Morgunblaðið - 27.03.2002, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 MIÐVIKUDAGUR 27. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Ingvar Aðal-steinn Jóhanns-
son fæddist í Reykja-
vík 26. maí 1931.
Hann lést á heimili
sínu að Árskógum 8 í
Reykjavík 18. mars
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru hjónin
Oddur Jóhann Jóns-
son, f. 21. febrúar
1892 í Gíslabæ við
Bræðraborgarstíg í
Reykjavík, d. 20.
ágúst 1968, vélstjóri,
og Þuríður Dalrós
Hallbjörnsdóttir, f. 22. febrúar 1905
á Bakka í Tálknafirði, d. 19. mars
1996. Föðurforeldrar Ingvars voru
Jón Oddsson fiskmatsmaður, f. 26.
okt. 1851 á Þórkötlustöðum í
Grindavík, d. 5. apríl 1913, og kona
hans Hólmfríður Jónasdóttir, f. 8.
des. 1853 á Hliði á Álftanesi, d. 10.
febr. 1941. Móðurforeldrar Ingvars
voru Hallbjörn Eðvarð Oddsson
kennari, f. 29. júní 1867 á Langeyj-
arnesi á Skarðsströnd, d. 16. júní
1953, og kona hans Sigrún Sigurð-
ardóttir, f. 28. júní 1861 á Hofsstöð-
um á Barðaströnd, d. 9. febrúar
1934. Systkini Ingvars eru Helga, f.
9. ágúst 1918; Guðmundur, f. 6. nóv.
1929; og Ásthildur, f. 23. febr. 1937.
Ingvar kvæntist 16. júní 1953
tók þátt í stofnun Keflavíkurverk-
taka 1957 og varð þá framkvæmda-
stjóri Járniðnaðar- og pípulagn-
ingaverktaka Keflavíkur hf., einnig
Plastgerðar Suðurnesja frá 1966.
Ingvar tók fljótt virkan þátt í
sveitarstjórnarmálum og stjórn-
málum á landsvísu og öðrum fé-
lagsmálum. Hann sat í hreppsnefnd
Njarðvíkurhrepps 1967–70; varam.
1974–76; fyrsti forseti bæjarstjórn-
ar Njarðvíkur 1976; form. fulltrúa-
ráðs sjálfstæðisfél. í Gullbringus.
1965–69; í stjórn Sjálfstæðisfél.
Njarðvíkings frá 1970, í stjórn
Landssamb. iðnaðarm. 1958–67; í
skipulagsnefnd Njarðvíkur, Kefla-
víkur og Keflavíkurflugv. frá 1969;
varaþingmaður Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjaneskjördæmi 1971–78
og tók sæti á þingi 1971 og 1976.
Hann sat í stjórn útflutnngsmið-
stöðvar iðnaðarins frá 1971. Ingvar
var stofnfélagi í Lionsklúbbi Njarð-
víkur og var einnig virkur í JC-
hreyfingunni. Hann var skeleggur
baráttumaður fyrir ýmsum fram-
faramálum og skrifaði fjölmargar
greinar í blöð og tímarit máli sínu
til stuðnings. Ingvar og Halla hófu
búskap sinn í Miðtúni 5 í Reykjavík
hjá foreldrum Ingvars en innrétt-
uðu fljótlega íbúð á Hólagötu 41 í
Njarðvík. Þau byggðu síðan ein-
býlishús á Hlíðarvegi 3 í Njarðvík.
Árið 1995 fluttu þau svo að Árskóg-
um 8 í Reykjavík og hafa búið þar
síðan.
Útför Ingvars fer fram frá Ytri-
Njarðvíkurkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Sigríði Höllu Einars-
dóttur hárgreiðslu-
meistara, f. 9. okt.
1932 í Reykjavík. For-
eldrar hennar voru
Einar Eggertsson, kaf-
ari og verkstjóri, f. 15.
okt. 1902 í Steinsholti í
Reykjavík, og kona
hans Sveinbjörg Árna-
dóttir, f. 31. des. 1909 í
Reykjavík. Ingvar og
Halla eignuðust fjórar
dætur. Þær eru: Auð-
ur, f. 6. apríl 1953, gift
Snorra Gestssyni;
Hildur, f. 19. júní 1955, gift Leifi V.
Eiríkssyni; Björg, f. 21. júní 1958,
gift Snæbirni Sigurðssyni; Rósa, f.
