Morgunblaðið - 12.04.2002, Blaðsíða 52

Morgunblaðið - 12.04.2002, Blaðsíða 52
MINNINGAR 52 FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ Það var í nóvember- mánuði 1938 sem tvær reykvískar fjölskyldur hreiðruðu um sig í eig- in húsnæði á Víðimel 38: Axel Andersen klæðskerameistari og kona hans, Guðbjörg, fluttu ásamt dóttur sinni, Ásu, á efri hæðina. Á neðri hæðina fluttu foreldrar mínir, Guðfinnur Þorbjörnsson og Marta Pétursdótt- ir, ásamt mér, Pétri bróður mínum og móðurafa okkar, Pétri Þórðar- syni, sem hélt upp á 70 ára afmæli sitt í nýja húsinu 10. desember sama ár. Ásu fannst mikill fengur í að fá afa í húsið og ekki leið langur tími þangað til hún tryggði sér að hún fengi að kalla Pétur Þórðarson afa. En afi okkar barnanna á Víðimel dó árið 1942. Árið 1945 fjölgaði svo um einn íbúa í húsinu því að þá eign- uðumst við Pétur bróðurinn Þor- björn. Árið 1954 eignaðist svo Ása eldri dóttur sína, Guðbjörgu Ásu. Árið 1938 var öðru vísi umhorfs á Melunum en núna. Mig minnir að að- eins Víðimelur 31 og 37 og 39 hafi verið fullbyggð á undan 38 og 40 sem eru parhús eins og mörg húsin á Víðimel. Það eru svalir á báðum hæðum á nr. 38 og 40, sem var ný- lunda á þessum tíma. En nýbygging- unum fjölgaði og þar með íbúunum við götuna. Gatan varð vinsælt leik- svæði fyrir alls konar leiki, þar á meðal boltaleiki. Ása naut sín vel meðal tápmikilla krakka og eignaðist marga vini meðal leikfélaganna en hún var alla tíð mjög opin og fé- lagslynd. Hún var orðin 15 ára þegar ég fór með ms. Dronning Alexandrine til Kaupmannahafnar á leið minni til Svíþjóðar árið 1947. Eitt af fyrstu bréfunum sem ég fékk stuttu eftir að ég kom á áfangastað var mjög fallegt og hjartnæmt bréf frá Ásu. Það var alltaf gagnkvæm vinátta milli íbúa efri og neðri hæðar og bæði foreldrar Ásu og foreldrar mín- ir bjuggu á Víðimel 38 til dauðadags. Axel dó árið 1975 og Guðbjörg 1976. Eftir lát móður sinnar flutti Ása á æskuheimili sitt ásamt yngri dóttur sinni, Regínu, og áfram hélt hið góða samband sem hafði verið við foreldra Ásu. Það var gott að vita af Ásu í húsinu. Hún lét sér annt um foreldra mína og bróður og ég vona að hún hafi skynjað að ég kunni að meta það. Faðir minn dó árið 1981 og móð- ir mín 1992. Í dag er yngsti frumbygginn á Víðimel 38 kvaddur hinstu kveðju. Ég votta dætrum hennar, Guð- björgu Ásu og Regínu, og fjölskyld- ÁSA ANDERSEN ✝ Ása Andersenfæddist 27. júní 1932 í Kaupmanna- höfn. Hún lést 29. mars síðastliðinn á líknardeild Land- spítalans í Kópavogi og fór útför hennar fram frá Neskirkju 9. apríl. um þeirra innilega samúð. Blessuð sé minning Ásu Ander- sen. Vigdís Guðfinnsdóttir. Þegar sól Ásu minn- ar Andersen er hnigin til viðar er við hæfi að tileinka henni vísukorn úr bókinni Engillinn eftir H.C. Andersen, danska ævintýraskáld- ið góðkunna. Ef Ása hefði enn verið á meðal vor hefði hún ugglaust sagt sisona að ekki væri nú verra að hafa tvo And- ersena í málinu. Nei, nei, það varla óhætt er englum að trúa fyrir þér; engill þú ert og englum þá of vel kann þig að lítast á! Englunum mun áreiðanlega þykja mikið til Ásu koma. Ása Andersen var hvort tveggja í senn, lífsins sól og barn ljóssins. Sjálfkrafa leiddi þetta til þess að hún var persónugervingur lífskraftsins og léttleikans sem sameinaði einfald- leik, létt gaman og djúpa alvöru. Lífshlaup hennar snérist