Morgunblaðið - 12.04.2002, Blaðsíða 48

MINNINGAR
48 FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Guðrún SigríðurFriðriksdóttir
fæddist 29. septem-
ber 1918 á Efri-Hól-
um í Núpasveit. Hún
lést 4. apríl 2002 á
Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri.
Foreldrar hennar
voru Friðrik Sæ-
mundsson bóndi, f.
12.5. 1872, d. 25.10.
1936, og Guðrún
Halldórsdóttir ljós-
móðir, f. 12.7. 1882,
d. 15.10. 1949. Þau
bjuggu á Efri-Hól-
um.
Systkini Guðrúnar eru Halldóra,
f. 3.6. 1903, d. 21.10. 1985, kennari,
maki Sigurður Björnsson; Sæ-
mundur f. 28.6. 1905, d. 3.8. 1977,
framkvæmdastjóri, maki Guð-
björg Jónsdóttir; Dýrleif, f. 14.10.
1906, d. 1996, ljósmóðir, maki
Daníel Ág. Daníelsson; Þórný, f.
24.12. 1908, d. 18.8. 1968, hús-
mæðrakennari, maki Hrafn Svein-
eru: 1) Friðrik, f .19.3. 1945, skrif-
stofumaður í Reykjavík, maki Þór-
unn Bergsdóttir, þau skildu. Börn
þeirra eru Guðrún Jónína, f. 23.2
1967, Steingrímur, f. 22.5. 1969,
Guðný, f. 18.11. 1971, og Hrefna, f.
30.3 1973; 2) Bernharð, f. 23.2
1948, veitingamaður á Akureyri,
maki Sigurbjörg Steindórsdóttir.
Börn þeirra eru Berghildur Erla,
f. 1.2. 1968, Bernharð Stefán, f.
14.8. 1969, Björg Maríanna, f. 9.12.
1972, og Steingrímur Magnús, f.
22.5 1982; 3) Bergur, f. 23.10. 1954,
verkfræðingur á Akureyri, maki
Þóra Ragnheiður Þórðardóttir.
Börn þeirra eru Emil Þór Vigfús-
son (fóstursonur Bergs), f. 14.2.
1974, Gyða Ragnheiður, f. 23.8.
1979, og Stefán Steingrímur, f.
21.7. 1984.
Langömmubörn Guðrúnar eru
tólf.
Guðrún lauk prófi frá Kennara-
skóla Íslands og starfaði við
kennslu ásamt húsmóðurstörfum.
Síðast starfaði hún á skóladag-
heimilinu Brekkukoti.
Guðrún og Steingrímur bjuggu
á Dalvík og Akureyri. Síðustu árin
bjuggu þau í Rimasíðu 18.
Útför Guðrúnar fer fram frá Ak-
ureyrarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
bjarnarson; Margrét,
f. 11.6. 1910, d. 9.10.
1989, húsmóðir, maki
Þórhallur Björnsson;
Kristján, f. 21.7. 1912,
d. 26.4. 1980, iðnrek-
andi, maki 1 Arnþrúð-
ur Karlsdóttir, maki 2
Oddný Ólafsdóttir; Jó-
hann, f. 21.5. 1914, d.
8.3. 1986, iðnrekandi,
maki 1 Oddný Ingi-
marsdóttir, maki 2
Gunnlaug Eggerts-
dóttir; Svanhvít, f.
27.9. 1916, kennari,
maki Stefán Björns-
son; Barði, f. 28.3. 1922, hrl., maki
Þuríður Þorsteinsdóttir.
Guðrún giftist 24.8. 1943 Stein-
grími Bernharðssyni, bankaúti-
bússtjóra. frá Þverá í Öxnadal, f.
16.6. 1919. Foreldrar hans voru
Bernharð Stefánsson alþingismað-
ur, f. 8.8. 1889, d. 23.11. 1969, og
Hrefna Guðmundsdóttir húsmóð-
ir, f. 1.8. 1895, d. 2.5. 1981.