8. júní 1960, gift Ólafi Björnssyni.
Barnabörnin eru 11 og barna-
barnabörnin eru þrjú.
Ingvar ólst upp í Reykjavík.
Hann gekk í barnaskóla Austurbæj-
ar og útskrifaðist frá Gagnfræða-
skóla Austurbæjar (Ingimarsskóla)
1951. Lærði vélvirkjun í vélsmiðj-
unni Hamri og tók sveinspróf 1951.
Ingvar úrskrifaðist frá Vélskóla Ís-
lands 1954 sem vélfræðingur. Hann
stundaði framhaldsnám í dísilvél-
um 1955 í Bandaríkjunum og starf-
aði sem vélaeftirlitsmaður hjá Sam-
einuðum verktökum og Íslenskum
aðalverktökum 1955–1957. Hann
Ástkær bróðir minn er látinn rétt
áður en páskahátíðin gengur í garð.
Páskahátíðin er tákn sorgar og gleði.
Er það ekki táknrænt að Ingvar
bróðir minn deyr sama daginn og
Ingvar sonur minn (hann heitir eftir
Ingvari) eignast dóttur. Kynslóðir
koma. Kynslóðir fara. Þótt við vitum
að eitt sinn skal hver deyja, þá er allt-
af jafn sárt að missa maka, náinn ætt-
ingja eða góðan vin. Hið forna spak-
mæli er okkur nokkur huggun:
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Hávamál.)
Ingvar hefur með lífi sínu og at-
höfnum sýnt að hann er verðugur
slíkra eftirmæla. Þegar ég lít til baka
til æskuáranna okkar um og fyrir síð-
asta stríð og þar á eftir þá er margs
að minnast. Þetta voru hættulegir
tímar og erfiðir fyrir okkur því pabbi
var á togara og sigldi hvern túr í
stríðinu. Mörg börn þekktum við sem
misstu pabba sinn í þeim hildarleik.
Við vorum því alltaf hrædd um hann.
Því var gleðin mikil þegar við tókum
á móti honum niðri á bryggju þegar
hann kom af sjónum heill á húfi. Það
var eins og við hefðum heimt hann úr
helju. Þessir tímar þjöppuðu fjöl-
skyldunni mikið saman. Göturnar,
hálfbyggð húsin í Norðurmýrinni og
hitaveitulagerinn við Sundhöllina
voru aðalleiksvæðin okkar í þá daga
enda bjuggum við lengst af neðst á
Bergþórugötunni. Skemmtilegustu
stundirnar sem ég man eftir frá þess-
um tíma var þegar við krakkarnir
stökktum hernum á flótta. Rauði
krossinn rak þá skemmtistað á horni
Eiríksgötu og Hringbrautar (nú
Snorrabraut). Þegar hermennirnir
og vinkonar þeirra streymdu þangað
létum við oft skæðadrífu af snjóbolt-
um dynja á þeim ofan af þakinu á
gömlu mjólkurstöðinni. Þótt ljótt sé
að segja það var óborganlegt að sjá
þau tvístrast í allar áttir.
Ingvar var tápmikill og lífsglaður
drengur sem lét ógjarnan hlut sinn
fyrir neinum og var alltaf til í tuskið.
Ævintýrin virtust fylgja honum alla
tíð. Ingvar var ákaflega skemmtileg-
ur og vinmargur strax sem krakki.
Hann kaus að fara verknámsleiðina í
námi og útskrifaðist sem vélstjóri
eins og pabbi. Ingvar var áræðinn og
fylginn sér og valdist fljótt til stjórn-
unarstarfa. Fyrst varð hann verk-
stjóri yfir ýmsum verkstæðum og
vélavinnu við framkvæmdir á Kefla-
víkurflugvelli. Þegar Keflavíkur-
verktakar voru stofnaðir varð hann
framkvæmdastjóri Járniðnaðar og
pípulagningaverktaka Keflavíkur hf.
sem varð hans ævistarf.
