Morgunblaðið - 25.01.2002, Blaðsíða 36

UMRÆÐAN
36 FÖSTUDAGUR 25. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MEIRIHLUTI
Reykvíkinga er ekki
ánægður með þjón-
ustu sveitarfélagsins
samkvæmt niður-
stöðu könnunar sem
Gunnar Helgi Krist-
insson, prófessor við
Háskóla Íslands, hef-
ur gert á þjónustu
sveitarfélaga. Þar
kemur einnig fram að
mun minni ánægja er
meðal Reykvíkinga
með þjónustu sveitar-
félagsins, sem þeir
búa í, en meðal íbúa
annarra sveitarfé-
laga. Í Reykjavík
segjast 48% íbúanna vera ánægð
með þjónustu borgarinnar á meðan
um 60% íbúa utan Reykjavíkur
segjast vera ánægð með þjón-
ustuna hjá sér.
Í frétt um málið í Ríkissjónvarp-
inu lögðust prófessorinn og frétta-
stofan á eitt um að gera sem minnst
úr þessu áliti Reykvíkinga á stjórn
R-listans. Umræddur prófessor
sagði t.d. að meginskýringin á
þessum mun lægi í því hve Reykja-
víkurborg væri stór eining í sam-
anburði við önnur sveitarfélög. Og í
texta fréttastofunnar var fullyrt að
þjónustustig í Reykjavík væri með
því besta sem þekktist á landinu en
ekki væri samband milli þess
hversu mikil þjónusta væri veitt í
sveitarfélögum og þess hversu
ánægðir íbúarnir væru með hana.
Ekki var því hægt að skilja frétt-
ina öðru vísi en svo að svarendur í
könnuninni hefðu í raun svarað vit-
laust, þjónusta Reykjavíkurborgar
væri í raun betri en þeir gerðu sér
grein fyrir. Þrátt fyrir að fjallað
væri um málið í tveimur fréttatím-
um voru fleiri hugsanlegar skýr-
ingar á þessari slæmu útkomu
Reykjavíkurborgar ekki nefndar.
Ekki hafði fréttastofan heldur
áhuga á að láta fleiri sjónarmið
koma fram í þessari umræðu þótt
eftir því væri leitað. Það hefði þó
verið ómaksins vert og spyrja t.d.
hvort verið gæti að rekja mætti
óánægju Reykvíkinga til breytinga
á þjónustu og stjórnarháttum hjá
sveitarfélaginu á und-
anförnum árum.
Raunar er af nógu að
taka þegar rætt er um
versnandi þjónustu
Reykjavíkurborgar
eða þá að þjónusta er
ekki í samræmi við þau
loforð sem fulltrúar R-
listans hafa lofað.
Uppnám í skipu-
lagsmálum
Skipulags- og bygg-
ingamál er sá mála-
flokkur sem Reykvík-
ingar eru óánægðastir
með samkvæmt um-
ræddri könnun. Án efa
er þetta sá málaflokkur þar sem
þjónustu hefur hrakað einna mest
undir núverandi stjórn vinstri
manna í Reykjavík. Lóðaskorts- og
uppboðsstefna R-listans hefur það í
för með sér að lóðaframboð er mjög
takmarkað, erfitt er að fá bygging-
arlóðir og þær fáu lóðir sem fást,
eru á uppsprengdu verði. Nánast
vonlaust er fyrir atvinnufyrirtæki
að fá nýjar lóðir. Afleiðingin er sú
að fólk og fyrirtæki flýja borgina
og á síðasta ári fluttu fleiri frá
Reykjavík en til borgarinnar í
fyrsta sinn en meira en áratug.
Biðlistar barna
og aldraðra lengjast
Helsta kosningaloforð Ingibjarg-
ar Sólrúnar Gísladóttur og annarra
frambjóðenda R-listans var að eyða
átti biðlistum eftir dagvistarrým-
um um mitt ár 1998. Þrátt fyrir að
börn á leikskólaaldri séu nú um 500
færrri en þau voru þegar R-listinn
náði völdum 1994, hefur biðlistinn
lengst. Árið 1994 voru 1.869 börn á
biðlista eftir dagvistarrými en nú
eru 2.360 börn á listanum.
Í kosningunum 1994 gagnrýndu
frambjóðendur R-listans harðlega
dugleysi sjálfstæðismanna í bygg-
ingu hjúkrunarheimila aldraðra.