Synir Guðrúnar og Steingríms
Guðrún Sigríður var yngst sex
systra og næstyngst tíu barna for-
eldra minna. Örverpið er sá, sem
þessar línur ritar. Hún var mikil
uppáhaldsmanneskja hjá öllum á
heimilinu, enda glaðlynd og
skemmtileg, músíkölsk og lét
snemma fjúka í kviðlingum. Þórður
Jónsson, sem um tíma var vinnu-
maður á Efri-Hólum, orti þessa vísu
um hana:
Gunna Sigga er fagurt fljóð
fjörug ljóðin syngur,
litla stúlkan ljúf og góð
leikur við hvern sinn fingur.
Það var oft glatt á hjalla hjá unga
fólkinu í Efri-Hólum, einkum yfir
sumartímann, þegar Atli Már
Árnason og Gunnþórunn Björns-
dóttir bættust í hópinn. Við krakk-
arnir áttum stórbú uppi í svokallaðri
Klöpp og helli, sem hét Skútustaðir.
Þar voru ráðstefnusalir okkar. Kolur
og Kampur hétu hundar okkar og
þegar við vorum send fram á Dal til
að hreykja sverði fjórmenntum við
stundum á Jarpi gamla, sem skildi
mannamál. En vorvindar standa
stutt og unga fólkið fór brátt að
kanna heiminn. Við Gunna Sigga
vorum lengst heima af systkinunum í
Efri-Hólum, enda yngst, en svo kom
röðin að okkur. Guðrún fór í Kenn-
araskólann og brautskráðist þaðan
1940, en ég í Menntaskólann á
Akureyri og tók þar stúdentspróf
1943. Við vorum þó bæði að mestu
heima á sumrin til 1943, en 24. júlí
það ár giftist Guðrún Steingrími
Bernharðssyni. Þau voru skóla-
systkini í Kennaraskólanum. Stein-
grímur var um tíma kennari á Ak-
ureyri og síðar skólastjóri
barnaskólans á Dalvík, en frá 1959
þar til hann lét af störfum fyrir ald-
urs sakir, útibússtjóri Búnaðarbank-
ans á Akureyri. Á brúðkaupsdegi
Guðrúnar og Steingríms var mikil
brúðkaupsveisla í Efri-Hólum.
Veðrið var yndislegt, stafalogn og
sólskin. Það var farið í leiki úti á túni,
m.a. í „eitt par fram fyrir ekkju-
mann“, þar sem Bernharð Stefáns-
son gerði mikla lukku. Þetta var fjöl-
menn veisla og mikil gleði. Undir
borðum hélt Bernharð Stefánsson,
faðir brúðgumans, frábærlega
skemmtilega ræðu fyrir minni brúð-
hjónanna og svo var stiginn dans
langt fram á nótt. Þetta var síðasta
stórveislan, sem ég var í heima í
Efri-Hólum.
Eftir að Gunna Sigga og Stein-
grímur stofnuðu heimili hefi ég og
húsfreyja mín heimsótt þau og notið
frábærrar gestrisni þeirra hvenær
sem tækifæri hefir gefist. Stundir
með þeim voru okkur ávallt sól-
skinsstundir. Þá var einstakt að sjá
þá nákvæmu smekkvísi og frábæru
umhirðu, sem á heimilinu réð ríkj-
um, jafnt utan húss sem innan. Í
stofu þeirra er m.a. stórt danskt
málverk af gömlum fallegum konum,
sem í ellinni virðast að fullu sáttar
við lífið og tilveruna. Ekkert raskar
ró þeirra og takmarkalausri þolin-
mæði. Myndin orkar róandi og bæt-
andi á hvern, sem lítur hana augum.
Mér finnst hún hrein gersemi og
gefa heimilinu tiginn blæ.
