Morgunblaðið - 13.06.2002, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ENGIN ATVINNULEYFI hafa
verið veitt síðastliðinn hálfan mán-
uð til dansmeyja sem hyggjast
starfa á veitingastaðnum Óðali, að
því er kom fram í máli Grétars
Berndsen, framkvæmdastjóra stað-
arins, á blaðamannafundi í fyrra-
dag. Þá segir hann að fulltrúum
staðarins virðist sem allt stefni í að
einkadans verði bannaður hér á
landi, en fulltrúarnir áttu fund með
dómsmálaráðherra að morgni
þriðjudags. Grétar segir einka-
dansinn vera það stóran þátt í
heildartekjum staðarins að vænt-
anlega verði að loka Óðali verði
einkadans bannaður.
Hann segir engin leyfi hafa feng-
ist frá því fulltrúi sýslumanns á
Keflavíkurflugvelli, Ellisif Tinna
Víðisdóttir, greindi frá því í fjöl-
miðlum að á ráðstefnu Norður-
landa- og Eystrasaltsþjóðanna ný-
verið hefðu komið fram
upplýsingar frá lögreglunni í Eist-
landi og Lettlandi um að ríkin hafi
undir höndum vitnisburði kvenna
sem starfað hafi hjá næturklúbbum
á Íslandi um að þær hafi verið látn-
ar stunda vændi.
Grétar segir að atvinnuleyfin
hafi verið samþykkt af öllum að-
ilum sem komi að veitingu atvinnu-
leyfa þar til á lokastigi ferlisins,
tveimur dögum fyrir afhendingu, í
síðustu viku, þegar leyfisveiting-
arnar hafi verið stöðvaðar vegna
„skipunar að ofan“.
Grétar segir þessa stöðvun at-
vinnuleyfisveitinga hafa valdið veit-
ingastaðnum miklu fjártjóni. Hann
segir að á þessu ári hafi starfs-
menn Óðals fengið 35 atvinnuleyfi
af þeim 50 sem gefin hafi verið út
af yfirvöldum. Grétar segir að ein-
ungis Óðal og Maxím noti atvinnu-
leyfi. Aðrir klúbbar noti þau ekki.
„Það kom fram hörð gagnrýni frá
sýslumannsfulltrúanum um að at-
vinnuleyfi væri ávísun á vændi. Þar
sem við erum annar tveggja staða
sem fá úthlutað atvinnuleyfum og
höfum fengið úthlutað 35 af þeim
50 leyfum sem gefin hafa verið út á
árinu, þá tökum við þessa gagnrýni
töluvert til okkar,“ segir Grétar.
Hann bendir á að fjórir aðrir
klúbbar séu í rekstri en engar sér-
stakar áhyggjur virðast vera af eft-
irliti með þeim.
Gestir Óðals eru 3–5 þúsund á
mánuði og 80% tekna staðarins
koma frá útlendingum. Þá segir
Grétar að árlega greiði Óðal 60
milljónir króna í opinber gjöld.
Hann segir algeng laun dansara
vera á bilinu 600–800 þúsund krón-
ur og allir dansarar búi við sömu
launakjör.
Starfsmenn hafa
orðið fyrir ónæði
Grétar segir að í sex ára sögu
Óðals hafi einungis einu sinni starf-
að hjá þeim dansari frá Eystra-
saltsríkjunum. Flestar dansmeyja
Óðals hafa verið frá Tékklandi og
Ungverjalandi. Hann segir betri
reynslu hafa verið af því að hafa
stúlkur frá löndum utan Evrópu-
sambandsins í vinnu. Hann segir
margar ástæður vera fyrir því að
þessar stúlkur hafi reynst betur,
s.s. tekjur. Það sé líka meira úrval
af dönsurum í þessum löndum.
Grétar segir að Óðal hafi ekki um-
boðsmenn erlendis. Flestar stúlk-
urnar komi hingað vegna þess að
þær hafi heyrt af Óðali.
Þá segir Grétar að dansmeyjar
Óðals hafi ítrekað síðastliðnar tvær
vikur verið beðnar af viðskiptavin-
um sínum um meira en einkadans.