Ingvar lét félagsmál og stjórnmál
fljótt til sín taka enda ágætur ræðu-
maður og gæddur ótvíræðum for-
ystuhæfileikum. Eftir að hann settist
í hreppsnefnd og síðar bæjarstjórn
Njarðvíkur hafði hann forgöngu um
mörg merk mál sem of langt yrði að
telja upp hér. Þó held ég að það megi
segja með nokkurri sanngirni að það
var mest fyrir hans atbeina að hafist
var handa um að steypa göturnar og
setja rafmagn í jörð í Njarðvík á sín-
um tíma. Einnig var framlag hans til
stofnunar hitaveitunnar og að
Reykjanesbrautin var steypt alla leið
ómetanlegt. Ég hef hér aðeins nefnt
fátt eitt á gifturíkum æviferli Ingv-
ars, það sem snýr að hinum ytra
heimi. Það sem mér finnst þó mest til
koma og sýna hve góðan dreng Ingv-
ar hafði að geyma, er hve vel hann
annaðist um sína nánustu sem eiga
nú um sárt að binda. Halla hefur
staðið eins og klettur með manni sín-
um í lífsbaráttunni. Saman reistu þau
sér yndislegt heimili í Njarðvík og
síðar í Reykjavík svo ekki sé minnst á
dýrðarstaðinn í Grímsnesi við Álfta-
vatni. Ingvar var afskaplega frænd-
rækinn og tryggur vinur vina sinna
og þar verður hans sárt saknað. Með
Ingvari hef ég misst minn besta vin.
Milli okkar ríkti fullt trúnaðartraust.
Við bárum oft saman bækurnar um
menn og málefni og hjálpuðum hvor
öðrum ef með þurfti. Við systkinin
Helga, Ásthildur og ég sem og fjöl-
skyldur okkar þökkum einlæglega
samfylgdina og vottum Höllu, dætr-
um og fjölskyldum þeirra og öðrum
aðstandendum innilega samúð okkar.
Guðmundur Jóhannsson.
Látinn er Ingvar Jóhannsson, áð-
ur forstjóri Járn- og pípulagninga-
verktaka Keflavíkur hf, JPK.
Ég kynntist Ingvari er ég vorið
1960 réðst til starfa hjá Sparisjóðn-
um í Keflavík, að námi loknu. Þar
höfðu vaxandi viðskipti fjögur at-
hyglisverð verktakafyrirtæki. Þau
byggðu smám saman upp umtals-
verða starfsemi sem byggingaverk-
takar fyrir Varnarliðið á Keflavíkur-
flugvelli og Atlantshafsbandalagið.
Þar var unnið frumkvöðlastarf því
fáum árum áður voru einungis
bandarísk fyrirtæki ráðin til slíkra
verkefna, enda gjörólíkar aðferðir
hér og vestra. Fyrirtæki Ingvars og
félaga hans var eitt þessara fjögurra
og meðal þess sem athygli vakti var
mikið samstarf þeirra og það að
vinna við erlenda mælikvarða.
Ingvar var mikill athafnamaður í
góðri merkingu þess orðs. Þær fram-
kvæmdir sem hann stóð fyrir á veg-
um JPK, bæði sem verktaka og í
þágu fyrirtækisins sjálfs sýna stór-
hug hans í verki og þá sterku trú sem
hann hafði á framtíð Keflavíkur og
Njarðvíkur, á framtíð fólks og at-
vinnulífs hér suður með sjó. Þær
sýna líka óvenjulega hugkvæmni og
þrotlausa elju í leit að nýjum sókn-
arfærum fyrir atvinnulíf á Suður-
nesjum.
Með tíð og tíma urðu samskipti
okkar Ingvars meiri og við kynnt-
umst betur. Í félagsmálum vil ég
nefna JC Suðurnes, sem var árang-
ursrík tilraun til að ná saman í einu
félagi ungum mönnum sem vildu
ræða framfaramál byggðarlaganna
burtséð frá bæjarmörkum og leggja
drög að verkefnum er slíkt félag gæti
hrundið af stað eða fengið framgengt
af öflugri aðilum svo sem sveitar-
stjórnum, jafnvel með samstarfi
þeirra. Þar áttum við Ingvar góða og
skemmtilega daga í fjörlegum hópi
áhugasamra og kraftmikilla manna.
Félagsreynsla Ingvars kom hinu
nýja félagi að miklu gagni, ásamt
miklum áhuga hans á öllum þjóð-
þrifa- og framfaramálum. Síðar var
hann af félaginu útnefndur Senator
JC hreyfingarinnar, sem er æðsta
viðurkenning sem hún getur veitt fé-
lagsmönnum.
Við Ingvar áttum ævinlega sam-
leið í afstöðu til Sjálfstæðisflokksins,
sem hann studdi með ráðum og dáð.
