Morgunblaðið - 08.02.2002, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 FÖSTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Anna BergþóraMagnúsdóttir
fæddist á Sæbóli í
Aðalvík 7. júní 1914.
Hún lést á Heilbrigð-
isstofnun Suðurnesja
31. janúar síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru Guðný
Sveinsdóttir, f. á Gili
í Svartárdal 14. júlí
1882, d. 25. janúar
1981, og Magnús
Dósóþeusson, f. í
Görðum í Aðalvík 20.
ágúst 1879, d. 15.
desember 1924. Hún
var fjórða elsta í sjö systra hópi.
Þær voru í réttri röð: Þórunn,
Margrét, Sigríður, Bergþóra,
Hrefna, Svava og Þorbjörg. Lifði
Bergþóra allar systur sínar. Berg-
þóra fór alfarin frá Aðalvík til Ísa-
fjarðar 19 ára gömul og vann á
Sjúkrahúsi Ísafjarðar næstu fjög-
ur árin. Hún flutti til Reykjavíkur
1937 og vann á Elliheimilinu
Grund í sex ár. Um áramót 1943–
1944 réðst hún sem ráðskona hjá
sjómönnum í Keflavík þar sem
hún kynntist mannsefninu sínu,
Torfa Helga Gíslasyni, f. 22. mars
1920, d. 15. mars 1992. Þau hófu
búskap og fluttu til Eyrarbakka
og bjuggu þar næstu tvö árin. Ár-
ið 1947 fluttu þau svo til Keflavík-
ur og bjuggu þar þar til Torfi lést
1992. Þeim varð
tveggja sona auðið.
1) Magnús Trausti, f.
25. feb. 1945. Kona
hans er Kristín
Helgadóttir, f. 2. maí
1962. Þau eiga dæt-
urnar Áslaugu, f. 27.
maí 1988, og Mar-
gréti, f. 22. mars
1990. Með fyrri konu
sinni Sigrúnu Axels-
dóttur, f. 14. apríl
1947, á Magnús
Önnu Láru, f. 10.
apríl 1972. Maður
Önnu Láru er Hall-
dór Friðrik Þorsteinsson. Þau
eiga soninn Magnús Friðrik. Fyrir
átti Halldór soninn Þorstein. 2)
Gísli, f. 10. júlí 1954. Kona hans er
Sumarrós Sigurðardóttir, f. 22.
febrúar 1953. Þau eiga soninn
Torfa Sigurbjörn, f. 16. maí 1985.
Bergþóra vann stóran hluta æv-
innar utan heimilis auk þess að
sinna húsmóðurstörfum. Eftir að
Torfi maður hennar lést bjó hún
um stund í húsinu, sem þau hjónin
höfðu reist sér á yngri árum. Fyr-
ir fjórum árum flutti hún að Hlév-
angi, heimili fyrir aldraða, en þá
var heilsu hennar tekið að hraka
mjög.
Útför hennar fer fram frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Það er með miklum söknuði sem
ég kveð ástkæra tengdamóður mína,
Önnu Bergþóru Magnúsdóttur.
Margar minningar koma upp í hug-
ann við fráfall hennar og verða orð
lítils virði miðað við alla hennar kosti.
Það er samt huggun harmi gegn að
Begga, eins og hún var alltaf kölluð,
átti að baki langt og gott líf. Hún
hefði orðið 88 ára 7. júní nk. Þrátt
fyrir háan aldur var Begga samt
mjög vel með á nótunum, sannkölluð
nútímakona á margan hátt. Hún
fylgdist vel með öllum fréttum, vissi
nákvæmlega allt sem var að gerast
og las allar þær bækur sem hún
komst yfir.
Ég get aldrei fullþakkað henni
hvað hún tók mér strax vel þegar
Magnús, sonur hennar, kynnti mig
fyrir henni. Ég var mjög kvíðin að
hitta hana í fyrsta sinn, eins og gefur
að skilja, en hún lét mér strax líða vel
í návist sinni. Alltaf var jafngaman að
koma á Hafnargötuna og gestrisni
hennar var einstök. Hún stjanaði við
okkur eins og hún gat og það dugði
lítið að segja henni að setjast og slaka
á. Alltaf hugsaði hún fyrst um aðra
áður en hún hugsaði um sjálfa sig.
