Morgunblaðið - 24.12.2002, Side 34

LISTIR
34 ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
J
ÓLALEIKRIT Þjóðleik-
hússins að þessu sinni er
söngleikurinn Með fullri
reisn, verk sem gerist í
kaupstaðnum Hafnarvík,
þar sem flestir karlmenn bæjarins
hafa verið atvinnulausir mánuðum
saman. Þótt þeir bregðist á mis-
jafnan hátt við þessari óbærilegu
stöðu, eiga þeir það sameiginlegt að
finnast staðan niðurlægjandi. Þeir
eru þreyttir á að vaska upp og
skúra, þreyttir á að hangsa, þreytt-
ir á að sækja um vinnu og fá höfn-
un, þreyttir á að drekka bjór og
spila körfubolta. Flestir þeirra
standa frammi fyrir missi af ein-
hverju tagi ef ekki verður einhver
breyting á. Eiginkonurnar í bænum
eru flestar útivinnandi og á kvöldin
vilja þær fara með vinkonum sínum
út að skemmta sér, slaka á, lyfta
sér upp – sem er jú ólíkt skemmti-
legra en að hanga yfir karli sem vill
samúð.
Það sem vekur mestan áhuga
kvennanna er karlstrippari sem
heimsækir bæinn og heldur hressi-
leg „show“ og ekki er það til að
bæta líðan hinna atvinnulausu
karla. Þar til einum þeirra dettur
það snjallræði í hug að safna hóp af
körlum saman, sex stykkjum, og
setja saman enn betra „show“,
ganga enn lengra en hinn flotti
kroppur sem er búinn að æra allar
konur bæjarins.
Þeir sex sem veljast í hópinn eru
misjafnlega á sig komnir og á æði
ólíkum aldri – og áður en „showið“
góða verður að veruleika, gengur á
ýmsu. Hver og einn þarf að takast á
við aðstæður heima fyrir, í upphafi
kunna þeir ekkert að dansa, eiga
erfitt með að halda takti – og kjark-
urinn er nú kannski ekki í sem
bestu lagi. En áfram halda þeir þó.
Þetta er alvöru fólk
Það kann að vekja upp spurn-
ingar að Þjóðleikhúsið setji upp
jólasýningu um atvinnuleysi og
karla sem ákveða að berhátta sig.
En það er kannski aðeins hin ein-
falda lýsing á verkinu, því það sem
karlarnir sex þurfa til þess að hefja
sig upp úr ástandinu, er hugmynda-
auðgi, frumkvæði, seigla, kjarkur,
gagnkvæmur skilningur, vinátta og
samstaða. Það reynir verulega á
alla þessa þætti.
Með hlutverk sexmenninganna
fara Rúnar Freyr Gíslason, Ólafur
Darri Ólafsson, Baldur Trausti
Hreinsson, Atli Rafn Sigurðarson,
Kjartan Guðjónsson og Arnar Jóns-
son og eru þeir sammála um að það
sé djarft af Þjóðleikhúsinu að setja
verkið upp. En það er ekki á hverj-
um degi sem leikarar Þjóðleikhúss-
ins eru látnir berhátta fyrir framan
áhorfendur og þegar þeir eru
spurðir hvernig þeim hafi litist á
blikuna þegar þeir mættu á fyrsta
samlestur, segir Rúnar Freyr:
„Mér fannst þetta strax mjög
spennandi hugmynd. Ég hafði séð
leikritið í London og fannst það
skemmtilegt. Það var mikið hlegið,
því það koma upp aðstæður sem
eru fyndnar. Mér finnst mjög gam-
an að fá að standa með svona
skemmtilegum félögum fyrir fram-
an fimm hundruð manns í þessu
djarfa leikriti.“
En Arnar, hefur þú einhvern tím-
ann áður þurft að standa nakinn á
leiksviði?
