Morgunblaðið - 15.07.2001, Qupperneq 21

milljón orð af frönsku yfir á ensku.
Ég var ekki vön að gera kostnaðar-
áætlanir í iðnaði og hafði í raun frekar
lítinn áhuga á þessu, en ég gerði þetta
nú samt fyrir þá og setti saman smá
áætlun. Þeir litu á hana, hlógu og tvö-
földuðu hana svo.“
ESTeam fæðist
Eftir nokkrar tilraunir með hug-
búnað utanaðkomandi aðila ákvað
Guðrún að hanna eigin hugbúnað.
Hún bað þrjá doktorsnema í Grikk-
landi að koma til Svíþjóðar að vinna
með sér. Eftir nokkrar vikur ákváðu
þau að flytja til Grikklands til að
klára verkefnið.
„Við unnum dag og nótt í þrjá mán-
uði og þegar við skiluðum af okkur
vinnunni þýddi kerfið 70 milljón orð á
24 tímum. Þrátt fyrir að margt hefði
mátt bæta hrifust yfirmenn fyrirtæk-
isins af frammistöðunni og fengu okk-
ur verkefni upp á 2,5 milljónir dollara
(250 millj. kr.) til að þýða allan tölvu-
bankann þeirra á ensku.
Það frábæra var hinn sterki stuðn-
ingur frá fyrirtækinu. Þeir voru alltaf
til í að hjálpa mér og gerðu sér full-
komlega grein fyrir mikilvægi verk-
efnisins. Þeir höfðu engar áhyggjur
af eignarhluta eða neinu slíku og
leyfðu mér að eiga öll réttindi á hug-
búnaðinum. Þetta er einstakt fyrir-
tæki og ég á enn gott samstarf við
þá.“
Tölvuforritun byggist að miklu
leyti á því að setja upp röklegar leiðir
upplýsinga að niðurstöðu. Leiðin að
góðu þýðingarforriti felst meðal ann-
ars í því að fara handan við hefð-
bundna rökfræði.
„Rökhugsun mannsins er óskap-
lega mikilvæg, en þegar við sköpum
eitthvað nýtt verðum við oft að brjóta
reglur rökfræðinnar. Við verðum að
skapa hluti sem eru ómögulegir sam-
kvæmt rökfræðinni og útvíkkum
þannig heim hins mögulega. Hvernig
fórum við til tunglsins? Það var rök-
lega ómögulegt fyrir hundrað árum.
Einu sinni var röklega ómögulegt að
jörðin væri hnöttur. Rökhugsunin er
spurning um trú. Við trúum því sem
við vitum og það sem við vitum er
rökrétt. En vitneskja okkar um okk-
ur sjálf og heiminn er enn svo ósköp
takmörkuð.“
Sóun á orku og mannauði
„Mér finnst afar mikilvægt að láta
ekki rökhyggjuna ná tökum á hugsun
minni vegna þess að ég verð að geta
skapað. Þegar upp kemur torleysan-
legt vandamál verð ég oft hreinlega
að stíga fram hjá rökhugsuninni. Svo
fer ég aftur til baka til að finna mögu-
leika á því að framkvæma hugmynd-
ina. Þannig vinn ég með verkfræðing-
unum mínum. Ég kasta fram
hugmyndum sem ramba á barmi fá-
ránleikans og þeir finna smám saman
leið að lausninni.“
Trú Guðrúnar á möguleikum Ís-
lendinga í þekkingariðnaði er mikil
og hefur hún sterkar skoðanir á fram-
tíð íslensks atvinnulífs.
„Það er mikilvægt fyrir Íslendinga
að skilja að það er ekkert vit að fara
út í harðan iðnað sem hámenntuð
þjóð í dag. Við sitjum í miðju Atlants-
hafinu með tengiliði bæði við Evrópu
og Bandaríkin. Við getum orðið því-
líkt upplýsingasamfélag að það er
eins og gullnáma. Og svo er verið að
tala um að bæta við einhverjum álver-
um og koma 1.000-1.500 manns í
vinnu þar. Ég spyr bara, hvar ætla
menn að finna þetta fólk? Við verðum
náttúrlega að flytja það inn frá
vanþróuðum löndum sem eru að
keppast við að byggja upp sinn stór-
iðnað á meðan önnur Evrópulönd eru
á fullu við að leggja hann niður.
