Morgunblaðið - 22.06.2002, Qupperneq 26

ERLENT
26 LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
hryðjuverkum í borginni. Lögreglan
verður einnig með mikinn viðbúnað í
dag vegna fyrirhugaðra mótmæla
andstæðinga alþjóðavæðingar.
Málefni innflytjenda og fólks sem
óskar eftir pólitísku hæli voru efst á
baugi á leiðtogafundinum í gær.
Spánverjar, sem eru í forsæti í Evr-
ópusambandinu, reyndu að ná mála-
miðlunarsamkomulagi um leiðir til
að fá þróunarlönd til að taka þátt í
tilraunum ESB til að stemma stigu
við straumi innflytjenda til Evrópu.
Spánverjar, Ítalir og Bretar höfðu
beitt sér fyrir því að dregið yrði úr
þróunaraðstoð við ríki sem reyndu
ekki að koma í veg fyrir að þegnar
þeirra flyttust með ólöglegum hætti
til ESB-landa.
Að sögn breska útvarpsins BBC
var ólíklegt að þessi tillaga yrði sam-
þykkt vegna andstöðu annarra ríkja,
þeirra á meðal Frakklands og Sví-
þjóðar, sem voru andvíg því að þró-
unarlöndum yrði refsað með þessum
LEIÐTOGAR Evrópusambandsins
reyndu í gær að ná málamiðlunar-
samkomulagi um að þróunaraðstoð
við fátæk ríki yrði tengd við tilraunir
sambandsins til að stemma stigu við
straumi ólöglegra innflytjenda. Mik-
ill öryggisviðbúnaður var í spænsku
borginni Sevilla, þar sem tveggja
daga fundur leiðtoganna er haldinn,
vegna tveggja sprengjutilræða bask-
neskra aðskilnaðarsinna á Spáni í
gær.
Þrír Bretar, spænsk hjón og ung-
lingur frá Marokkó særðust í fyrri
sprengjuárásinni, sem var gerð í
ferðamannabænum Fuengirola á
Costa del Sol, um 160 km frá Sevilla.
Enginn særðist þegar önnur
sprengja sprakk nokkrum klukku-
stundum síðar í Marbella á Costa del
Sol. Skömmu áður hafði aðskilnaðar-
hreyfing Baska, ETA, varað við til-
ræðinu.
Nær 10.000 lögreglumenn voru á
götum Sevilla vegna hættunnar á
hætti. Breskir embættismenn voru
þó vongóðir um að samkomulag
næðist um málamiðlun sem fælist í
því að áhersla yrði lögð á umbun fyr-
ir samstarf en ekki refsingu.
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, hafði lagt til að ESB-ríkin
skertu þróunaraðstoðina við ríki sem
reyndu ekki að koma í veg fyrir að
þegnar þeirra færu til ESB-landa án
heimildar eða neituðu að taka við
þeim aftur.
Ágreiningur er þó innan bresku
stjórnarinnar um þessa tillögu því
Clare Short, ráðherra þróunarað-
stoðar, sagði í gær að það væri sið-
ferðilega rangt og „andstyggilegt“
að refsa þróunarlöndum með þess-
um hætti.
Um hálf milljón ólöglegra innflytj-
enda kemur til ESB-ríkjanna á ári
hverju, auk þess sem nær 400.000
manns koma þangað til að óska eftir
hæli sem pólitískir flóttamenn.
Á fundinum í gær viðurkenndu
ESB-ríkin formlega hernaðarlegt
hlutleysi Írlands til að greiða fyrir
því að Írar staðfesti Nice-sáttmálann
í annarri þjóðaratkvæðagreiðslu
sem fyrirhuguð er um hann á Ír-
landi. Í fyrri atkvæðagreiðslunni,
sem fór fram í fyrra, höfnuðu Írar
sáttmálanum, einkum af ótta við að
þeir kynnu að þurfa að taka þátt í
sameiginlegum hernaðaraðgerðum
ESB-ríkja í framtíðinni eða taka
jafnvel þátt í stofnun evrópsks hers.
Setningu fundarins var frestað um
tvær klukkustundir til að Tony Blair
gæti fylgst með leik Englendinga og
Brasilíumanna í átta liða úrslitum
heimsmeistarakeppninnar í knatt-
spyrnu í gærmorgun. Gert var hlé á
fundinum til að Gerhard Schröder,
kanslari Þýskalands, missti ekki af
leik Þjóðverja og Bandaríkjamanna.
Á fundi leiðtoganna í dag verður
einkum fjallað um stækkun ESB og
fyrirhugaðar umbætur á stofnunum
sambandsins.
