Morgunblaðið - 03.11.2001, Blaðsíða 23

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2001 23
ÚTVEGSMENN eru tilbúnir til að
greiða hóflegt auðlindagjald, verði
það til að ná víðtækri sátt um stjórn-
un fiskveiða og jafnræðis verði gætt
á milli atvinnugreina. Þetta kemur
fram í ályktun 62. aðalfundar Lands-
sambands íslenskra útvegsmenna
sem lauk í gær.
Í ályktuninni eru þó gerðir ýmsir
fyrirvarar sem sagðir eru forsenda
þess að sátt náist um greiðslu auð-
lindagjalds. Þar segir m.a. að mest
hagkvæmni náist í sjávarútvegi ef
gildistími úthlutunar aflahlutdeilda
verði varanlegur. Eins verði reglur
um greiðslu auðlindagjalds að gilda
til langs tíma, enda séóviðundandi
fyrir sjávarútveginn að búa við þá
óvissu sem greinin hefur búið við
undanfarin ár. Þá segir að upphæð
auðlindagjalds þurfi að ákveða með
hliðsjón af afkomu sjávarútvegsins
og að útgerðinni verði veittur tími til
aðlögunar að greiðslu gjaldsins. Út-
vegsmenn hafna alfarið hugmyndum
um svokallaða „fyrningarleið“ og
uppboð ríkisins á aflahlutdeildum
eða aflamarki er alfarið hafnað og
segja einsýnt að aldrei geti orðið sátt
um þessa leið innan sjávarútvegsins.
Tillögu um takmörkun
framsals vísað frá
Kristján Ragnarsson var á fund-
inum einróma kjörin formaður LÍÚ
næsta starfsár. Hann segir að um-
ræður um gjaldtöku brenni mjög á
útvegsmönnum víða um land. Hann
segir útvegsmenn reiðubúna til að
borga hóflegt gjald, tengt afkomu,
og það sé þeirra innlegg til að ná
sáttum um fiskveiðistjórnunina.
Miklar umræður urðu á fundinum
um takmörkun á framsali aflaheim-
ilda og veiðiskyldu og komu fram
ýmis sjónarmið þar að lútandi, til
dæmis hvort takmarka ætti framsal
aflamarks við 50% eða 25% þorsk
ígilda skips eða útgerðar. Var á
fundinum lögð fram málamiðlunar-
tillaga þess efnis að framsal yrði tak-
markað í þrepum úr 50% í 25% á
þremur árum en veiðiskylda yrði
jafnframt lögð niður. Tillögunni var
hinsvegar vísað frá og hlaut hún því
ekki afgreiðslu á fundinum. Kristján
lagði sjálfur til á fundinum að veið-
skylda yrði 50% á hverju ári, í stað
annars hvers árs eins og nú er. Hann
hefði því viljað fá niðurstöðu í málið á
fundinum. „Útvegsmenn leggja
áherslu á að veiðirétturinn hafi kom-
ið út á veiðireynsluna og byggi á því
að hver útgerð nota sín skip til veiða
í stað þess að framselja heimildirnar
í verulegum mæli. Við fengum hins-
vegar ekki endanlega niðurstöðu í
málið á fundinum, þannig að stjórn
LÍÚ hlýtur að þurfa að taka afstöðu í
þeim málum í tengslum endurskoð-
un laganna þegar hún kemur fram í
frumvarpi,“ segir Kristján.
Tilbúnir að greiða
hóflegt auðlindagjald
Útvegsmenn vilja
ná sátt um
stjórn fiskveiða
SAMTÖK fiskvinnslu án útgerðar
vilja að öll viðskipti með fisk milli
óskyldra aðila fari um fiskmarkað.
Þau vilja að þeim, sem bæði eiga út-
gerð og fiskvinnslu, verði gert að
skilja þessa þætti að fjárhagslega, og
að sett verði löggjöf um verðmyndun
á fiski, sem kemur meðal annars í veg
fyrir að veiðiheimildir verði notaðar
sem gjaldmiðill í viðskiptum með fisk.
Þetta kom fram á aðalfundi sam-
takanna sem haldinn var í gær. For-
maður SFÁÚ, Óskar Þór Karlsson,
ræddi helstu baráttumál samtakanna
og niðurstöður nefndar um framtíð-
armöguleika fiskvinnslunnar og
nefndar um samanburð á starfsskil-
yrðum sjó- og landvinnslu. Ein af til-
lögum beggja nefndanna var að fisk-
vinnslur geti eignast kvóta. Um hana
sagði Óskar að hún geti með tímanum
haft stórtæk áhrif á þróun íslenskrar
fiskvinnslu og starfsumhverfi sjávar-
útvegsins í heild, nái hún fram að
ganga.
