Morgunblaðið - 18.09.2001, Blaðsíða 45

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 2001 45
púsluspil að koma þessum göngu-
ferðum saman og venjulegast tekið
fleiri mánuði að samræma sumarleyfi
og dagsetningar. Daglegar göngur
hafa verið yfirlýst aðalatriði en guða-
veigar og góður matur að kvöldi talin
nauðsynleg sakir örvunaráhrifa og
endurheimt líkamsþróttar. Við vor-
um búin að ákveða að á næsta ári
skyldum við ganga svonefnda víský-
slóð í Skotlandi og vorum þegar farin
að hlakka til. Ekki flögraði það að
neinum að svo skammt væri til
skapadægurs nokkurs okkar.
Ásbjörn hef ég þekkt frá fyrstu tíð,
frá því áður en ég man eftir mér, allt
frá því að hann sat uppi í barnavagni
og þeytti frá sér snuðinu. Ég var
nokkrum mánuðum eldri og tifaði
kringum vagninn og rétti honum
snuðið aftur. Þannig var okkur sagt
að fyrstu kynnin hefðu verið. Æsku-
og uppvaxtarárunum vörðum við svo
saman. Það er vísast hvorki til það
prakkarastrik né heimskulegt upp-
átæki sem við reyndum ekki eða
prófuðum. Ásbjörn var rólyndur og
hægur þar sem ég var ör og bráður.
Eftir á að hyggja var þetta líkast til
góð blanda þar sem hann var stund-
um nánast eins og hemill og kom
stundum þannig í veg fyrir mestu vit-
leysurnar.
Við ólumst upp á Hamrinum í
Hafnarfirði og Hamarinn var líka að-
alleikssvæðið hvort heldur smíðaðir
voru kofar, grafin jarðhús eða þá
endurleiknar bíómyndir með sverð-
um eða byssum. Þar bjuggum við hlið
við hlið, og þegar foreldrar okkar
beggja fóru svo út í húsbyggingar
vildi svo til að þau hús risu upp hlið
við hlið uppi á Hrauni og þar bjugg-
um við fram yfir tvítugt. Við vorum
ákaflega samrýmdir og það er hálf
skoplegt að hugsa til þess að báðir
vorum við rétthendir, skrifuðum með
hægri hendi, en báðir köstuðum við
bolta eða þá grjóti með vinstri hend-
inni. Báðir bárum við fyrir okkur
hægri fót ef hoppa þurfti á öðrum
fæti í leik, en báðir spörkuðum við
fótbolta með vinstra fæti.
Við sátum aðeins saman í bekk
þrjá vetur í allri okkar skólagöngu.
Þetta gerði að verkum að stundatöfl-
ur okkar féllu ekki saman nema í
undantekningartilfellum. Það skipti
þó ekki öllu máli því að við gátum ver-
ið samferða í skólann og svo hittumst
við í frímínútum. Einn veturinn kom
upp hjá okkur metingur í reikningi.
Systurnar í Kató leyfðu okkur að
reikna heima eins og við vildum og
fara fram úr heimaverkefnum ef svo
háttaði og ef við lukum við einhverja
reikningsbók frá Ríkisútgáfu náms-
bóka afhentu þær okkur einfaldlega
nýja bók með Talnadæmum. Meting-
urinn byrjaði eiginlega með því að
annar reiknaði ef til vill einni síðu
meira en heimaverkefnið hljóðaði
uppá. Hinn svaraði þá kannske með
því að fara tvær síður umfram næst –
og þagði vandlega um það þangað til
komið var í kennslustundina. Ein-
hverju sinni lá ég veikur heima í um
vikutíma. Á sama tíma var Ásbjörn
eldhress og reiknaði eins og honum
væri borgað fyrir það og var kominn
nánast heilli bók á undan mér þegar