Síðustu árin var Gunna Sigga
mjög sjúk og veikindi hennar erfið
fyrir fjölskyldu hennar, sérstaklega
Steingrím mág minn. Í þessu veik-
indastríði hefir hann sýnt hvílíkur
ágætismaður hann er. Börn þeirra
hjóna og barnabörn gerðu líka allt
sem þeim hugkvæmdist til að létta
systur minni veikindastríðið. Hún
var yndisleg systir, sem öllum vildi
liðsinna og alls staðar koma fram til
góðs. Megi hún hvíla í guðs friði.
Hún var ljós á vegum allra, sem
kynntust henni.
Barði Friðriksson.
Elsku Guðrún mín, þá er þessum
þjáningum lokið. Það hellast yfir mig
minningarnar þessa síðustu daga.
Kynni okkar eru orðin löng, enda ég
bara stelpukjáni þegar við kynnt-
umst. Ég hafði aldrei séð svo netta
og röska konu sem þig, alltaf sí-
starfandi, hvort sem það var utan
heimilis eða innan. Alltaf gafstu mér
þó tíma, og margar spjallstundirnar
áttum við, naut ég góðs af því hversu
fróð, ljóð- og söngelsk þú varst.
Sérstaklega naut ég þess þegar þú
settist við orgelið og við sungum
saman. Skáld varstu mjög gott og
margar á ég vísurnar eftir þig sem
þú samdir til okkar við hin ýmsu
tækifæri. Svo varstu mér ekki verri
þegar ég eignaðist börnin, gladdist
með mér yfir hverju þeirra eins og
þau væru þín eigin. Marga flíkina
saumaðir þú og prjónaðir handa
þeim og oft velti ég því fyrir mér
hvort þú þyrftir ekkert að sofa, svo
miklu komstu í verk. Heimili ykkar
Steingríms var alltaf opið og þar var
mjög gestkvæmt, þótti mér þetta
skrýtið í byrjun okkar kynna en sá
þó fljótlega að þvílík vinsemd, gest-
risni og höfðingsskapur er vand-
fundin. Skírnarveislur ásamt
veislum af öllu mögulegu tilefni héld-
uð þið upp á fyrir okkur Benna og
það var, eins og annað sem þið kom-
uð nálægt, gert af miklum glæsi-
brag. Elsku Guðrún, ég á eftir að
sakna þín mikið, því ég hef misst
einn minn besta vin og skarð þitt er
vandfyllt. Steingrími votta ég mína
dýpstu samúð sem annaðist þig af
einstakri alúð síðustu ár. Ég veit að
fáir fara í spor hans, þvílík var um-
hyggja hans. Elsku Guðrún, ég veit
að við hittumst aftur og þá verður
fögnuður. Takk fyrir allt, ég veit með
vissu að ljósið umlykur þig því gleði
og ljóssins barn varst þú.
Vinur minn. Þú væntir aldrei of
mikils af mér. Þú fagnaðir þegar mér
gekk vel, en álasaðir mér ekki fyrir
að mistakast. Þú veittir mér alla þá
hjálp sem þú megnaðir – en meira
skiptir þó að þú varst til staðar.
Þín tengdadóttir,
Sigurbjörg Steindórsdóttir.
Elsku Guðrún. Nú þegar komið er
að leiðarlokum renna minningarnar í
gegnum hugann. Ég man þegar ég
kom fyrst á heimili þitt fyrir 28 árum
og þú spurðir svo hvasst hvaða
stúlka þetta væri. Ég hélt að þú vær-
ir bálreið og varð svo hrædd að ég
gat ekki stunið upp nokkru orði. En
ég lærði fljótt að það var ekki ástæða
til hræðslu og ljúfari og betri konu
hef ég ekki kynnst.