„Nei.“
„Fannst þér það ekkert óþægi-
legt til að byrja með?“
„Nei, ég var svo upptekinn af öllu
öðru að ég var ekkert að velta því
fyrir mér. Þetta starf er þannig að
þegar maður stendur frammi fyrir
því, þá lætur maður sig bara hafa
það. Því má heldur ekki gleyma að
þetta er saga um fólk sem er í
ákveðinni neyð. Þetta er alvöru fólk
– og það er nokkuð sem alltaf vekur
áhuga áhorfenda.
Það sem er líka áhugavert við
þetta verk, er að yfirleitt eru það
konur sem eru „objekt“ en hér er
því snúið við. Þetta er hópur karla
sem ákveður að sigrast á aðstæð-
um. Tímarnir vinna gegn þeim – en
þeir hafa frumkvæði. Það er ör-
vænting í gangi en þeir sigrast á
henni. Þeir hafa tapað sjálfsvirðing-
unni en ætla sér að vinna hana aft-
ur – og tekst það af fullri reisn.“
Dauðleiðir á því að
vaska upp og ryksuga
„Þeir eiga við svo ólík vandamál
að stríða, þegar á hólminn er kom-
ið,“ segir Ólafur Darri. „Ef við tök-
um til dæmis minn karakter, sem
hafði kannski ekki svo mikla sjálfs-
virðingu fyrir vegna þess að hann
er of feitur. Ég get alveg játað að
fyrst eftir að æfingar hófust, hugs-
aði ég með mér: Hvað er ég að
gera? Ég er hér á bumbunni dögum
saman, en svo gleymist það vegna
þess að það er svo margt í þessu
verki þegar maður fer að kynnast
því.“
„Auðvitað standa allar persón-
urnar frammi fyrir spurningunni
„hvers vegna er ég að gera þetta“ á
einhverjum tímapunkti,“ segir
Baldur Trausti og Rúnar Freyr
bætir við: „En þeir eru bara allir
dauðleiðir á því að vera heima að
vaska upp og ryksuga. Þeir horfast
í augu við sjálfa sig og ástandið og
verða hreinlega að takast á við það
– og vonandi gleymist það ekki að
þetta eru menn með tilfinningar. Á
því veltur allt.“
Úr ólíku umhverfi
Og vissulega koma persónur karl-
anna sex úr ólíku umhverfi, þótt
þeir hafi allir unnið á sama vinnu-
staðnum. Baldur Trausti leikur
fyrrverandi yfirmann í stálsmiðj-
unni sem sagt hefur þeim upp.
Hann er hinn dæmigerði vel lukkaði
eiginmaður, hörkuskaffari sem er
elskaður og dáður af eiginkonunni –
og getur ekki hugsað sér að neita
henni um neitt. Karakter Ólafs
Darra er einnig kvæntur en vegna
atvinnuleysisins er hann í svo mik-
illi sálarkreppu að hjónabandið er
komið í vanda. Eiginkonan getur
reddað honum vinnu við að safna
saman körfum í kaupfélaginu – svo
það er kannski ekki að furða að
honum finnist hann vera rusl. Rún-
ar Freyr leikur forsjárlausan föður,
sem stendur frammi fyrir því að
missa umgengnisrétt við soninn, ef
hann ekki bregst skjótt við – því
þótt hann hafi kannski ekki verið
fullkominn eiginmaður, er hann
„næstum því“ frábær pabbi, eins og
sonur hans segir.
Atli Rafn leikur pasturslítinn
mömmudreng sem ekki aðeins rís
upp úr eymdinni með því að taka
þátt í „showinu,“ heldur verður vin-
áttan og samstaðan til þess að hann
uppgötvar hver hann er. Karakter
Kjartans er ekkert að víla mögu-
leikann fyrir sér. Hann ætlar að
vera með. Hann er fullkomlega
sjálfsöruggur fyrir neðan belti og
þar sem hann er ótta- og kvíðalaus,
verður hann dálítið til þess að
stappa stálinu í hina. Þegar karakt-
er Arnars Jónssonar mætir til leiks,
líst strákunum ekki á blikuna. Þeim
finnst hann of gamall – en hann
tekur þvílíkan snúning fyrir þá á
gólfinu, að þeir sjá að þeir hafa ekki
roð við honum og geta margt af
honum lært.“
Lífið er sápuópera
En hvernig er að starfa svona ná-
ið í karlahópi?