Mér finnst þetta sárt því ég vil að
Ísland byggi upp menntakerfið sitt
og ég vil að við höldum áfram á því
stigi sem við erum. Við höfum alltaf
verið þjóð sem hugsar í orðum. Við
höfum verið skáld, rithöfundar og
staðið framarlega á því sviði. Við er-
um alveg fullkomlega fær um að
verða mjög öflugt ríki í upplýsinga-
samfélaginu. Við höfum kunnáttuna
og staðsetninguna.“
Landsbyggðin á sér góða von
Þegar minnst er á umræðuna um
landsbyggðarflóttann og tal um skort
á tækifærum þar, segir Guðrún að
ekkert standi í vegi fyrir því að fólk
geti unnið hvar sem er yfir Netið.
Systir hennar, Hildur, vinnur sjálf í
fjarvinnslu frá Stykkishómi og hefur
þaðan samskipti við aðalstöðvarnar í
Aþenu og flýgur þangað nokkrum
sinnum á ári.
„Þetta er ekkert vandamál, við er-
um með starfsmenn í fjórum löndum;
Englandi, Svíþjóð, Íslandi og Grikk-
landi, sem er langt utan við hefðbund-
inn viðskiptaheim. Við eigum enga
viðskiptavini í Grikklandi en nýtum
okkur Netið til hins ýtrasta.
Þessi umræða um landsbyggðina
er fáránleg. Reykjavík er góð borg en
það þýðir ekkert að safna öllu saman
á einn punkt. Við þurfum að hafa
landið lifandi og ef ég get unnið frá
Aþenu með Stykkishólmi hlýtur
Reykjavík að geta unnið með Akur-
eyri, Ísafirði, Patreksfirði, Bolungar-
vík, öllum þessum stöðum, yfir Netið.
Þetta gerist á augnabliki.
Ég hef einnig rætt þann möguleika
að erlend fyrirtæki gætu nýtt raf-
magnið á Íslandi fyrir tölvurnar sínar
og reist tölvuskemmur þar sem Ís-
lendingar rækju tölvubúnað þeirra.
Það væri góð nýting á rafmagni.
Einnig myndast þar miklir mögu-
leikar fyrir íslenska þjónustu við
kerfin.“
Tungutækni í notkun á Íslandi
Menntamál eru Guðrúnu mjög
hugleikin. Telur hún að Íslendingar
séu þar á góðri leið og halda verði
áfram að leggja áherslu á þau.
Ríkisstjórnin hefur nú lagt fram fé
til þess að hefja kennslu og vísinda-
störf í tungutækni við Háskóla Ís-
lands. Kennslan hefst á komandi vetri
sem hluti af íslenskuskor. Hugbún-
aður ESTeam verður notaður í vís-
indasamstarfi milli ríkisstofnana og
háskólans og eins við kennslu. Í þessu
sambandi hefur Guðrún setið fundi
með Háskóla Íslands, utanríkisráðu-
neytinu og menntamálaráðherra.
„Þegar ég ræddi við menntamála-
ráðherra gerði ég mér grein fyrir hví-
líkur maður hann er og hvað hann
hefur ríka þekkingu. Styðji ríkis-
stjórnin betur við bakið á honum get-
ur hann gert kraftaverk fyrir
menntakerfið. Grundvallarforsendan
fyrir því að Ísland vaxi er að skjóta
stoðum undir nám og undir krakkana
sem eru í mennta- og grunnskóla í
dag og styðja þau vel.“
Fólk má ekki verða kjötklessur
Guðrún hefur áhyggjur af hárri
tíðni ólæsi og fáfræði í mörgum rík-
ustu löndum heims. „Þetta er mikið
vandamál. Það er oft á tíðum svo þeg-
ar velmegunarríkjum líður vel, að
fólk nennir ekki lengur að hugsa. Það
fer í gegnum skólakerfið án þess að
læra að lesa og án þess að læra nokk-
urn skapaðan hlut. Við rákumst á það
í Svíþjóð í kringum 1980, að stærð-
fræðikunnáttu og grundvallarþekk-
ingu var að verða afskaplega áfátt. Til
dæmis hafa Bandaríkjamenn yfirleitt
aðeins áhuga á einum hlut, peningum.