Reuters
Nunnur í Sevilla á Spáni ganga framhjá vegg sem andstæðingar alþjóðavæðingar hafa krotað á mótmæli.
Mikill öryggisviðbúnaður á Spáni vegna leiðtogafundar Evrópusambandsins
Reynt að leysa deilu um
ólöglega innflytjendur
Sevilla. AFP.
BANDARÍSKUM vísindamönnum
við Minnesota-háskóla hefur tekist
að einangra ákveðna gerð af stofn-
frumum í beinmerg sem virðist geta
breytt sér í flestar ef ekki allar sér-
hæfðar frumur líkamans, að sögn
dagblaðsins The Washington Post.
Ljóst þykir að uppgötvunin geti
haft mikil áhrif á deilurnar um
siðferðilegt réttmæti þess að gera
rannsóknir á stofnfrumum úr fóst-
urvísum og fóstrum sem margir líta
á sem einstaklinga með réttindi er
ekki sé hægt að hunsa og því rangt
að nota eins og hráefni í vísindatil-
raunum.
Uppgötvunin í Minnesota rennir
stoðum undir þá hugmynd að ef til
vill megi notast við stofnfrumur úr
fullvöxnu fólki en margir vísinda-
menn hafa talið að þær komi ekki að
jafn góðu gagni og frumur úr fóst-
urvísum. Þegar notuð er glasa-
frjóvgun verða margir fósturvísar
afgangs og hafa þeir verið notaðir
við rannsóknir á stofnfrumum auk
vefja úr fóstrum sem hefur verið
eytt.
Skýrt var frá rannsóknunum í
Minnesota í netútgáfu vísindatíma-
ritsins Nature á fimmtudag. Stjórn-
andi rannsóknarhópsins, Catherine
Verfaillie, er sögð vera þekkt fyrir
vönduð vinnubrögð og varkárni og
höfðu margir beðið spenntir eftir
niðurstöðunum í nokkur ár. Virtur
vísindamaður á þessu sviði, Skotinn
Austin Smith, sem hefur gagnrýnt
ýmsa sem áður hafa staðið að stofn-
frumurannsóknum, sagði að tilraun-
ir Verfaillie væru „einstakar í sinni
röð“. John Gearhart, líffræðingur
við Johns Hopkins-háskóla í Banda-
ríkjunum, er meðal þekktustu sér-
fræðinga vestra í stofnfrumurann-
sóknum og hrósaði hann einnig
skýrslu Verfaillie.
Tilraunirnar eru hins vegar enn á
frumstigi og sjálf bað Verfaillie
menn um að nota niðurstöður henn-
ar ekki til að berjast gegn tilraunum
með frumur úr fósturvísum og
fóstrum. Sagðist hún telja mikil-
vægt að hægt væri að bera saman í
reynd árangur af rannsóknum á
stofnfrumum úr fósturvísum og full-
orðinsstofnfrumum. Endanlegt
markmið væri síðan að átta sig á því
hvaða tegund af frumum hentaði
hverju sinni.
Stofnfrumur gætu verið efni
til viðgerða á líkamanum
Við rannsóknir Verfaillie hafa
verið notaðar mýs og rottur en einn-
ig hafa beinmergssýni úr mönnum
verið notuð. Suma þætti er þó að-
eins hægt að prófa með dýratilraun-
um af siðferðilegum ástæðum,
áhættan er talin of mikil ef um fólk
væri að ræða. Árangurinn með
frumur úr fólki í rannsóknum hóps-
ins í Minnesota hefur af enn óþekkt-
um ástæðum verið lélegri en í til-
raunum með merginn úr dýrunum.
Niðurstöðurnar gætu verið vís-
bending um að í hverjum manni sé
að finna hráefni, stofnfrumur, sem
hægt sé að nota í viðgerðir á lík-
amanum, efni sem náttúran notar
stundum en ekki alltaf. Vísinda-
menn gætu ef til vill fundið leiðir til
að nýta stofnfrumurnar með þess-
um hætti. Ólíklegt er að ónæmis-
kerfi líkamans myndi hafna frumum
sem unnar eru úr beinmerg sama
einstaklings en hugsanlegt er hins
vegar að líkami fullorðins hafni
frumum úr fósturvísi.
Gerðar hafa verið tilraunir með
aðrar gerðir af stofnfrumum úr fólki
en gerðin sem nú hefur verið ein-
angruð virðist hafa mun meiri hæfi-
leika til að umbreyta sér í sérhæfðar
líffærafrumur og auk þess vera afar
sveigjanleg, þ.e. geta breyst í vefi af
margvíslegu tagi.