Ég minnist margra ánægjulegra
samverustunda. Ég minnist árlegra
berjaferða þegar þú virtist stokkin
út, komin hátt upp í hlíð og byrjuð að
tína áður en bíllinn stoppaði og tal-
aðir hátt um hvað það væri dásam-
legt að vera úti í náttúrunni. Ég
minnist þín þegar ömmu- og lang-
ömmubörnin komu í heiminn, hversu
glöð þú varst og alltaf var viðkom-
andi langfallegasta barn sem þú
hafðir séð. Ég minnist þín komandi í
afmæli barnabarnanna geislandi af
gleði og alltaf kom vísa með pakk-
anum. Hvenær sem við þurftum að-
stoð varstu boðin og búin og alltaf
var gott til þín að leita.
Ef til vill kynntist ég þér best síð-
ustu árin. Fram að þeim tíma varstu
alltaf svo upptekin við að hugsa um
aðra að þú gafst sjálfri þér e.t.v. lít-
inn gaum. Sú viðkynning er mér
mjög mikils virði. Vonandi endurgalt
ég þér í einhverju alla hjálp þína við
okkur. Elsku Guðrún, ég þakka þér
samfylgdina og allt það góða sem þú
kenndir mér.
Blessuð sé minning þín.
Þín tengdadóttir,
Ragnheiður.
Það er mikil eftirsjá að þér, amma
mín. Þú áttir erfitt síðustu árin því
heilsunni hrakaði.Það var mjög gott
að geta kvatt þig um páskana því við
vissum að þú varst á förum.
Ég minnist þín mest fyrir dálæti
þitt á börnum og hve vel þú tókst
alltaf á móti okkur. Þú varst mjög ör-
lát við okkur – varst besta skemmt-
un okkar, sérstaklega þegar þú
sagðir sögur, kenndir okkur spil,
föndur og söng. Þú varst mjög tón-
elsk og þess nutum við oft, sérstak-
lega við gamla orgelið ykkar afa.
Ljóð þín voru sérstaklega falleg og
munu lifa með minningu þinni.
Ég bið Guð að styrkja afa og fjöl-
skylduna.
Bernharð Stefán Bernharðsson,
Sólbjörg Guðný Sólversdóttir,
Christine Björg Morancais,
Alexander Freyr Bernharðsson,
Viktor Logi Bernharðsson.
Nú er elsku amma dáin og minn-
ingarnar streyma fram.
Það fyrsta sem kemur upp í hug-
ann er hvað það var alltaf gott að
koma til ömmu. Alltaf tók hún á móti
okkur krökkunum opnum örmum og
dekraði við okkur á allan hátt. Frá
því ég man eftir mér var hún alltaf
föndrandi með okkur, söng og sagði
sögur og svo á sumrin fór hún með
okkur í vinsæla lautartúra þar sem
nesti var borðað og náttúran skoðuð.
Nú í seinni tíð, þótt amma væri
orðin lasburða og veik, fann maður
áfram alltaf þessa væntumþykju frá
henni og áhuga á því sem maður var
að gera og hvernig maður hafði það.
Blátt lítið blóm eitt er,
ber nafnið gleymdu’ ei mér.
Væri ég fleygur fugl
flygi ég til þín.
Svo mína sálu nú
sigraða hefur þú,
engum ég unna má
öðrum en þér.
(Höf. ók.)
Elsku amma, Guð geymi þig.
Guðný.
Elsku amma mín, besta amma í
heimi.
Það var alltaf gott að koma í heim-
sókn til þín, þú dekraðir svo við
mann. Við gerðum margt skemmti-
legt, föndruðum, fórum í lautartúra,
spiluðum á spil eða að þú spilaðir á
orgelið og við sungum. Þú lést mér
líða svo vel og sýndir mér mikla
væntumþykju. Þú kenndir mér að
biðja og trúa á Guð, það var allt svo
fallegt og gott í þínum huga. Þú hafð-
ir svo fallega útgeislun að mann
langaði alltaf að hlaupa í faðm þinn
og kyssa þig. Þú varst alveg sérstak-
lega góð við börn og máttir ekkert
aumt sjá.
