Morgunblaðið - 15.07.2001, Qupperneq 8

MORGUNBLAÐINU barst í gær
eftirfarandi athugasemd frá Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur, borgar-
stjóra í Reykjavík, vegna forystu-
greinar blaðsins á laugardag:
„Í leiðara Mbl. í dag gætir hrap-
allegs misskilnings hjá leiðarahöf-
undi á bókun sem borgarráð gerði
sl. þriðjudag vegna kostnaðar
Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins af
fæðingarorlofi feðra. Í bókuninni er
þeim tilmælum beint til stjórnenda
slökkviliðsins að „í skipulagi starf-
seminnar verði leitað allra leiða til
að lágmarka útgjaldaauka vegna
fæðingarorlofs feðra“.
Af þessu tilefni óska ég eftir því
að koma eftirfarandi á framfæri:
Borgaryfirvöld fagna að sjálfsögðu
þeim rétti sem feður, slökkviliðs-
menn jafnt sem aðrir, hafa öðlast
með nýjum lögum um fæðingarorlof
og ég hygg að það sé skoðun allra
þeirra sem sitja í borgarráði að með
lögunum sé stigið mikilvægt skref í
átt til aukins jafnræðis foreldra í
uppeldi barna sinna og það sé til
heilla fyrir íslenskar fjölskyldur og
samfélagið allt. Áttu borgaryfirvöld
raunar talsverðan þátt í því að ýta
undir umræðuna um feðraorlof bæði
með því að taka þann rétt upp ein-
hliða fyrir borgarstarfsmenn og eins
með því að gera heimildarmynd um
reynslu íslenskra feðra og fjöl-
skyldna af feðraorlofi. Til fróðleiks
má svo geta þess að einn feðranna
sem fylgst var með í þeirri mynd var
starfandi slökkviliðsmaður.
Ekkert skal um það fullyrt hvort
myndin á einhvern hlut að máli, en
víst er að slökkviliðsmenn eru
ábyrgir feður og nýta sér flestir
hverjir rétt sinn til fæðingarorlofs.
Eins og fram hefur komið í fréttum
hafa 13 slökkviliðsmenn höfuðborg-
arsvæðisins þegar nýtt sér þennan
dýrmæta rétt og flest bendir til að
þeir verði 20 þegar árið er á enda,
eða um fimmtungur slökkviliðs-
manna. Geri aðrir betur!
Þetta er fagnaðarefni, og gefur til
kynna að þar fer ungt og ábyrgt lið
manna. Hitt er svo annað mál að
þegar starfsemi slökkviliðsins var
skipulögð á þessu ári höfðu stjórn-
endur liðsins enga reynslu af fæð-
ingarorlofi og í starfs- og fjárhags-
áætlun ársins var þetta ekki tekið
með í reikninginn. Og af því að í
slökkviliðinu verður alltaf að koma
maður í manns stað þá hafa stjórn-
endur liðsins séð sig knúna til að
mæta orlofi hinna ungu feðra nánast
alfarið með aukinni yfirvinnu ann-
arra liðsmanna. Sú lausn hefur haft í
för með sér mikinn kostnaðarauka
og er líklegt að hann verði 10–15
m.kr. á þessu ári.
Það var af því tilefni sem borg-
arráð sá ástæðu til að beina þeim til-
mælum til stjórnar slökkviliðsins að
„í skipulagi starfseminnar (og þess-
um þætti bókunarinnar má ekki
sleppa úr eins og gert var í leiðara
Mbl.) verði allra leiða leitað til að
lágmarka útgjaldaauka vegna fæð-
ingarorlofs feðra“. Samkvæmt
orðanna hljóðan þýðir þetta auðvitað
ekkert annað en að stjórnendur liðs-
ins leiti hagræðingar í skipulagi
starfseminnar s.s. í vaktaskipulagi
liðsins og ráði þá fleiri menn til
starfa í liðinu í stað þess að greiða
allan aukakostnað með yfirvinnu.
Þetta eru eðlileg og sanngjörn til-
mæli af hálfu þeirra sem fara með
skattfé borgaranna og rangt hjá
leiðarahöfundi að líta svo á að til-
mælin verði ekki skilin öðruvísi en
svo að takmarka eigi rétt starfs-
manna hjá Slökkviliðinu til feðraor-
lofs því varla sé hægt að lágmarka
kostnað vegna þess með öðrum
hætti. Ef grannt er skoðað þarf nett-
an húmor, gúrku eða kannski bara
ofurviðkvæmni til að túlka bókun
borgarráðs með þeim hætti sem
leiðarahöfundur, og raunar fleiri
fjölmiðlamenn, hafa gert.
