Morgunblaðið - 16.10.2001, Page 29

Ályktun landsfundar Sjálfstæðis-
flokksins um sjávarútvegsmál
HÉR á eftir fer í heildályktun landsfundarSjálfstæðisflokksinsum sjávarútvegsmál:
„Sjávarútvegurinn er ein af
grunnstoðum íslensks atvinnu-
lífs. Ríkulegur afrakstur auð-
linda hafsins hefur átt stærstan
þátt í að skipa íslensku þjóðinni
á bekk með auðugustu ríkjum
veraldar. Hagkvæm nýting sjáv-
arauðlindarinnar er forsendur
fyrir góðri afkomu sjávarút-
vegsfyrirtækja og fyrir velmeg-
un þjóðarinnar í bráð og lengd.
Landsfundur áréttar að
markmið sjávarútvegsstefnunn-
ar skal vera að tryggja há-
marksarðsemi af fiskistofnunum
í þágu þjóðarinnar allrar enda
eru fiskistofnarnir í hafinu eign
hennar. Það er grundvallar-
skylda núlifandi Íslendinga að
skila auðlindum hafsins í því
ástandi að komandi kynslóðir
geti notið afraksturs þeirra.
Árangursrík fiskveiðistjórnun
skiptir sjávarútveginn og alla
landsmenn höfuðmáli. Lands-
fundur telur mikilvægt að í
meginatriðum verði áfram
byggt á núverandi fiskveiði-
stjórnunarkerfi. Brýnt er að það
kerfi sem sjávarútveginum er
skapað sé heildstæðast og nái til
allra veiða, skipa og landsvæða.
Landsfundur telur æskilegt að
sem mest sátt náist um framtíð-
arfyrirkomulag fiskveiðistjórn-
unar. Það er forsenda þess að
þeim sem í atvinnugreininni
starfa sé mögulegt að taka
ákvarðanir í rekstri sínum til
lengri tíma. Tryggja verður
festu í fiskveiðistjórnunar-
kerfinu þar sem við óvissu um
fyrirkomulag ýmissa grundvall-
arþátta kerfisins verður ekki
búið til lengdar. Slík kerfi
þarfnast þó reglulegrar endur-
skoðunar og eru sveigjanleiki og
sanngirni mikilvægir þættir í
viðhaldi þeirra. Sömu reglur
skulu gilda um sjávarútvegsfyr-
irtæki og allan annan atvinnu-
rekstur í landinu.
Landsfundur tekur undir álit
meirihluta nefndar um endur-
skoðun laga um stjórn fiskveiða,
um að áfram skuli byggja á afla-
markskerfinu en útgerðin greiði
hóflegt gjald fyrir afnot af veiði-
heimildum sem annars vegar
taki mið af kostnaði hins op-
inbera vegna stjórnunar fisk-
veiða og hins vegar af afkomu
sjávarútvegsins á hverjum tíma.
Samhliða er nauðsynlegt að
auka frjálsræði í rekstrarum-
hverfi fyrirtækjanna og að hluta
gjaldsins verði varið til að
byggja upp atvinnulíf í þeim
byggðarlögum sem treyst hafa á
sjávarútveg. Fundurinn skorar
á sjávarútvegsráðherra að leita
allra leiða til þess að bæta hlut
hinna minni sjávarbyggða sem
treyst hafa á afla krókabáta.
Landsfundur telur nauðsyn-
legt að ákvörðun um hámarks-
afla sé hverju sinni byggð á vís-
indalegum grunni. Hins vegar
veldur ástand nytjastofna um
þessar mundir áhyggjum og
vinbrigðum. Landsfundur telur
mikilvægt að fiski- og hafrann-
sóknir verði stórefldar. Brýnt er
að Hafrannsóknastofnun takist
að endurvekja og efla álit og
traust meðal aðila sjávarútvegs-
ins og og landsmanna allra.
Fagna ber þeirri ákvörðun ráð-
herra að taka vísindalegt starf
Hafrannsóknastofnunar til skoð-
unar og fá til þeirrar athugunar
óháðan erlendan sérfræðing. Ís-
lendingum er nauðsynlegt að
búa yfir bestu fáanlegri þekk-
ingu á sviði hafrannsókna sem
völ er á hveru sinni. Leita ber
að leiða til þess að auðvelda að-
gang sjálfstætt starfandi vís-
indamanna úr háskólasamfé-
laginu og víðar, að rannsókn-
argögnum. Þannig má efla
gagnrýna, vísindalega umræðu
um þennan mikilvæga málaflokk
sem er forsenda framfara og ár-
angurs. Þá er nauðsynlegt að
auka og treysta mjög samráð
vísindamanna, sjómanna og út-
vegsmanna um fiskveiðiráðgjöf-
ina. Einnig er mikilvægt að at-
hugaðar verðir leiðir til að
aðilar sjávarútvegsins megi taka
meiri þátt í stefnumörkun og
axli meiri ábyrgð við fram-
kvæmd fiskveiðistjórnunar.