ég mætti í skólann aftur. Það tók
langan tíma að ná honum og gekk
ekki almennilega fyrr en hann leyfði
það með því að hætta að reikna
heima. Við gengum í skátahreyf-
inguna sjö eða átta ára gamlir pattar
og áttum fjölmörg ár í þeirri hreyf-
ingu, nánast fram undir tvítugt þótt
þátttakan væri ef til vill óhefðbundin
á seinni árum. Á unglingsárunum
höfðum við félagslegt athvarf í skáta-
heimilinu Hraunbyrgi og vorum þar í
nokkuð stórum hópi sameiginlegra
vina og kunningja. Þannig séð skipti
því ekki svo miklu máli hvort við vor-
um saman í bekk eða ekki. Við sótt-
um hvorugur mikið í það félagslíf
sem skólalífið bauð uppá en þeim
mun meira í frjálslegt félagslíf skáta-
heimilisins. Það var ekki fyrr en kom
að háskólaárunum að við fórum að
fjarlægjast aðeins. Við lásum þó sam-
an í hátíðarsal háskólans heilan vet-
ur. Þar var fyrirferðarmestur hópur
fyrsta árs læknanema, sem Ásbjörn
tilheyrði. Fulltrúar annarra greina
voru svo færri og hljóðlátari. Það var
dálítið einkennilegt þá að horfast í
augu við að þarna var Ásbjörn að
eignast fullt af nýjum kunningjum og
vinum og að við vorum að færast utar
á jaðarinn hvor hjá öðrum því að ég
var jú líka að mynda mín eigin kunn-
ingjasambönd.
Í miðju læknanáminu flutti Ás-
björn svo á Garð og ég fór í fram-
haldsnám til útlanda. Þegar við hitt-
umst svo næst voru makar okkar
komnir til sögunnar og vináttan end-
urnýjaðist í formi fjölskyldna. Rétt
eftir heimkomuna til Íslands fékk ég
svo heldur betur að njóta Ásbjörns
þegar hann kom mér í skyndi í hend-
ur kollega sinna á Landakoti til lækn-
inga. Meðan sú meðferð varði fylgd-
ist hann með, studdi og huggaði
fjölskyldu mína. Það var löngu fyrir
daga Heimahlynningar. Hann sagði
mér eftir á að ég hefði verið erfiður
sjúklingur, frekur og leiðinlegur. Ég
hafði að sjálfsögðu allt aðrar skýring-
ar, taldi mig hafa sumpart verið hant-
eraðan eins og eitthvert sálarlaust
númer líkast því sem ég hefði verið til
fyrir læknana en ekki þeir fyrir mig.
Þetta entist okkur sem umræðuefni
nokkuð lengi. Ekki veit ég hvort allir
læknar sækja sýni í sjálfa sig í skyni
fróðleiksöflunar eða reyna á sjálfum
sér þau próf og prufutökur sem sjúk-
lingar þurfa að gangast undir. Færi
líkast til sumt betur ef þeir gerðu það
fleiri. Það mundi þá ef til vill stundum
gera meðferð sjúklinga markvissari.
Ásbjörn sótti sýni í sjálfan sig þegar
honum þótti henta og einhverju sinni
þræddi hann sjálfan sig með svo-
nefndri magasondu í því skyni að
sækja sýni úr skeifugörn vegna ein-
hverrar rannsóknar sinnar fremur
en að velja úr einhvern sjúkling sem
fórnarlamb. Frá unga aldri var Ás-
björn rökviss og rökfastur og var
fljótur að sjá kjarnann í hverju máli.
Stundum tók það á taugarnar þegar
hann var að flysja skoðanir mínar og
álit nánast eins og lauk þar sem hann
tók hvert lagið utan af þar til kannske
ekkert stóð eftir. Hann var góður
kennari og hafði sínar eigin aðferðir
