Morgunblaðið - 25.01.2002, Blaðsíða 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JANÚAR 2002 25
lækningajurtir
www.sagamedica.com
Heilsujurtir ehf.
Y
D
D
A
/
S
ÍA
Íslenskar
efla orku, kraft og vellíðan
Forfeður okkar hafa allt frá landnámsöld trúað á lækningamátt
ætihvannar og vísindamenn nútímans hafa staðfest að þeir höfðu rétt
fyrir sér. Þeirra á meðal er dr. Sigmundur Guðbjarnason prófessor við
Háskóla Íslands sem hefur meðal annars sýnt fram á að Angelica
jurtaveig vinnur á veirum og bakteríum.
Fjölmargir einstaklingar hafa prófað að taka Angelicu reglulega í allt
að tólf mánuði með góðum árangri. Þeir telja að Angelica geri þá
kraftmeiri og veiti þeim líkamlega og andlega vellíðan.
Prófessor Sigmundur Guðbjarnason
hóf rannsóknir á virkni íslenskra
lækningajurta fyrir níu árum.
Niðurstöðurnar hafa sannfært hann
um virkni þeirra og gagnsemi.
Fæst í heilsubúðum
og apótekum.
Dreifing: Heilsa, sími 533 3232
UM helgina var opnuð sýning í
Menningarmiðstöðinni Gerðubergi
á þýskum tískuljósmyndum, frá ár-
unum 1945 til 1995, eftir 39 ljós-
myndara. Alls eru myndirnar 188
talsins, svo eftir hvern eru fleiri en
ein, eða allt að sex. Þannig taldi
F.C. Gundlach, sýningarstjórinn og
einn af sýnendum, sig geta gert
hverjum kollega sinna verðug og
sannfærandi skil og dregið fram
sérstæðustu og bestu hliðar hans.
Sýningin er ein af fjölmörgum sem
styrkt er af IFA, þýsku stofnun-
inni fyrir menningarsamskipti við
útlönd, eða Institut für Auslands-
beziehungen.
Vissulega eru tískuljósmyndir
sérstök tegund af ljósmyndum sem
þjónar tilteknum markaði. Það er
varla hægt að tala um fullkomlega
sjálfstæða myndgerð frammi fyrir
ljósmyndunum í Gerðubergi þótt
fjölmargar séu þess eðlis að sjá
megi að tegundin er þanin til hins
ýtrasta. En það væri að misskilja
tískuljósmyndir fullkomlega að
skoða þær út frá markaðshyggj-
unni einni saman.
Allt frá því ungverski ljósmynd-
arinn Martin Munkacsi blés sport-
legum hreyfanleik í tískuljósmynd-
ina í byrjun fjórða áratugs liðinnar
aldar hefur hún gegnt hlutverki
draumsýnarinnar, andstæðu hvers-
dagsleikans, eins og hann birtist
hvað nöturlegastur í hinni raun-
sæju fréttaljósmynd. Tískuljós-
myndin er með öðrum orðum hin
fullkomna andstæða stríðsmyndar-
innar. Allt í henni er tilbúið, svið-
sett, klippt og skorið. Búi
hún yfir hendingu er það
vegna þess að hið óvænta
hefur heppnast betur en
sviðsetningin.
Þar með mætti ætla að
tískuljósmyndin sé lygin
andspænis sannleika frétta-
ljósmyndarinnar, og eflaust
hefur það verið hald manna
fyrir daga táknfræðilegrar
skarprýni. En nú dettur
fáum í hug að sviðsetningin
flytji okkur minni sannleik
en hið hversdagslega skyndi-
skot. Í tískuljósmyndinni
opinberast nefnilega draum-
sýn okkar; það hvernig við
vildum vera ef við mættum
ráða. Áhorfandinn sem horf-
ir á Isabellu Rosselini eða
Cindy Crawford er ekki að-
eins fangaður af fegurð
þeirra og glæsilegum
klæðnaði heldur einnig, og
öðru fremur, andrúmsloftinu
sem ljósmyndarinn hefur bú-
ið til kringum þær. Í ljós-
myndunum hrærast þær í
veröld sem kemur fullkom-
lega heim og saman við
draumheim okkar óbreyttra.
En margt hefur tekið
stakkaskiptum á síðustu
tveimur áratugum. Því meir
sem hripar undan hátískunni
þeim mun frjálslegar nálgast
tískuljósmyndararnir við-
fangsefni sitt. Beinskeyttari
tökur, galsafengnari uppátæki
og frumlegri nálgun bætir upp
aðkrepptan tískuheiminn þar
sem tilbúið-til-taks, eða prêt-
à-porter, hefur rutt um koll
sérsaumuðum módelflíkum
svo að vesalings Yves Saint
Laurent neyðist nú til að fara
á eftirlaun langt fyrir aldur
fram.
Það er einmitt þessi sí-
breytileiki tíðarandans að baki
ljósmyndunum í Gerðubergi
sem gerir sýninguna svo fróð-
lega og skemmtilega aflestrar.
Frá stjörfum og tilgerðarleg-
um pósum elstu myndanna –
sem þó segir ekkert um ágæti
ljósmyndanna í listrænum
skilningi – til djarflegri og
svalari útfærslu rokkaldarinnar
rekjum við okkur á vit hugmynd-
lægrar tilraunastarfsemi samtím-
ans. Þar má finna listamenn
þekkta fyrir allt annað en tísku-
ljósmyndir hafa endaskipti á hug-
myndum okkar um það hvað kall-
ast getur „lekkert, fix og smart“,
svo notað sé hnupl numið úr reyk-
vískum tuskubúðum í tímans rás.
Ef þróunin er rakin frá Willy
Maywald, undir lok fimmta áratug-
arins, til þeirra F.C. Gundlach og
Will McBride á sjöunda áratugn-
um, Helmut Newton á þeim átt-
unda og níunda, og loks til Olaf
Martens og Wolfgang Tillmans á
allra seinustu árum hljóta áhorf-
endur að spyrja sig hvort tísku-
heimurinn sé ekki á góðri leið með
að taka til sín drjúgan skerf af
hugmyndaheimi menningar og
lista. Spyrji sig nú hver sem vill.
Ekki þarf annað en halda upp í
Breiðholt og njóta þessarar merki-
legu yfirlitssýningar.
Tevtónskar
tískumyndir
MYNDLIST
Menningarmiðstöðin Gerðubergi
Til 23. febrúar. Opið mánudaga til
fimmtudaga frá kl. 10–20; föstudaga frá
kl. 11–19; og um helgar frá kl. 13–16.
LJÓSMYNDIR
39 ÞÝSKIR LJÓSMYNDARAR
Halldór Björn Runólfsson
Ljósmynd eftir Willy Maywald
af módeli íklæddu fatnaði úr
hinni umdeildu Corolle-línu frá
Christian Dior, árið 1947.
Suzanne & Lutz, frá 1993, eftir Tillmans.
Marie, Frederikke. C-prent frá 1992, eftir Olaf Martens.