Hann segir þó að ekki hafi verið
ráðist á dansmeyjarnar. Þá verði
aðrir starfsmenn staðarins einnig
fyrir ónæði. Til að mynda sé sagt
um þá að þeir starfi á vændishúsi.
Fulltrúar Óðals hafa ritað full-
trúa sýslumannsins á Keflavíkur-
flugvelli bréf þar sem farið er fram
á að hún biðjist afsökunar, taki um-
mæli sín um tengsl atvinnuleyfa og
vændis til baka eða færi rök fyrir
þessari fullyrðingu. Halldór Back-
man, lögmaður Óðals, segir að það
komi til greina að höfða meiðyrða-
mál á hendur sýslumannsfulltrúan-
um.
Margareta Vejrostková frá
Tékklandi las yfirlýsingu frá dans-
meyjum Óðals á blaðamannfundin-
um í gær, þar sem fram kom að
þeim hefði sárnað umfjöllum í fjöl-
miðlun nýverið. Vejrostková segist
vera að koma hingað til lands sem
nektardansmey í fjórða skiptið en
hún hafi fyrst komið hingað fyrir
þremur árum. Hún segist hafa
dansað víða erlendis, m.a. í Banda-
ríkjunum, en aldrei orðið vör við að
viðskiptavinir væru í jafnmiklum
mæli að ætlast til meira af sér en
að horfa á dans, líkt og verið hafi
hér á landi síðastliðinn hálfan mán-
uð.
Hún segist hafa kynnt sér að-
stæður á öðrum nektardansstöðum
á Íslandi og komist að þeirri nið-
urstöðu að best væri að dönsurun-
um búið á Óðali. Hún segist þó ekki
þekkja dansmeyjar annarra staða
persónulega.
Í yfirlýsingunni kemur fram:
„Með góðum tekjum og heppilegum
vinnutíma skapa margir dansar-
anna sér tækifæri til menntunar
sem erfitt er eða útilokað væri að
öðlast með öðrum hætti.“ Þá segir
að dansarar sem leggja hart að sér
geti á fáum árum hagnast verulega
og lagt grunn að fjárhagslegu ör-
yggi ævilangt. Ennfremur segir að
fráleitt sé að nektardansmeyjar séu
líklegri en aðrar konur til að vilja
drýgja tekjur sínar með vændi.
Engin atvinnuleyfi til
dansara Óðals í tvær vikur
AÐALFUNDUR Félags norrænna
bókagerðarmanna var haldinn á
Íslandi 10. og 11. júní og af því
tilefni komu til landsins um fimm-
tíu manns frá Danmörku, Finn-
landi, Færeyjum, Noregi og Sví-
þjóð.
Félagsmenn eru starfsfólk í
prentiðnaði á Norðurlöndum og
er félagið aðili að ýmsum sam-
tökum launþega í Evrópu og á al-
þjóðlegum grundvelli.
Hinir norrænu gestir óskuðu
eftir að fá að heimsækja og
heiðra frú Auði Sveinsdóttur á
Gljúfrasteini. Hún varð fúslega
við þeirri beiðni og bauð fólkinu
heim. Á myndinni eru Stefán
Ólafsson, skipuleggjandi fund-
arins, og Malte Eriksson, formað-
ur Félags norrænna bókagerð-
armanna,að færa Auði gjöf frá
félagsmönnum.
Bókagerð-
armenn
heimsóttu
Gljúfrastein
Morgunblaðið/Arnaldur
MIKILVÆGT er að starfsmenn á
bráðamóttöku og heilsugæslu sinni
brotaþolum kynferðisofbeldis með
sem bestum hætti. Guðrún Agnars-
dóttir, yfirlæknir á Neyðarmóttöku
vegna nauðgunar, slysa- og bráða-
sviði Landspítala – háskólasjúkra-
húss, flutti erindi á alþjóðlegu þingi
um bráðalækningar í Háskólabíói á
þriðjudag um móttöku brotaþola.
