Morgunblaðið - 16.10.2001, Síða 18

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
18 ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
PENINGASTEFNA Seðlabankans
þarf á hverjum tíma að vera framsýn
og taka mið af verðbólguhorfum
næstu eitt til tvö ár fremur en af
verðbólguþróun þess tíma sem
ákvörðunin er tekin, að mati Þórar-
ins G. Péturssonar, deildarstjóra
hagrannsókna við hagfræðisvið
Seðlabanka Íslands. Slík stefna hef-
ur verið formfest með nýjum ramma
peningastefnunnar, að því er fram
kemur í grein Þórarins sem birtast
mun í næsta hefti rits Seðlabanka Ís-
lands, Peningamálum, sem kemur út
í byrjun nóvember.
Þórarinn hélt fyrirlestur á mál-
stofu hagfræðisviðs Seðlabanka Ís-
lands í gær þar sem hann leitaðist
við að svara spurningunni: Hvernig
hefur peningastefnan áhrif á hag-
kerfið og hversu langan tíma tekur
það?
Hann segir alþjóðlegar rannsókn-
ir gefa til kynna að meginþungi
áhrifa af aðgerðum seðlabanka í pen-
ingamálum komi fram eftir um eitt
ár, en aðgerða seðlabanka í peninga-
málum fer yfirleitt fyrst að gæta í
innlendri eftirspurn eftir u.þ.b. hálft
ár. Fyrstu áhrifa á verðbólgu fer yf-
irleitt að gæta eftir um ár og meg-
inþungi áhrifa á verðbólgu kemur
fram u.þ.b. hálfu öðru ári til tveimur
árum eftir vaxtahækkunina.
Miðlunarferli peningastefnunnar,
þ.e. hvernig vaxtaákvarðanir seðla-
banka hafa áhrif á eftirspurn í hag-
kerfinu, verðbólguvæntingar og
verðbólgu, segir Þórarinn í meginat-
riðum vera með sama hætti hér á
landi og alþjóðlegar rannsóknir gefa
til kynna. „Þó virðast áhrif peninga-
stefnunnar á innlent verðlag taka
heldur styttri tíma og helgast það
líklega af mikilvægi beinna áhrifa
gengis krónunnar á innlent verðlag í
gegnum innfluttar vörur og þjón-
ustu.“ Þessar tiltölulega löngu tíma-
tafir frá vaxaákvörðunum Seðla-
bankans og þangað til þær fara að
hafa áhrif í hagkerfinu gera það sem
áður er nefnt að verkum, að mati
Þórarins, þ.e. að peningastefnan
þurfi á hverjum tíma að vera fram-
sýn.
Í grein Þórarins segir einnig: „Til
langs tíma hefur peningastefnan
hins vegar eingöngu áhrif á nafn-
stærðir en getur ekki stuðlað að við-
varandi hagvexti umfram vöxt fram-
leiðslugetu hagkerfisins. Sé það
reynt mun það á endanum eingöngu
skila sér í viðvarandi og jafnvel vax-
andi verðbólgu.“
Flókið og breytilegt ferli
Áhrif peningastefnunnar á hag-
kerfið er flókið ferli og breytilegt
eins og fram kom í fyrirlestri Þór-
arins en hann setti fram skýringar-
mynd áþekkri þeirri sem hér birtist,
til að sýna ferlana, annars vegar að
hækkun stýrivaxta getur haft áhrif
til lækkunar verðbólgu í gegnum
minnkandi eftirspurn, hins vegar í
gegnum styrkara gengi og lækkandi
innflutningsverðlag. Þórarinn
fjallaði svo um hvert skref og dæmi-
gerð viðbrögð við vaxtahækkun
seðlabanka, að öðru óbreyttu.
Þórarinn lagði áherslu á að raun-
vextir og raungengi skiptu mestu
máli fyrir útgjalda- og fjárfestingar-
ákvarðanir einstaklinga og fyrir-
tækja, auk aðhaldsstigs peninga-
stefnunnar.
Neysluútgjöld einstaklinga drag-
ast almennt saman vegna hækkunar
stýrivaxta. Greiðslubyrði útistand-
andi skulda eykst, hlutabréfa- og
húsnæðisverð lækkar og erfiðara
verður að afla lánsfjár þar sem veð-
hæfar eignir lækka í verði. Þórarinn
sagði fólk hér á landi nauðbeygt til
að taka tillit til vaxtastigs líkt og er-
lendis. Þrátt fyrir verðtryggingu hér
á landi og ýmis lán sem ekki bera
breytilega vexti væru lokaáhrif af
hækkun stýrivaxta hér á landi sam-
bærileg við það sem gerðist í öðrum
löndum. Þórarinn sagði áhrif af ým-
iss konar lánum með breytilega
vexti, t.d. kreditkortalán og bílalán,
nokkuð mikil í þessu sambandi.
Málstofa hagfræðisviðs Seðlabankans
Framsýn
peningastefna
mikilvæg