Af því að hún og Torfi bjuggu í
Keflavík, komu þau oft og gistu hjá
okkur Magnúsi inni í Reykjavík. Þeg-
ar eldri dóttir okkar fæddist komu
þau alltaf reglulega og gistu í nokkra
daga. Ekki var hægt að hugsa sér
betri næturgesti. Þau voru svo þakk-
lát fyrir allt og hrósaði hún mér alltaf
fyrir matargerðina, sem mér þótti af-
ar vænt um. Einnig stóð hún yfirleitt
með mér ef einhver ágreiningur kom
upp á milli mín og Magnúsar. Hún
var einstök tengdamóðir, skipti sér
aldrei af nema hún væri spurð ráða
og einstök amma sem naut þess
virkilega að vera með barnabörnun-
um. Hún var mjög skemmtileg kona
sem naut þess að lifa lífinu eins og
hún gat. Hún var mikið fyrir það að
spila og spjalla yfir kaffibolla, ófáar
stundirnar sátum við tvær hérna
niðri í eldhúsi og spjölluðum saman
um heima og geima, langt fram eftir
kvöldi. Með okkur tókst góð vinátta
sem aldrei bar skugga á. Mjög gott
var að leita ráða hjá Beggu. Kom
maður aldrei að tómum kofunum þar.
Hún var einstaklega góð við dætur
mínar, og þakka ég henni fyrir það.
Hún hafði góða kímnigáfu og gat allt-
af séð björtu hliðarnar á öllu. Aldrei
talaði hún illa um nokkurn mann og
tók alltaf upp hanskann fyrir þann
sem minna mátti sín. Glaðvær var
hún, lítillát og hlédræg, en samt vissi
maður af henni. Mikla virðingu ber
ég fyrir henni, mikil reisn var yfir
henni allt fram í dauðann. Hún var
vitur kona sem vissi að hverju dró, en
tók því með æðruleysi eins og öðru í
lífinu. Vildi ég óska þess að fá að eld-
ast eins og hún, virðuleg, góð, og
teinrétt í baki.
Takk fyrir allt, elsku Begga mín.
Þín
Kristín.
Ég sá hana fyrst á áttunda ára-
tugnum.
Hún var dökk á brún og brá og
mér fannst augnaráðið athugult.
Úr því mátti lesa ,, Jahérna! Ekki
bjóst ég við þessu!“
Þetta var daginn sem Gísli minn
kynnti mig fyrir foreldrum sínum.
Þau tóku mér vel Torfi og Berg-
þóra. Hann með innilegu brosi frá
fyrstu stundu, hún aðeins varkárari
til að byrja með. Það er án efa alltaf
svona með mæður, það tekur þær
alltaf lengri tíma en feðurna að sam-
þykkja kærusturnar og kærastana.
Langur tími er liðinn síðan þá og
samskipti okkar hafa ávallt verið
með besta móti.
Hún var frá Aðalvík á Hornströnd-
um og trú sínum rótum. Hún var
fjórða í röð sjö systra, dætra
hjónanna Guðnýjar Sveinsdóttur og
Magnúsar Dósóþeussonar. Hún
missti föður sinn í sjóslysi 10 ára
gömul og eftir stóð móðirin ein með
dæturnar sjö, á aldrinum 2ja til 18
ára. Erfiður tími í lífi fjölskyldunnar í
litla húsinu á Sæbóli gekk í hönd.
Stolt gekk Guðný á vit framtíðarinn-
ar ákveðin í að koma öllum dætrum
sínum til manns. Þær elstu studdu
móður sína eftir bestu getu, oft með
vinnuskiptum og allt hafðist þetta
með samvinnu mæðgnanna og ekki
síst með einurð húsfreyju.