þar við. Ásbjörn starfaði á rann-
sóknastofu Landsspítalans í ónæm-
isfræði en það starf fullnægði honum
engan veginn. Hann fékk því útrás í
störfum sínum með Heimahlynningu
og á þeim vettvangi fengu hans bestu
eðliskostir notið sín. Hann var góður
drengur og afar traustur þótt hlýjan
væri samt hans aðalsmerki. Eru þeir
vísast orðnir nokkuð margir sem
hafa fengið að njóta sálarstyrks hans
og nærveru á erfiðum stundum.
Mikill harmur er kveðinn þeim Jó-
hönnu, Ástu og Huldu, systkinum
Ásbjörns og fjölskyldum þeirra. Við
Sigríður og Iðunn Elsa sendum þeim
öllum okkar innilegustu samúðar-
kveðjur á þessari raunastund. Farðu
vel, bróðir og vinur, og hafðu þökk
fyrir allt og allt.
Kristinn.
Með Ásbirni Sigfússyni er fallinn
frá góður drengur og mikill maður.
Hvernig er vinur og félagi til áratuga
sem fellur frá langt fyrir aldur fram
best kvaddur? Við þeirri spurningu
eru engin góð svör, okkur er flestum
orðs vant. Einhvers staðar segir að
silfurkerin sökkvi í sjó en soðbollarn-
ir fljóti og það virðist enn sannast
hér, prýðisfólkið verður stundum
skammlíft. Hópurinn sem braut-
skráðist frá læknadeild 1975 var um
margt sérstakur. Þar var margt
hæfileikafólk, sterkir og áberandi
einstaklingar sem náðu að mynda
traustan hóp og samstæðan á 7 ára
námsferli í læknadeild. Ýmsir kynnt-
ust þar, aðrir höfðu kynnst í mennta-
skóla og nokkrir höfðu kynnst í
bernsku. Menn voru í „erfiðu námi“
eins og það hét, unnu mikið á nám-
skeiðum, í tímum og á lesstofu. Í
hópnum myndaðist sérstæður andi
og samkennd, sem flestir þekkja er
reynt hafa. Ýmislegt fleira en lækn-
isfræði tók hugann, við höfðum hug-
sjónir sem ekki hafa enn glatast, lét-
um skoðanir í ljósi, bættum veröldina
með ýmsum uppákomum, sem sumar
voru umdeildar, en náðu allar mark-
miðum sínum. Gleði og bjartsýni réð
ríkjum í hópnum þrátt fyrir puð og
próf, okkur voru allir vegir færir. Í
þessum hópi naut Ásbjörn sín vel,
hann kom þar fram sem leiðtogi, og
sýndi alla þá kosti sem prýddu hann
um ævina. Hann var á margan hátt
sérstök manngerð, hann hafði til að
bera hnífskarpa greind, mikla álykt-
unarhæfni, mikla og stundum kald-
hæðna kímnigáfu, hann var vinur
vina sinna og knár maður og kvikur
til orðs og æðis. Í sál hans þá og síðar
rákust á bjartsýni, kjarkur, ótrúleg
hjálpsemi og fórnfýsi og á stundum
sorg og sút, eins og í sálum margra.
Ásbjörn var maðurinn sem fór yfir
torskilið efni með félögum sínum rétt
fyrir próf, hvatti þá til dáða, og studdi
þá líka þegar verulega kreppti að.
Hann var einbeittur, stundum ein-
þykkur og jafnvel þver, eiginleiki
sem fylgdi honum til hinsta dags.
Hann var þúsundþjalasmiður á
vinnustað, ef eitthvað fór úrskeiðis,
tæki, tól eða aðferð, var hann kall-
aður til og kippti í liðinn. Einhvern
tíma á lífsleiðinni áttuðum við okkur
á því hvað má prýða góðan lækni.
Hann þarf að hafa faglega þekkingu
byggða á vísindalegum grunni, góða
þjálfun, og rétt viðbrögð við hvers
