó þar sem hann lék dúett
með sjálfum sér, en túlkun Kopp-
els-kvartettsins var að sjálfsögðu
á öðrum nótum. Mann langaði
ekki síður til að dansa en á tón-
leikum Irakere eða annarra eðal-
djasssveita kúbanskra. Frands
Rifbjerg stóð sig með prýði, en
hann hljóp í skarðið fyrir tromm-
ara kvartettsins Jacob Andersen.
Þess má geta til gamans að
Frands er ekki síður vel ættaður
en Benjamin – faðir hans er einn
helsti rithöfundur Norðurlanda,
Klaus Rifbjerg. Næst kom
splunkunýr ópus í sjö áttundu og
ber enn ekkert annað nafn. Lýr-
ísk ballaða ekki síður en Holt-
emmen, einnig eftir Benjamín, en
hana má finna á stórbrotnum dúó-
diski hans og Steen Rasmussens:
Quiftness, sem Stunt hefur gefið
út. Merkilegt má telja að ekkert
af tónlist Benjamins hefur fengist
hérlendis þó hann hafi verið í röð
helstu norrænna djassleikara síð-
asta áratugar.
Tvö næstu verk voru eftir
Benjamin og má heyra þau á nýj-
ustu kvartettskífu hans; armadillo
race. Blue 4 Blue og Coconino
Country. Annarsvegar fjörblús
með boppbragði og hinsvegar lýr-
ísk ballaða með rætur í evrópskri
tónskáldahefð. Þarna kom hinn
dýnamíski styrkur Benjamins vel
í ljós. Síðasta lag fyrir hlé var svo
trylltur mambó: Tin Tin Deo eftir
Dizzy Gillespie. Eftir hlé upphófst
ópus eftir píanistann Steen Rasm-
ussen, Longin, blúsuð ballaða
þarsem Benjamin blés meistara-
legan sóló þarem allur styrkleika-
skalinn var spenntur. Annar ópus
eftir Steen var á efnisskránni:
Better Get It Right First Time,
fönkað kraftablús. Andres Koppel
átti eitt lag eftir hlé, Rómeó og
Júlíu, hæga sömbu með rokk-
bragði. Þá léku Benjamin og
Steen undurfagra ballöðu eftir
Benjamin: Horneks. Básúnuleik-
arinn Lis Wesberg var gestur í
tveimur ópusum Benjamins, tit-
illaginu af kvartettskífu hans
fyrrnefndri sem var spiluð á
formúlu eitt hraða og í ónefndu
lagi í 6/8. Minnti það stundum á
Móður mína í kví kví þó ljúfara
væri.
Lokalag tónleikanna var perlan
Ellingtons Limbo Jazz, sem fyrst
heyrðist er hann hljóðritaði með
Coleman Hawkins, þar sönglaði
Sam Woodyard með trommuleik
sínum, enda vissi enginn að upp-
taka væri hafin. Benjamin notaði
lagið til að kynna félaga sína.
Hinn vandaða píanista Steen
Rasmussen, með karabískt blóð í
æðum og smá Tynerisma, bassa-
leikarann ljúftóna Jacob Christ-
iansen, trommarann þétta,
Frands Rifbjerg og básúnuleikar-
ann Lis Wessberg, sem litaði tón-
listina á réttum stöðum þó slakur
sólisti væri. Sjálfur var Benjamin
drifkraftur kvartettsins, virtúós á
heimsmælikvarða.
Þeir sem misstu af honum í
þessari Íslandsferð geta huggað
sig við það að hann kemur hingað
átjánda ágúst er tekið verður for-
skot á menningarnótt í Norræna
húsinu. Þar leikur danska heims-
djasssveitin Kakophonia, sem
þeir feðgar skipa ásamt Jacob
Andersen.
Vernharður Linnet
Heimsklassasax
DJASS
S a l u r i n n , K ó p a v o g i
Benjamin Koppel altósaxófón,
Steen Rasmussen píanó,
Jonas Westergaard bassa og
Frands Rifbjerg trommur.
Gestaleikari: Lis Wessberg
básúnu. 29.6. 2001.
KVARTETT BENJAMINS
KOPPELS
LISTASAFN Íslands hefur fengið
aukinn húsakost undir starfsemi
sína á Laufásvegi 12. Ríkissjóður
festi kaup á húseigninni fyrir
Listasafn Íslands í árslok 1997, og
á undanförnum árum hefur verið
unnið að því að laga húsnæðið að
þörfum safnsins. Í fyrradag buðu
forsvarsmenn Listasafnsins
menntamálaráðherra og fulltrúum
ráðuneytisins í skoðunarferð um
húsið, sem er á fjórum hæðum
ásamt kjallara og hýsir skrifstofur,
starfsmannaaðstöðu, bókasafn og
viðgerðarstofu.
Ólafur Kvaran, forstöðumaður
Listasafnsins, segir nýja húsnæðið
hafa mikla þýðingu fyrir starfsem-
ina, enda hafi sá hluti hennar sem
nú flytur á Laufásveg 12 verið í
bráðabirgðahúsnæði í safnbygg-
ingunni fram til þessa. „Aðstaða
viðgerðarstofunnar til að sinna við-
haldi, umsjón og viðgerðum á lista-
verkum er nú orðin mjög góð.
Sama er að segja um bókasafnið,
en listasafnið hefur hug á að
byggja þar upp heimildarsafn um
íslenska myndlist, sem nýtast mun
í fræðslu- og rannsóknarstarfsemi.
Síðast en ekki síst hefur aðstaða
starfsmanna gjörbreyst til batnað-
ar,“ segir Ólafur. Með flutningi
hluta starfseminnar á Laufásveg
12 losnar einnig rými í safnbygg-
ingunni sjálfri. Mun það verða nýtt
undir verslun, geymslur og tölvu-
og upplýsingaþjónustu við gesti
safnsins.