Föðurmissirinn var Bergþóru
þungbær og talaði hún alltaf um
þessa atburði með miklum tilfinn-
ingaþunga. Jólin 1924 voru dapurleg
á Sæbóli og það var eins og skuggi
þeirra jóla læddist alltaf að henni á
aðventu ár hvert mitt í allri eftir-
væntingunni eftir jólunum.
Sem unga stúlku langaði hana til
að mennta sig en efni og aðstæður
gáfu ekki færi á slíku. Hún hefði ef-
laust valið hjúkrunarnám eða eitt-
hvert annað umönnunarnám því
henni var einkar lagið að hjúkra
sjúkum. Ég sé hana einnig fyrir mér í
einhverju félagsmálavafstri því hún
verkaði eins og segull á þá sem
minna máttu sín. Þeir áttu kaffisop-
ann vísann í eldhúskróknum hjá
henni. Manninum sínum Torfa Helga
Gíslasyni kynntist Bergþóra 1943 og
hófu þau búskap árið eftir. Þarna
hófst nýtt skeið í lífi Bergþóru, ham-
ingjutími sem gat af sér tvo syni,
mikla augasteina foreldra sinna.
Torfi og Bergþóra voru um margt
ólík en velferð sonanna og þeirra fjöl-
skyldna var það sem skipti þau
mestu máli og sameinaði þau. Þau
voru hamingjusamlega gift í tæp 50
ár, þótt auðvitað skiptust á skin og
skúrir í lífinu eins og gengur. Mikið
heilsuleysi hrjáði þau bæði, þá sér-
staklega eftir miðjan aldur og var
það oft að annað þeirra flutti hitt fár-
veikt á sjúkrahús. Bergþóra lifði
mann sinn í tæp 10 ár.
Margs er að minnast og margt er
að þakka. Upp úr standa góðar minn-
ingar. Minningin um það þegar við
bökuðum til jólanna Svava, Begga og
ég. Begga útskrifaði mig seint og síð-
ar meir í ,, Ömmu Beggu brúntertu“
eftir margra aðventna tilþrif.
Minningin um öll góðu samtölin
þar sem skiptst var á skoðunum og
stundum deilt, en þó aldrei alvarlega.
Minningin um alla væntumþykj-
una, pössunina og umhyggjuna fyrir
ömmu- og afastráknum.
Minningin um ferðalögin sem voru
farin saman.
Minningin um öll aðfangadags-
kvöldin á Mávabrautinni og í Lágmó-
anum þegar helgi jólanna varð engu
lík og kærleikurinn tók sér rúm í
allra hjörtum.
Minningin um stuðninginn við
ótalmargt og virðinguna fyrir mann-
gildinu.
Síðasta aðfangadagskvöld verður
einkar mikilvægt í sjóði minning-
anna. Hún Begga hafði safnað allri
þeirri orku sem hún átti til að geta
verið með okkur það kvöld. Við Gísli
horfðumst í augu og hugsuðum það
sama. Við vildum njóta augnabliksins
og leyfðum okkur að vona að tíminn
stæði í stað, lengi, lengi. Það vantaði
bara afa Torfa. Hjá okkur sátu sonur
okkar, mæður okkar og kær frænka.
Augnablikið var engu líkt og töfrum
slegið. Það var ekki hægt að fara
fram á meira og fyrir það ber að
þakka. Sætið hans afa Torfa hefur
verið autt við jólaborðið í 10 ár og víst
er að ömmu Beggu verður sárt sakn-
að um næstu jól.
Hún fór sátt. Þegar hún leit um öxl
sá hún að hún átti að baki gott líf.