Hétu þeir því að gera stórátak í
málaflokknum kæmust þeir til
valda. Á valdatíma R-listans hefur
hins vegar verið dregið úr bygg-
ingu hjúkrunarheimila frá því sem
tíðkaðist þegar sjálfstæðismenn
stjórnuðu borginni. Nú bíða um 500
aldraðir einstaklingar eftir þjón-
ustu- eða hjúkrunarrými og þar af
eru 255 í mjög brýnni þörf eftir
hjúkrunarrými.
Slæm frammistaða
í samgöngumálum
Andstaða R-listans við þann far-
armáta sem mikill meirihluti Reyk-
víkinga hefur valið sér, hefur gert
það að verkum að afköst umferð-
armannvirkja í Reykjavík eru
minni en þau þyrftu að vera. T.d. er
ljóst að búið væri að reisa mislæg
gatnamót á mótum Miklubrautar
og Kringlumýrarbrautar ef borg-
arfulltrúar R-listans hefðu ekki
klúðrað málinu með ævintýralegum
hætti. Almennt ásigkomulag gatna-
kerfisins hefur versnað á valdatíma
R-listans vegna ónógs viðhalds eins
og Reykvíkingar hafa orðið varir
við. Þá hefur þjónusta almennings-
samgangna í Reykjavík versnað á
valdatíma R-listans.
Staðan í ofangreindum mála-
flokkum sýnir vel hve illa núver-
andi borgarstjóra hefur tekist að
viðhalda eða bæta þjónustu borg-
arinnar. Þetta hefur gerst á sl. átta
árum þrátt fyrir að skuldir Reykja-
víkurborgar hafi margfaldast og
skattar og álögur á borgarbúa stór-
hækkað. Það er deginum ljósara að
slík niðurstaða er algerlega óvið-
unandi fyrir Reykvíkinga. Ef litið
er á Reykjavíkurborg sem þjón-
ustufyrirtæki er ljóst að það fyr-
irtæki hefur fengið falleinkunn hjá
viðskiptavinunum.
Kjartan
Magnússon
Borgarmál
Reykjavíkurborg fær
falleinkunn, segir
Kjartan Magnússon,
enda hefur þjónustu
borgarinnar hrakað á
valdatíma R-listans.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Þjónusta Reykjavíkur-
borgar fær falleinkunn
SJÁLFSTÆÐISMENN eru sein-
þreyttir við talnarunuþulu sína. Það
virðist skipta þá harla litlu máli hvaða
staðreyndir búa að baki tölunum.
Á þessu ári verður hægt að bjóða
öllum börnum sem fædd eru árið 2000
leikskólapláss í þann tíma sem for-
eldrarnir óska, það er öllum börnum
sem verða tveggja ára á árinu. Ég vek
athygli á orðunum öllum börnum og
þann tíma sem foreldrarnir óska. Ég
vek athygli á þeim vegna þess að í
þeim felst helsti munurinn á stefnu
Reykjavíkurlistans og Sjálfstæðis-
flokksins í leikskólamálum. Það er
nefnilega svo, að í tíð sjálfstæðis-
manna áttu aðeins einstæðir foreldr-
ar og foreldrar í námi kost á heils-
dagsplássum. Aðrir gátu ekki sótt
um. Og enginn gat sótt um fyrr en
barnið var orðið 18 mánaða. Giftir for-
eldrar gátu bara sótt um hálfs-
dagspláss og fengu það eftir dúk og
disk. Þetta var stefna Sjálfstæðis-
manna þó að það væri í engu sam-
ræmi við veruleika foreldra.
Ég veit að margir foreldrar hugsa
með hrolli til þeirra tíma þegar þeir
þurftu að rjúka úr vinnu til að flytja
börnin sín á milli vistanna. Mörgum
þótti það erfiðasti hluti þess flókna
verkefnis, að vera samtímis að ala
upp börn, hugsa um heimili og að
stunda fulla vinnu.
Það væri auðvelt að útrýma „bið-
listum“ ef þessi háttur væri hafður á.
Það kippir óneitanlegu úr lykkjunum
að bjóða upp á þá þjónustu sem fólk
þarfnast og vill, í stað
þess að ákveða hvað „sé
því fyrir bestu“.
Það lengir óneitan-
lega biðlistana að gera
fólki kleift að sækja um
fyrir barn þegar það er
6 mánaða í stað 18 mán-
aða.
Það þarf óneitanlega
fleiri leikskólapláss
þegar yfir 80 % barna
eru í heilsdagsvist í stað
30%.
Stefna Sjálf-
stæðisflokksins
Það væri fróðlegt að skoða hversu
mörg börn væru án þjónustu ef D-
listinn hefði haldið áfram að stjórna
borginni eftir 1994. Ef Reykjavíkur-
listinn hefði ekki tekið við og kúvent
stefnunni í leikskólamálum borgar-
innar.