Landsfundur telur mikilvægt að
unnið sé að því að auka verð-
mæti sjávarfangs og ýta undir
nýsköpun í greininni.
Nauðsynlegt er að taka til
endurskoðunar öll fræðslu- og
menntunarmál sjávarútvegsins í
samráði við samstarfi við aðila í
greininni með það fyrir augum
að auka veg þekkingar og vís-
inda í þessum greinum.
Landsfundurinn áréttar það
sjónarmið að hefja beri hval-
veiðar eins og Alþingi hefur
ályktað um og stefnt skuli að
því að þær hefjist á næsta ári.
Okkur ber skylda til að nýta
auðlindir sjávarins, þar með tal-
in sjávarspendýrin með skyn-
samlegum og sjálfbærum hætti.
Það er skýlaus réttur okkar
sem fullvalda ríkis að hagnýta
efnahagslögsöguna. Afskipti
annarra þjóða af því eru íhlutun
í íslensk innanríkismál sem ber
að mótmæla harðlega. Lands-
fundur fagnar þeirri ákvörðun
ríkisstjórnarinnar að gerast að-
ili að Alþjóðahvalveiðiráðinu á
nýjan leik, með fyrirvara um
núllkvóta samþykkt ráðsins.
Vera í ráðinu virðist enn færa
leiðin til að unnt verði að veiða
og vinna hval í framtíðinni og
flytja út hvalaafurðir. Hins veg-
ar ber að harma þá afstöðu sem
ýmis nágrannaríki okkar hafa
tekið til aðildar Íslands að Al-
þjóðahvalveiðiráðinu.
Góð umgengni um hafið og
auðlindir þess skiptir Íslendinga
höfuðmáli. Íslenskir sjómenn og
útvegsmenn hafa sýnt skilning á
mikilvægi góðrar umgengni og
sjálfbærrar nýtingar auðlind-
anna. Íslendingum ber að vera í
fararbroddi þjóða er leggja
áherslu á sjálfbæra nýtingu
auðlinda, ekki síst á alþjóðleg-
um hafsvæðum. Leitað verði
allra leiða til að tryggja sem
besta umgengni um auðlindir
sjávar og koma í veg fyrir brott-
kast á fiski sem kostur er. Í
þessu skyni verði eftirlit aukið
enn frekar og gert markvissara
og markaðslausna verði leitað til
að draga úr tilhneigingu til
brottkasts og annarra undan-
bragða.“
Útgerðin greiði
hóflegt gjald
fyrir afnot af
veiðiheimildum
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTÓBER 2001 29
LANDSFUNDUR SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
fnað. Sig-
ggvi Agn-
breyting-
til máls í
dsfundar-
na.
ttir
arfulltrúa
rliggjandi
dar væri
B. Jóns-
þannig að
eru samn-
hæfilega
kki sáttir
var Ás-
agði m.a.:
að það sé
sett auðlindagjald á einn atvinnuveg.
Ég skal samþykkja auðlindaskatt á
sjávarútveginn ef það er sett auð-
lindagjald á allar auðlindir þjóðar-
innar.“
Árni M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra tók fram í upphafi máls
síns að hann hefði ekki verið tals-
maður auðlindagjalds. „En ég hef
heldur ekki litið svo á að ég ætti að
vinna gegn auðlindagjaldi. Ég hef
litið svo á að mitt hlutverk væri að
leita sátta í þessu máli og finna lausn
sem allir gætu sem best við unað. Og
ég gerði það í þeim anda sem fram
kom á seinasta landsfundi og birtist
þar bæði í ræðu formanns og álykt-
unum landsfundarins og kemur
einnig fram í stjórnarsáttmála rík-
isstjórnar Davíðs Oddssonar. End-
urskoðunarnefndin var skipuð með
þetta markmið í huga og ég held að
sú niðurstaða sem þar hefur komið
fram sé vel til þess fallin að við get-
um náð um hana sátt.“
Og áfram hélt Árni: „Við verðum
að gera okkur grein fyrir því að það
er stór hópur sem er algjörlega á
móti því að veiðileyfagjald sé lagt á.
Þeir aðilar í þeim hópi sem fallast á
að veiðigjaldið sé lagt á eru að leggja
mikið á sig til að ná sáttum í málinu.