Hún skildi eftir sig góða afkomendur
sem allir eru gott fólk. Fyrir henni
átti að liggja að horfa á eftir mörgum
kærum vinum úr þessu lífi. Hún lifði
allar systur sínar og það var eins og
lífsneistinn slokknaði þegar hún
fylgdi yngstu systur sinni og bestu
vinkonu til grafar fyrir tæpum tveim-
ur árum. Skömmu fyrir andlátið
ræddum við lífið eftir dauðann. Við
veltum fyrir okkur hvernig þetta
væri nú hinum megin. Ég trúi því að
hún sé nú komin til lands eilífðarinn-
ar þar sem ljósið umlykur hana. Góð-
ur maður lét þau orð falla er hann
frétti af andláti hennar: ,,Nú eru
systurnar á kaffihúsakvöldi.“ Ég tek
undir orð hans og veit að afi Torfi er
ekki langt undan heldur. Ég kveð
tengdamóður mína með söknuði og
kæru þakklæti fyrir allt.
Veri hún Guði falin.
Rósa.
Nú er elsku amma Begga mín dá-
in. Mér brá verulega þegar mér var
tilkynnt hvað hún væri orðin mikið
veik og ætti ekki langt eftir. Ég varð
mjög áhyggjufull yfir því að eiga
kannski ekki eftir að sjá hana aftur á
lífi, þar sem ég er búsett erlendis. Ég
gat ekki hugsað mér það og dreif mig
og 2 ára gamlan son minn í flug sama
dag og komst til ömmu í tæka tíð.
Hún lést svo þremur sólarhringum
síðar. Ég er innilega þakklát fyrir að
hafa komist til hennar, hitt hana með
góðri meðvitund og getað sagt henni
hvað mér þætti vænt um hana. Einn-
ig fyrir þessar dýrmætu síðustu
klukkustundir sem ég átti með henni
á sjúkrahúsinu ásamt pabba og Gísla
frænda hennar síðustu nótt og allt
þangað til hún kvaddi okkur. Því
gleymi ég aldrei.
Magnús litli sonur minn skildi auð-
vitað ekki mikið hvað var að gerast,
en margoft leit hann á mig þar sem
við sátum í flugvélinni á leiðinni til Ís-
lands og sagði: „Amma Begga er með
hita, amma Begga er veik.“ Ég er svo
ánægð hvað hann var góður við lang-
ömmu sína þegar hann sá hana í síð-
asta sinn. Hann hélt í höndina á
henni, kyssti hana á ennið og sagði:
„Bless amma mín.“ Ég veit að þetta
var mjög dýrmætt fyrir ömmu og
ekki síður fyrir mig að langömmu-
barnið hennar, svona lítill snáði, tæki
henni svona vel.
Ég er svo lánsöm að hafa átt þessa
yndislegu konu fyrir ömmu og hvað
hún átti stóran þátt í að gera mig að
þeirri manneskju sem ég er. Allt frá
því að kenna mér nytsamleg verk
eins og að strauja, vaska upp og síðan
biðja bænir og til þess að vera mér
trúnaðarvinkona og gefa mér góð ráð
sem unglingur og fullorðin kona. Það
var alltaf svo gott að tala við ömmu,
hún var svo fróð, skynsöm og hlý.
Mér fannst alltaf best þegar við vor-
um bara tvær saman því þá spjöll-
uðum við alltaf dýpra en um hvers-
dagslega hluti. Sérstaklega var það
gott þegar við sátum saman hlið við
hlið og hún tók höndina á mér í lófa
sinn og lagði svo hinn lófann sinn yfir
og klappaði mér á handarbakið. Þá
fannst mér ég vera svo örugg og ég
hugsaði oft að amma hlyti að vera
með bestu hendur í heimi.
Ég á ótal margar minningar um
góða tíma með ömmu. Sem barn og
unglingur var ég alltaf með annan
fótinn í Keflavík hjá þeim ömmu og
afa. Þar leið aldrei sú heimsókn að
ekki væru bakaðar pönnukökur, spil-
aður manni og spjallað fram á rauða
nótt. Hún þreyttist aldrei á að segja
mér sögur og sérstaklega höfðum við
báðar gaman af því þegar hún sagði
sögur af þeim systrunum frá upp-
vaxtarárum þeirra í Aðalvík. Við
ferðuðumst þó nokkuð saman, fórum
meðal annars til útlanda tvisvar sinn-
um þegar ég var barn, ásamt pabba
og afa. Ein ferð situr þó ofarlega í
huga mér og það var tveggja nátta
dvölin okkar á Edduhótelinu á Laug-
arvatni fyrir nokkrum árum. Við vor-
um bara tvær og skemmtum okkur
konunglega. Afi Torfi hafði þá dáið
ekki löngu áður og mig langaði að
gera eitthvað skemmtilegt fyrir
ömmu. Annar minnisstæður tími fyr-
ir mér er þegar hún kom ein í flugi til
okkar til Lúxemborgar þegar við
fjölskyldan bjuggum þar. Það eru
ekki nema rúm þrjú ár síðan. Hún
var svo dugleg og jákvæð og veigraði
ekki fyrir sér að koma til okkar alla
þessa leið, orðin gömul kona.
