Morgunblaðið - 30.06.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 30. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Ákærður fyrir
líkamsárás
RÚMLEGA tvítugur karlmaður hef-
ur verið ákærður fyrir sérstaklega
hættulega líkamsárás og umferðar-
lagabrot með því að hafa ekið bifreið
undir áhrifum áfengis eftir göngu-
stíg í Mosfellsbæ og á tvo pilta sem
þar voru á gangi.
Við ákeyrsluna slasaðist annar
pilturinn talsvert á hné og hinn togn-
aði í baki. Segir í ákæru að maðurinn
hafi með þessu stefnt lífi eða heilsu
piltanna á ófyrirleitinn hátt í augljós-
an háska.
RAGNHEIÐUR Traustadóttir, fornleifafræð-
ingur og aðstoðardeildarstjóri fornleifadeildar
Þjóðminjasafns Íslands, stjórnar nú uppgreftri
á hinu gamla biskups- og menntasetri á Hól-
um í Hjaltadal, sem var fyrr á öldum einn
helsti þéttbýliskjarni landsins. Uppgröfturinn
er ein umfangsmesta fornleifarannsókn hér á
landi um árabil.
Á mánudag tekur Tómas Ingi Olrich
menntamálaráðherra fyrstu „múrskeiðsstung-
una“, en múrskeið er meðal helstu verkfæra
fornleifafræðinga.
Fékk hæsta styrk úr Kristnihátíðarsjóði
Ragnheiður segir að Hólarannsóknin sé á
vegum Hólaskóla, Byggðasafns Skagfirðinga
og Þjóðminjasafnsins. „Þetta er ein þeirra
rannsókna sem fengið hafa styrk úr Kristnihá-
tíðarsjóði. Hún er þverfagleg og yfirgrips-
mikil,“ segir hún. Verkefnið fékk hæsta styrk-
inn úr sjóðnum, 11 milljónir króna, þegar
fyrst var úthlutað úr honum nýverið.
Að sögn Ragnheiðar verður hópurinn, sem
er skipaður fjölda innlendra og erlendra sér-
fræðinga og vísindamanna á flestum sviðum
menningarsögulegra rannsókna, við uppgröft
til 20. ágúst næstkomandi. Ráðgert er að
verkefnið taki alls fimm ár.
Hún segir að núna verði fyrst og fremst
grafnar upp húsbyggingar. „Hérna var þorp á
sínum tíma, með 60 húsum, sem gegndu mis-
munandi hlutverkum, þegar mest var í kring-
um kirkjuna. Einnig gerum við ráð fyrir að
finna gríðarlegan fjölda gripa, enda er mjög
stór öskuhaugur rétt við bæjarhólinn sjálfan.
Þar eru góð varðveisluskilyrði,“ segir hún.
Rannsóknarstofu hefur verið komið upp á
Hólum og segir Ragnheiður að öll aðstaða til
rannsókna og úrvinnslu sé til fyrirmyndar.
Alls 35 þátttakendur auk heimamanna
15 manna hópur frá bandaríska háskólanum
UCLA er staddur í Skagafirði við uppgröft.
Vinna hópsins gengur út á að þróa tæki til að
mæla á yfirborði; jarðsjá, viðnámsmælitæki og
leiðnimælingatæki.
Vísindamenn í hóp Ragnheiðar eru 15 tals-
ins, auk þess sem fjöldi heimamanna tekur
þátt í verkefninu.
Ragnheiður segir að takmarkaðar fornleifa-
rannsóknir hafi farið fram á staðnum áður, en
forkannanir benda ótvírætt til þess að Hólar
séu auðugir að fornleifum og að varðveislu-
skilyrði í jörð séu góð. Miklar vonir eru því
bundnar við þennan fornleifagröft, sem standa
mun í fimm ár samkvæmt áætlunum.
Einn sögufrægasti staður Íslands
Samkvæmt Landnámu nam Hjalti Þórðarson
Hjaltadal og bjó á Hofi en heimildir greina
fyrst frá byggð á Hólum um miðja 11. öld þeg-
ar þar var reist kirkja og síðan í tengslum við
stofnun biskupsstólsins 1106. Þar stóð fyrsti
skóli Norðurlands, skóli Jóns Ögmundssonar.
Á Hólum sat Jón Arason, síðastur kaþólskra
biskupa Hólastóls. Um er að ræða einhvern
sögufrægasta stað Íslands og hefur verið búið
þar samfellt frá því að landið byggðist.
Fornleifauppgröftur hafinn á Hólum í Hjaltadal
Ein umfangsmesta
rannsóknin um árabil
Morgunblaðið/Ragnheiður Traustadóttir
Fornleifagröftur á Hólum í Hjaltadal
var undirbúinn síðasta sumar.
JÓHANNA Skaptason, Vestur-Ís-
lendingur búsett í Winnipeg í Kan-
ada, var á ferð hér á landi á dög-
unum og notaði þá meðal annars
tækifærið til að ganga frá og lag-
færa leiði Valtýs Guðmundssonar
(1860–1928), fyrrum alþingismanns
og prófessors í íslenskri sögu og
bókmenntum við Hafnarháskóla í
gamla kirkjugarðinum við Suður-
götu. Við leiði Valtýs liggja einnig
þrjú önnur leiði sem þurftu lagfær-
ingar við, leiði konu hans, Önnu Jó-
hannesdóttur, systur hennar og
móður þeirra.
Móðir Jóhönnu, Jóhanna Guðrún
Símonardóttir Skaptason, og Valtýr
voru hálfsystkin, sammæðra, en Jó-
hanna Guðrún var fædd í Kanada,
fjórum árum eftir að fjölskyldan
flutti frá Íslandi. Faðir Jóhönnu,
Joseph Skaptason, var hins veg-
arfæddur í Húnavatnssýslu en flutti
með foreldrum sínum vestur til
Kanada þegar hann var ungur
drengur.
Jóhanna, sem er 82 ára, segir að
þegar hún hafi verið að vaxa úr
grasi í Winnipeg hafi hún oft á tíð-
um heyrt móður sína segja sögur af
Valtý sem hún leit mjög upp til en
hún bjó um tíma hjá bróður sínum
og konu hans í Kaupmannahöfn.
Valtýr hafi einnig skrifað þeim
mörg bréf til Kanada sem hafi
varðveist fram á þennan dag.
Hún nefnir að móðir sín hafi alla
tíð verið mjög virk í ýmiss konar fé-
lagsstarfi í Kanada og meðal ann-
ars komið að stofnun góðgerðar- og
hjálparsamtaka árið 1916 sem
kennd eru við Jón Sigurðsson. Þeg-
ar hún hafi verið hér á landi árið
1958 hafi hún einnig haft frum-
kvæði að því að Kristín Jónsdóttir
listmálari málaði mynd af Valtý
Guðmundssyni, bróður hennar, sem
nú hangir uppi í Alþingishúsinu og
er jafnframt síðasta portrett mynd
málarans. Þá lét hún í sömu ferð
reisa legfstein Valtýs við hlið grafar
konu hans, systur hennar og móður
þeirra.
„Þegar ég kom hingað árið 1992
sá ég að að svæðið í kringum leiðin
fjögur þarfnaðist viðgerðar,“ segir
Jóhanna. Hún segist hafa einsett
sér að snúa aftur og ganga frá leið-
unum. Því verki sé nú lokið sem sé
einkar ánægjulegt fyrir hana.
Vestur-Íslendingur lagfærir leiði Valtýs Guðmundssonar
alþingismanns og prófessors
Morgunblaðið/Sverrir
Jóhanna Skaptason við leiðin fjögur í kirkjugarðinum við Suðurgötu.
Leiði Valtýs Guðmundssonar er lengst til hægri.
Einsetti sér að snúa aftur
og ganga frá leiðunum
FERÐAÚTGJÖLD Íslendinga er-
lendis lækkuðu um 20 prósent á
síðasta ári þegar tekið er tillit til
gengis gjaldmiðla og erlendra
verðlagsbreytinga, en með því
fæst magnbreyting.
Í Hagvísi Þjóðhagsstofnunar
kemur fram að útgjöldin hafi
lækkað um 15 prósent á fyrsta
ársfjórðungi og var það minnsta
lækkunin, en mesta lækkunin var
á síðasta ársfjórðungi eða 25 pró-
sent.
Þá segir að tölur um fjölda Ís-
lendinga sem fóru utan á síðasta
ári liggi ekki fyrir en talið sé að
þeim hafi fækkað nokkuð. Ferða-
útgjöld Íslendinga erlendis höfðu
vaxið árin á undan í samræmi við
aukin ferðalög til útlanda.
Í Hagvísi segir að mikill sam-
dráttur á síðasta ársfjórðungi geti
bent til að dregið hafi úr haust-
ferðum Íslendinga og jafnframt að
innkaup hafi minnkað í haustferð-
um, en einnig sé rétt að hafa í
huga að á liðnu hausti hafi Smára-
lind opnað með fjölda verslana og
þar með hafi aukist verðsam-
keppni við erlendar verslanir.

