Morgunblaðið - 30.11.2002, Blaðsíða 62

UMRÆÐAN
62 LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Í DAG er bindindisdagur fjöl-
skyldunnar, sem Bindindisamtök
IOGT á Íslandi halda í samráði við
önnur forvarnarsamtök hér á landi.
IOGT eru alþjóðleg bindindissamtök
gegn vímuefnum. Að þessu sinni er
bindindisdagurinn daginn fyrir
fyrsta sunnudag í aðventu, hinn 1.
desember. Það er því ekki úr vegi að
setja sér markmið á bindindisdegi
fjölskyldunnar með aðventuna í
huga.
Undanfarnar vikur hefur verið
mikil umræða um fíkniefnasölu í
nokkrum grunnskólum hér á landi.
Allir fjölmiðlar hafa fjallað um málið,
ýmsum sjónarhornum verið velt upp
og er það vel. Eftir þessa miklu um-
fjöllun standa eftir ýmsar hugmynd-
ir úr umræðunni: „Skólar geta ekki
tekið á málinu nema takmarkað, for-
eldrar verða að koma inn í málið,
börn í neyslu fá ekki áheyrn í heil-
brigðiskerfinu, við þurfum meiri
áherslu á „lífsleikni“, samstillt átak
ríkis, sveitarfélaga, skóla og heim-
ila“. Svona mætti lengi telja upp úr-
ræði sem komið hafa til álita og um-
ræðu.
En verðum við ekki að spyrja okk-
ur sjálf, hvernig við getum lagt okk-
ar af mörkum hvert og eitt og í sam-
einingu með fjölskyldu okkar? Við
getum gert þeim ljósar afleiðingar
neyslu hvers konar vímuefna, að
áfengi ógleymdu. Hvar eiga börnin
okkar frekar öruggt skjól og forvörn
gegn klóm fíkniefnasala og neyslu
vímuefna en hjá foreldrum og nán-
ustu ástvinum?
Flestir eiga kærar minningar um
sín bernskujól. Mörg skáld hafa
kveðið dýrt um slíkar æskuminning-
ar. Davíð Sefánsson frá Fagraskógi
minnist áhrifa móður sinnar í kvæð-
inu Jólakvöld á þessa leið, þriðja er-
indi:
Þú hófst mína sál yfir hégóma og tál
og hug mínum lyftir mót sól.
Þú gafst mér þrá, sem ég göfugasta á,
og gleði, sem aldrei kól.
Ef ég hallaði mér að hjarta þér,
var mér hlýtt; þar var alltaf skjól.
Áfram munu nýjar kynslóðir eign-
ast minningar um bernskujólin sín.
Það er því afar brýnt að fjölskyldan
eigi sér helgar stundir á aðventunni,
þar sem börnin finna öryggi og frið,
og búa um um leið til varanlegar
minningar í litlum hugum.
Margt hefur breyst í okkar sam-
félagi síðan Davíð frá Fagraskógi
orti þetta fallega jólakvæði. Samfara
aðventunni hefst stærsta verslunar-
vertíð ársins í tilefni jólanna, það er
falleg hugsun sem einkennir góð
samskipti að gefa gjafir og gleðja
hvert annað um jólin.
Um fram allt leggjum mesta
áherslu á boðskap jólanna um kær-
leika og frið milli allra manna og
þjóða. Þar sem hjálp til okkar
minnstu bræðra og systra, hinna
þjáðu og fátæku (Mt 25.40), er hinn
sanni náungakærleikur, sem Kristur
grundvallaði með dæmusögunni um
miskunnsama samverjann. Þar sem
hann sjálfur, Jesús Kristur, er per-
sónugervingur samverjans í sögunni
(Lk 10.33).
– Vímulaus aðventa og jól eru vel
fallin til að mynda umgjörð um vímu-
lausa æsku og endurkomu Jesú
Krists í heiminn. –
Þýðing herra Karls Sigurbjörns-
sonar biskups á aðventussálmi núm-
er 721 í sálmabókinni undirstrikar
mikilvægi þess að eiga helga aðvent-
ustund með háleitum markmiðum.
Þriðja erindi er á þessa leið:
Í árdagsbirtu efsta dags
við endurkomu hans,
mun mætti dauðans, angist ógn
rýmt úr lífi manns.
Og heimar, geimar, mannsins mál
merlar gleði’ og trú.
Því aðventunnar ómi bæn:
Kom, ástvin, Kristur, nú!
Bindindisdagur fjöl-
skyldunnar – vímu-
efnalaus aðventa
Eftir Sigríði Laufeyju
Einarsdóttur
„Það er því
afar brýnt að
fjölskyldan
eigi sér helg-
ar stundir á
aðventunni þar sem
börnin finna öryggi og
frið …“
Höfundur er BA-guðfræðingur með
starfsréttindi djákna og stjórn-
armaður í IOGT.