kyns vanda á hraðbergi. Hann þarf
ekki síður að geta sýnt samhygð,
samúð, geta talað við fólk án yfirlæt-
is, geta tjáð sig um tilfinningar þess
og sínar eigin, geta tekið ákvarðanir
sem byggjast á siðrænum grunni.
Ásbjörn var góður læknir og samein-
aði þetta tvennt flestum mönnum
betur. Hann var í hópi bestu klín-
ískra lækna sem ég hef starfað með,
og kannski var það hans Akkilesar-
hæll að gefa þeim hæfileikum sínum
ekki meiri gaum. Ég átti þess einnig
kost að vinna með honum að vísinda-
rannsóknum, og þar nutu ályktunar-
hæfni, sköpunargáfa og greind hans
sín vel. Ásbjörn var maður fjölskyldu
sinnar, hann skildi mikilvægi sam-
vistanna, og var raunverulegur vinur
barna sinna og félagi, eiginleiki sem
margir foreldrar mættu taka sér til
fyrirmyndar. Þau Jóhanna höfðu
fundið sér samastað í sumarhúsi
skammt frá Reynisdröngum, þar
sem þau leituðu skjóls frá amstri
daganna. Þar nutu þau lífsins og
samvistanna og þar var dægurþrasið
léttvægt. Fyrir einhverja gráglettni
örlaganna lést hann þar af slysförum.
Í Hávamálum segir:
„Veistu ef vin þú átt
þann er þú vel trúir
og vilt þú af honum gott geta.
Geði skaltu við þann blanda
og gjöfum skipta,
fara að finna oft.“
Við hefðum eins og fleiri mátt
hlusta betur á höfund Hávamála í
þessu efni, samskiptastundir utan
vinnustaðar urðu of fáar á seinni ár-
um. Við höfum nú minningarnar ein-
ar um góðan dreng. Ég er þakklátur
fyrir viðkynnin og samfylgdina. Við
vottum Jóhönnu og dætrunum
tveimur djúpa samúð okkar, okkar
missir er mikill, þeirra enn meiri.
F.h. lækna brautskráðra 1975,
Sigurður Guðmundsson.
Ásbjörn Sigfússon var einhver sá
hæfasti en jafnframt hógværasti
maður sem ég hef kynnst. Nokkru
eftir að hann lauk kandídatsprófi í
læknisfræði frá Háskóla Íslands með
frábærum árangri árið 1975 hringdu
í mig með stuttu millibili til London,
þar sem ég starfaði um þær mundir,
tveir reyndir læknar, sem hann vann
þá með. Spurðu hvort ég gæti greitt
götu Ásbjörns Sigfússonar, sérlega
efnilegs unglæknis sem hygðist sér-
hæfa sig í ónæmisfræði. Þetta fund-
ust mér góðar fréttir því að ég hafði
þá þegar nokkrum sinnum átt orða-
stað við Ásbjörn á læknisfræðilegum
fundum og þótt mikið til þess koma
hversu skarpur og íhugull hann var,
gagnrýninn en jákvæður.
Ásbjörn hóf sérfræðinám sitt í
London í ársbyrjun 1982 um það leyti
sem vaxandi áhersla var lögð á það í
breskum háskólasjúkrahúsum að
þróa læknisfræðilega ónæmisfræði í
sem nánustum tengslum við grunn-
rannsóknir. Ásbjörn stundaði nám
sitt í stofnun innan University Coll-
ege-sjúkrahússins í London þar sem
þessi þróun var þá komin einna
lengst. Forstöðumenn þessarar
stofnunar voru í allra fremstu röð á
alþjóðlega vísu og kröfuharðir í sam-
ræmi við það. Í þessu umhverfi
blómstraði Ásbjörn, ég þekkti
nokkra samstarfsmenn hans og þeir
voru ósparir á að hrósa honum þegar
ég hitti þá á förnum vegi eða á fund-
um. Það kom mér því ekki á óvart að
Ásbjörn fékk lektorsstöðu við Lund-