Á vegum Sjálfstæðisflokksins starf-
aði Ingvar um árabil í bæjarstjórn
Njarðvíkur og sem varamaður þing-
manna flokksins í Reykjaneskjör-
dæmi. Hann kaus að ljúka bæjar-
málaferlinum þegar hæst stóð og gaf
ekki kost á framboði að nýju eftir að
flokkurinn missti naumlega af hrein-
um meirihluta undir forystu hans. Í
Sjálfstæðisflokknum fann Ingvar
farveg grundvallarskoðun sinni og
lífsviðhorfi, að frelsi einstaklingsins
skuli vera leiðarljós þeirra sem fara
með stjórn samfélagslegra málefna.
Frelsi hvers manns til orðs og æðis,
til frumkvæðis og athafna á sviði at-
vinnu- og viðskiptalífs, til að leita sér
menntunar og hamingju. Þessi taldi
hann dýrmætust mannlegra verð-
mæta. Hann áleit fámennt samfélag
okkar þarfnast þess að þau fengju að
njóta sín, því þannig mundi hver og
einn hljóta ríkulega hvatningu og
þannig best geta lagt sitt fram til
bættra lífskjara og betra samfélags.
Um stjórnsýslu, stjórnarhætti, leik-
reglur og starfsumhverfi atvinnu-
vega okkar var fróðlegt og uppörv-
andi að eiga samræður við Ingvar. Þó
fyrirtækið sem hann stýrði hafi veri
umsvifamikið var sjóndeildarhringur
INGVAR A.
JÓHANNSSON
A
lltaf finnst mér þessi
árstími sérstakur.
Þegar krókusarnir
fara að gægjast upp
úr sköflunum; þegar
farið er að lesa Passíusálmana í
útvarpinu, þegar lyktin úti fer að
mýkjast og minna meira á mold
en ís, þá er eitthvað á leiðinni.
Múmínmamma beið með óþreyju
eftir því að jólin kæmu – hún
hafði aldrei séð þau, enda jafnan í
dvala yfir veturinn. Hún hélt að
jólin væru einhvers konar lifandi
fyrirbæri sem bankaði upp á hjá
henni þegar þar að kæmi. Ég hef
alltaf öfundað múmínmömmu af
því að eiga sér þessa dæmalausu
tilhlökkun í sér. Ég hef kannski
einhvern snert af henni, því það
er einmitt
þannig sem
ég bíð eftir
vorinu. Það
sem virðist
svo ótrúlegt
að geti gerst
þegar snjórinn og vetrarmyrkrið
hafa heltekið sálina, – það gerist,
og meir að segja aftur og aftur,
ár eftir ár. Fyrsti vorboðinn er
lestur Passíusálmanna í útvarp-
inu. Það er einkennilegt að ekki
trúaðri manneskja en ég er skuli
fagna þessum hluta vorsins ár
eftir ár. Líklega er það amma
sem ber ábyrgð á þessu. Ég var
rétt farin að þekkja stafina þegar
hún fékk mér bókina í hönd og lét
mér í hendur það ábyrgðarmikla
hlutverk að fylgjast með því
hvort karlinn í útvarpinu færi
rétt með þetta. Og samvisku-
samlega gerði ég það þessi ár
sem það tók mig að verða hrað-
læs. Ég áttaði mig ekki á uppeld-
is- og kennslugildi þessarar hug-
myndar ömmu fyrr en ég sjálf
var orðin harðfullorðin. En það
urðu mér gífurleg vonbrigði þeg-
ar ég fór að geta lesið Pass-
íusálmana mér til gagns. Mér var
ómögulegt að skilja hvers vegna
þessi skáldskapur var mærður
svo sem raunin var. Engin til-
finning fyrir hrynjandi orðanna
og hrynjandi hendinganna; rímið
klúðurslegt og áherslur vægast
sagt skrítnar. Og titlar kvæð-
anna: „Um Kristí kunningja sem
stóðu langt frá.“ Ætli mér hafi
ekki hreinlega þótt þetta jafnast
á við leirburð þótt ég vogaði mér
ekki að láta þá skoðun í ljósi þá. Í
dag skil ég að þrátt fyrir form-
galla og það sem er ekki slétt og
fellt og reglunum samkvæmt, þá
er meira að finna í skáldskap en
form og reglur, og ég hef löngu
fyrirgefið Hallgrími að ríma sam-
an:
Margur, og víst það maklegt er
mjög þessum skálkum formælir
Það er ekki bara rímið sem er
undarlegt – heldur líka að
áhersla skuli sett á lokaatkvæði
orðsins formælir. En hvað um
það, sennilega hefur Hallgrímur
Pétursson ekki verið mjög mús-
íkalskur maður, þótt hann hafi
verið margra maki að guðlegu
andríki. Eftir nokkur ár verð ég
örugglega ekki bara búin að fyr-
irgefa Hallgrími, heldur líka hætt
að taka eftir þessu og láta það
pirra mig inn við beinið.