AÐ loknu prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík er ljóst að
staða kvenna á framboðslista flokks-
ins í því kjördæmi er nokkuð verri en
áður var. Þessi niðurstaða kemur
nokkuð á óvart þar sem hlutur
kvenna hefur aukist ört innan Sjálf-
stæðisflokksins á undanförnum ár-
um, m.a. innan þingflokksins og á
sveitarstjórnarstiginu.
Gæta þarf
jafnræðis
Kjörnefndir eru um þessar mund-
ir að stilla upp framboðslistum Suð-
vesturkjördæmis, Suðurkjördæmis
og Norðausturkjördæmis. Við upp-
stillingu á lista ætti að vera mun auð-
veldara að sætta sem flest sjónar-
mið, gæta að jöfnu kynjahlutfalli og
að á listann skipist bæði ungt fólk og
að tillit sé tekið til reynslu þeirra
sem eldri eru. Í þessum kjördæmum
eru nefndar á lista mjög sterkar kon-
ur sem hafa setið á þingi bæði sem
aðalmenn og varamenn og því hlotið
mikla reynslu af þingstörfum sem
kemur sér vel fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn.
Á seinni árum hefur þátttaka
kvenna bæði í atvinnulífi og stjórn-
málum stóraukist og er það vel.
Margar vel menntaðar og hæfar
konur hafa gefið sig að þátttöku í
stjórnmálum ínnan Sjálfstæðis-
flokksins. Með þessum skrifum mín-
um vil ég hvetja þær nefndir sem eru
að vinna að uppstillingu að taka tillit
til reynslu og hæfileika þeirra
kvenna sem gefa kost á sér og
tryggja með því sterkari framboðs-
lista sem skila okkur góðu gengi í
kosningunum í vor.
Tryggjum sterk-
ari framboðslista
Eftir Björk
Guðjónsdóttur
Höfundur er varaformaður Lands-
sambands sjálfstæðiskvenna.
„Í þessum
kjördæmum
eru nefndar
á lista mjög
sterkar kon-
ur.“
Í MORGUNBLAÐINU 5. nóv-
ember sl. birtist frétt: „Sænski
byggingarálrisinn „Skanska AS“
hefur hætt þátttöku í útboði vegna
virkjanaframkvæmda á Austur-
landi.“ Fyrirtæki þetta hefur starf-
að hér á landi að virkjanafram-
kvæmdum og er eitt mesta
byggingarfyrirtæki á Norðurlönd-
um. Í fréttinni er þess getið að
þýskt fyrirtæki hafi einnig hætt
þátttöku í Kárahnjúkavirkjun fyrir
nokkru.
15. nóvember birtist frétt um að
„norska byggingarfyrirtækið „Vei-
dekke“ hefur ákveðið að taka ekki
þátt í útboði Landsvirkjunar um
stíflu og gangagerð við Kára-
hnjúka. Veidekke er stærsta bygg-
ingarfyrirtæki Noregs og fjórða
stærsta í Danmörku“. Forstjórar
þessara fyrirtækja gefa ekki upp
ástæður fyrir brotthvarfi en nefna
„tillit til þátttöku annarra fyrir-
tækja“.
Það má skilja af brotthvarfi
þessara fyrirtækja að þau kjósi
ekki að flekka orðspor sitt með
þátttöku í dæmalausustu umhverf-
isspjöllum á sérstæðasta öræfa-
svæði norðan Vatnajökuls.
Umfjöllun blaða og sjónvarps í
Bandaríkjunum og Evrópu undan-
farið hefur verið einróma. Ríkis-
stjórn Íslands og fyrirtæki hennar,
Landsvirkjun, eru talin vera ein-
hverjir sóðalegustu umhverfisníð-
ingar sem um getur – líklega jafn-
okar kommúnískrar stjórnar Kína
sem er nú að eyðileggja „hin þrjú
gljúfur“, eitt stórbrotnasta nátt-
úruundur veraldar. Íslenskir um-
hverfisníðingar feta í slóð kín-
verskra kommúnista með því að
skrumskæla Dimmugljúfur,
stærstu gljúfur á Íslandi. Auk þess
á að kaffæra áðurnefnd svæði
norðan Vatnajökuls. En það telst
brýnt að mynda væntanlegt aurlón
eða díki, Hálslón eða Davíðsdíki á
stærð við hálfan Hvalfjörð og Hall-
dórs vilpu Ásgrímssonar og ekki
má gleyma Friðriks sitru Sophus-
sonar þar sem Jökla fossaði áður
um Dimmugljúfur.
Ástæðurnar fyrir brotthvarfi
„Skanska AS“ og „Veidekke“ er
„siðmenntuð skynsemi“, kennd fyr-
ir gildi og sérleika umræddra
svæða og „smekkur“ siðaðra
manna fyrir þýðingu ósnortnustu
náttúrusvæða Íslands og Evrópu.