 

 
 




 






!
"

# 



$ $$ $$$ $%

$ $$ $$$ $%

$ $$ $$$ $%

$ $$ $$$ $%
20 prósenta lækk-
un á ferðaútgjöld-
um Íslendinga
Uppkaup á
einkafram-
kvæmdum
athuguð
STARFSHÓPUR á vegum bæjar-
stjóra Hafnarfjarðar verður skipaður
á næstu dögum en hann mun sjá um
endurskoðun einkaframkvæmda-
samninga sem bæjarfélagið hefur
gert. Mun hópurinn meðal annars
taka upp viðræður við eigendur
þeirra húseigna, sem bæjaryfirvöld
hafa skuldbundið sig til að leigja,
varðandi uppkaup eða aðrar mögu-
legar breytingar á samningsákvæð-
um.
Þetta kemur fram í bókun Lúðvíks
Geirssonar bæjarstjóra á fundi bæj-
arráðs síðastliðinn fimmtudag. Tals-
verðar umræður voru um uppkaup
einkaframkvæmdarsamninga á fund-
inum í kjölfar þess að lagt var fram
svar bæjarstjóra við fyrirspurn full-
trúa Sjálfstæðisflokksins varðandi
málið. Höfðu sjálfstæðismenn m.a.
óskað eftir sundurliðun á útreikning-
um sem styðja fullyrðingar um hag-
kvæmni uppkaupa slíkra samninga,
áætlun um hversu mikil fjárbinding
bæjarsjóðs yrði ef af þessum kaupum
yrði og upplýsingum um hversu lak-
ari lánakjör áætlað væri að bæjar-
sjóður mundi fá eftir uppkaup einka-
framkvæmdarsamninganna.
Í svari bæjarstjóra kom m.a. fram
að ekki væri tímabært að svara í smá-
atriðum þessum spurningum en slík
svör yrðu kynnt um leið og niðurstöð-
ur starfshópsins lægju fyrir.
♦ ♦ ♦