Morgunblaðið - 22.02.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
STEFÁN Júlíusson
rithöfundur lést á Sól-
vangi í Hafnarfirði í
fyrradag. Hann var
fæddur 25.9. 1915 í
Þúfukoti í Kjós, en
foreldrar hans voru
Helga Guðmundsdótt-
ir og Júlíus Jónsson.
Stefán tók kennara-
próf frá Kennaraskóla
Íslands 1936, BA-próf
í bókmenntum og
ensku frá Carleton
College í Northfield í
Minnesota, Bandaríkj-
unum, 1943, stundaði
nám í uppeldisfræðum og skóla-
rekstri við Columbia University í
New York 1941 til 1942 og var við
nám í nútímabókmenntum við
Cornell University í Íþöku í Banda-
ríkjunum 1951 til 1952 auk þess sem
hann sótti tíma í íslensku, sálar-
fræði og bókmenntum við Háskóla
Íslands.
Hann var kennari, yfirkennari og
skólastjóri Barnaskóla Hafnarfjarð-
ar 1936 til 1955, kennari og yfir-
kennari Flensborgarskóla 1955 til
1963, forstöðumaður Fræðslu-
myndasafns ríkisins 1963 til 1969,
bókafulltrúi ríkisins 1969 til 1977 og
framkvæmdastjóri Hjartaverndar
og ritstjóri 1977 til 1990. Hann var
auk þess virkur í flokksstarfi Al-
þýðuflokksins frá æskuárum fram
að miðjum áttunda áratugnum og
var m.a. varabæjar-
fulltrúi og varaþing-
maður. Hann var bóka-
vörður um skeið,
blaðamaður 1956 til
1958, sat í fræðsluráði
Hafnarfjarðar, skóla-
nefnd Iðnskólans,
stjórn Kaupfélags
Hafnarfjarðar, bóka-
safnsstjórn o.fl. Hann
var ritari og formaður
Félags íslenskra rithöf-
unda, formaður og
varaformaður Rithöf-
undasambandsins eldra
1958 til 1969, fyrsti
varaformaður Rithöfundasam-
bandsins yngra 1969, í útvarpsráði
1972 til 1978 og varamaður 1958 til
1972 auk þess sem hann var fyrsti
formaður Rithöfundasjóðs og í
fyrstu stjórn Kvikmyndasjóðs.
Hann var í framkvæmdastjórn
Hjartaverndar 1971 til 1991 og um-
dæmisstjóri Rotaryhreyfingarinnar
á Íslandi 1987 til 1988.
Stefán Júlíusson var afkastamikill
rithöfundur og skrifaði fjölda barna-
bóka, m.a. margar bækur um Kára
litla sem voru þýddar á dönsku auk
þess sem hann þýddi fjölda barna-
bóka.
Hulda Sigurðardóttir lifir eigin-
mann sinn en sonur þeirra er Sig-
urður B. Stefánsson, framkvæmda-
stjóri eignastýringar hjá Íslands-
banka.
Andlát
STEFÁN
JÚLÍUSSON
BIÐLISTAR eftir almennum
sjúkrarúmum á Vogi hafa lengst
verulega undanfarin tvö ár og er nú
svo komið að karlmenn eldri en tví-
tugir sem hafa farið í meðferð þurfa
að bíða í sex til átta vikur eftir plássi.
„Okkur tókst að útrýma biðlistum
fyrir þá sem eru yngri en tvítugir ár-
ið 2000,“ segir Þórarinn Tyrfings-
son, yfirlæknir SÁÁ, „og hann hefur
ekki myndast þannig að þeir sem eru
undir tvítugu komast yfirleitt inn
með litlum fyrirvara.“
Þórarinn segir að hins vegar sé
biðlisti fyrir eldra fólk sem hefur
verið áður í meðferð, einkum fyrir
karlmenn, og biðin geti verið allt upp
í sex til átta vikur. „Núna eru því yf-
irleitt um 200 til 300 manns á biðlista
hjá okkur. Við vorum nánast búnir
að útrýma þessum listum á árinu
2000, enda var umfang starfsins þá
meira en það er nú. Ástæðan er sú að
starfsfólki á Vogi hefur fækkað, sem
aftur er afleiðing af fjárskorti þar
sem styrkur frá ríkinu og okkar eig-
in fjáröflun dugðu ekki til að standa
undir því umfangi,“ segir Þórarinn.
Allt að átta
vikna bið
eftir plássi
HÆSTIRÉTTUR lækkaði í
gær bætur til vélfræðings vegna
vinnuslyss sem hann varð fyrir í
október 1998 þegar hann starf-
aði hjá Hitaveitu Suðurnesja.