Þeir hinir, sem eru svo einstreng-
ingslegir í sinni afstöðu að það skipt-
ir þá engu máli að það er búið að
taka og viðurkenna grundvallar-
ákvörðun um veiðileyfagjaldið; um
áþreifanlegan og raunverulegan
hluta almennings í arðinum að auð-
lindinni – þeir vilja láta kné fylgja
kviði og þeir vilja líka að það verði
farin fyrningarleiðin. Þeir vilja með
öðrum orðum fá að ráða öllu. Þeir
vilja ekki leita sátta í málinu.“
Að lokum sagði Árni m.a.: „Við
skulum leita sátta. Við skulum taka í
útrétta hönd þeirra sem ekki hafa
viljað veiðileyfagjald en eru tilbúnir
að sættast á það á þeim nótum sem
endurskoðunarnefndin hefur lagt
til.“
Næstur til að taka til máls var
Guðjón Hjörleifsson og lagði hann
einnig áherslu á að fyrirliggjandi
ályktun sjávarútvegsnefndarinnar
væri sáttatillaga. „Við þurfum að
fara sæmilega sátt héðan af þessum
fundi og því legg ég til að ályktun
sjávarútvegsnefndar verði sam-
þykkt óbreytt.“
Þingmaðurinn Vilhjálmur Egils-
son, sem var fulltrúi í endurskoðun-
arnefnd sjávarútvegsráðherra um
stjórn fiskveiða, sagði að í endur-
skoðunarnefndinni hefði verið gerð
heiðarleg tilraun til að ná sáttum um
þau mál sem deilt væri um. „Því mið-
ur gekk það ekki upp. Það má segja
að þessar umræður sem hér eru lýsi
því að það er ekkert einfalt mál að ná
sátt um þessi mál yfirleitt.“
Vilhjálmur fjallaði um auðlinda-
skattinn í þessu sambandi. „Ég hef
ekki verið áhugamaður um þennan
skatt. En eina hagfræðilega réttlæt-
ingin fyrir þessum skatti er sú að
það sé einhver umframhagnaður í
sjávarútvegi. Einhver auðlinda-
renta. Einhver hagnaður umfram
það sem gerist í öðrum atvinnu-
greinum. Þessi auðlindarenta hefur
látið á sér standa hingað til en von-
andi fer að rofa til í þeim efnum.“
Síðan fór hann yfir það hvernig
auðlindaskattsupphæðin hefði orðið
til í endurskoðunarnefndinni. „Þeg-
ar var farið að ræða um upphæðir á
auðlindaskattinum var útgangs-
punkturinn sá að Kristinn H. Gunn-
arsson lagði fram tillögu um þrjú til
fimm prósent fyrningu á ári sem
þýðir sex til átta og hálfan milljarð í
skattlagningu á sjávarútveginn á ári.
Síðan tóku fulltrúar stjórnarand-
stöðunnar í nefndinni undir þessa
tillögu. Við sem vorum ekki hrifnir
af þessum skatti fórum að spá í það
hvað þetta þýddi. Og þrjú til fimm
prósent fyrning þýðir sex til sjö pró-
sent skattlagningu á útflutnings-
tekjur sjávarútvegsins og þetta eru
engir smá peningar...“
Vilhjálmur greindi síðan frá því að
það næsta sem hefði gerst í nefnd-
inni hefði verið það að nefndarmenn
hefðu farið að vinna út frá því að auð-
lindaskatturinn yrði í kringum tvo
og hálfan til þrjá milljarða. „Og ég
hélt að ég væri að ganga mjög langt
til að miðla málum við fulltrúa
stjórnarandstöðunnar og Kristinn
H. Gunnarsson með þeirri upphæð,“
sagði hann. „Og við unnum dálítið
lengi út frá þeim tölum. En þá gerist
það að það er haldinn fundur Sam-
bands sveitarfélagi í Norðurlandi
vestra þar sem voru forystumenn í
sveitarstjórnum af öllu því svæði. Og
þar er lögð fram tillaga þar sem auð-
lindaskatti er hafnað. Þá er farið að
ganga á ýmsa þingmenn sem þar eru
staddir. Þingmenn stjórnarandstöð-
unnar. Þá kemur annað hljóð í
strokkinn. Þá kemur einn sem segir:
„Þetta eru bara stjórnarflokkarnir
sem eru að standa fyrir þessu.“ Og
næsti sagði: „Þetta er bara hann
Villi!“ Svo kom sá þriðji og sagði:
„Auðlindaskattur! Ég hef aldrei vilj-
að auðlindaskatt! Ég vil bara rétt-
læti!“ Þannig að ég get sagt ykkur
það að á næsta fundi í nefndinni var
talan snarlega lækkuð. Hún fór nið-
ur í fimmtán hundruð milljónir.“
„Besta niðurstaðan“
Síðastur til að taka til máls var
Davíð Oddsson forsætisráðherra.
Hann sagði m.a. um ályktun sjáv-
arútvegsnefndar: „Í ályktuninni er
ekki hvert orð eins og ég vildi hafa
það nákvæmlega. Ég býst við að í
þessum sal séu ekki margir sem
gætu sagt: þessi ályktun er ná-
kvæmlega eins og ég vil hafa hana.