ekki fyrst og fremst um hana sjálfa heldur alla aðra. Hún lét það snúast um fjöl- skylduna númer eitt, tvö og þrjú, mikið um vinina og okkur samstarfs- fólkið, að ekki sé talað um þá sem minna mega sín í þjóðfélaginu en síð- ast en ekki síst skipuðu blessuð dýr- in alveg sérstakan heiðursess hjá Ásu. Í hennar stóra hjarta voru því sannarlega margar vistarverur fyrir jafnt menn sem málleysingja. Franski flugmaðurinn Antoine de Saint-Éxupéry, höfundur þeirrar heimsfrægu bókar, Litli prinsinn, segir einmitt í bók sinni: „Aðeins með hjartanu getum við séð skýrt! … Hið mikilvægasta er ósýnilegt.“ Sannarlega mikið til í þessu. Ása vissi líka að mannfólkið er fjölbreyti- legt og það búa ekki allir í litlum kössum sem allir eru eins, hvað þá að hægt sé að leggja reglustiku eða tommustokk á fólk til þess að meta þann ólíka mannauð sem að býr í hverju og einu okkar. Alls þessa varð ég fljótlega áskynja eftir að leiðir okkar Ásu lágu saman í starfi hjá Flugmálastjórn Ís- lands. Hún starfaði í bókhaldsdeild og gekk ávallt til sinna verka af alúð og samviskusemi með sitt eðlislæga bros á vör. Þarna á Reykjavíkurflug- velli óx og dafnaði vinátta okkar í röskan áratug og síðan áfram eftir að Ása lét af störfum. Stelpan sá um að aldrei varð birtuskortur í okkar hlýja selskap svo skuggarnar áttu sér aldrei neinnar viðreisnar von. Á þessum tímamótum í lífinu er mér efst í huga þækklæti og virðing fyrir að hafa fengið að kynnast hinni góðhjörtuðu konu. Sú sýn sem Ása hafði á lífið og tilveruna, og ég hef hér að framan reynt að rekja í aðal- atriðum eins og þau komu mér fyrir sjónir, er vissulega verðugt íhugun- arefni fyrir okkur þegar hvers kyns harka og óbilgirni í samskiptum fólks virðist sífellt vera að færast í aukana, flestir að reyna að skara eins mikinn eld að sinni köku og þeir geta og eltingarleikurinn við fáfengi- lega og dauðlega hlut í hámarki. Ása mín stóð alls, alls ekki fyrir þrjú síð- asttöldu atriði, þ.e. óbilgirnina, per- sónulega hagsmunapotið og elting- arleikinn. Það er þetta með lífskraftinn. Ása þurfti aldrei að vera með ný og ný virkjunaráform á prjónunum til að afla orku í sinn alkunna lífskraft. Hún sótti hann „ganske pent“ í sig sjálfa sig eins og annað. Það má segja að hún hafi verið sitt eigið orkufyrirtæki og það sjálfbært eins og hvað fínast þykir í dag þegar ekki þarf neina utanaðkomandi aðdrætti. Auðlindin sem Ása virkjaði með svo góðum árangri var hið góða skap með tilheyrandi glaðværð. Þannig lagði hún sig beinlínis í framkróka við að hafa hlutina eins ánægjulega og frekast var kostur á og oftar en ekki fann hún spaugileg og kannski umfram allt jákvæð sjónarhorn á hinum ýmsustu málum er voru til umræðu þá og þá stundina. Yfirleitt voru þetta pósitívar og vitrænar at- hugasemdir kryddaðar fyrsta flokks húmor. Að þessu leyti voru þær Pollýanna eins og systur. Það er alls ekki hægt að minnast Ásu Andersen án þess að víkja nokkrum orðum að ástríðu hennar fyrir blessuðum dýrunum. Ef ég hefði átt að sjá hana í einhverju öðru hlutverki en því, sem henni var út- hlutað í lífinu, yrði einna helst um að ræða ævintýrapersónu í Hálsaskógi, þá sem náskyldur ættingi Lilla klif- urmúsar. Samfélag okkar mann- fólksins er ekkert ósvipað því sem gerist í Hálsaskógi. Við erum sund- urleitur hópur með mismunandi áhugamál og skapgerð. Allir þurfa að sýna