Morgunblaðið - 27.03.2002, Blaðsíða 43

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. MARS 2002 43
✝ Jóhann ÞorsteinnKarlsson fæddist
á Selási í Línakradal
í V-Húnavatnssýslu
3. febrúar 1930 og
ólst upp á Fossi í
Vestur-Hópi. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands á Selfossi
21. mars síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Steinunn Emelía
Þorsteinsdóttir og
Karl Georg Guð-
mundsson. Systkini
Jóhanns eru: Uni
Garðar, Margrét, Að-
alheiður og Guðfinna.
Jóhann kvæntist eftirlifandi
eiginkonu sinni, Louísu Jóhannes-
dóttur frá Ásum í Hveragerði, 31.
desember 1952. Börn þeirra eru:
1) Jóhannes, kvæntur Fjólu Björk
Guðmundsdóttur.
Dætur þeirra eru Jó-
hanna Kristín og
Louísa Sif. 2) Gunn-
ar, kvæntur Sigur-
veigu Salvöru Hall.
Börn þeirra eru
Rakel og Lárus. Son-
ur Gunnars af fyrra
sambandi er Björn
Leví og sonur Sigur-
veigar Þórir Hall. 3)
Sigrún, gift Guðna
Sigvaldasyni. Börn
þeirra eru Jóna
Katrín, María Berg,
Tryggvi Rúnar og
Arnar Leó. 4) Steinunn Emelía,
börn hennar eru Jóhann Þórir og
Styrmir Dan.
Útför Jóhanns fer fram frá Þor-
lákskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Hann afi Jói er látinn eftir harða
baráttu við illvígan sjúkdóm. Það er
auðvelt að skrifa að hann sé dáinn en
næstum ómögulegt að trúa því. Afi
var alltaf svo hraustur og sterkur að
manni kom aldrei í hug að hann gæti
veikst, hvað þá dáið. Ég minnist þess
ekki einu sinni að hann hafi fengið
kvef og veikindadagar voru eitthvað
sem aðrir tóku sér. Hendurnar hans
stóru báru mikilli vinnuelju vitni og
þéttingsfast handatakið var traust en
líka prófsteinn fyrir okkur krakkana
sem reyndum af öllum mætti að taka
svo fast á móti að afi myndi kveinka
sér, sá dagur kom reyndar aldrei en
við barnabörnin kunnum fyrir vikið
öll að heilsa eins og alvöru menn.
Þau voru mörg sumrin sem ég
eyddi í Þorlákshöfninni hjá ömmu og
afa í Heinabergi og þaðan eru ótal-
margar minningar barnæskunnar
komnar.
Bókaormurinn ég var alltaf svo
morgunsvæfur eftir að hafa eytt
nóttunum í ævintýraheimi með fé-
lögum mínum Fimm í Fagurey og
hinni ráðagóðu Nancy Drew að afi
var alltaf farinn í vinnuna þegar ég
fór á fætur. Þegar hann kom heim í
hádegismat var ég rétt nýbúin að
tannbursta mig, enn með koddafar á
kinninni, og afi nýtti hvert tækifærið
til að stríða svefnpurkunni sem setti
að bragði upp hina alræmdu skeifu
sem varð auðvitað bara kveikjan að
enn fleiri háðsglósum. Þegar afa
fannst skeifan orðin nógu stór og
barnabarnið súrt teygði hann sig í
græna útvarpstækið í eldhúsglugg-
anum og kveikti á fréttunum. Hádeg-
isfréttir Ríkisútvarpsins voru heilög
stund og þá mátti ekki segja orð, ekki
eitt lítið píp. Lítilli snót úr borginni
fannst skrítið að þurfa að þegja yfir
fréttum af fiski og veðri en þar sem
hún átti hvort sem er fullt í fangi með
að skræla kartöflurnar sínar og tína
ímynduð bein úr ýsusporðinum voru
fréttirnar allt í einu búnar og afi far-
inn aftur í vinnuna. Sama mynstrið
endurtók sig svo yfir kvöldfréttunum
og þannig gengu samskipti okkar afa
í matartímunum ár eftir ár.
Hann afi Jói var afar handlaginn
maður, sannur þúsundþjalasmiður.
Það sýndi hann okkur krökkunum
inni í bílskúr þar sem hann galdraði
fram ótrúlegustu hluti. Stór rauður
krabbi sem hann hafði stoppað upp
og lakkað er sérstaklega minnisstæð-
ur og með hagsýni, hæfileikum og
vænum skammti af hugviti breyttist
gamli rússajeppinn í lúxúsíbúð á hjól-
um. Augu okkar krakkanna stóðu á
stilkum þegar afi beitti sjónhverfing-
um og breytti borði og bekkjum bíls-