„Við komu á bráðamóttöku er afar
mikilvægt að sérþjálfaðir starfs-
menn taki á móti brotaþola og sýni
stuðning, samhygð og skilning, auk
færni við réttarlæknisfræðilega
skoðun og söfnun sakargagna,“ seg-
ir Guðrún. „Þolandi má alls ekki
finna fyrir ásökunum eða dómi um
atburðina, heldur verður að gefa
þolanda tíma til að jafna sig eftir
áfallið. Það getur tekið marga lang-
an tíma að vinna úr áfalli vegna kyn-
ferðislegs ofbeldis.“
Algengara en margir halda
Að sögn Guðrúnar er kynferðis-
legt ofbeldi algengara en margir
halda. „Ofbeldisbrot af þessu tagi,
sem hafa gerst einhvern tíma á lífs-
leiðinni, eru oft dulin fyrir heilbrigð-
isstarfsmönnum,“ segir Guðrún, „en
það er eðlilegt miðað við stöðu þol-
andans, sem oft líður mjög illa vegna
ofbeldisins og hefur reynt að víkja
því frá sér. Starfsmenn á sjúkra-
húsum, sem og á heilsu-
gæslustöðvum, verða
að vera vel að sér í kyn-
ferðisafbrotamálum
vegna þagnarinnar sem
umlykur þau. Nýleg
norræn rannsókn, á
vegum rannsóknar-
hópsins NORVOLD,
sýnir að reynsla af of-
beldi er mun algengari
en búist hafði verið við.
33% íslenskra kvenna
sem leituðu til kven-
sjúkdómadeildar af
ýmsum orsökum höfðu
orðið fyrir kynferðis-
legu ofbeldi einhvern
tíma. Aðeins 4% þeirra
minntust á það við lækninn sinn.
Þessi vísbending hvetur til þess að
starfsfólk í heilbrigðisstéttum, á öll-
um sviðum, sé vel að sér í því að
greina og bregðast við reynslu sjúk-
linga af ofbeldi. Með því má koma í
veg fyrir endurtekið áfall við með-
höndlun á sjúkrahúsi,“ segir Guð-
rún.
Kynferðislegt ofbeldi er áfall sem
erfitt er að glíma við og það getur
lagst mjög þungt á sál viðkomandi.
Oft getur stuðningur þó leitt til far-
sællar úrvinnslu. Fyrsta hjálp er
þess vegna mjög mikilvæg. „Þrátt
fyrir að margir byrgi reynslu sína
inni fyrst um sinn og
þurfi tíma áður en
hægt er að ræða málin
til fullnustu er nauð-
synlegt að aðstoðin,
sem þolandi fær á
bráðamóttöku sé full-
nægjandi. Á ráðstefn-
unni mun ég ræða
vinnuferli okkar á
Neyðarmóttöku Land-
spítala – háskóla-
sjúkrahúss og hvaða
atriði við teljum mik-
ilvægust í samræmi
við nýjustu rannsókn-
ir,“ segir Guðrún.
Í nýlegri norrænni
samanburðarrannsókn
er dregin sú ályktun að aðgengi og
tengsl þolenda við þjónustu Neyð-
armóttöku í Reykjavík séu mjög
góð. „Við teljum að hér heima séu
tengslin góð og vonum að flestir þol-
endur leiti til Neyðarmóttöku eftir
að þeir hafa orðið fyrir kynferðis-
legu ofbeldi. Við reynum að vera
sýnileg um allt land með góðri kynn-
ingu á störfum okkar, en alltaf eru
dæmi þess að þolendur dragi það of
lengi að leita sér aðstoðar. Við vilj-
um fá þolendur til að leita til okkar
sem fyrst svo að mál þeirra geti
fengið fullnægjandi meðferð,“ segir
Guðrún að lokum.
Alþjóðlegt þing um bráðalækningar haldið í Háskólabíói
Guðrún
Agnarsdóttir
Mikilvægt að sýna skilning
og samhygð frá upphafi
ALMANNAVARNAÆFINGIN
Samvörður 2002 verður haldin á Ís-
landi dagana 24. til 30. júní, en sam-
kvæmt fréttatilkynningu frá utan-
ríkisráðuneytinu er æfingin hluti af
alþjóðlegu öryggis- og varnarmála-
samstarfi Atlantshafsbandalagsins.