tillitssemi, vænlegast að lifa í sátt og samlyndi og hjálpa hvert öðru til gagns og gleði. Hún hefði t.a.m. sómt sér vel í á rölti með Lilla um skógarstíginn, bæði í sólskins- skapi, með gítara um háls og syngj- andi hárri raust: Hér kemur Lillimann klifurmús, sem kæti ber inn í sérhvert hús, ein regluleg söngva og músíkmús og meistara gítar-sláttumús. Tra la la la la, tra la la la la tra la la la la tra la la la la (Torbj. Egner – Kristján frá Djúpalæk.) Öll dýr áttu hvert bein í Ásu og ætíð voru miklir fagnaðarfundir ef eitthvert þeirra varð á vegi hennar. Þetta var sérlega eftirtektarvert og mjög vinalegt. Hún var ókrýndur hollvinur gæludýra starfsmanna Flugmálastjórnar sem og villtu dýr- anna á flugvallarsvæðinu og í Öskju- hlíðinni. Ég fékk með reglulegu millibili spurningar um líðan kanínu- skottanna minna, labradorhundur eins starfsmannsins er kom reglu- lega í heimsókn fékk ávallt á föstu- dögum eitthvert góðgæti úr lófa Ásu og kanínufjölskyldan, sem bjó undir afgreiðslu Íslandsflugs, var undir sérstakri vakt gagnvart krökkum er vildu fanga þær í net sín og þannig mætti lengi áfram telja. Persónulega tel ég að framkoma fólks við dýrin segi mikið um innri mann. Þessi kostur í fari Ásu vissi því á gott. Einn flugvallarstarfsmaður sagði mér á dögunum að alltaf hefði verið hægt að hressa hana við í erfiðri veikindabaráttu hennar með því að taka upp tal um dýrin. Ef allir vinir Ásu úr dýraríkinu væru ekki mál- leysingjar myndu þeir örugglega hafa margt fallegt um hana að skrifa í minningargreinum á þessum blað- síðum og ansi er ég hreint hræddur um að Morgunblaðið í dag væri þá talsvert þykkara en raun ber vitni. Jörðin – þessi allra dauðlegra sameiginlegi fararskjóti, kvað Jónas Hallgrímsson. Læknavísindin geta stundum afvopnað manninn með ljá- inn en ráða því miður ekkert við sandkornin í stundaglasinu. Því varð Ása að axla sín skinn og draga fram farteskið fyrir tæplega þremur árum er vágestur krabbameinsins knúði dyra. Um síðustu áramót tók korn- unum í glasinu hins vegar að fækka verulega. Þennan lokaþátt lífsbar- áttunnar háði Ása undir gunnfána bjartsýninnar, af æðruleysi eins og hverri annarri staðreynd og eins og sannri hetju sæmdi. Þar var léttleiki hennar traustur bandamaður. Þess vegna fór hún miklu lengra en nokk- ur þorði að vona. Við þekkjum það flest býsna vel að góða skapið ber okkur langt, bæði til að auðvelda til- veruna eða dylja eitthvað sem bærist innra með okkur. Bjartsýni Ásu á líf- ið var hreint og beint smitandi enda leit hún á það sem Guðs gjöf. Ása gekk á fund feðra sinn að kvöldi föstudagsins langa. Í augum kristinna manna eru páskarnir hátíð gleðinnar. Þeir eru sigurhátíð. Það var einmitt á páskunum sem lífið sigraði dauðann með krossfestingu og upprisu Jesú Krists. Allar götur síðan hefur þessi sigurboðskapur verið eitt af grundvallaratriðum kristindómsins. Á kveðjustundinni var Ása því trú sjálfri sér allt til dauða. Sálmurinn fallegi, Sigurhátíð sæl og blíð, er sunginn í nær öllum, ef ekki öllum, kirkjum landsins um páskahátíðina til vitnis um þetta:. Sigurhátíð sæl og blíð ljómar nú og gleði gefur, Guðs son dauðann sigrað hefur, nú er blessuð náðartíð. Nú er fagur dýrðardagur, Drottins ljómar sigurhrós, nú vor blómgast náðarhagur, nú sér trúin eilíft ljós. (Páll Jónsson.) Það var aldrei takmark Ásu And- ersen