únaháskóla og stofnunina á Univers-
ity College eftir aðeins eitt ár, en slík
viðurkenning var þó fágæt eftir svo
skamman tíma.
Ásbjörn flutti til Íslands fyrir 16
árum og kom þá jafnfram til liðs við
nýstofnaða ónæmisfræðideild á
Landspítalanum og þar starfaði hann
óslitið þangað til hann lést af slysför-
um hinn 8. september sl. einungis 52
ára gamall. Skerfur Ásbjörns í upp-
byggingu og þróun ónæmisfræði hér-
lendis er ómetanlegur. Hann varð frá
byrjun einn af megin burðarásum
ónæmisfræðideildar Landspítalans,
afburða góður læknir, kennari og vís-
indamaður, vitur, trygglyndur, ráð-
hollur og hjálpsamur með afbrigðum.
Ásbjörn lagði sig mjög fram um að
leysa viðfangsefni sín sem best af
hendi, hann var einkar metnaðar-
gjarn í störfum sínum, bæði sem
læknir og vísindamaður, en metorða-
gjarn var hann ekki. Þannig munu nú
vera um sex ár síðan þáverandi
stjórn Landspítalans samþykkti að
bjóða honum stöðu yfirlæknis m.a.
vegna mikilvægrar starfsemi sem
hann hafði byggt upp og stjórnað í
samvinnu við blóðfræðinga sjúkra-
hússins. Ásbjörn þurfti einungis að
fullnægja því formsatriði að sækja
um þessa stöðuhækkun en það hafði
hann hins vegar ennþá ekki gert þeg-
ar hann féll frá. Ég hnippti nokkrum
sinnum í hann út af þessu máli, en
hann sagðist einfaldlega meta það
svo að þessi stöðuhækkun mundi
ekki á nokkurn hátt hjálpa honum
eða ónæmisfræðideildinni til þess að
ná settum markmiðum og brosti góð-
látlega þegar ég reyndi að malda í
móinn. Svipuðu máli gegndi um há-
skólavegtyllur. Ásbjörn var mjög
góður og farsæll vísindamaður og
jafnframt einstaklega skýr og
skemmtilegur kennari, og engan
þekki ég sem var hugkvæmari í að út-
skýra flókin hugtök eða ferli með ein-
földum samlíkingum sem hittu beint í
mark. Ég hvatti hann nokkrum sinn-
um til að sækja um kennarastöðu við
læknadeild en hann kvaðst ekki
verða neitt betri kennari eða vísinda-
maður þótt hann fengi kennaratitil.
Ég sakna Ásbjörns afar mikið og
veit að það gerir allt samstarfsfólk
hans á ónæmisfræðideild Landspít-
alans. Það skarð sem hann skilur eft-
ir sig verður seint bætt einfaldlega
vegna þess hversu fágætlega ósér-
drægur, hjálpfús og góðviljaður hann
var.
Við á ónæmisfræðideild Landspít-
alans sendum þeim Jóhönnu, Ástu,
Huldu og öðrum aðstandendum Ás-
björns innilegar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Helgi Valdimarsson.
 Fleiri minningargreinar um Ás-
björn Sigfússon bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.



 
 ( 
 ( 5> @$*B E
> 6)  
 

 
  
   2

 A" # 
 " >"00"
1
  
 
  
 


 <


 
 )-

>%)
5
" %
5.%E 
B
 2
 & 
 % 2
  ; ( * ( 
 
  (
* %  (  % (
% !A;$;/ !9!??; 9F

' (
' :

 23
)   2

   (#   
  % ( ; " 
$J%)
8!
&
) J%) >$)

. )%)
        .

..

.

.
' & 
  
  (

9/A5$
9!?? &>% %

 
  8
 
 
 /0" # 
 " ,"00"
 % >



. $ '
%)
     .

..

.

.
B
 2

  2
  ; ( * 
  (
%
@;?
*A; !"9!??;    


 <
 +
 % 
 7 " * "
)   2

   <

 
& %"
.

 % '
% %