Morgunblaðið - 26.07.2002, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JÚLÍ 2002 35
hjá þeim með mig fyrstu tuttugu
mánuði ævi minnar. Eftir það stóð
aldrei á afa og ömmu að leyfa mér,
og/eða Steindóri bróður, að vera hjá
þeim, eins og við báðum oft um. Þar
var gott að vera, bæði leikvöllur og
sparkvöllur fyrir utan blokkina á
Háaleitisbrautinni og nóg af leik-
félögum. Innanhúss stjönuðu afi og
amma við okkur, sögðu sögur,
kenndu okkur að fara með bænir,
spiluðu við okkur, tefldu og gáfu
okkur gott að borða. Gjafmildi
þeirra var mikil, jafnvel svo að mað-
ur varð þess áskynja að mamma og
pabbi þurftu að halda aftur af þeim
gömlu. Aldrei stóð á gestrisni og það
var greinilega sérstakt áhugamál afa
og ömmu að fá fólk í heimsókn og
bera í það veitingar af ýmsu tagi.
Maður varð vel var við þá lífsgleði,
sem ríkti á heimili þeirra. Þau höfðu
bæði mikinn áhuga á tónlist. Amma
hreinlega elskaði tónlist og æfði sig
daglega á píanóið sitt. Þau hjónin
voru eftirsótt í veislur og ef píanó
var til staðar var amma beðin að
spila undir meðan lög voru sungin.
Enda gat hún haldið uppi góðri
stemmningu og spilað nánast hvað-
eina, jafnt íslensk sönglög, Bítlalög
og úr klassískum verkum Mozarts
og hinna frægu tónskáldanna. Fjöl-
skylduboð voru tíð og sama má segja
um heimsóknir vina og kunningja.
Afi og amma ferðuðust víða, bæði
hér innanlands og erlendis, og lásu
mikið. Oft las afi meðan amma spil-
aði.
Ég minnist sérstaklega ára minna
í Verzlunarskólanum. Um sama leyti
og ég hóf þar nám á árinu 1988 fluttu
afi og amma af Háaleitisbrautinni í
þjónustuíbúð í Hvassaleitinu. Þang-
að var ég alltaf velkominn, hvort sem
það var í hádegisverð eða á öðrum
tímum dagsins. Í þessum heimsókn-
um var rætt um flest milli himins og
jarðar. Þau hvöttu mig í því sem ég
var að gera og stjönuðu við mig á all-
an hátt. Til dæmis rýmdu þau til í
stofunni þannig að ég gæti sveiflað
golfkylfu eða púttað í gerviholu, sem
ég geymdi hjá þeim. Amma gat sem
fyrr spilað lög á píanóið nánast eftir
pöntunum. Bróðir minn hóf nám í
Verslunarskólanum um svipað leyti
og ég lauk mínu námi og fékk hann
þá að njóta samskonar trakteringa
og ég hafði notið.
Við fráfall afa rifjast ýmislegt upp.
Árið 1978, er afi var á 68. aldursári,
slasaðist hann alvarlega er hann var
að mála íbúð þeirra á Háaleitisbraut-
inni. Hann datt aftur fyrir sig úr
stiga, lenti á rúmgafli og rotaðist.
Enginn var nærstaddur. Amma kom
að honum einhverjum klukkutímum
síðar að loknum sínum vinnudegi og
lá afi þá enn meðvitundarlaus. Ég
man enn eftir símtalinu er amma
færði mömmu þessar fréttir. Afi var
fluttur á gjörgæsludeild Borgarspít-
alans og fyrst á eftir var hann lamað-
ur frá hálsi og niður úr vegna mæ-
nuáverka. Til allrar hamingju fékk
hann þó smátt og smátt máttinn aft-
ur. Hann var lengi í endurhæfingu á
Grensásdeildinni. Þar sýndi sig hve
harður afi var af sér, þolinmóður og
viljasterkur. Ekki er síður eftir-
minnilegt hversu vel amma studdi
afa á þessum tímum. Afi náði undra-
verðum bata, þótt hann hafi ekki náð
sér fullkomlega. Hann mætti aftur
til vinnu og hélt starfi sínu allt til 73
ára aldurs. Varanlegar afleiðingar
voru samt þær að hann var alltaf
óstyrkur á fótum og þurfti staf við
gang, auk þess sem það háði honum
hve dofinn og tilfinningalítill hann
varð í höndunum. Af hálfu afa kom
síðan lengi vel ekki til greina að fá
sér hjólastól, jafnvel þótt það myndi
létta honum lífið verulega. Afi svar-
aði því til að það þýddi að hann
myndi aldrei standa upp aftur. Hann
lét þó til leiðast, líklega á 84. aldurs-
ári, að fá sér rafknúinn hjólastól.
Viljastyrkur hans hefur greinilega
alltaf verið mikill en það er eins og
hann hafi vaxið frekar en hitt eftir
því sem árin urðu fleiri. Alltaf hélt
hann sér jafn snyrtilegum og vel til
fara og virtist hafa öll sín mál alger-
lega á hreinu, þótt líkamlegur mátt-
ur hafi farið þverrandi. Hann fylgd-
ist mikið með fréttum, einkum úr
pólitíkinni. Hann hafði gott minni.
Ef maður missti af einhverjum frétt-
um var alltaf hægt að fá þær hjá afa.
Amma var alltaf heilsuhraust og létt
á fæti, þar til hún veiktist snögglega
á 84. aldursári. Við veikindin missti
hún algerlega málið. Ekki reyndist
mögulegt að kenna henni táknmál og
því urðu öll tjáskipti með öðrum