að verða ríkasta manneskjan í kirkjugarðinum. Gráglettin hefði stelpan úr bókhaldinu getað sagt að við fæðumst sem frumrit og deyjum sem afrit. Í þessu samhengi má kannski velta upp þeirri spurningu hvort ein hliðin á lífinu sé e.t.v. bók- hald? Það er í sjálfu sér prýðilegt innlegg í nútímann og alla þá um- ræðu um hagvöxt og peninga sem hér tröllríður öllu og hleypir fáu öðru að. Þrátt fyrir allt þetta peningatal er staðreyndin jú sú að við fæðumst nakin í þennan heim og höldum úr honum því sem næst nakin. Það eru nefnilega engir vasar á líkklæðun- um. Þegar öllu er á botninn hvolft fjárfesti bókhaldsstelpan okkar af skynsemi. Hún fjárfesti á himni í óforgengilegum verðmætum sem hvorki mölur né ryð fá grandað. Á lífsleið sinni millifærði Ása á himna- reikninginn með réttlætiskennd, heilindum og miskunnsemi og um- hyggju fyrir öllu er lífsandann dreg- ur. Hjá okkur, er hana þekktu vel, skilur Ása eftir sig ríkulegan fjár- sjóð góðra minninga sem verðugt verður að orna sér við með því að líta af og til um öxl í framtíðinni. Dætrum Ásu, börnum og barna- börnum votta ég innilega samúð mína og óska þeim með til hamingju með að hafa átt svona góða stelpu eins og Ása sannarlega var og segi við þau bjarta framtíð. Nú þegar stelpan úr bókhaldi Flugmálastjórnar hefur kvittað fyrir líf sitt óska ég henni Guðs friðar um eilíf ár. Gunnar Þorsteinsson. Einstaka sinnum verða á vegi manns, litla stund, manneskjur sem ná inn að hjarta og sál – þótt sam- veran hafi verið lítil og vegalengdin alltof stutt sem gengin var saman. Þegar svo háttar eru það gæði vin- áttunnar en ekki magn sem skiptir máli. Tilviljun ræður oft för og svo var um kynni okkar Ásu Andersen sem hófust fyrir sex árum þegar ég kom með Tómas; feitan og pattara- legan fresskött, í varanlegt fóstur til Ásu. Ása var svo elskuleg að taka Tómas þegar ljóst varð að fjölskyld- an á Urðarstígnum varð að dvelja langdvölum utan höfuðborgarinnar og því var Tommi karlinn einn heima á meðan. Það þótti ekki mannúðlegt, eða gott uppeldi á myndarlegum ketti og því varð úr að Tómas flutti alfarinn til Ásu ömmu á Víðimelinn. Skömmu áður hafði Ása misst kött- inn sinn í hárri elli og vildi því gjarn- an taka að sér Tómas og setti ekki fyrir sig þótt kötturinn væri kominn af léttasta skeiði. Þar með hófust kynni fjölskyld- unnar af Ásu. Í hartnær sex ár var hún vakin og sofin yfir velferð Tóm- asar sem lifði eins og blómi í eggi hjá Ásu; hlaut konunglegt atlæti, besta fóður sem völ var á, mjúka rekkju og síðast en ekki síst, stóran skammt af hlýju og væntumþykju. Fjölskyldan á Urðarstígnum leit af og til í heim- sókn til Ásu og Tómasar – en hann sá aðeins Ásu sína sem hann hafð tekið miklu ástfóstri við. Um jólin kom jafnan kveðja frá Ásu og Tómasi og heimsóknir fjölskyldunnar á Víði- melinn urðu smámsaman að símtöl- um þar sem spurt var frétta af Tóm- asi. Í seinni tíð voru þau símtöl þó fremur farin að snúast um fréttir af heilsu Ásu sjálfrar en Tómasar, enda var hún þá orðin helsjúk. Mér er sér- staklega minnisstætt hversu kát og glaðsinna Ása var jafnan – allt til síð- asta dags. Þótt hún vissi mæta vel að hverju stefndi var aldrei hægt að merkja biturð í fari hennar – heldur einungis glaðværð og kátínu. Þegar Ása var flutt á líknardeild Landspít- alans hafði hún miklar áhyggjur af Tómasi, sem þá var einn heima allan