Elsku amma, ég veit að Guð og
góðir ættingjar hafa tekið á móti þér
þegar þú kvaddir þennan heim.
Guð blessi þig.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt,
gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Þín nafna,
Guðrún.
Nú er Gunnasigga búin að kveðja
þennan heim. Hún var yngst af
systrum móður minnar, Halldóru
Friðriksdóttur. Nú eru Svanhvít og
Barði ein eftir á lífi af hinum litríku
og eftirminnilegu móðursystkinum
mínum.
Hún fæddist í Efri-Hólum í Núpa-
sveit og ólst upp á því glaðværa
atorkuheimili sem flest barnabörn
afa míns og ömmu þekkja úr frá-
sögnum foreldra sinna. Þar var alltaf
margt um manninn; börnin tíu,
vinnufólk og gestir sem að garði bar
úr fleiri en einni átt, flesta líklega af
Axarfjarðarheiði sem þá var fjölfarin
gönguleið á milli byggðarlaga.
Móðir mín sagði mér að Gunn-
asigga hefði verið einstaklega bráð-
ger og lífleg á barnsaldri en mjög
viðkvæm, tekið nærri sér ef einhver
átti bágt og viljað gleðja og bæta.
Eitt sinn er gömul einfætt kona var
að gráta vegna ógæfu sinnar sagði
Gunnasigga af sinni barnslegu bjart-
sýni: Þú skalt ekki gráta, fóturinn
vex áreiðanlega á þig aftur.
Okkur krökkunum var sagt mjög
margt frá atvikum og fólki í uppvexti
þeirra systkinanna, tilsvör og vísur
sem þá féllu til. Allt fékk það und-
arlega mikið líf í hugum okkar.
Vinnumaður nokkur á bænum,
Þórður að nafni, orti um þær syst-
urnar:
Halldóra hörpuna slær.
Hreim þýðum úr henni nær.
Dýrleif er dýrindis mær.
Sem dagsljóminn Þórný er skær.
Magga er mönnunum kær.
Mikið hljóp Svana í gær.
Á Guðrúnu er goðablær.
Glettnin í augunum hlær.
Þessi vísa var oft sungin í bernsku
minni er þær systur hittust. Þótti
sumum hún lýsa þeim ótrúlega vel í
fáum orðum nema kannski þeirri
sem hljóp – sem er nú augljóslega
bara rímsins vegna – en svo merki-
lega vill til að hún hleypur enn, 85
ára gömul.
Leið Guðrúnar lá í Kennaraskóla
Íslands og lauk hún kennaraprófi ár-
ið 1940. Eftir það kenndi hún hálfan
vetur hjá móður minni í Núpasveit-
arskóla og síðan við barnaskólann á
Akureyri þar til hún árið 1943 giftist
Steingrími Bernharðssyni. Brúð-
kaup þeirra var haldið í Efri-Hólum
og veit ég af annarra frásögn að þar
var ekkert við nögl skorið í veiting-
um og mikið fjör, söngur og dans.
Svana frænka sem var nýkomin
heim eftir að hafa lent í hernámi
Þjóðverja í Noregi og flúið til Sví-
þjóðar sýndi þar snilld sína í verki
sem veislumeistari. Engin börn voru
í brúðkaupinu nema einhverra hluta
vegna hafði ég slæðst með, fjögurra
ára gömul. Ekkert man ég beinlínis
af veisluhaldinu sjálfu, hvorki veit-
ingum né dansi og söng, en hitt er
mér í barnsminni að ég varð fyrir því
að detta niður allbrattan stiga og svo
vildi til að sjálfur brúðguminn var
einmitt staddur rétt fyrir neðan stig-
ann og greip mig þegar ég kom þar
veltandi og bjargaði mér þar með frá
beinbrotum og sjálfsagt bráðum
bana. Það voru mín fyrstu kynni af
Steingrími sem síðan eru orðin bæði
löng og góð. Hefur hann sýnt mér og
mínu fólki vináttu og tryggð æ síðan.