Hitt er svo annað mál að það er út
af fyrir sig áhugavert að stjórnend-
ur á hefðbundnum karlavinnustöð-
um standa skyndilega andspænis
þeirri staðreynd að fæðingarorlof
kostar sitt bæði í fjármunum og
mannafla og það þarf að taka mið af
því í skipulagi starfseminnar. Þetta
hafa stjórnendur hefðbundinna
kvennavinnustaða vitað lengi og
gert ráð fyrir því í sínum áætlunum.
Vonandi verður þetta á endanum til
þess að jafna stöðu kynjanna á
vinnumarkaði og draga úr þeirri
kynbundnu mismunun sem þar við-
gengst á ýmsum sviðum.“
Athugasemd frá
borgarstjóra
FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 15. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Grasagarðurinn í Laugardal
Nýjar plöntur
árlega
Grasagarðurinn íLaugardal er vin-sæll viðkomu-
komustaður borgarbúa og
gesta höfuðstaðarins, en
garðurinn á einmitt 40 ára
afmæli í sumar. Garðurinn
hefur farið stækkandi ár
frá ári og síðast var bætt
við matjurtagarði sl. sum-
ar. Ingunn Jóna Óskars-
dóttir er garðyrkjufræð-
ingur hjá Grasagarðinum í
Laugardal. Hún var spurð
hvort margar nýjar
plöntur hefðu bæst við að
undanförnu.
„Það bætast á hverju ári
við um 300 til 400 nýjar
plöntur. Við sáum sjálf um
700 nýjum tegundum ár-
lega en af þeim fara í
framhaldsræktun um 300
plöntur. En auðvitað verða líka af-
föll.“
– Hvernig veljið þið nýjar
plöntur?
„Við veljum plöntur frá þeim
stöðum sem eru með sem líkast
veðurfar og hér gerist og vonum
að þær lifi af hér. Við reynum líka
stundum að rækta plöntur sem
við vitum að er á takmörkum að
geti lifað hér. Stundum heppnast
það og stundum ekki.“
– Hver er ykkar mesti sigur í
þessum efnum?
„Ég myndi segja að rósakirsu-
berjatréð okkar vekti mikla að-
dáun á hverju vori þegar það
blómgast snemma og verður þak-
ið bleikum blómum. Lyngrósirnar
þykja líka mjög fallegar, þær
blómgast í maí og eru með fyrstu
plöntunum að bera blóm á vorin.
Rósakirsuberjatréð er frá 1964 og
fræið kom frá Wageningen, heim-
kynni trésins eru Kúrileyjar. Fræ
lyngrósarinnar kom frá Tromsö í
Noregi en heimkynni hennar er
Vestur-Kína.“
– Hvað eruð þið núna með
margar plöntur?
„Nær fimm þúsund plöntur eru
í garðinum núna, bæði tegundir
og yrki.“
– Hvað er yrki?
„Það eru jurtir sem hafa verið
kynbættar. Mikið er gert af því að
kynbæta jurtir, sérstaklega í
rósarækt, en slíkar plöntur verða
sumar ófrjóar – ef þær skila fræi
getur útkoman verið óörugg.“
– Eru margar plöntur íslensk-
ar?
„Við erum með um 320 plöntur
af íslensku flórunni, en það er sér-
stök deild hjá okkur. Við erum
með t.d. þær tvær rósir sem vaxa
villtar á Íslandi, þ.e. þyrnirós og
glitrós, ásamt flestum þeim blóm-
tegundum sem vaxa hér. Einnig
erum við með mikið af grösum.“
– Er auðveldara að rækta ís-
lenskar villtar plöntur en erlend-
ar ræktaðar?
„Nei, ef eitthvað er þá er það
erfiðara. Þegar íslensku villtu
plönturnar eru komnar í garða er
jarðvegurinn oft of feitur fyrir
þær. Þær eru vanar erfiðari að-
stæðum og vaxa því oft úr sér,
verða of stórar og ekki
eins fallegar og þær
sem eru úti í nátt-
úrunni, sumar lifa ekki
í ræktun. T.d. eru allir
vendirnir erfiðir, svo
sem maríuvöndur, og
einnig lokasjóður, sem
er erfitt að rækta nema
í sambýli við gras. Við erum með
okkar plöntur í hólfum í stein-
hæð.“
– Eru þið með allflestar plöntur
sem hér eru ræktaðar í görðum?
„Nei, en þó flestar. Þessar
plöntur eru algengar en við erum
meira í að prófa nýjar tegundir
sem geta þá nýst í garða héðan í
frá.“
– Seljið þið fræ?