Æfingin í ár er þriðja Samvarðaræf-
ingin sem haldin er á Íslandi en
markmiðið er að styrkja og samhæfa
aðgerðir herja og borgaralegra
stofnana aðildarríkja Atlantshafs-
bandalagsins og samstarfsríkja þess
á sviði friðargæslu og björgunar-
starfa, auk þess sem æfð eru við-
brögð við náttúruhamförum.
Íslendingar 550 talsins
Alls munu 550 Íslendingar taka
þátt í Samverði 2002, meðal annars
starfsmenn Landhelgisgæslunnar,
Flugmálastjórnar, Rauða kross Ís-
lands, Almannavarna ríkisins,
Landsbjargar, lögreglu, slökkviliðs,
almannavarnarnefnda, auk sjálf-
boðaliða. Erlendir þátttakendur
verða um 500 talsins og verður yf-
irmaður varnarliðsins í Keflavík
framkvæmdastjóri æfingarinnar af
hálfu NATO og annarra erlendra
þjóða sem taka þátt í henni, en varn-
arliðið mun meðal annars leggja til
þyrlubjörgunarsveit og stórar flutn-
ingaþyrlur Bandaríkjahers. Björg-
unarsveitir og sjúkraflokkar koma
víða að frá Evrópu og Kanada. Und-
irbúningur æfingarinnar hefur stað-
ið í rúmt ár og hafa þrjár undirbún-
ingsráðstefnur með fulltrúum
innlendra og erlendra þátttakenda
verið haldnar, en skipuleggjendur
æfingarinnar eru Landhelgisgæslan
og Varnarliðið.
Æfingin er þrískipt og hefst á mál-
þingi í Reykjavík 24. júní, en þar
munu sérfræðingar á sviði jarðvís-
inda og björgunarstarfa halda fyr-
irlestra og samtímis verða fyrirlestr-
ar um öryggismál haldnir fyrir
undirmenn sveita þátttökuríkjanna í
Keflavík. Annar hluti felst í þjálfun
erlendra björgunarsveita úti á landi
25-27. júlí en sérfræðingar frá Slysa-
varnarfélaginu Landsbjörgu munu
sjá um þann þátt og á sama tíma
verður haldin stjórnstöðvaræfing
sem felst í samhæfingu stjórnstöðv-
ar Samvarðar við aðrar stjórnstöðv-
ar sem að æfingunni koma.
Vettvangsæfing, sem er aðalæf-
ingin, fer fram í Vestmannaeyjum
28. til 30. júní en þar verður megin-
verkefnið að bjarga fólki frá eyju þar
sem eldgos og jarðskjálftar ógna lífi
þess. Bregðast þarf við ýmsum áföll-
um, eins og skemmdum á bygging-
um og lokun flugvallar og hlúa þarf
að slösuðum og sjúkum, en fólkið
verður flutt með þyrlum og skipum í
öruggt skjól í Þorlákshöfn.
Rúmlega 1.000
manns taka þátt
í Samverði 2002
ÁSTBJÖRN Egils-
son hefur verið kjör-
inn Evrópuforseti
Kiwanis-hreyfingar-
innar, en að sögn
hans felur kjörið í
sér að hann verður
kjörforseti hreyfing-
arinnar í Evrópu á
næsta starfsári sem
hefst 1. október og
svo forseti hreyfing-
arinnar árið þar á
eftir. „Kjör mitt er
náttúrulega viður-
kenning á störfum
íslenskra Kiwanis-
manna og sýnir að við erum full-
gildir í samfélagi Kiwanis--
hreyfinganna,“ segir
Ástbjörn.
Hann segir að nú
séu um 35.000 félagar
í evrópskum Kiwanis-
hreyfingum og að
spennandi tímar séu
framundan, enda sé
Kiwanis-hreyfingum
að fjölga í Austur-
Evrópu og á næstu
mánuðum verði unnið
að því að skipuleggja
aðstoð Kiwanis-
manna þar. Sérstök
áhersla verði lögð á
að hjálpa börnum í
þessum löndum að komast til
náms.
Nýr Evrópu-
forseti Kiwanis