Óskar ræddi svo tillögu þess efnis
að bjóða skuli gámafisk til sölu hér á
landi. Hann sagðist sérstaklega fagna
fyrstu tillögum nefndar um framtíð-
armöguleika fiskvinnslunnar þess
efnis að áður en ísvarinn heill fiskur
sé settur í gáma til útflutnings á er-
lenda fiskmarkaði skuli hann boðinn
til sölu á íslenskum fiskmörkuðum.
„En tillagan, eins og hún er sett fram,
finnst okkur fela í sér sýnda veiði en
ekki gefna. Gerð er tillaga um að
þessi framkvæmd hafi nokkurn að-
draganda eins og nefndin orðar það
og gerir það að tillögu sinni að sem
fyrsta skef verði komið á almennri til-
kynningaskyldu sem allar útgerðir
sem ætla að flytja fisk til vinnslu er-
lendis, verði að hlíta, þannig að fisk-
kaupendur hér á landi hafi með að-
gengilegum hætti aðgang að
upplýsingum og geti þar með boðið í
fiskinn til jafns við erlenda aðila.“
Selja á allan óunninn
fisk á Íslandi
„Það að selja allan óunninn fisk á
Íslandi er að okkar mati eitt allra
mikilvægasta atriðið til þess að svo
megi verða. Þetta er að okkar mati
staðreynd sem verður að hafa að leið-
arljósi í þessu máli. Nú til dags fer ís-
lenski gámafiskurinn, sem unninn er
erlendis, inn á sömu markaði og því í
beina samkeppni við fisk sem unninn
er hér heima. Slík samkeppni þarf
ekki undir eðlilegum kringumstæðum
að vera neikvæð en hún er það í þessu
tilviki, m.a. vegna þess að gæði gáma-
fisksins, sem oftast er vikugamall eða
meira þegar hann kemur til neytand-
ans, verða aldrei þau sömu og á fiski
sem kemur glænýr með flugi frá Ís-
landi,“ sagði Óskar Þór Karlsson,
meðal annars.
Óraunhæft að setja
allan fisk á markað
Árni M. Mathiesen, sjávarútvegs-
ráðherra, sagði í ávarpi sínu á fund-
inum að fiskmarkaðir væru mikilvæg-
ur vettvangur hráefnisöflunar hjá
fiskvinnslunni. Þeir hafi stuðlað að
bættri nýtingu ýmissa fisktegunda,
opnað fiskvinnslufyrirtækjum leið að
hráefni og stuðlað að aukinni nýtingu
aukaafurða. Á hinn bóginn hafi verið
kvartað undan því að fiskmarkaðarnir
hafi tilhneigingu til að stuðla að óeðli-
legri hækkun á hráefnisverði þar sem
raunverulegt framboð komist ekki til
skila. Einnig hafi verið vakin athygli á
því að markaðarnir selji líka fisk í
beinni sölu sem geti skekkt verð-
myndun. Þá vilji aðrir meina að á svo-
kölluðum „seljendamarkaði“ fái hrá-
efnið ekki nægilega góða meðferð.
Sagði Árni að í ljósi þessa hafi hann
ákveðið að skipa nefnd er hafi það
hlutverk að gera úttekt á gildi fisk-
markaða og áhrifum þeirra fyrir ís-
lenskan sjávarútveg og atvinnuþróun.
„Ég vil þó ekki liggja á þeirri skoðun
minni að ég tel með öllu óraunhæft að
skylda útgerðir til þess að setja allan
fisk á markað. Ég tel að það samræm-
ist ekki viðteknum hugmyndum um
frjáls viðskipti. Hins vegar þykir mér
sú leið vera athugandi hvort ekki
megi auka framboð á fiskmörkuðum
með því að allur fiskur sem flytja á
óunninn úr landi verði áður boðinn
rafrænt til sölu hérlendis. Í því felist
þó ekki nein forkaupsréttarákvæði.
Nefndin um framtíðarmöguleika
fiskvinnslunnar gerði þetta að tillögu
sinni en benti líka á að eðlilegt sé að
svo veigamikil breyting hafi nokkurn
aðdraganda og því þykir nefndinni
eðlilegt að leggja til sem fyrsta skref
að koma á almennri tilkynninga-
skyldu sem allar útgerðir, sem ætla
að flytja fisk til vinnslu erlendis, verði
að hlíta. Þetta felur í sér að tilkynnt er
með formlegum hætti hversu mikinn
fisk viðkomandi hyggst flytja úr
landi, þannig að fiskkaupendur hér á
landi hafi með aðgengilegum hætti
aðgang að þessum upplýsingum og
geti þar með boðið í fiskinn til jafns
við erlenda aðila,“ sagði Árni.
Samtök fiskvinnslu án útgerðar
„Sýnd veiði en
ekki gefin“
Morgunblaðið/Golli
Óskar Þór Karlsson, formaður SFÁÚ, á aðalfundi samtakanna í gær.