Morgunblaðið - 12.04.2002, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 12.04.2002, Blaðsíða 24
ERLENT 24 FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ ÞAÐ var föstudagskvöld í Tijuana í Mexíkó og Jimmy Salguero var svo óheppinn að vera stöðvaður af lögreglunni og spurður um skilríki. Þau átti hann ekki til og fyrir vikið mátti hann dúsa meira en ár í La Mesa, einu af hryllilegustu fang- elsum Rómönsku Ameríku. Jimmy er þrjátíu og tveggja ára og frá Gvatemala. Hann var til Mexíkó kominn í því skyni að reyna að komast yfir landamærin til Bandaríkjanna þar sem hann hugðist reyna fyrir sér. Þegar hann gat ekki sannað hver hann var þetta örlagaríka föstudags- kvöld sáu nokkrir spilltir lög- reglumenn sér leik á borði og sögðu Jimmy að hann héti Jamie Garcia. Jimmy neitaði staðfastlega en það þýddi ekkert – lög- reglumennirnir voru yfir sig ánægðir að geta sagt frá því op- inberlega að þeir hefðu handsamað Garcia, umsvifamikinn innbrots- þjóf. Jimmy gat ekki sannað neitt annað og því voru örlög hans ráð- in. Saga Jimmys Salgueros varpar skýru ljósi á réttarkerfið í Mexíkó, að sögn kunnugra. Sú regla að menn séu saklausir uns sekt þeirra er sönnuð er að vísu í landslögum en oft gildir hún aðeins um efna- meiri menn. Hið sama má segja um réttinn til að njóta aðstoðar lögmanns. Við þetta varð Jimmy áþreif- anlega var þetta fyrsta kvöld, sem hann var í vörslu lögreglunnar. „Mér skilst að það kosti á bilinu 1500 til 2000 dollara að fara yfir landamærin,“ sagði þá einn lög- reglumannanna við hann en þetta mun vera sú upphæð sem þeir verða að borga sem vilja aðstoð við að laumast yfir til Bandaríkjanna. Jimmy segir að lögreglumað- urinn hafi verið að gera honum ljóst að hann gæti keypt sig út úr þeim vanda sem hann var kominn í. En hann átti enga peninga og í Mexíkó þekkti hann engan sem gat hjálpað. Jimmy var hins vegar vongóður um að systir hans Ericka, sem bú- sett var í einu úthverfa Wash- ington, höfuðborgar Bandaríkj- anna, gæti hjálpað sér. Taldi hann að nóg væri að hún segði lögregl- unni í Mexíkó að Jimmy væri heið- arlegur fátæklingur frá Gvatemala – alls ekki þjófurinn Jaime Garcia. Lögreglan hafði hins vegar engan áhuga á að tala við Ericku. „Þeir skelltu bara á mig,“ rifjar systir Jimmys upp. „Þeim var einfaldlega nákvæmlega sama hvort hann var sá sem hann sagðist vera eður ei.“ Allt kostar peninga Aðstæður í La Mesa eru hræði- legar fyrir þá sem ekki geta keypt sér þægindi. Jimmy var í hópi þeirra blásnauðu og þurfti því að hafa talsvert fyrir því að komast yfir teppi, sem hann breiddi yfir sig á hverju kvöldi á hörðu gólfinu því ekkert var rúmið eða dýnan. Næstum ekkert fékkst gefins – fangar þurftu jafnvel að borga fyr- ir salernispappírinn, að ekki sé tal- að um mat. Stéttaskipting landsins end- urspeglaðist því innan fangelsis- múranna sökum þess að í öðrum enda fangelsisgarðsins gat að líta fjögur hundruð timburhús, sum hver með gluggum, svölum og hljómflutningstækjum – þetta voru vistarverur efnameiri fanganna. Fyrir aðgang að einu húsanna þurftu menn að geta reitt af hendi allt að 30 þúsund bandaríkjadala, um 3 milljónir ísl. kr., að sögn mannréttindafulltrúa. Stjórnendum La Mesa var vor- kunn að einu leyti: ætlast var til að þeir kæmu 5.500 föngum fyrir í fangelsi sem í upphafi átti aðeins að hýsa 2.800 manns. Þrengslin ollu því að föngum var leyft að byggja timburhúsin fyrrnefndu, en jafnframt var þeim leyft að opna litlar verslanir, þar sem seldir eru rækjukokkteilar, hamborgarar, taco og burrito-réttir, og þar er jafnvel hægt að leigja sér víd- eóspólur. Fangelsisdvölin þurfti því ekki að vera svo ýkja óþægileg ef menn höfðu fé milli handa. Það að eiga fjölskyldu á svæðinu hefði einnig mátt telja til eigna því þeir, sem voru svo heppnir að fá heimsóknir reglulega frá ætt- ingjum sínum, bjuggu jafnan betur en aðrir. Ættingjarnir gátu þá séð þeim fyrir mat, fatnaði og lyfjum – eða peningunum til að festa kaup á slíkum vörum. Í raun var ætlast til þess að ætt- ingjar heimsæktu fangana reglu- lega og kæmu færandi hendi. Menn eins og Jimmy, sem engan þekkti í Mexíkó, máttu því lifa af molunum sem féllu af borðum ann- arra, eða því sem föngum var þó séð fyrir af yfirvöldum. „Þú þarft að borga fyrir allt, jafnvel fyrir aðgang að vatni,“ seg- ir hann. „Að eiga enga peninga í fangelsi er eins og að standa alls- nakinn úti á götu, fatalaus og alls- laus.