„Mér finnst þetta vera eins og í
öllum sýningum,“ segir Rúnar
Freyr, „maður er að vinna mjög ná-
ið með ákveðnum hópi og fljótlega
fer vinnan í vissan farveg.“
„Við þekktumst líka allir mjög
vel,“ segir Kjartan. „Við vorum allir
í leiklistarskólanum á sama tíma,
nema Arnar. Hann kenndi okkur.“
„Það má líka segja að ég sé svona
bastarður í sýningunni,“ segir Arn-
ar. „Ég átti ekki að leika hlutverkið
upphaflega, heldur annar leikari
sem veiktist í baki, þannig að þeir
fundu mig – einn bæklaðan – til
þess að fara með hlutverkið.“
Ég verð að játa, að ég kveið fyrir
að sjá sýninguna, vegna þess að
mér finnst berir karlar á leiksviði
pínleg tilhugsun – en útfærslan er
er svo vel gerð, að hún ætti ekki að
særa blygðunarkennd nokkurs leik-
húsgests. Eruð þið sáttir?
„Já, mjög svo,“ segja sexmenn-
ingarnir og bæta við: „Strippið er
aukaatriði. Þetta verk fjallar um
það að axla ábyrgð á lífi sínu. Það
skapast mikil samstaða innan þessa
hóps við öfgakenndar aðstæður.
Það er svo misjafnt hvernig fólk
bregst við áföllum. Sumir sigrast á
þeim, aðrir þurfa hjálp til þess og
enn aðrir bugast. Það er allt litrófið
í gangi. Við getum sagt að lífið sé
dálítil sápuópera og kannski er
þetta verk að einhverju leyti sápu-
ópera – en rétt eins og í lífinu eru
persónurnar menn af holdi og
blóði.“
Sjálfs-
virðingin
að veði
Þjóðleikhúsið frumsýnir söngleikinn Með
fullri reisn á annan í jólum, verk sem er
bæði áleitið og djarft. Súsanna Svavars-
dóttir spjallaði við karlana sex sem fara
með aðalhlutverkin í sýningunni.
Morgunblaðið/Halldór
„Strippið er aukaatriði.“ Rúnar Freyr, Atli Rafn og Ólafur Darri.
Guðmundur Ingi Þorvaldsson nýtur óskiptrar athygli í hlutverki sínu.
eftir Terence McNally og
David Yazbek.
Þýðing og staðfærsla: Karl
Ágúst Úlfsson
Leikarar: Arnar Jónsson,
Rúnar Freyr Gíslason, Ólafur
Darri Ólafsson, Baldur Trausti
Hreinsson, Atli Rafn Sigurð-
arson, Kjartan Guðjónsson,
Brynhildur Guðjónsdóttir, Hall-
dóra Björnsdóttir, Edda Heið-
rún Backman, Alexander
Briem/Daði Már Guðmundsson,
Valdimar Örn Flygenring, Guð-
mundur Ingi Þorvaldsson, Vig-
dís Gunnarsdóttir, Sigríður
Þorvaldsdóttir, Randver
Þorláksson, Stefán Jónsson,
Sigurður Skúlason, Vigdís
Hrefna Pálsdóttir, Margrét Eir
Hjartardóttir og Edda Arn-
ljótsdóttir.
Hljómsveitarstjóri:Jóhann
G. Jóhannsson
Hljóðfæraleikarar: Agnar Már
Magnússon/Eyþór Gunnarsson,
Birgir Bragason/Jóhann Ás-
mundsson, Eiríkur Örn Páls-
son, Erik Qvick, Edward
Frederiksen, Guðmundur Pét-
ursson, Pétur Grétarsson og
Sigurður Flosason.
Lýsing: Björn B. Guðmundsson
og Páll Ragnarsson
Búningar: Filippía I. Elísdóttir
Leikmynd: Vytautas Narbutas
Aðstoðarleikstjóri: Tinna
Gunnlaugsdóttir
Leikstjóri og danshöfundur:
Kenn Oldfield
Með fullri
reisn