Hún var glæsileg kona sem bar sig
vel og talaði fallegt mál. Hún var
mjög fjölfróð, ráðagóð og einstaklega
jákvæð og skynsöm. Hún var alltaf
lítillát hvað varðaði hana sjálfa, en
það er einmitt eitt af því sem gerði
hana svo stóra.
Ég kveð elsku ömmu mína og vin-
konu með þakklæti fyrir vinskapinn
og allt sem hún hefur gert fyrir mig
sem er meira en ég held að hana hafi
nokkurn tímann grunað. Ég er stolt
yfir að hafa átt hana sem ömmu og
mun sakna hennar innilega.
Guð varðveiti elsku ömmu mína.
Anna Lára.
Amma Begga er dáin. Það er svo
skrýtið að hugsa að ég eigi aldrei eft-
ir að sjá hana eða tala við hana aftur.
Hún var alltaf svo góð við mig, Önnu
Láru, Torfa og Margréti. Hún var
alltaf til í að spila við okkur eða stúss-
ast eitthvað með okkur. Ég og amma
vorum alltaf að spila Marías. Það var
það skemmtilegasta sem ég gerði.
Einu sinni á ári var alltaf ömmu-
helgi. Þá fórum við frændsystkinin til
Keflavíkur og gistum hjá ömmu eina
helgi. Þá héldum ég, Torfi og Magga
oft tískusýningu í fötunum hennar
ömmu fyrir hana og Önnu Láru. Hún
leyfði okkur oft að hjálpa sér að búa
til pönnukökur. Alltaf þegar við kom-
um til hennar á Hafnargötuna gaf
hún okkur eitthvað gott.
Elsku amma, ég sakna þín svo
mikið, en núna ertu komin til afa
Torfa, Góu og foreldra þinna, og þér
líður vel núna.
Mér þykir svo vænt um þig.
Þín
Ása.
Elsku amma mín. Nú ert þú farin
til afa og Láru, Kristbjargar og
Hrefnu. Ég sakna þín mjög sárt. Þú
varst alltaf svo góð og skemmtileg
við mig og Ásu og þú varst alltaf að
leika við mig og Ásu. Þú nenntir allt-
af að spila, og einu sinni man ég eftir
því þegar við sátum inni í eldhúsi og
þú gerðir allt hárið á mér að slöngu-
lokkum bara með höndunum. Þú
varst líka svo dugleg að prjóna og
varst alltaf að prjóna vettlinga eða
eitthvað handa okkur. Svo var nú líka
gaman að fíflast með þér eins og þeg-
ar við bjuggum okkur til gervitennur
úr appelsínuberki. Það var líka gam-
an um ömmuhelgar þegar við barna-
börnin hittumst öll, ég, Ása, Anna
Lára og Torfi, og ég man þegar við
Ása, Torfi og ég fengum að halda
tískusýningu fyrir þig og Önnu Láru
úr öllum fötunum þínum. Og einu
skiptin sem ég bjó til pönnukökur var
með þér og einu sinni bjóst þú til
handa okkur barbí-pönnukökur með
glösum. Það var líka alltaf svo gaman
að koma í Hafnargötu 74, þú varst
alltaf tilbúin með kökur og eitthvað
gott handa okkur og svo þegar þú
fórst á elliheimilið kallaði ég samt
Hafnargötu 74 ömmuhús og Keflavík
mun alltaf líka vera Ömmuvík.