Þau settu saman bú sitt á Akur-
eyri og eignuðust brátt tvo syni,
Friðrik og Bernharð. Nokkrum ár-
um síðar fæddist svo þriðji sonurinn,
Bergur. Stundum á sumrin var
Gunnasigga hjá mömmu í skólanum
heima með litlu strákana sína og á ég
margra góðra stunda að minnast frá
þeim tíma, ekki síst er mér minn-
isstæður söngurinn og hljóðfæra-
slátturinn sem fylgdi henni alltaf,
einnig fyndni hennar og fjör, örlæti
og góðvild.
Þegar ég var þrettán ára var ég
hjá henni um fimm vikna skeið en þá
bjuggu þau Steingrímur á Dalvík
þar sem hann var skólastjóri. Hún
var mér góð og skemmtileg þá sem
ævinlega og tók mig með sér í heim-
sóknir til nágranna, til innkaupa í
kaupfélaginu og oft örkuðum við
fram í Árgerði að heimsækja Dýr-
leifu og Daníel. Allt þótti mér það
jafnskemmtilegt. Hún söng fyrir
mig, fór með kvæði, orti vísur og
kallaði mig dísina sína dýru.
Eftir að foreldrar mínir fluttust til
Reykjavíkur hittumst við aðallega á
Hraunteignum hjá mömmu og var
það tilhlökkunarefni þegar von var á
Gunnusiggu og Steingrími.
Þegar leiðin lá til Akureyrar heim-
sótti ég þau ævinlega og var jafnan
tekið þar eins og hvítum hesti. Ég
minnist margra dásamlegra stunda
með þeim þegar gróður í görðum
þeirra stóð í blóma í öllum regnbog-
ans litum og þau léku við hvern sinn
fingur. Þá var ævinlega töfrað fram
allsnægtaborð og voru þau Stein-
grímur samtaka í gestrisni sinni og
rausn í öllu. Þá var sungið og spilað,
hún sýndi manni myndir og sagði
margt eftirminnilegt og merkilegt
sem ekki verður rakið hér en sumt
geymt í minni, þó ekki allt, því mið-
ur, því það var þess virði.
Því er ekki að leyna að ellin reynd-
ist henni þung og hún leið óbærileg-
ar þjáningar á sál og líkama. Samt
var alltaf gaman að hitta hana. Í síð-
asta skiptið sem ég sá hana söng hún
fyrir mig kvæði sem ég hafði aldrei
heyrt fyrr og hafði afskaplega gam-
an af.
Mér finnst hún eiginlega vera nær
mér núna en mörg undanfarin ár,
hún er ljóslifandi í huga mér eins og
hún raunverulega var áður en sjúk-
dómsraunir höfðu breytt henni.
Vini okkar og venslamanni, Stein-
grími, og frændum mínum, Frissa,
Benna og Bergi og fjölskyldum
þeirra, sendum við Vikar okkar
bestu samúðarkveðjur.
Vilborg Sigurðardóttir.
Með þakklæti í huga kveð ég þig,
kæra fyrrverandi tengdamóðir.
Þakklæti fyrir hvað þú varst mér á
lífsleiðinni og reyndist börnum mín-
um góð amma.
Við kynntumst fyrst þegar fjöl-
skyldan bjó í Strandgötunni og ég
varð heimilisgestur og var síðan allt í
einu orðin ein af fjölskyldunni og
mér var tekið opnum örmum. Hlý og
góð varstu við stelpuna af Brekkunni
og allt vildirðu gera fyrir okkur unga
fólkið. Fyrir mig sem hafði alist upp í
rólegri sjómannsfjölskyldu þar sem
pabbi var skipstjóri og mamma oft-
ast ein með okkur krakkana var það
mikil upplifun að kynnast fjölskyldu
GUÐRÚN SIGRÍÐUR
FRIÐRIKSDÓTTIR