Hönnun húsnæðisins annaðist
Go Form, Guðrún Margrét Ólafs-
dóttir og Oddgeir Þórðarson, en
Framkvæmdasýsla ríkisins hafði
umsjón með verkinu.
Morgunblaðið/Sverrir
Ólafur Kvaran, forstöðumaður Listasafns Íslands, og Knútur Bruun,
formaður safnráðs, leiða Björn Bjarnason menntamálaráðherra um
nýtt húsnæði listasafnsins á Laufásvegi 12.
Listasafn Íslands
fær aukið rými
LISTAMANNAPARIÐ Caroline
Bittermann og Peter Duka hefur
vakið athygli fyrir rómantískt aftur-
hvarf sitt til hugmyndarinnar um
lystigarðinn sem frumspekilegt og
malerískt athvarf. Frá 1995 hafa
þessir Berlínarbúandi Bæjarar unn-
ið að viðamiklu hugmyndaverki sem
þau kalla Þriðja herbergið – Die
Dritte Kammer. Þriðja herbergið er
ímyndað svið, eins konar hugmynda-
banki eða samansafn, krossgötur,
stefnumót og staður sífelldra um-
breytinga. Útgangspunkturinn er
annars vegar lystigarðurinn sem
skipulagt svæði í bæ eða borg, og
garðurinn sem draumkennt hugar-
fóstur þar sem menn geta glatað sér
í óáþreifanlegum dagdraumum.
Það er ekki erfitt að sjá hvaðan
þau Bittermann og Duka fá grunn-
hugmyndir sínar. Barokkgarðurinn
sem heimur á mörkum menningar
og náttúru var stórkostlegt listaverk
sem ekki nýttist aðeins sem afdrep
til íhugunar og dagdrauma. Hann
var viðfangsefni listamanna sem sáu
í honum horfna paradís, aldingarð-
inn sem maðurinn hafði glatað þegar
hann komst til skilnings á sjálfum
sér og aðstæðum sínum. Ef til vill
hafa skipulagsfræðingar á borð við
André le Nôtre, hönnuð Versala-
garðanna, fengið meira olnbogarými
til að umbylta umhverfinu en nokkr-
ir aðrir listamenn, fyrr og síðar.
Málarinn Claude Lorrain, sam-
ferðamaður Le Nôtre, var fullkomin
andstæða skrúðgarðameistarans því
garðar hans voru ekki raunverulegir
heldur myndir af draumsýn sem
aldrei gat fyllilega ræst. Þó reyndu
ófáir Englendingar á 18. öld að búa
til garða sem litu út eins og lands-
lagið í myndum Claude. Þannig urðu
til raunverulegir garðar sprottnir af
óraunverulegri draumsýn. Það eru
einmitt slíkir snertifletir milli mynd-
ar, uppdráttar og raunveruleika sem
eru meginvettvangur þeirra Bitter-
mann og Duka.
Viðfangsefni þeirra teygja sig um
alla króka og kima lysti- og skrúð-
garða hvar sem þá er að finna, og
hvort sem þeir geta heitið raunveru-
legir eða ímyndaðir. Ef staðsetja
ætti tvímenningana einhvers staðar
meðal annars konar listamanna þá
líkjast hugmyndir þeirra einna helst
sérstæðum þankagangi Borges heit-
ins. Garður stíganna sem greinast er
á skyldum nótum, enda var Borges
þannig sagnaþulur að menn vissu
sjaldnast hvar raunveruleikanum
sleppti og hugmyndaflugið tók öll
völd.
Reyndar eiga
Bittermann og
Duka fjölmarga
samferðarmenn í
rómantískri leit
sinni að Garði
hinna jarðnesku
lystisemda. Gallerí
Gangur hefur þeg-
ar kynnt okkur
verk Alice Stepan-
ek og Steve Maslin,
sem hafa bæki-
stöðvar í Köln, en
segja má að Gal-
erie für Land-
schaftskunst í
Hamborg, með þau
Önnu Guðjónsdótt-
ur og Till Krause í
forsvari, sé mikil vítamínsprauta fyr-
ir þetta sérstæða afturhvarf til
skrúðgarðsins í sinni umfangsmiklu
mynd.
Á Gangi Rekagranda 8, kynntu
þau Bittermann og Duka þriðju
manneskjuna til sögunnar, sem er
Christine nokkur Buck, garðyrkju-
maður í aldarfjórðung, og umsjón-
armaður síðastliðin sjö ár með Hall-
areyjunni í Köpenick, í útjaðri
Berlínar. Tvímenningarnir taka
Buck umyrðalaust sem listamanni
og nýta sér óeigingjarnt starf henn-
ar til vangaveltna um enn eina hlið
listræktar sinnar. Þannig verður til
ný opnun í hugmyndabanka málar-
anna tveggja með tilkomu þessa
samviskusama garðyrkjustjóra sem
haldið hefur Hallareyjunni í horfinu
gegnum þunnt og þykkt, meðal ann-
ars fall Berlínarmúrsins og samein-
inguna. Greinilegt er að málaralist
eins og sú sem Bittermann og Duka
iðka nær langt út fyrir þær þröngu
skorður sem slíkri list eru jafnan
settar hér á landi.
Leitin að hinu maleríska
MYNDLIST
G a l l e r í G a n g u r ,
R e k a g r a n d a 8
Sýningu lokið.
MÁLVERK
CAROLINE
BITTERMANN
& PETER DUKA
Christine Buck, hinn frjói vitorðsmaður málaranna
Caroline Bittermann og Peter Duka.
Halldór Björn Runólfsson
Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson