Morgunblaðið - 05.02.2002, Blaðsíða 42

HESTAR
42 ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Fimikeppni hefur alltaf átt erfitt upp-
dráttar í Íslandshestamennskunni.
Eðli málsins samkvæmt hefur þátt-
taka í henni aldrei risið verulega hátt
og virðist það eiga bæði við um hér á
Íslandi sem og í útlöndum. Ekki virð-
ist hafa orðið breyting á þessu þrátt
fyrir tilraunir til að þróa keppnina í
ríkari mæli að íslenska hestinum og
hæfileikum hans. Þá hefur kunnátta
og færni Íslendinga í fimiæfingum
tekið stórstígum framförum með til-
komu allra þeirra reiðhalla eða skála
sem byggð hafa verið hér á landi. Um
það verður ekki lengur deilt að fimi-
æfingar henta íslenska hestinum afar
vel til uppbyggingar hans og gerir
hann betri í því sem hann er bestur í
nefnilega tölti og skeiði.
Mikilvægur hlekkur
í framförum
Hiklaust má taka svo sterkt til orða
að segja að fimiæfingarnar séu afar
mikilvægur hlekkur í öllum framför-
um í reiðmennsku og þær auki reið-
mönnum mjög skilning á þeim mögu-
leikum sem hesturinn getur boðið upp
á og því hversu margar leiðir er hægt
að fara í þjálfun hans. Þrátt fyrir
miklar efasemdir hér áður fyrr um að
fimiæfingar henti íslenska hestinum
hefur blaðinu verið snúið í þeim efn-
um. Það er orðið löngu ljóst að ís-
lenski hesturinn með alla sína sér-
stöðu á miklu meiri samleið í
reiðmennsku og þjálfunaraðferðum
með öðrum hrossakynjum og gildir
þar einu hvort um ganghesta er að
ræða eða ekki.
Hvað íslenska hestinn varðar er
það einnig ljóst að fimiæfingarnar eru
fyrst og fremst tæki eða aðferð til að
þjálfa upp fiman og þjálan reiðhest
þar sem tölt og skeið eru aðalatriði.
Fimiæfingarnar sjálfar eru ekki tak-
markið eins og er víða í öðrum kynj-
um erlendis enda er það nú svo að í
samanburði við mörg önnur hrossa-
kyn má íslenski hesturinn sín lítils á
vettvangi fiminnar. En hvar finnum
við hesta sem standa jafnfætis í tölti
og skeiði í einum og sama hestinum?
Gleymum ekki grunnþætti
reiðmennskunnar
Atli Guðmundsson, sem varð Ís-
landsmeistari í fimi á Breka frá
Hjalla, var ekki ánægður með þessi
tíðindi. „Mér finnst það mjög miður ef
hætt verður að keppa í fimi á íslensk-
um hestum og sérstaklega tel ég það
slæmt ef þessi grein verður aflögð í
yngri flokkunum því þá er hætta á að
grunnþættir reiðmennskunnar
gleymist í uppeldinu. Ég tel að ástæð-
ur þess að svona er komið megi rekja
til uppsetningar á fimikeppni heims-
meistaramótanna sem er með þeim
hætti að í verkefninu er enginn erf-
iðleikastuðull. Því má segja að bestu
reiðmenn heims á íslenskum hestum
séu að ríða reiðleiðaverkefni í stað
þess að leysa af hendi metnaðarfullar
æfingar eins og sniðgang á brokki og
eða tölti. Þetta fyrirkomulag ýtir ekki
undir metnað góðra reiðmanna til að
sýna eitthvað sem bragð er að. Nú-
verandi heimsmeistari í fimi, Karly
Zingsheim, sem er óumdeilanlega
með snjöllustu reiðmönnum heims,
reið sniðgang á feti í sínu verkefni
sem færði honum titilinn en gaman
hefði verið að sjá hann útfæra ein-
hverjar rishærri æfingar. Skynsamur
maður í keppni er ekkert að gera erf-
iðari æfingar en þarf til að tryggja sér
sigur þegar engin umbun er veitt fyr-
ir slíkt.
Ég teldi það
mikla afturför ef
við hættum með
fimikeppni hér á
landi. Nú síðustu
árin hefur komið
fram breiður hóp-
ur ungra reið-
manna sem notar
þessar æfingar í
ríkum mæli við
tamningu og
þjálfun hrossa og
kann að útfæra
þær í keppni. Ég
tel fulla ástæðu til
þess að halda
áfram með þetta
sem keppnisgrein
þótt þátttakan hafi
ekki verið mikil til
þessa. Spurning er
svo aftur hvort
ástæða sé til að hafa fimina með í
samanlögðum stigum,“ sagði Íslands-
meistarinn Atli að endingu.
Dapurleg endalok en skiljanleg
Eyjólfur Ísólfsson, reiðkennari á
Hólum og margfaldur Íslandsmeist-
ari í fimi, sagðist hafa lýsti því yfir við
Sigurð Sæmundsson að þetta væri
leiðinlegt skref sem þarna væri stigið
en þó kannski skiljanlegt. „Í mínum
huga var fimikeppnin eyðilögð þegar
tillögur frá mér, Reyni Aðalsteins-
syni, Sigurbirni Bárðarsyni og Bene-
dikt Líndal fóru til FEIF (alþjóða-
samband eigenda íslenskra) og voru
settar þar í nefnd sem því miður gerði
breytingar sem urðu þess valdandi að
keppnin varð algerlega bitlaus þannig
að hægt var að ríða til verðlauna með
hálfgerðu fjórgangsverkefni. Eftir
þessar breytingar nefndarinnar á til-
lögunni hefur hallað undan fæti sem
virðist ætla að fá þennan dapurlega
endi. Í fimikeppni hér á landi gilda
reglur samkvæmt okkar tillögum
enda er þar um mun metnaðarfyllri
keppni að ræða heldur en verið hefur
á heimsmeistaramótunum. Nú er bú-
ið að fella niður tvöfalt vægi hæga
töltsins í töltkeppninni og næst er það
fimikeppnin út og sýnist mér hlutirnir
farnir að snúast meir um yfirferð og
rými en minna um reiðlist. Er ég afar
hræddur um að þessi ákvörðun muni
valda því að keppni í fimi verði einnig
aflögð hér á landi í framhaldinu. Ég
hefði kosið að sjá menn þrjóskast við
og finna fimikeppninni vænlegri far-
veg, færa hana til dæmis nær því sem
kallað hefur verið gæðingafimi þar
sem höfðað er meira til aðals íslenska
hestsins,“ sagði Eyjólfur.
Ekki er hægt að horfa framhjá því
að áhugi fyrir fimikeppni á Íslandi
hefur verið afar takmarkaður. Síð-
ustu árin hefur nær eingöngu verið
keppt í fimi á Íslandsmótum og þar
hafa keppendur verið afar fáir, oft
ekki nema tveir eða þrír. Fimin hefur
verið reiknuð með í keppninni um
samanlagðan sigurvegara og því hafa
mjög fáir verið gjaldgengir í keppn-
inni um þann titil á Íslandsmótum.
Atli Guðmundsson bendir á að hugs-
anlegi mætti taka greinina út úr sam-
anlögðum sigurvegara. Þá stendur
hún alfarið á eigin fótum og spurn-
ingin er þá sú hvort þessir örfáu missi
áhugann. Það merkilega við fimina er
að það eru fjölmargir hestamenn sem
hafa áhuga fyrir æfingunum en þeir
eru hverfandi fáir sem hafa uppburði í
sér til að undirbúa hest sinn með þátt-
töku í keppni fyrir augum.
Íslendingar fáséðir í fiminni
Þá heyrir það til tíðinda að Íslend-
ingar keppi í fimi á heimsmeistara-
mótum. Síðast var íslenskur skráður
til leiks í Þýskalandi 1999 en það
klúðraðist því Íslendingar kunnu
reglurnar ekki nógu vel og ekkert
varð af þátttöku.
Bæði Atli og Eyjólfur og margir
fleiri telja að hefð fyrir fimiþjálfun sé
að tryggja sig í sessi hér á landi og því
komi þessi niðurstaða á mjög óheppi-
legum tíma. Í stað þess að leggja árar
í bát hefði átt að endurskoða fimi-
verkefni FIPO-reglnanna og snúast
til varnar þessari undirstöðu reið-
mennskunnar eins og hún hefur verið
að þróast síðustu árin.
Fimikeppnin
blásin út
af borðinu
Morgunblaðið/Valdimar
Þeir Atli Guðmundsson og Sigurbjörn Bárðarson hafa marga hildina
háð í fimivellinum. Hér sitja þeir Breka frá Hjalla og Kóng frá Mið-
grund eftir að hafa tekið við verðlaunum fyrir fimi á Íslandsmótinu á
síðasta ári.
Eyjólfi Ísólfssyni, reiðkennara á Hólum, finnst tíð-
indin frá Amsterdam dapurleg en segist þó vel
skilja að þannig skuli hafa farið, raunar hafi hann
séð það fyrir. Hér situr hann Rás frá Ragnheið-
arstöðum sem að sjálfsögðu hefur verið byggð upp
og þjálfuð með aðstoð fimiæfinga.
Svanasöngur fiminnar virðist yfirvofandi. Það má
kannski orða það svo að raddæfingum sé lokið og nú
sé aðeins eftir að samstilla kórinn fyrir sjálfan kons-
ertinn. Valdimar Kristinsson kannaði viðbrögð
manna við þeim tíðindum að samþykkt hefði verið
að hætta keppni í fimi á heimsmeistaramótum.
Klúðurslegt nefndarálit eyðilagði
góða tillögu Íslands
Íþróttaþing FEIF (alþjóðasamtök
eigenda íslenskra hesta) var haldið
síðustu helgina í janúar í Amsterdam
í Hollandi. Þing þetta hefur með allar
keppnisreglur samtakanna að gera.
Þar voru gerðar ýmsar athygliverðar
samþykktir um breytingar á FIPO-
reglunum sem eru alþjóðlegar
keppnisreglur sem keppt er meðal
annars eftir á heimsmeistaramótum.
Afgreiðsla íþróttaþingsins á málefn-
um er ekki endanleg niðurstaða því
allar samþykktir þingsins verða
bornar undir aðalfund FEIF sem
haldinn verður síðar á árinu. Þar eru
samþykktirnar bornar upp til sam-
þykktar eða höfnunar, engin umræða
fer fram um þær né gerðar breyt-
ingar á þeim. Meðal samþykkta
íþróttaþingsins má nefna að fimi-
keppnin hefur verið felld út úr FIPO-
reglunum sem þýðir að framvegis
verður ekki keppt í fimi á heims-
meistaramótum eða öðrum þeim al-
þjóðlegu mótum þar sem keppt er
eftir FIPO-reglunum.
Þá var einnig samþykkt að hafa tvo
samanlagða sigurvegara eins og var
1983 þannig að þá verður einn sig-
urvegari á fimmgangsvængnum og
annar á fjórgangsvængnum. Á fimm-
gangsvængnum verða stig úr þremur
greinum lögð til grundvallar þ.e. tölt,
fimmgangur og ein skeiðgrein. Getur
þar verið um að ræða 250 metra
skeið, gæðingaskeið eða 100 metra
flugskeið. Á fjórgangsvængnum
verður aðeins um að ræða tvær
greinar við brottfall fimikeppninnar
og er því verið að verðlauna fyrir það
sem kallað er íslensk tvíkeppni hér á
Íslandi en sú keppni var lögð af í
FIPO-reglunum fyrir löngu. Mögu-
leikar keppenda á fjórgangshestum
til sigurs í samanlögðu hafa þótt litlir
og því eru þessar breytingar gerðar.