hætti en áður hafði verið. Um þetta
leyti fluttu þau hjónin á hjúkrunar-
heimilið Eiri í Grafarvogi og bjuggu
þar til æviloka. Veikindi ömmu voru
áfall fyrir þau bæði. Á Eiri höfðu þau
sitt herbergið hvort til umráða, en
kusu alltaf að vera saman, yfirleitt í
herbergi afa en úti við ef veður var
gott. Maður fann fyrir sömu hlýjunni
og áður í návist ömmu, af hve mikilli
athygli hún hlustaði og fylgdist með,
án þess að geta þó talað þannig að
maður skildi á móti. Afi passaði hana
öllum stundum, alltaf jafn jákvæður.
Oftast héldust þau í hendur og mað-
ur sá að afi skildi hana miklu betur
en aðrir. Það var öllum ljóst að án
hans hefði amma ekki getað verið
þessi síðustu ár. Þetta hefur afi
örugglega verið best meðvitaður um
sjálfur, þótt hann héldi því fyrir sig.
Elsku afi, ég minnist ykkar ömmu
með söknuði og bið góðan guð að
geyma ykkur.
Gísli Guðni Hall.
Það var ekki djarft á mér upplitið
um mitt sumarið 1945 þegar ég kom
fyrst hingað til lands, fimm ára gam-
all. Gamla Esjan bar mig hingað
ásamt foreldrum mínum og Sigrúnu,
systur minni, en þetta var fyrsta ferð
Esjunnar til Danmerkur eftir lok
heimsstyrjaldarinnar til að sækja Ís-
lendinga er orðið höfðu innlyksa er-
lendis í stríðinu. Ég man enn eftir
lúðrablæstri og miklum mannfjölda
á bryggjunni sem kom til að fagna
ættingjum og ástvinum. Fyrir mér
var þetta kvíðvænlegt og eftirminni-
legt, enda kunni ég ekki orð í ís-
lensku, bara þýsku, og svo var einnig
um mömmu og Sigrúnu systur.
En Gísli Jónasson, föðurbróðir
minn, og Aðalheiður Halldórsdóttir,
kona hans, tóku á móti okkur af sinni
alkunnu alúð og vorum við gestir á
heimili þeirra á Bárugötunni fyrstu
vikurnar eftir heimkomuna. Þetta
var erfitt sumar fyrir mig. Strák-
arnir í hverfinu voru ekki par vina-
legir við þennan útlending sem í
þokkabót talaði einungis þýsku,
enda áttu Þjóðverjar ekki upp á pall-
borðið um þær mundir. En allt var
þetta gert léttara af Gísla og Heiðu
sem mættu hverri okkar raun. Sér-
staklega talaði mamma heitin oft um
hve þakklát hún var fyrir
stuðninginn sem hún fékk frá þeim
hjónum, en fyrir henni var það erfitt
að laga sig að nýjum heimkynnum.
Og nú eru foreldrar mínir svo og
Heiða og nú síðast Gísli horfin af
þessari jörð. Pabbi lést 1990,
mamma 1997, Heiða fyrir nokkrum
mánuðum og nú hefur Gísli kvatt
okkur, níræður að aldri.
Gísli var fæddur að Reykjarfirði
við Arnarfjörð 4. september 1911,
næstyngstur í hópi tólf systkina. Eru
þau nú öll látin og var hann síðastur í
hópi þeirra sem yfirgaf þessa jörð.
Hann fór ungur til sjós sem og allir
fimm bræður hans. Allir þóttu þeir
afbragðs sjómenn. Sjálfur lagði Gísli
sjómennskuna fyrir sig og var far-
sæll skipstjóri á togurum í mörg ár,
allt fram á sjöunda áratuginn, þegar
hann kaus að koma í land. Gerðist
hann tollvörður í Reykjavík og starf-
aði við það þar til hann hætti störf-
um. Hann varð fyrir slysi fyrir
nokkrum árum sem olli honum nokk-
urri hreyfihömlun. Nú síðustu árin
hefur hann dvalið á Hjúkrunarheim-
ilinu Eir ásamt Heiðu og náðu þau að
eiga þar nokkur góð ár saman.
Ég heimsótti Gísla reglulega á
Eir. Meðan Heiða lifði sátu þau sam-
an mestallan daginn og héldust oft-
ast í hendur, enda voru þau mjög
samhent hjón alla sína ævi. Samræð-
ur okkar Gísla voru hinar skemmti-
legustu, enda fylgdist hann alltaf
mjög vel með fréttum. Hann las öll
blöðin á hverjum degi, hlustaði á út-
varp og horfði á sjónvarp. Hann var
vel inni í öllum þjóðmálum og hafði
skoðanir á öllu sem efst var á baugi
hverju sinni. Síðasta heimsókn mín
til Gísla var fyrir um það bil mánuði.
Hann var hress og ræðinn að vanda,
en vel mátti finna að af honum var
dregið eftir að Heiða hvarf á braut
fyrir nokkrum mánuðum. Samt
ræddum við nýafstaðnar sveitar-
stjórnarkosningar, nýja kjördæma-
skipun, skýrslu Hafrannsóknar-
stofnunarinnar um aflahámark fyrir
næsta ár, Alþingiskosningar á næsta
ári og fleiri góð þjóðmál. Gísli hafði
skoðanir á öllum þessum málum og
lá ekki á þeim.
Og nú er Gísli horfinn okkur sjón-
um. Þeir sem trúa á annað líf mega
vita að hann er áreiðanlega kominn
aftur til Heiðu, og þau bæði laus við
veikindi þessa lífs. Ég og systur mín-
ar þrjár eigum þeim Gísla og Heiðu
mikið að þakka og vottum börnum
þeirra og öðrum aðstandendum okk-
ar innilegustu hluttekningu.
Björn Matthíasson.