Þeir hafa svo mikinn áhuga á þeim að
þeir gera sér ekki lengur grein fyrir
því að leiðin að þeim er að geta unnið
fyrir sínu. Hún felst ekki í því að
braska á verðbréfamarkaðnum eða
slíkum gervispilum. Þú þarft að hafa
kunnáttu og geta valdið þinni vinnu
fyrst og fremst. Fyrir land eins og Ís-
land má ekkert svona gerast. Hér
mega ekki verða nein dauðyfli. Vegna
þess að við erum svo fá verða allir að
leggja sig fram til að ná árangri.“
Guðrún telur að fólk verði að fylgj-
ast með þjóðmálum og atburðum líð-
andi stundar og vera virkt, vilji það
hafa einhver áhrif á umhverfi sitt.
„Það er enginn sem gerir neitt í
þínum málum nema þú sjálfur. Það er
reglan í lífinu. Það að reikna með að
allt verði borið upp í hendurnar á fólki
leiðir aðeins til vonbrigða. Þess vegna
á maður aldrei að vera of linur við
börnin sín. Maður verður að láta þau
hafa fyrir hlutunum. Börn hafa gott
af því að reyna svolítið á sig.“
Börn þurfa að fá að vinna
Þegar Guðrún var níu ára hjálpaði
hún frænku sinni við hreingerningar
á Rannsóknastofnun Háskólans. Það
var henni dýrmæt reynsla. „Mér
fannst það bara gott mál, ég hafði
gaman að því og hún gaf mér smá
vasapening fyrir. Meðan ég var þarna
var ég að skoða söfnin. Þar voru
heilar uppi á vegg og allt voða spenn-
andi. Ég held að ég hafi verið komin í
fyrstu vinnuna mína fjórtán eða
fimmtán ára. Að láta börn vinna í
þrælkun eins og í Asíulöndum er
hræðilegt, en að leyfa börnum að
vinna í hófi, eins og hefur verið gert í
bæjarvinnunni, er gott. Krakkar læra
að hugsa svolítið um sig, fá smá pen-
ing og öðlast sjálfstæði.“
Guðrúnu þykir ekki skynsamlegt
að lengja grunnskólaárið og telur
eina tilgang þess að útvega barna-
pössun fyrir foreldrana, börnin læri
ekki meira í skólanum þótt þau eyði
þar lengri tíma.
„Auðvitað er gott að börnin séu í
fríi samtímis foreldrunum. Í gamla
daga var til mjög einföld lausn.
Krakkar voru sendir í sveit. Þar lærði
maður svo margt og braggaðist. Ég
hef til dæmis aldrei haft áhyggjur af
því að verða atvinnulaus eða ósjálf-
bjarga. Maður öðlast sjálfsöryggi af
því að vita að maður getur staðið á
eigin fótum. Krakkar þurfa að fá smá
styrk af því að hafa farið í sveit og
verið svolítið í burtu frá foreldrum
sínum.“
Elskar starfið og matseldina
Þegar ég spyr Guðrúnu hvort hana
langi einhvern tíma til að yfirgefa
upplýsingasamfélagið og gerast
bóndi eða trillukona úti á landi, hlær
hún og hristir höfuðið. „Auðvitað er
gott að komast aftur á bernskuslóð-
irnar, fjöllin hér á Íslandi gefa mér
svo mikla orku. En ég hef engan
áhuga á því að slíta mig burt frá
vinnunni minni eða, eins og mér hefur
svo oft verið boðið, að selja fyrirtækið
mitt, vegna þess að ég elska það sem
ég er að gera. Ég nýt þess fram í fing-
urgóma og vona að ég haldi því áfram
lengi enn.“
Guðrún hefur mjög gaman af elda-
mennsku og gerir oft tilraunir með
mat. Hún segir einnig íslenska kokka
vera í heimsklassa.