En „Íslenskir aðalverktakar“ og
„Ístak“ eru firrtir skynsemi hvað
þá „siðmenntaðri skynsemi“ eins
og vinnuveitendur þeirra, ríkis-
stjórn Davíðs Oddssonar og Hall-
dórs Ásgrímssonar og Landsvirkj-
un – sem sagt öll virkjanamafían.
Hér hafa „barbarar nútímans“ –
Ortega y Gasset – hagsmunaaðilar
Landsvirkjunar og verktakafyrir-
tæki – frjálsar hendur til að eyði-
leggja Þjórsárver, Kárahnjúka-
svæðið með Dimmugljúfrum og á
óskalistanum eru Fljótshlíð og
Þórsmörk.
Þeim sem ástunda „hernaðinn
gegn landinu“ er gefið frumstætt
og einfeldningslegt gripsvit. Bjarni
Thorarensen lýsir slíkum: „Margur
í mannlíki/moldvörpuandi/sig einn
séðan fær –/ hann sér ekki
lengra …“ En þess kyns fyrir-
brigðum er „siðmenntuð skynsemi“
lokaður heimur.
„Siðmenntuð
skynsemi“ og frum-
stætt gripsvit
Eftir Siglaug
Brynleifsson
„Þeim sem
ástunda
„hernaðinn
gegn land-
inu“ er gefið
frumstætt og einfeldn-
ingslegt gripsvit.“
Höfundur er rithöfundur.
UM 7.500 manns tóku þátt í fjöl-
mennu prófkjöri Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík. Af þeim 10 sem
hlutu efstu sætin, eru tvær konur.
Ef litið er til þeirra 12 efstu eru
konurnar fjórar. Sigurvegarar
prófkjörsins voru þrír nýliðar, allir
karlkyns. Þessar niðurstöður hafa
vakið upp spurningar um stöðu
kvenna innan Sjálfstæðisflokksins
og í framhaldi af því um styrkleika
framboðslista flokksins í Reykja-
vík.
Óvissu-
lögmálið
Fjölmenn prófkjör, þar sem
fleiri þúsundir manna neyta lýð-
ræðislegs réttar síns, geta vart
eðli málsins samkvæmt myndað
veikan lista, hvorki pólitískt eða
rökfræðilega. Listar Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík eru af þess-
um sökum sterkir, fyrir þann fjöl-
menna grunn sem þeir hvíla á, auk
þess mikla stuðnings sem formað-
ur og varaformaður hlutu. Hitt er
svo annað mál, hvort fjölmenn
prófkjör leiði af sér æskilegustu
listana með tilliti til kynjahlutfalls,
aldursdreifingar o.s.frv. Prófkjör-
ssaga síðastliðinna tuttugu ára
sýnir, að brugðið getur til beggja
vona í þeim efnum. Ástæðan er
fyrst og fremst sú að mikil óvissa
getur ríkt í prófkjöri, sérstaklega
hvað varðar stemmninguna eða
„sveifluna“ sem myndast í deiglu
þess. Niðurstöður geta af þeim
sökum komið verulega á óvart,
eins og reyndin varð um síðustu
helgi varðandi hlut kvenna.
Þetta „óvissulögmál“ prófkjöra
getur gert prófkjörsskýrendum yf-
irleitt erfitt um vik. Sú spurning
er þó áleitin hvort konur beiti í
sumum tilvikum öðrum aðferðum í
pólitískum slag en karlar, þ.e. að
aðferðafræðilegur munur á kynj-
unum hafi komið berlega í ljós í
umræddu prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins. Þá er líklegt að nýlið-
arnir Guðlaugur Þór og Sigurður
Kári hafi notið góðs af því að vera
þekktir úr hinni pólitísku fjöl-
miðlaumræðu. Ef svo er felur það í
sér skýr skilaboð til ungra sjálf-
stæðiskvenna að sækja harðar
fram á vettvangi fjölmiðlanna.
Samkvæmt niðurstöðum fjölmiðla-
rannsókna, kann það þó að reynast
þeim þyngri þraut en ungum sjálf-
stæðismönnum, þar sem hlutur
kvenna í fjölmiðlum er almennt
séð 30% á móti 70% hlut karla.
Styrkleiki
framboðslista
Eftir Helgu Guðrúnu
Jónasdóttur
Höfundur er formaður Lands-
sambands sjálfstæðiskvenna.
„Sú spurn-
ing er þó
áleitin hvort
konur beiti í
sumum til-
vikum öðrum aðferðum
í pólitískum slag en
karlar...“
Góðir skór
Skóbúðin
Miðbæ Háaleitisbraut 58-60
Sími 553 2300
Ráðgjöf á fimmtud. kl. 15-18 og laugard. kl. 11-15.