Svo varst þú svo gáfuð og þú
mundir alltaf allt og kunnir allt. Ég
man líka eftir því að þegar við kom-
um upp á elliheimili sagðir þú stund-
um við mig: „Hvað segirðu nú gott
manga langa með svartan vanga.“
Ég hef alltaf bara átt þig sem ömmu
því að amma Áslaug dó áður en ég
fæddist en það var alveg nóg, þú
varst svo góð að það var meira en
nóg. Þó að einhver hefði átt kannski
50 ömmur þá hefði verið alveg nóg að
hafa þig, þú varst og ert og verður
alltaf besta amma í heimi. Þegar þú
varst inni á spítala vildi ég óska þess
að þú hefðir bara opnað augun og
sagt „allt í plati“ og svo hefðum við öll
hlegið, en lífið heldur áfram. Í næst-
síðasta skipti sem ég sá þig opnaðir
þú augun og brostir til mín. Elsku
amma, þegar ég verð stór vil ég vera
eins og þú. Ég elska þig. Þín
Margrét.
Þótt kynni mín af Önnu Bergþóru
Magnúsdóttur hafi ekki verið löng í
árum talið voru þau að sama skapi af-
ar hugstæð. Að frátöldu því að til-
heyra kynslóð sem undirritaður legg-
ur jafnan hlustirnar við af meiri alúð
en vanalega bar Begga með sér frá
fyrsta handtaki þennan ólýsanlega
andblæ sem stafar frá góðu og gegnu
fólki. Og þegar hún sagði skoðanir
sínar duldist manni ekki, að ekki að-
eins var hjartaþelið hlýtt heldur var
hugurinn beittur. Fáa hef ég heyrt
mæla betur og þarfar en Beggu. Auð-
vitað var það mál öldungis látlaust
eins og hún var sjálf. En hvert orð
var meitlað, líkt og klappað í vest-
firskt berg, svo unun var á að hlusta.
Svo hafði hún þetta skemmtilega
skopskyn sem fjörgar allar frásagnir
til muna. Gaman var að þýfga hana
um uppvaxtarárin á Sæbóli í Aðalvík
og hvernig lífið æxlaðist á þeim fal-
lega útkjálkastað þar sem gjöful
náttúran en óblíð öfl hennar skiptu
skini og skuggum. Þá var áhrifaríkt
að hlusta á frásögnina af því þegar
fiskibátur föður hennar skilaði sér
ekki úr róðri um jólaleytið 1924 og
systraskarinn fríði og móðirin,
Guðný Sveinsdóttir, biðu fregna milli
vonar og ótta. Þau voru eflaust þung
sporin prestsins sem flutti hin válegu
tíðindi. Það grillti síðan í pólitíkina
hjá Beggu þegar maður færði talið
inn á Ísafjörð enda var plássið á þeim
tíma eitt af höfuðvígjum þjóðmála-
baráttunnar á Íslandi. Og svo talaði
hún ætíð af stolti um fjölskyldu sína
og syni í Keflavík sem hún hafði sam-
glaðst svo oft í sigrum þeirra á
íþróttavellinum.
Með Önnu Bergþóru fækkar enn í
þeirri kynslóð sem gefið hefur okkur
afkomendum drjúgt veganesti.
Hennar kynslóð lagði grunninn að
því velsældarþjóðfélagi sem við nú
njótum og hún gaf okkur líka sitt far-
sæla gildismat sem sumir segja að
leysi flest mannleg vandamál, jafnvel
sjálfa lífsgátuna ef út í það er farið.
Hún Begga mín á mikla þökk skilið
fyrir sinn skerf. Og hann var stærri
en hún vissi.
Halldór Friðrik Þorsteinsson.
ANNA BERGÞÓRA
MAGNÚSDÓTTIR
 Fleiri minningargreinar
um Önnu Bergþóru Magnúsdóttur
bíða birtingar og munu birtast í
blaðinu næstu daga.