„Þegar ég er þreytt í vinnunni fer
ég inn í eldhúsið í einbýlishúsinu sem
við störfum í og elda fyrir allt liðið. Þá
verða verkfræðingarnir mínir yfir sig
hrifnir vegna þess að þeim finnst svo
gott að borða matinn minn. Við viljum
hafa fyrirtækið heimilislegt.“
Hinn harði heimur viðskiptanna er
Guðrúnu fjarlægur. Í fyrsta lagi er
þýðingargeirinn ólíkur öðrum geirum
nútímatölvuiðnaðar vegna þess að
þeir sem starfa innan hans þekkjast á
fræðilegum grundvelli. Því er sam-
keppnin öll hin drengilegasta. Auk
þess er rekstrarkostnaðar fyrirtæk-
isins mjög lágur og rekstrarumhverf-
ið því mjög sveigjanlegt. „Launin eru
stærsti kostnaðarliðurinn hjá mér.
Ég borga öllum mjög vel af því að
mér finnst að allir eigi að þéna vel
þegar fyrirtækinu gengur vel. Þegar
tekjur minnka drögum við saman
seglin en ég hef aldrei misst starfs-
kraft vegna þess að þeir vita að við
náum flugi á ný. Það eru eðlilegar
sveiflur í tekjum og þegar við þénum
meira tvöfalda ég launin eins og skot.
Ég nenni ekki að safna peningum í
haug. Mér finnst peningar til þess
eins að eyða þeim. Þessi ofuráhersla á
uppsöfnun auðs finnst mér frekar
klén.“
Hamingjan býr ekki í auðæfum
Stjórnmálaskoðanir Guðrúnar fel-
ast í andúð á hvers kyns öfgum, bæði
til hægri og vinstri.
„Þegar ég flúði héðan 1976 fannst
mér kassaárátta Íslendinga svo leið-
inleg. Ég fór svo til Svíþjóðar og
rakst á verndandi, sósíalískt samfélag
og þá andúð á peningum sem þar var
ríkjandi. Í raun tel ég að allt sé gott í
hófi. Verndun sósíalismans er ekki
spennandi, en þensla kapítalismans
er það ekki heldur. Ég tel þó að nú sé
að komast á jafnvægi hér á Íslandi og
fólk hugsi meira um að eiga gott líf
frekar en fermetrafjölda. Hamingjan
felst í því að vera ánægður með sjálf-
an sig og lífið. Maður verður aldrei
hamingjusamur ef maður er að leita
að því hjá einhverjum öðrum eða í
hlutum. Maður má aldrei öfunda fólk.
Við erum öll ólík og þannig á það að
vera.“
svavar@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. JÚLÍ 2001 21
Heimsferðir bjóða nú ótrúlegt tækifæri á
síðustu sætunum til Costa del Sol, 9. ágúst
í eina eða 2 vikur. Þú bókar núna og 4 dögum fyrir brottför segjum við
þér hvar þú gistir og að sjálfsögðu nýtur þú traustrar þjónustu
fararstjóra okkar allan tímann.
Verð kr. 39.985
Verð á mann miðað við hjón
með 2 börn, 2–11 ára, flug, gist-
ing, skattar, 9. ágúst, vikuferð.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Verð kr. 49.985
Verð á mann miðað við hjón
með 2 börn, 2–11 ára, flug,
gisting, skattar, 9. ágúst, 2 vikur.
Verð kr. 49.930
Verð á mann miðað við 2 í íbúð,
9. ágúst, vikuferð.
Aðeins 22 sæti
Stökktu til
Costa del Sol
9. ágúst
í 1 eða 2 vikur
frá kr. 39.985