Því fer fjarri hjá mörgum, ekki mjög
fjarri hjá mér, en þetta er besta nið-
urstaðan sem við gátum sett saman
undir forystu sjávarútvegsráðherr-
ans.“
Síðan sagði Davíð: „Menn ræða
um (niðurstöðu) endurskoðunar-
nefndar um sjávarútvegsmál eins og
hún sé endapunktur. Þessi nefnd
hefur skilað áliti með fyrirvara og
meirihluti stjórnarflokkanna hefur
náð þar ákveðinni samstöðu. Minni-
hlutinn er á öðru máli. Síðan gengur
málið til sjávarútvegsráðherrans,
þaðan til ríkisstjórnarinnar, þaðan
til þingflokkanna, þannig að það er
margt sem á eftir að gerast í um-
ræðu um þessi mál og auðvitað mun
sú vinna sem fram hefur farið hér á
fundinum, þær umræður sem hér
hafa átt sér stað, sú vinna sem fór
fram í sjávarútvegsnefndinni fyrir
atbeina sjávarútvegsráðherra sér-
staklega hafa mikið að segja um það
hvernig þeirri vinnu lýkur. Hins veg-
ar gerðu fulltrúar stjórnarandstöð-
unnar í nefndinni sérstaka tillögu.
Þeirri tillögu var hafnað. Þessum til-
lögum hefur nú skolað hér inn á
landfsund Sjálfstæðisflokksins. Þær
felast í breytingartillögum Markús-
ar Möller og fleiri. Það er algjörlega
ljóst að ef slík tillaga yrði samþykkt
yrði vinna sjávarútvegsráðherrans,
ríkisstjórnarinnar og þingflokksins
alveg fyrir bý. Þannig að tillagan
gengur ekki upp og getur ekki í raun
markað stefnuna fram á veginn. Það
er áríðandi að sjávarútvegsráðherr-
ann, ríkisstjórnin og þingflokkurinn
hafi þá leiðsögn frá landsfundinum
sem í nefndaráliti sjávarútvegs-
nefndarinnar felst. Ég vænti þess að
landsfundarfulltrúar muni átta sig á
þessari mikilvægu niðurstöðu.“
Að þessum orðum loknum fór
fram skrifleg atkvæðagreiðsla um
tillögu fimmmenninganna. Var hún
felld með með 520 atkvæðum gegn
121 atkvæði. Alls 645 landsfundar-
fulltrúar tóku þátt í atkvæðagreiðsl-
unni. Fjórir skiluðu auðu. Drög að
ályktun um sjávarútvegsmál þar
sem fallist er á hóflegt auðlindagjald
voru síðan samþykkt „með öllum
þorra atkvæða gegn einu“ eins og
Halldór Blöndal, forseti Alþingis og
fundarstjóri, orðaði það.
mræðum um drög að ályktun um sjávarútvegsmál
stórt skref
átt til sátta“
Morgunblaðið/Kristinn
thiesen sjávarútvegsráðherra.
st á um sjávarútvegsmál á
Sjálfstæðisflokksins um
eftir er greint frá umræðun-
óru á fundinum á laugardag.
bátana,“
á lands-
ega þakk-
r vel tek-
fir það í
að byggi
skýrði
lands-
ð baki til-
i að
keilu og
eiðar
ennu
ksbátana,
þ.e. það sem varðar undirmál í
þorski, ýsu og ufsa, þannig að 10%
af aflanum megi vera undirmál sem
telst einungis að hálfu leyti til kvót-
ans. Í þriðja lagi að heimiluð verði
jöfn skipti á milli krókaaflamarks-
kerfisins og aflamarkskerfisins og í
fjórða lagi að þeir sem veiða teg-
undir sem þeir ekki hafa kvóta fyr-
ir geti veitt 5% og skilað tekjunum
af því til Hafrannsóknastofunar-
innar. Og að lokum í fimmta lagi
legg ég fram frumvarp um það að
gera breytingar á aflahlutdeildinni
þannig að aflahlutdeild krókabát-
anna verði hækkuð í ýsu, steinbít
og ufsa þannig að í ýsunni verði
hún 14,5%. Verði þetta samþykkt á
Alþingi mun ég endurskoða heild-
araflamarkið til að mæta þessari
aukningu.“
Síðan sagði Árni: „Ég vona að
menn líti ekki svo á að þótt til-
lögugreinin hafi verið almennt orð-
uð að ekkert standi á bak við hana.
Þetta er það sem ég mun vinna að;
annaðhvort með þeim tækjum sem
ég hef í dag eða með því að leggja
til frumvörp til að þetta megi ná
fram að ganga.
iðar krókabáta