En það er vorið. Nú er vorlykt-
in komin – þessi næstum erótíska
lykt af frjórri mold sem er meir
en tilbúin til að taka við sáð-
mönnum vorsins, sem lúra á
hnjám sér í beðum og runnum
með bleika gúmmíhanska og
klórur; krafsa burt eftirhreytur
vetrarins og gera allt klárt fyrir
það að blóm og runnar geti skart-
að sínu fegursta þegar þar að
kemur og sírenurnar fari að ilma.
Þær gera það nefnilega líka á Ís-
landi, rétt eins og í útlöndum.
Mikið hlakka ég til. Vorið er al-
veg að koma, ég hef það á tilfinn-
ingunni að þetta gerist bara núna
alveg næstu daga. Vitið til.
En þótt mér þyki alltaf best
heima og sumarið hvergi eins un-
aðslegt og hér er ég loksins að
komast á þann aldur, að mig
langar að upplifa það einhvers
staðar annars staðar líka. Ég hélt
lengi að útþráin tilheyrði bara
unga fólkinu, en það er þá senni-
lega eitthvað bogið við mig, því
mér finnst þessi þrá vaxa með
aldrinum. Ég hef tekið eftir því
nokkur síðustu ár, að um leið og
þetta dásamlega vor fer að gera
vart við sig langar mig í enn
meira vor – enn meira sumar.
Meðan ég lá í flensu um daginn
lét ég útvega mér alla mögulega
og ómögulega ferðapésa – alla
bæklinga sem hönd á festi svo
framarlega sem á þeim var mynd
af sól. Pésana svalg ég í mig af
áfergju og reyndi að finna
draumum mínum um mikið sum-
ar farveg í tilhugsun um pakka-
ferðir, borgarferðir, sveitaferðir
og sérferðir. Ég fann ekki alveg
það sem mig langaði mest í. Ég
held að það sem mig langar í sé
kytra fyrir mig og mína hjá
óþekktum bónda suður í Úmbríu.
Þessi bóndi ræktar ólífur, epli og
vín og er með svolítinn sundlaug-
arpoll í garðinum, þar sem ég get
látið sólina smjúga í merg og bein
milli þess sem ég skoða mik-
ilfenglegar menningarminjar og
teyga í mig stemningu ítalskra
miðaldaborga. Ég veit annars
ekkert um þetta – hégómlegir
draumar. Það er verra að það er
orðið svo erfitt að komast í burtu.
Það kostar of fjár að heimsækja
aðrar þjóðir, og eftir að flug-
félagið Go treystir sér ekki leng-
ur til að bera okkur í burtu á
skikkanlegum prís þverr vonin
um að komast einhvern tíma til
bóndans góða, ekki síst ef far-
gjaldið fyrir einn kostar hátt í
sjötíu þúsund krónur. Þegar ég
var að huga að málsháttum í
páskaeggin sem ég ætla kannski
að búa til ef ég nenni rakst ég al-
veg óvart í Hávamál:
Sá einn veit
er víða ratar
og hefir fjöld um farið
hverju geði
stýrir gumna hver,
sá er vitandi er vits.
Mér fannst þetta vísbending –
já næstum sönnun þess að mér
væri ætlað að komast út í sumar;
hér væru vitsmunir mínir í húfi. Í
gær var vorfiðringurinn alveg að
fara með mig, en dvínandi von
um að ég fengi nokkurn tíma að
sjá eplin í Úmbríu skyggðu
óþægilega á ólgandi vorþrána.
Ætl’ann fari ekki bara að snjóa.
Vorfiðr-
ingur
Meðan ég lá í flensu um daginn
lét ég útvega mér alla mögulega og
ómögulega ferðapésa – alla bæklinga
sem hönd á festi svo framarlega
sem á þeim var mynd af sól.
VIÐHORF
Eftir Bergþóru
Jónsdóttur
begga@mbl.is