Þá voru einnig gerðar breytingar á
stigaútreikningum úr 250 metra
skeiði á þann veg að nú þarf skeið-
hestur að ná 20 sekúndum sléttum til
að fá tíu í einkunn fyrir greinina í stað
21 sekúndu áður. Með þessu vænkast
heldur hagur góðra fimmgangshesta
sem ekki búa yfir mjög miklum flýti á
skeiði og að sama skapi minnka
möguleikar hinna eldfljótu vekringa
sem ekki þykja merkilegir á sviði
tölts og fimmgangs.
Tekið var á þolreiðarvandanum
sem upp kom úrslitum töltkeppninn-
ar á heimsmeistaramótinu í Austur-
ríki í sumar. Samþykkt var að hafa
tímamörk á hverju atriði úrslita en
þetta gildir um öll úrslit á hringvelli
auk forkeppni í slaktaumatölti þar
sem eru þrír keppendur inni á velli í
senn. Töldu þingfulltrúar að með
þessu móti væri komið í veg fyrir
leiðindaatvik eins og varð í Stadl
Paura.
Róttækar breytingar á FIPO-reglunum
Tveir samanlagðir
sigurvegarar á HM FORMAÐUR Landsambands hesta-mannafélaga, Jón Albert Sig-
urbjörnsson, braut hefðina þegar
hann færði Sigurbirni Bárðarsyni
gullmerki samtakanna þegar Sig-
urbjörn fagnaði hálfrar aldar af-
mæli sínu í góðra vina hópi í félags-
heimili Fáks á laugardag. Venjan
hefur verið að afhenda slíkt ein-
göngu á ársþingum samtakanna.
Þakkaði Sigurbjörn fyrir þennan
óvænta heiður og kvaðst hafa
reiknað með að hann fengi merkið
svona um sjötugt.
Var þarna að vonum margt um
manninn enda hefur Sigurbjörn
eignast marga góða vini á löngum
og farsælum ferli í hestamennsk-
unni.
Veislustjóri var Kristinn Huga-
son, fyrrverandi hrossarækt-
arráðunautur og núverandi starfs-
maður í sjávarútvegsráðuneytinu.
Sagði hann að það væri alkunna að
Sigurbjörn væri mikill hrekkjalóm-
ur og setti sig aldrei úr færi ef gott
tækifæri byðist. Sagði Kristinn að
þegar Sigurbjörn hringdi til að
biðja hann um að taka að sér veislu-
stjórn hefði hann villt á sér heim-
ildir og sagst óska leyfis ráðuneyt-
isins til seiðatöku. Sér hefði fundist
eins og hann ætti að þekkja þennan
mann sem talaði, sem var bæði
kurteis og mjúkmáll, en þorði þó
ekki að taka „sjénsinn“ að vera með
einhvern galgopaskap enda slíkt
ekki við hæfi hjá opinberum emb-
ættismanni. Hefði honum þó létt
stórum þegar fram kom í máli
mannsins að hann hyggðist taka
seiðin úr Úlfljótsvatni. Sagðist
Kristinn þá hafa notað tækifærið og
tilkynnt að þar með heyrði málið
ekki undir sjávarútvegsráðuneytið
og hann þar með laus úr þessu sím-
tali. Hefði Sigurbjörn þá fellt grím-
una og borið fram óskina. Í lok máls
síns færði Kristinn honum bókina
Samskipti manns og hests eftir Ás-
geir Jónsson frá Gottorp sem ætti
vel við þegar Sigurbjörn ætti hlut
að máli enda hefði hann fyrir löngu
skipað sér á bekk með fremstu
hestamönnum landsins frá upphafi
byggðar.
Morgunblaðið/Valdimar
Sigurbjörn með
gullmerki LH