 
 
 

 



   





 

  
  
 
 
 



   
  


"#  $%&&
'   
 
 
 
  
 
 (  )

 *

!"##$## %#   &#!'( ) #*
( ) #!"##$%#  $+,*
-$, !"##$%#
-$  . # / &# !"##$
%+ " ## , #'
+ 











!-


/,012 34

$+)5

 

  , 
 
!

"-  $..&
6)7 
$ #*
##$ ##
,$ %#
#2 #*
,$ *
6)7 
,( 6)7 #*
 
&# 
,$ %# !##1 *
1    %#
  *

,$  %#

$,, )7  * '
/ 0 

(

8-


9:

    
 1
 2 


 


   "&   
 

34
 



"-  $5&&
2 

 

!"##('+0$,,'
+ 


 



 
!


!.
! !.


##1;
< $0 
   6
 4

 2  


".  
3  

  
  ,







"-  $5&&


7
 


 

.$  $%&&
-$,  )7 #%# -)7 *( ,*
!"## )7 #*  , #
0#
1%#
$  )7 #%#
#"$  ,*
## ,  )7 #%# !#!&, 75 *
## )7 #*
  # 1#*%#
6 #67 #%6 #6 #67 #'
+ 





=




 7

&5
 2
 
 
*
  
!

"% 


 8  
2   (

 
(

 (

(


(

(

(



#"$  ,* '
-

 %  6 >4 %  #$
  
 
9
  


$" 
:

 
 
  
  ;
  

 

+ # #'
/ 0   
 
 0


-:8
<?

 ")& # %#

@",1

$+)5
   6
 4

   ,(
  
!

"% 
:


 8  

5$ ##<A %#  &###!#*
!$##2
,<A * $  B  %#
( #<A * #C#
@ $ #
%+ #67 #'