Héraðsdómur Reykjaness
hafði áður dæmt honum tæp-
lega 21 milljón í bætur en
Hæstaréttur taldi ekki hægt að
líta fram hjá því að við vinnu
sína hefði maðurinn brotið gegn
fyrirmælum og öryggisreglu.
Því væri rétt að hann bæri sjálf-
ur þriðjung tjóns en Hitaveita
Suðurnesja 2/3.
Maðurinn var 26 ára þegar
slysið varð. Hann var að vinna
að viðhaldi á viftum á þaki orku-
vers þegar ein viftan fór í gang.
Lenti viftuspaðinn á vinstri fæti
mannsins með þeim afleiðingum
að taka þurfti fótinn af fyrir neð-
an hné. Örorka mannsins var
metin 50% og varanlegur miski
40%.
Maðurinn kvaðst fyrir dómi
ekki hafa vitað annað en að vift-
urnar væru ræstar handvirkt.
Hefði hann því talið óhætt að
stíga ofan í viftuopið en um leið
fór viftan af stað. Húnreyndist
hafa verið stillt á sjálfvirka end-
urgangsetningu. Hæstiréttur
segir ljóst að gangsetningar-
búnaði viftunnar hafi verið áfátt
og rekja megi slysið til þess að
hluta. Beri Hitaveitan ábyrgð á
því. Jafnframt var félagið látið
bera ábyrgð á breytingu sem
var gerð án þess að mæta jafn-
framt aukinni hættu sem því
fylgdi.
Hitaveitunni var gert að
greiða 500.000 krónur í máls-
kostnað en gjafsóknarkostnað-
ur vélfræðingsins fyrir sömu
upphæð greiðist úr ríkissjóði.
Lögmaður Hitaveitunnar var
Hákon Árnason hrl. en Friðjón
Örn Friðjónsson hrl. flutti málið
fyrir vélfræðinginn.
Ber sjálfur
ábyrgð á
þriðjungi
tjóns
UM helgina gengst utanríkisráðu-
neytið fyrir fyrsta námskeiði fyrir ís-
lensku friðargæsluna og er gert ráð
fyrir um 100 þátttakendum, að sögn
Auðuns Atlasonar, sendiráðsritara.
Utanríkisráðuneytið stofnaði ís-
lensku friðargæsluna formlega í
september sem leið og í kjölfarið var
auglýst eftir einstaklingum til gefa
kost á sér til friðargæslustarfa með
skömmum fyrirvara. Um 300 um-
sóknir bárust og voru valdir um 100
manns úr hópnum til að vera á við-
bragðslistanum. Auðunn Atlason
segir að um sé að ræða breiðan hóp
borgaralegra sérfræðinga eins og
fjölmiðlafólk, hagfræðinga, við-
skiptafræðinga, lækna, hjúkrunar-
fræðinga, verkfræðinga, tæknimenn
og fleiri en markmiðið er að fjölga
friðargæsluliðum á vegum ráðuneyt-
isins úr 15 í allt að 25 árið 2003. Ekki
eru sendar út íslenskar sveitir held-
ur eru Íslendingar sendir til starfa í
alþjóðlegum sveitum. Undirbúnings-
námskeiðið er fræðilegt og auk inn-
lendra fyrirlesara, sem gera grein
fyrir stöðu mála innanlands, koma
fyrirlesarar frá Sameinuðu þjóðun-
um, NATO, Evrópusambandinu, Ör-
yggis- og samvinnustofnun Evrópu
og Matvælastofnun Sameinuðu þjóð-
anna, en þeir koma til með að skýra
frá þátttöku stofnana sinna í svona
aðgerðum og hugmyndafræðinni á
bak við hana.
Fyrsta námskeið ís-
lensku friðargæslunnar
Í UMFERÐINNI leynast margar hættur og vissara fyr-
ir unga vegfarendur að dvelja ekki of lengi á götum. Á
skilti eru ökumenn varaðir við því að börn geti verið á
ferð en greinilega þarf ekki að vara börnin við bílun-
um. Þau vita að vissara er að fara varlega, fara aðeins
yfir á grænu ljósi þar sem gangbrautarljós eru, líta til
beggja hliða og flýta sér síðan yfir gangbrautir í Hafn-
arfirði eins og annars staðar á landinu.
Morgunblaðið/Ásdís
Ungir Hafnfirðingar í umferðinni
Keyrði á snjóflóð í Óshlíð
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Sigmundur V. Garðarsson ók út úr vegskála og á snjófljóð.