   
      
    




 

   
 

 






   
   !
"# 
  
$
%  



& 
 

GREININGARDEILDIR margra
erlendra verðbréfafyrirtækja mæla
nú með kaupum á bréfum í líftækni-
fyrirtækinu deCODE Genetics.
Gert er ráð fyrir að gengi hluta-
bréfa í félaginu geti orðið allt að 14
dollarar á komandi ári.
Í greiningarskýrslu JP Morgan í
New York, sem gefin var út 27.
september síðastliðinn, er því spáð
að gengi hlutabréfa í deCODE fari
upp í 10 dollara á komandi ári.
Markaðsverðmæti félagsins yrði þá
um 300 milljónir dollara eða um 30
milljarðar íslenskra króna.
Sérfræðingar JP Morgan nefna í
skýrslu sinni að styrkleikar de-
CODE liggi meðal annars í sam-
starfssamningum við Roche, Gen-
mab og Medarex til næstu fimm
ára. Þar segir að samvinnan við
Roche geti leitt til þess að tekjur
deCODE vaxi mjög ört frá seinni
hluta ársins 2001 og nokkur næstu
ár en spár JP Morgan gera ráð fyrir
a.m.k. tvöföldun tekna félagsins á
síðari hluta árs miðað við fyrri hluta
ársins. Tekjur ársins í heild gætu
því orðið 35-40 milljónir dollara,
samkvæmt þessum spám, en voru
11 milljónir dollara á fyrri árshelm-
ingi, eða rúmur einn milljarður ís-
lenskra króna.
Gert er ráð fyrir að tap félagsins
nemi 55-60 milljónum dollara á
árinu 2001 og 35-40 milljónum doll-
ara árin 2002 og fari lækkandi ár frá
ári. Búist er við að félagið skili
hagnaði frá árinu 2006.
Eiga talsvert mikla
hækkun inni
Sérfæðingar hjá bandaríska fjár-
málafyrirtækinu Lehman Brothers
telja hlutabréf í deCODE mjög van-
metin. Þeir hafa mælt með kaupum
í félaginu en 5. október sl. hófu þeir
að mæla sterklega með kaupum í
deCODE (strong-buy). Segja þeir
félagið eiga talsvert mikla hækkun
inni, frammistaða þess á markaði
hafi verið um 30% undir öðrum líf-
tæknifyrirtækjum á Nasdaq síðustu
þrjá mánuði og 64% undir sé miðað
við 12 mánuði. Þetta sé þrátt fyrir
ýmsar merkar uppgötvanir fyrir-
tækisins á þessum tíma.
Lehman Brothers spá því að
gengið geti orðið 12,50 dollarar,
markaðsvirði félagsins geti því orðið
um 400 milljónir dollara eða 40
milljarðar króna.
Þá má nefna að belgíska fjár-
málafyrirtækið Puilaetco mælir
einnig með kaupum í deCODE. Í
skýrslu frá 1. október sl. spá þeir að
gengið fari í 11 dollara en segja þó
sanngjarnt verð fyrir hlutabréf í fé-
laginu vera á bilinu 9 til 14 dollarar.
Lokagengi hlutabréfa í deCODE
var 8,11 dollarar í gær og hafði
hækkað um 0,87% frá fyrra degi.
Erlendar greiningardeildir
verðbréfafyrirtækja
Mælt með kaup-
um í deCODE