Verfaillie sagði að ef til vill yrði
hægt að nota stofnfrumur til að
vinna bug á erfðafræðilegum sjúk-
dómum en þá er oft um að ræða að
eitt eða fleiri gölluð gen í erfða-
mengi frumunnar valdi tjóni. Þá
yrði heilbrigð stofnfruma tekin úr
merg umrædds sjúklings, geni sem
búið væri að lagfæra yrði komið fyr-
ir í frumunni, læknirinn myndi ein-
rækta allmörg eintök af lagfærðu
frumunni og síðan yrði þeim komið
fyrir í sjúka líffærinu. Það gæti ver-
ið lifur eða eitthvað annað. Lækn-
irinn myndi síðan beita ákveðnum
aðferðum til að fá nýju stofnfrum-
urnar til að fjölga sér í líffærinu og
þær að lokum umbreytast í heil-
brigðar lifrarfrumur er myndu
ryðja burt skemmdu eða óvirku lifr-
arfrumunum.
Stofnfrumur úr full-
orðnum lofa góðu
Niðurstöður rannsóknarhóps í Minnesota gætu þýtt að
óþarfi verði að nota umdeildar fósturvísafrumur
LÖGREGLAN í Suður-Kóreu
handtók í gær annan son Kim Dae-
Jungs, forseta landsins, og sitja
þeir nú báðir í fangelsi, sakaðir um
spillingu. Kom faðir þeirra fram í
sjónvarpi í gær og bað þjóðina auð-
mjúklega afsökunar á þessari
miklu skömm.
„Ég skammast mín frammi fyrir
þjóðinni og því fólki, sem studdi
mig. Synir mínir munu fá réttláta
refsingu,“ sagði Kim, sem sigraði
ekki síst í forsetakosningunum
1998 vegna loforða um að berjast
gegn spillingu.
Kim Hong-Up, sem handtekinn
var í gær, er sakaður um hafa þeg-
ið hátt í 170 millj. ísl. kr. af ýmsum
kaupsýslumönnum gegn því að
beita áhrifum sínum á efstu stöðum
og bróðir hans, Kim Hong-Gul,
sem var handtekinn í síðasta mán-
uði, er sakaður um ýmiss konar
spillingu og skattsvik.
Spillingarmálin hafa rekið hvert
annað í Suður-Kóreu að undan-
förnu og vakið reiði almennings.
Fékk hún meðal annars útrás í
sveitarstjórnakosningunum í síð-
ustu viku þegar Kim og flokkur
hans, Demókrataflokkurinn, biðu
niðurlægjandi ósigur. Á síðustu
tveimur árum hafa nokkrir ráð-
herrar og háttsettir embættismenn
orðið að segja af sér vegna spill-
ingar.
S-kóresku forsetasynirnir í fangelsi
Lýsti skömm-
inni í sjónvarpi
Seoul. AFP.
BILL Clinton, fyrrverandi Banda-
ríkjaforseti, vann sér inn rúmlega
9,2 milljónir dollara, um 820
milljónir króna, með ræðuhöldum
í fyrra, að sögn The Los Angeles
Times. Eiginkona hans, Hillary
Rodham Clinton, fékk yfir 2,8
milljónir dollara í fyrirfram-
greiðslu vegna æviminninga sem
hún er að skrifa.
Hins ber að gæta að Clinton
þurfti að verja miklu fé í
greiðslur til verjenda sinna í ýms-
um málum sem höfðuð voru gegn
honum og hjónin munu enn
skulda lögmönnum sínum 1,75
milljónir dollara. Hann flutti alls
meira en 60 erindi í fyrra á stöð-
um víða um heim og fékk allt að
350.000 dollara fyrir vikið. „Þetta
er nær örugglega met hjá fyrr-
verandi forseta,“ segir Larry
Sabato, sem stýrir rannsóknastöð
í stjórnmálum við Virginíu-
háskóla. Sabato bætti þó við að ef
haft væri í huga hve langar ræð-
ur Clinton héldi og reiknað væri
út verð á hvert orð væri ef til vill
um að ræða kjarakaup.
Talsmaður Clintons, Julia
Payne, sagði að hann væri nú eft-
irsóttasti ræðumaður í heimi.
Sagði hún að ef Clinton sinnti öll-
um tilmælum gæti hann bókað
hvern einasta dag undir ræðu-
höld næstu þrjú eða fjögur árin.
Oft munu erindi hans fjalla um
hnattvæðingu og hann leggur
áherslu á að sérhver þjóð sé háð
öðrum.
Fjárafla-
maðurinn
Clinton