Hvernig væri staðan ef aðeins ein-
stæðir foreldrar og foreldrar í námi
fengju heilsdagspláss?
Hvernig væri staðan ef giftir for-
eldrar fengju einungis hálfsdags-
pláss, mættu ekki sækja um heils-
dagspláss?
Hvernig væri staðan hjá einka-
reknu leikskólunum ef rekstrarstyrk-
ir miðuðust við hálfsdagspláss, burt-
séð frá þeim tíma sem börnin eru á
leikskólunum?
Það þýðir ekki fyrir sjálfstæðis-
menn að hrista hausinn og segja að
auðvitað hefðu þeir
breytt þessu öllu eftir
1994. Þeir höfðu þessa
stefnu þá og það voru
engin teikn á lofti um að
þeir hygðust breyta
henni. Um það vitna
þeir leikskólar sem þeir
byggðu allt til ársins
1994. Þeir miðuðust við
að mikill meirihluti
barna væri hálfan dag-
inn í leikskóla. Reykja-
víkurlistinn þurfti að
bæta eldhúsum við jafn-
vel nýjustu skólana, því
að ekki var gert ráð fyr-
ir að börnin borðuðu þar hádegismat.
Staðreyndin er sú að árið 1994 var
Reykjavík 20–30 árum á eftir hinum
Norðurlöndunum í leikskólamálum.
Það er bara svo einfalt. Og það var
ekki vegna þess að þörfin væri ekki til
staðar. Nei, það var vegna þess að
Sjálfstæðisflokkurinn leit ekki á það
sem skyldu sveitarfélagsins að mæta
þörfum borgarbúa í þessum mála-
flokki. Fyrir kosningarnar 1994 og
1998 boðuðu þeir heimgreiðslur í stað
leikskóla. Heldur hljótt hefur verið
um þá stefnu þeirra undanfarið.
Stefna Reykjavíkurlistans
Fyrir kosningar 1998 hafði komið í
ljós að leikskólaþörfin var mun meiri
en unnt var að sjá fyrir, fólst það eink-
um í því hversu margir kjósa heils-
dagspláss. Þvi var stefnunni breytt í
þá veru að öll börn eldri en eins árs
fengju dagvistartryggingu. Það er,
pláss á leikskólum borgarinnar, hjá
dagmóður eða í einkaskólum. Um
þetta var kosið í kosningunum 1998.
Það er deginum ljósara að sú metn-
aðarfulla stefna sem rekin hefur verið
í leikskólamálum sl. sjö ár, á upp á
pallborðið hjá reykvískum foreldrum.
Því er engin ástæða til að breyta
henni. En jafnframt því að leggja
áherslu á rekstur góðra leikskóla fyr-
ir öll börn, hefur R-listinn viljað veita
fjölbreytninni í dagvistarúrræðum
brautargengi. Með því teljum við
flóru auðugs mannlífs best borgið
sem og mismunandi þörfum íbúanna
best mætt.
Þess vegna tókum við upp
greiðslur með öllum börnum til dag-
mæðra, en þær voru áður aðeins til
einstæðra foreldra. Þá er einnig vilji
til þess að styrkja dagmæðrakerfið
enn frekar.
Þess vegna höfum við bætt rekstr-
arumhverfi einkaskóla til mikilla
muna þannig að rekstrarstyrkur með
hverju barni hefur fjórfaldast. Enda
hefur börnum á einkaskólum fjölgað
mjög og stefnir í að sú þróun haldi
áfram.
Þess vegna höfum við lagt mikinn
metnað í leikskólamálin á þeim sjö ár-
um sem Reykvíkingar hafa veitt okk-
ur umboð til þess. Ekki einungins
höfum við staðið fyrir gífurlegri upp-
byggingu heldur lagt okkur fram um
að bæta starfsumhverfi þeirra sem
þar vinna svo að faglegur metnaður
þeirra fái notið sín. Þetta vita foreldr-
ar þeirra barna sem dvelja í leikskól-
um borgarinnar.
Þjónusta við yngstu borgarana var
ekki og hefur aldrei verið áhugasvið
Sjálfstæðismanna. Þeir klúðruðu
leikskólamálunum. Þeir geta haldið
áfram að þylja biðlistatölur dag út og
dag inn. Það eru staðreyndirnar sem
tala sínu máli. Og staðreyndin er sú
að á þessu ári sjáum við fram á að öll
reykvísk börn fædd árið 2000 og fyrr,
verði komin með pláss á leikskólum
eftir því sem foreldrar þeirra óska.
Yngri börn fá pláss hjá dagmæðrum
eða á einkareknum leikskólum,
hvorutveggja niðurgreitt af borginni.