„Við söfnum fræjum af öllum
plöntum sem við náum fræi af en
það fræ er notað í fræskiptum við
400 aðra grasagarða víðs vegar
um heiminn en ekki selt til al-
mennings. Við höfum því miður
ekki afgang til þess. Ef við eigum
að geta fengið fræ frá öðrum
grasagörðum verða þeir að geta
pantað frá okkur. Við gefum út
nýjan frælista á hverju ári og
sendum í þessa 400 grasagarða og
við fáum þeirra lista. Þetta eru
fræskipti og eru ókeypis fyrir
garðana. Hins vegar er mikil
vinna í frætökunni, það er margra
mánaða verk. Við byrjum að tína
fræ í byrjun ágúst og erum að
fram í október. Síðan erum við
einn og hálfan mánuð að hreinsa
fræin og búa þau til pökkunar.
Síðan koma svo 400 erlendu
frælistarnir sem við þurfum að
lesa og velja úr og panta. Seinna
sáum við því sem við pöntum. “
– Koma margir að heimsækja
ykkur?
„Það er ekki selt inn í garðinn,
það er ókeypis aðgangur, en ég
veit að við erum gífurlega vinsæl
þegar sólin skín og svo dregur
veitingastaðurin Kaffi Flóra að
gesti. Við eigum ýmsa fastagesti,
þ.á m. tíu herramenn sem koma á
hverjum degi kl. 11, þeir kynntust
hér í garðinum og koma hingað til
að fá sér göngutúr og spjalla í eina
klukkustund daglega.“
– Þið eruð líka með
ræktun innanhúss?
„Já, garðskálinn
okkar var opnaður
1990 og er 310 fermetr-
ar en í honum eru eigi
að síður milli 100 og
130 plöntutegundir, að-
allega tré, runnar og klifurplöntur
sem eiga það sameiginlegt að þola
ekki íslenskan vetur. Skálinn er
opinn jafnt að sumri sem vetri en
kaffistofan er opin yfir sumarið.
Fólk getur líka komið með nesti
og borðað, bæði í Lystihúsinu og
víðar.
Ingunn Jóna Óskarsdóttir
 Ingunn Jóna Óskarsdóttir
fæddist 27. júní 1947 í Reykjavík.
Hún lauk gagnfræðaprófi 1963
frá Gagnfræðaskóla verknáms
og prófi sem garðyrkjufræð-
ingur frá Garðyrkjuskóla rík-
isins í Hveragerði 1992. Hún
starfaði sem skrifstofumaður um
árabil en frá 1989 hefur hún unn-
ið garðyrkjustörf, nú er hún
starfsmaður Grasagarðsins í
Laugardal. Maður Ingunnar er
Jón Sigurðsson byggingatækni-
fræðingur hjá Reykjavíkurborg.
Ingunn á eina dóttur og maður
hennar tvö börn.
Erfiðara að
eiga við ís-
lenskar villtar
plöntur en
sumar erlend-
ar ræktaðar
„Við brúsapallinn bíður hans mær.“
MEÐAL þeirra auglýsinga sem er
að finna á almenningsvögnum fyr-
irtækisins Strætó bs. er auglýsingin
bus.is. Inntur eftir því hvers vegna
enskusletta sé notuð til að auglýsa
heimasíðu fyrirtækisins segir Þór-
hallur Örn Guðlaugsson, for-
stöðumaður markaðs- og þróun-
arsviðs Strætó bs., að hér sé ekki
um enskuslettu að ræða.
„Bus.is stendur fyrir byggðar-
samlag um samgöngur. Fyrirtækið
Strætó bs. er byggðarsamlag um
samgöngur. Þetta er bara til-
viljun,“ segir Þórhallur en getur
þess þó að hér sé um hentuga til-
viljun að ræða. „Auðvitað hefðum
við getað haft þetta straeto.is en við
vildum það ekki. Hins vegar má
geta þess að bus er ekki enskusletta
heldur alþjóðleg skilgreining á al-
menningssamgöngum víða í heim-
inum.“
Auglýsingin bus.is á
almenningsvögnum
Ekki
enskusletta
Samið við
sveitarfélög
FÉLAG íslenskra náttúrufræðinga
gekk frá kjarasamningi við launa-
nefnd sveitarfélaga á miðvikudag.
Ína Björg Hjálmarsdóttir, formaður
félagsins, segir að gengið verði til at-
kvæða um samninginn meðal félags-
manna fljótlega, helst á næstu dög-
um.
Hún segir að um sé að ræða sam-
ræmingu samninga frá síðasta
samningstímabili. Engar sérstakar
breytingar hafi verið gerðar, ein-
hverjar lagfæringar hafi átt sér stað
sem feli í sér hækkun á grunnlaun-
um, en þó sé ekki um neinar heild-
arhækkanir að ræða.
♦ ♦ ♦