daginn og saknaði Ásu sinnar sárt. Það varð okkur fjölskyldunni því mikil gleði þegar við gátum endur- goldið Ásu þann greiða sem hún gerði okkur þegar hún tók Tómas í fóstur á sínum tíma. Við ákváðum á skyndifundi að Tómas flytti aftur heim á Urðarstíginn – nú nærri tólf ára gamall, enn feitari og enn væru- kærari en áður. Tómas fór tvisvar í heimsókn til Ásu á Landspítalann þar sem sjá mátti ljósmyndir af þess- um hefðarketti uppi um alla veggi í kringum rúmið hennar – innan um myndir af börnum og barnabörnum. Þessi litla saga af Ásu ömmu og högnanum Tómasi segir meira en mörg orð um Ásu Andersen. Það þurfti ekki stóratburði til að kynnast mikilli og merkri konu. Hún hafði meiri áhyggjur af þeim sem eftir lifa en var sátt við að dagur væri að kveldi kominn hjá henni. Það eru að- eins sannar hetjur sem þannig hugsa á ögurstundu eigin lífs. Guð blessi minningu hennar. Fyrir hönd fjölskyldunnar á Urð- arstíg 15. Ragnheiður Davíðsdóttir. „Snúðu andlitinu mót sólinni og þú munt ekki geta séð skuggana.“ Þessi orð Helenar Keller koma upp í hug- ann nú þegar mín kæra vinkona Ása er látin. Hún var sannkallað sólarbarn, og sá alltaf björtu hliðarnar á tilver- unni. Ása var mörgum góðum kostum gædd, hún var einstaklega lífsglöð, bjó yfir miklum innri styrk var ákaf- lega hjartahlý og góð manneskja, sérstakur dýravinur og þá ekki síst kattarvinur. Hún kunni að njóta þess góða sem lífið hefur upp á að bjóða. Síðastliðin tvö – þrjú ár gekk Ása í gegnum erfið veikindi og þá sýndi hún svo sannarlega hvað í henni bjó, þrátt fyrir erfiðleikana var gleðin alltaf í fyrirrúmi, kjarkur hennar var mikill og hún tókst á við verkefnið af miklu æðruleysi. Ég er þakklát fyrir þá fallegu stund er við áttum saman nokkrum dögum fyrir andlát hennar í sjúkra- stofunni á líknardeildinni þar sem Ása teygaði í sig geisla sólarinnar, þá síðustu í þessu jarðlífi. Margs er að minnast en ég læt þessar fáu línur duga og þakka Ásu minni fyrir allt það sem hún gaf mér. Ég sendi dætrum hennar, tengda- sonum og barnabörnum mínar inni- legustu samúðarkveðjur. Missir þeirra er mikill, svo og annarra að- standenda, og bið guð að senda þeim styrk. Vort líf er svo ríkt af ljóssins þrá, að lokkar oss himins sólarbrá, og húmið hlýtur að dvína er hrynjandi geislar skína. Vor sál er svo rík af trausti og trú, að trauðla mun bregðast huggun sú. Þó ævin sem elding þrjóti, guðs eilífð blasir oss móti. Vort hjarta er svo ríkt af hreinni ást, að hugir í gegnum dauðann sjást. – Vér hverfum og höldum víðar, en hittumst þó aftur – síðar. (Jóhannes úr Kötlum.) Halla Nikulásdóttir. Í morgun sastu hér undir meiði sólarinnar og hlustaðir á fuglana hátt uppí geislunum minn gamli vinur MAGNÞÓRA MAGNÚSDÓTTIR ✝ Magnþóra Magn-úsdóttir fæddist í Reykjavík 18. nóv- ember 1948. Hún lést á líknardeild Land- spítalans í Kópavogi laugardaginn 9. mars síðastliðinn og fór útför hennar fram frá Dómkirkj- unni 19. mars. en veist nú í kvöld hvernig vegirnir enda hvernig orðin nema staðar og stjörnurnar slokkna (Hannes Pétursson.) Við eigum og munum geyma allar góðu minn- ingarnar um Diddu í hjarta okkar um ókomna framtíð. Elsku Árni, Anna, Linda og fjölskyldur, megi Guð gefa ykkur styrk til að takast á við þennan mikla missi. Guð blessi minningu Diddu Elísa og fjölskylda.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.