ins í rúm og gaseldavél og vaski var
hugvitssamlega fyrir komið á bak við
farþegasætið. Við höfðum aldrei séð
svona furðuverk en fyrir afa var
þetta allt saman liður í ferðaáætlun
komandi sumars. Þau amma voru
mikið útivistarfólk og ferðalög um
landið þeirra stærsta ástríða. Þegar
amma og afi fóru að skipuleggja ferð
norður á heimaslóðirnar hans afa
vissum við líka að sumarið var komið.
Hver einasta helgi var ferðahelgi og
fróðara fólk um hálendi Íslands er
vandfundið. Búin gönguskóm og góð-
um skjólfatnaði var jeppinn, fyrst
Land Rover, síðan Rússi og síðast
risastór rauður Ford Econoline,
fylltur vistum og síðan haldið út á
þjóðvegina og upp á öræfi.
Sundfötin voru svo þurrkuð á gír-
kassanum og gulur Ópal brjóstsykur
bruddur á leið á áfangastað. Mynda-
albúmin þeirra ömmu Lúllu og afa
spanna áratugi ævintýralegra ferða-
laga og sýna ægifegurð landsins sem
var þeim svo kært.
Ekki síður sýna myndirnar hvað
amma og afi voru alltaf miklir og góð-
ir félagar. Saman í hálfa öld, samstillt
og sjálfum sér nóg, bestu vinir hvors
annars. Ég þekki engin önnur hjón
sem hafa átt svo mörg áhugamál
saman.
Útivist ber þar hæst, fjallgöngur á
sumrin og skíðagöngur á vetrum.
Saman græddu þau upp stóran skika
á söndunum svörtu fyrir utan Þor-
lákshöfn þar sem nú eru iðjagrænir
vellir sem mikill sómi er að. Ég
hlakkaði til að sýna þeim landskik-
ann minn í Biskupstungunum þar
sem fyrstu trjásprotunum verður
plantað í vor. Ég hefði viljað fullvissa
afa Jóa um að þar verði engar arfa-
klær, eins og hann afi minn kallaði
blóm, né annar hégómi heldur tré
sem í fyllingu tímans verða stór og
sterk rétt eins og hann var sjálfur.
Nú verð ég að passa mig því skrifin
eru farin að verða svolítið tilfinninga-
söm og afa Jóa fannst væmni tilgerð
af verstu sort.
Ég væri að fegra sannleikann ef ég
segði annað en afi hafi verið þrjóskur
maður, skoðanafastur og trúrri þess-
um skoðunum sínum en flestir. Það
er ég reyndar líka en þar sem skoð-
anir okkar samrýmdust sjaldnast
háðum við afi margar rimmurnar um
þjóðmálin og heimspólitíkina og
stefndum jólaboðum jafnvel í hættu
með orðaskaki okkar. Þrátt fyrir nær
endalausan ágreining um allt milli
himins og jarðar vorum við afi þó allt-
af félagar enda þegar ég lít til baka
held ég að hann hafi oftar en ekki
bara verið að stríða henni Jóhönnu
sinni í heiðarlegri tilraun til að lokka
fram skeifuna góðu, oft með allgóð-
um árangri þar sem hann vissi upp á
hár hvaða meðulum þurfti að beita.
Þegar vel tókst til skellti hann líka
hressilega upp úr, klappaði mér á
bakið og sagði að ég væri alveg
hreint ágæt. Frá afa komið var þetta
mikið hrós og við skildum sátt.
Hvíl í friði, elsku afi minn, þú varst
alveg hreint ágætur.
Jóhanna Kristín.
Í dag verður til grafar borinn föð-
urbróðir minn, Jóhann Þorsteinn
Karlsson, er lést hinn 21. mars, eftir
stutta en erfiða sjúkdómslegu.
Í lífshlaupi hans og störfum end-
urspeglast vel þær breytingar sem
orðið hafa á íslensku þjóðfélagi á sl.
sjö áratugum.
Undir fjallsbrún og skammt frá
fossi, nánast í Vesturhópinu miðju,
stóð bærinn Foss. Húsakynni voru
baðstofa og framhús úr torfi og
grjóti. Skammt frá voru fjárhús,
sömuleiðis úr torfi og grjóti. Bústofn-
inn var um hundrað ær og tvær kýr.
Ábúendur voru Emilía Þorsteins-
dóttir og Karl Guðfinnsson, Hún-
vetningar í marga ættliði. Að Fossi
koma þau með tvo kornunga syni,
Garðar og Jóhann, og fljótlega bætist
stúlka í hópinn, Margrét, nokkrum
árum seinna Aðalheiður og allmörg-
um árum síðar fæðist Guðfinna.
Á þessum árum er lífsbaráttan
hörð, þó að jörðin væri grösug var