FÓLKSBIFREIÐ skemmdist
smávægilega í Óshlíðinni í fyrri-
nótt þegar ökumaður hennar
keyrði á um tveggja metra hátt
snjóflóð sem hafði fallið á veginn
stuttu áður. Ökumaðurinn, Sig-
mundur V. Garðarsson, var á leið
til vinnu í Bolungarvík um klukkan
fjögur um nóttina í slæmu skyggni
og var kominn út úr þriðja vegskál-
anum á leiðinni þegar hann allt í
einu skall á jaðri snjóflóðsins og ók
aðeins upp í það. „Þetta var eins og
að lenda á vegg,“ sagði Sigmundur
í samtali við Morgunblaðið en vildi
þó ekki gera mikið úr atvikinu.
„Það var dálítið blint en þó sá ég
aðeins fram fyrir bílinn. Ég hugsa
að ég hafi verið á 40–50 km hraða
og svo birtist veggurinn.“ Sig-
mundur yfirgaf bílinn og hljóp til
baka að vegskálanum í hvassviðri,
skafrenningi og ofankomu, líklega
um 700 metra vegalengd. „Það var
ekki um annað að ræða en hlaupa
til baka. Ég hélt að það væri
styttra í vegskálann en raun bar
vitni og sá síðar hvað þetta var
langt.“
Í vegskálanum gat Sigmundur
hringt í lögregluna úr neyðarsíma
og var hann sóttur eftir um hálf-
tíma bið. Daginn eftir, í gær, sótti
hann bíl sinn og átti alveg eins von
á að annað flóð hefði fallið í millitíð-
inni og sópað bílnum burt, en
heppnin virðist hafa verið með í
þetta skiptið.
„Eins og að
lenda á vegg“
LÖGREGLAN á Ísafirði hafði af-
skipti af tveimur rúmlega tvítugum
mönnum í Vestfjarðagöngum á mið-
vikudagskvöld og fann við leit í bif-
reið þeirra 15 hylki af ólöglega efn-
inu Ripped Fuel. Efnið inniheldur
m.a. koffein og efedrín, en síðar-
nefnda efnið er skylt amfetamíni.
Lögreglan á Ísafirði hefur fregnað
að umrætt örvandi efni sé nokkuð í
umferð meðal yngra fólks. Það hafi
verið notað til að auka kraft og þol í
íþróttaiðkun og eins þegar um
skemmtanir er að ræða.
Lögreglan vill hvetja fólk til að
forðast efnið. Þeim, sem boðið er efn-
ið, bendir lögreglan á að afla sér upp-
lýsinga hjá viðurkenndum lyfjafræð-
ingum og öðru fagfólki varðandi
virkni þess og sérstaklega þá fylgi-
kvilla sem er neyslunni samfara.
Nokkrir þeirra fylgikvilla sem efnið
hefur er t.d. óhóflegt álag á hjarta
sem lýsir sér í hröðum hjartslætti og
gáttaflökti, og hár blóðþrýstingur og
stækkun blöðruhálskirtils sem hefur
í för með sér þvagtregðu. Þá koma
einnig fram aukaverkanir frá mið-
taugakerfi, s.s. kvíðaköst, tauga-
veiklun, skjálfti og svefnerfiðleikar.
Þegar lyfið hefur verið notað í nokk-
urn tíma er hætta á ofsóknarbrjál-
æði, ofskynjunum og fleira, að því er
fram kemur í fréttatilkynningu lög-
reglunnar Ísafirði.
Teknir með
efni skylt
amfetamíni
AÐILAR innan raunvísindadeildar,
verkfræðideildar og Raunvísinda-
stofnunar Háskóla Íslands vinna nú
að því að koma á fót Bragastofu, sem
yrði samstarfsvettvangur um vetn-
isrannsóknir á Íslandi. Stofan verður
kennd við Braga Árnason, prófessor
í efnafræði við HÍ, en hann hefur
lengi haft áhuga á hagnýtingu vetnis.
Helgi Þór Ingason verður verkefn-
isstjóri stofunnar að sögn Sveins
Ólafssonar, sérfræðings hjá Raun-
vísindastofnun.
Sveinn segir að ætlunin sé að yfir
stofunni verði stjórn sem muni m.a.
sjá um að sækja um styrki til vetn-
isrannsókna sem unnar yrðu á veg-
um stofunnar. Til að mynda stendur
til að sækja um styrki hjá Rannsókn-
arráði Íslands og norrænum sjóði
sem styrkir orkurannsóknir. Sveinn
gerir ráð fyrir því að stofan verði far-
in að starfa að ráði með vorinu.
Bragastofa
um vetnis-
rannsóknir
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