Þá sé ég fram á að allir foreldrar sem
leita til Leikskóla Reykjavíkur fái
einhverja úrlausn sinna mála, ýmist á
leikskólum borgarinnar, á einkaskól-
um eða í niðurgreiddri vist hjá dag-
mæðrum.
Biðlistar sjálfstæðismanna
Kristín Blöndal
Sveitarstjórnarmál
Staðreyndin er sú,
segir Kristín Blöndal,
að á þessu ári sjáum
við fram á að öll reyk-
vísk börn fædd 2000 og
fyrr, verði komin með
pláss á leikskólum.
Höfundur er formaður
Leikskólaráðs í Reykjavík.
SÚ ÁKVÖRÐUN
okkar, eigenda Fjarð-
arkaupa, að stöðva
verðhækkanir og
lækka verð í verslun-
inni um 3% til 1. maí
hefur valdið mikilli um-
ræðu um stöðu mála og
framtíðarhorfur varð-
andi verðlagsmál á
matvörumarkaði. Það
skal tekið skýrt fram
að fyrirtækið var alls
ekki með aðgerðum
sínum að afla sér
„ókeypis auglýsinga“.
Aðgerðirnar eru heldur
ekki hluti af samkeppni
við aðrar matvöru-
verslanir, heldur heiðarlegt og ein-
lægt innlegg okkar til að stuðla að
verðlækkunum og betri lífskjörum í
landinu.
Fjarðarkaup fóru að fordæmi aðila
vinnumarkaðarins og ríkisstjórnar-
innar og miðuðu aðgerðir sínar, þ.e.
verðstöðvun og 3% verðlækkun, við
1. maí. Það er sá tímafrestur sem
þessir aðilar hafa gefið sér til þess að
styrkja gengi, ná tökum á þróun
neysluvísitölu og verðlags með það
að meginmarkmiði að kjarasamning-
ar haldi. Um framhaldið fer síðan
eftir mati á stöðu mála þegar þar að
kemur, en aðgerðaþörfinni lýkur
augljóslega ekki að þessu sinni á frí-
degi verkalýðsins. Verðlag er þess
eðlis að fyrirtækin og neytendurnir
verða sífellt að standa vörð um sam-
eiginlega hagsmuni og engin tíma-
mörk verða sett á varðstöðu þessara
aðila um hagstæð viðskipti fyrir alla.
Verði markmiðinu náð gefur auga-
leið að ekki verður þörf á því að
hækka verð hinn 1. maí. Vonir standa
þvert á móti til að verð lækki enn
meira í fyllingu tímans. Grunnurinn
að þeim árangri er samtakamáttur
íslensku þjóðarinnar, fyrirtækja og
yfirvalda og Fjarðar-
kaup vilja gjarnan
leggja sitt af mörkum
til að svo megi verða.
Hin mikla umræða
hefur vakið marga til
vitundar um mikilvægi
þess að við tökum
höndum saman. Og
margt er nú að gerast á
íslenskum matvöru-
markaði. Til dæmis var
haft eftir framkvæmda-
stjóra Bónuss í Morg-
unblaðinu að framtak
Fjarðarkaupa væri já-
kvætt og fyrirtækið
hefur auglýst að það
taki virkan þátt í því að
halda vöruverði í lágmarki. Forstjóri
Hagkaupa lýsti því að fyrirtækið axl-
aði sína ábyrgð á sinn hátt, s.s. með
tilboðum og góðu útsöluverði og for-
ráðamenn Kaupáss hafa sagt upp
samningum við birgja til að lækka
verðlag og fjölga lágvöruverðsversl-
unum. Við fögnum öllum slíkum að-
gerðum enda eru þær mikilvægur
hluti leiðarinnar að settu marki:
betri og stöðugum lífskjörum fyrir
Íslendinga.
Fjölmargir viðskiptavinir Fjarð-
arkaupa tóku afar vel í þessa aðgerð
fyrirtækisins og lýstu ánægju með
framtakið. Fyrir hönd verslunarinn-
ar þakka ég hin góðu viðbrögð og all-
ar þær góðu kveðjur sem við höfum
fengið.
Samtakamáttur-
inn stuðli að var-
anlegri lækkun
Gísli
Sigurbergsson
Höfundur er verðlagsstjóri og einn
eigenda Fjarðarkaupa í Hafnarfirði.
Matvöruverð
Verðlag er þess eðlis,
segir Gísli Sigurbergs-
son, að fyrirtækin og
neytendurnir verða sí-
fellt að standa vörð um
sameiginlega hagsmuni.
M O N S O O N
M A K E U P
lifandi litir