túnið lítið og því var sauðfé haldið til
beitar eins og gert var um aldir á Ís-
landi. Á Fossi vaxa elstu börnin upp
og taka þátt í störfum þeirra full-
orðnu um leið og kraftar leyfa. En
nýr tími var að ganga í garð á Íslandi
og Foss stóðst ekki tímans tönn,
frekar en aðrar þröngar jarðir.
Og stefnan er tekin suður.
Um 1950 er Þorlákshöfn jörð þar
sem stundað hafði verið útræði um
árabil. En nýir tímar voru einnig að
ganga þar í garð, því nýtt fyrirtæki,
Meitillinn hf., hugði á mikla útgerð í
Þorlákshöfn. Og árið 1951 eru fjórtán
manns komnir með lögheimili í Þor-
lákshöfn og í þessum hópi eru bræð-
urnir frá Fossi, Jóhann og Garðar.
Þetta sama ár kynnist Jói lífsföru-
naut sínum, Louise (Lúllu) Jóhann-
esdóttur, og lífið tekur nýja stefnu. Í
fyrstu settu þau sig niður á efri hæð
húss, sem Garðar og Gyða höfðu
byggt við B-götu 3, og innréttuðu
hæðina sem íbúð. Og fljótlega fæðist
þeirra fyrsta barn, Jóhannes. Árið
1955 tekur Jói lóð við B-götu 7, sem
var þá í útjaðri túnsins í Þorlákshöfn,
og tveim árum seinna flytja Lúlla og
Jói inn. Fjölskyldan stækkar því á
þessum og næstu árum fæðast Gunn-
ar, Sigrún og Steinunn. Tíu árum síð-
ar reistu þau hús á Heinabergi 7 og
þar hefur heimili þeirra staðið síðan.
Jói vann nánast alla sína starfsævi
í Þorlákshöfn, um marga ára skeið
hjá Meitlinum við fiskvinnslu og sem
Bader-maður, seinna meir við smíðar
og að lokum við fiskvinnslu hjá þeim
bræðrum Magnúsi og Hjörleifi. Jói
var afskaplega fær verkmaður, lag-
inn að hverju sem hann gekk, út-
haldsgóður, sterkur og harður af sér.
Er börnin voru flogin að heiman inn-
réttaði Jói sér góðan ferðabíl og voru
þau Lúlla afskaplega dugleg að
ferðast um landið og reyndar má
segja að ein af ástríðum Jóa hafi ver-
ið útivist og að ganga á fjöll.
Jói var drengur góður, hann var
jafnlyndur, gat verið stríðinn og ein-
þykkur, en hann var einn þeirra
manna sem leggja allt sitt á vogar-
skálarnar til að verk þeirra verði sem
best af hendi leyst.
Lúlla og Jói voru afskaplega sam-
rýnd og samhent hjón og því mun
tómið án efa verða mikið hjá Lúllu en
megi minningar um góðan dreng lýsa
upp myrkur sorgarinnar.
Kæra Lúlla, Jóhannes, Gunnar,
Sigrún, Steinunn, makar og börn, ég
og fjölskylda mín sendum ykkur okk-
ar innilegustu samúðarkveðjur.
Þorsteinn Garðarsson.
Afi var mjög góður og skemmti-
legur maður. Þegar við systkinin vor-
um lítil sagðist afi stundum ætla að
setja okkur í þvottavélina ef við vær-
um óþæg en þetta var bara grín hjá
honum því afa fannst gaman að gera
at í okkur. Afi átti stóran ferðabíl
sem við kölluðum „Rússann“ og það
var gaman að vera í bílnum með afa.
Okkur fannst alltaf gaman að koma
til Þorlákshafnar til afa og ömmu.
Stundum þegar mamma og pabbi
fóru til útlanda vorum við í pössun
hjá þeim. Við söknum afa og viljum
kveðja hann með þessari bæn:
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Rakel og Lárus Gunnarsbörn.
JÓHANN ÞOR-
STEINN KARLSSON
-


 !7
!- .%%
/

'   3 <=


 
 4  > "  
  
" 

%   3 
 ! "  

& % 

"  " )
-
 


 







25 
.-


!?4



 
  

  +      
 

  0
1 %


 
 2 
 !"# ""
"3 %4




(' 
 &
1,  8) " 
  5)5 

  (  ) "  
'1)  

    "  
2 ) 

 )2 

  3  3, 3  3  3, )
-
 


 







@5?@5



  " 
& 
  %
 ,

 " 3 "%

 % 



(' 
 &
29  ' 
! &7&)4 $

 !  ' 
7&  1 *

3  3,  ,""3 )
-

 


 !-.- !-.4-/

&',66A

& +(


" "#


( 
 5
  "6
 %  ,

( 
 &2 ''
2(   
 ! "  7  29 

  3&, ! "  
    
  ! " 

 2  )
-

 "



"

"



"
/ 55!-2/
 +  3

 9

$ #  +

  /%.
+.   


 ,

2 
 !"#  

7
  (  % '  

3, 
 3, 

3  3, 3  3  3, )