“ Til að komast af vann Jimmy fyrir fanga sem ráku þvottahreins- un innan fangelsisins eða eitthvað álíka. Hann skar líka út muni úr tré og seldi öðrum föngum og gestum þeirra. Með peningunum greiddi hann fangavörðunum fyrir mat og aðrar nauðsynjavörur. Einnig þurfti hann að borga samföngum sínum fyrir aðgang að síma. Það sem hins vegar fór með fjármálin var sú hefð að á hverju kvöldi þurfti hver einasti fangi að borga fanga- verði til að skrá viðveru þeirra. Gætu menn ekki staðið skil á 50 senta greiðslunni töldust þeir ekki vera á staðnum, og eins mánaðar fangelsisdómur gat því lengst um- talsvert væru menn slyppir og snauðir því væri viðvera ekki skráð taldist sá dagur ekki til frá- dráttar refsingu manna. Ekki einsdæmi Fulltrúar mannréttindasamtaka segja sögu Jimmys ekkert eins- dæmi. Gagnasöfnun sé ómarkviss og algengt sé að fangelsisyfirvöld viti í reynd ekki hvað menn hafa á samviskunni, ef nokkuð. Fá fang- elsi í Mexíkó hafa yfir að ráða safni fingrafara afbrotamanna á tölvutæku formi eða ljósmyndum af glæpamönnum. Sumir þeirra sem ekki hafa efni á því að ráða sér lögfræðing enda með því að af- plána mun lengri dóma en felldir voru yfir þeim og það hefur komið fyrir að menn, sem leitað er vegna alvarlegra glæpa, reynast þegar vera í fangelsi en undir fölsku nafni, dæmdir fyrir minniháttar afbrot. Garcia og Jimmy afar ólíkir í útliti Ericka Salguero, systir Jimmys, óttaðist um afdrif hans. Hún hafði hins vegar ekki efni á því að fara alla leið til Tijuana til að vitja bróður síns og lítið kom út úr heimsóknum hennar til sendiráða Gvatemala og Mexíkó í Wash- ington. Svo gerðist það dag einn að ein- hver skaut því að Jimmy að hringja á skrifstofu mannréttinda- samtaka í Tijuana og þar fann hann fyrir ungan lögfræðing, Luis Hernandez. Þetta var meira en einu ári eftir að hann var handtek- inn. Hernandez heimsótti Jimmy í fangelsið 25. maí 2001 og eftir samtal þeirra fór hann og skoðaði þau gögn sem yfirvöld höfðu yfir að ráða um glæpamanninn Jamie Garcia. „Ég gapti af undrun,“ segir Hernandez. Í gögnunum var að finna ljósmynd af Garcia og aug- ljóst var af henni að þeir Jimmy eru alls óskyldir – sannarlega ekki einn og sami maðurinn. Garcia var greinilega mun eldri maður, há- vaxnari og þyngri. Hann hafði dökkt hörund og krullað hár, ekki ljóst hörund og slétt hár eins og maðurinn sem Hernandez hafði verið að ræða við í La Mesa. Hernandez ritaði dómaranum í máli Garcia/Jimmys bréf og 5. júní 2001 var Jimmy boðaður á fund aðstoðarforstjóra fangelsisins. „Ert þú Jamie Garcia?“ spurði hann. „Þeir kalla mig þetta hér. Ég heiti hins vegar Jimmy Salguero. Ég er ekki frá Mexíkó,“ svaraði Jimmy. Aðstoðarforstjórinn, sem ekki lengur starfar í La Mesa, batt enda á samtal þeirra en klukku- stundu síðar sneri hann aftur og sagði við Jimmy: „Ég hef góðar fréttir að færa. Þú mátt fara.“ Og innan fárra mínútna var Jimmy kominn út á götu, frjáls maður á ný. Hernandez telur að Jimmy ætti að fara fram á bætur frá stjórn- völdum í Mexíkó og Ericka Salg- uero segir að yfirvöld ættu að minnsta kosti að biðja bróður hennar afsökunar. „Þeir stálu heilu ári af ævi hans og það er ekki bara hægt að segja „vertu blessaður“ eins og ekkert hafi gerst.“ Jimmy vill hins vegar lítið heyra á slíkt minnst. Hann hyggst nú reyna að flytjast búferlum til Kan- ada en þangað til af því getur orð- ið vinnur hann við bílamálun í Tij- uana og sparar aurana til ferðar- innar. Þar sem réttlætið er óþekkt hugtak Washington Post, Michael Williamson Málarinn Jimmy Salguero frá Gvatemala sat meira en ár í einu af ill- ræmdustu fangelsum Rómönsku Ameríku vegna þess að yfirvöld í Mexíkó hirtu ekki um að ganga úr skugga um hver hann væri. Jimmy Salguero sat rúmt ár í fangelsi í Mexíkó fyrir að geta ekki sannað hver hann var ’ Þeir kalla migþetta hér. Ég heiti hins vegar Jimmy Salguero ‘ Tijuana. The Washington Post.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.