Morgunblaðið - 24.12.2002, Blaðsíða 50

UMRÆÐAN
50 ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VEL þekktur lögfræðingur skrif-
ar um helgina ádeilu á framboðs-
ákvörðun Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur borgarstjóra. Skoðanir
úr þessari átt eru jafnan allrar at-
hygli verðar. Hins vegar, þar sem
hugsun greinarhöfundar stendur oft
núverandi ríkisstjórum nærri, er
sjálfsagt að leiðrétta fyrir lesendum
nokkurn misskilning sem greinin bar
með sér!
Ingibjörg Sólrún var sl. vor í kjöri
til borgarstjórnar og vann þar glæst-
an persónulegan sigur sem skilaði
sér í yfirburðakosningu R-listans.
Engum duldist í aðdraganda kosn-
inga að formaður Framsóknar-
flokksins latti sína flokksmenn frek-
ar til þátttöku, en framsóknarmenn í
Reykjavík tóku af skarið og voru ein-
huga um sameiginlegt framboð
ásamt Vinstri-grænum og Samfylk-
ingu. Ingibjörg Sólrún er sá möndull
sem virkjar drifkraftinn í málefna-
samstarfi þessar flokka líkt og túrb-
ína í orkuveri sameinar kraftana og
býr til orku. Þetta vita kjósendur í
Reykjavík og haga sínum stuðningi
eftir því. Pólitískar skoðanir borgar-
stjóra hafa alltaf verið opinskáar og
öllum ljósar, bæði borgarfulltrúum
og öðrum sem að máefnum Reykja-
víkur koma, eða eftir hafa leitað.
Ingibjörg Sólrún gaf í kosninga-
baráttunni sl. vor ótvíræð loforð um
að gegna starfi borgarstjóra á kjör-
tímabilinu, á því leikur enginn vafi,
þetta hefur verið margítrekað und-
arfarna daga. Loforð borgarstjóra
hefur staðið af hennar hálfu sbr. yf-
irlýsingar hennar. Það er því aðeins
krafa borgarfulltrúa R-listans sem
getur fengið Ingibjörgu Sólrúnu til
að víkja, og þá um leið komið í veg
fyrir að hún geti efnt loforð til kjós-
enda R-listans sem veittu henni sem
oddvita framboðsins umboð til starfa
næstu fjögur árin.
Þær spurningar sem brunnu mest
á fréttamönnum á kosningabarátt-
unni voru; „hvort hún ætlaði sér að
sitja á kjörtímanum sem borgar-
stjóri?“ Svörin voru afdráttarlaus
eins og áður kom fram. Spurningum
um það hvort hún væri á leið í þing-
framboð svaraði borgarstjóri neit-
andi, ekkert slíkt væri í spilunum né
forsendur á þeim tíma. Þetta er
mergur málsins. Staðreyndin stend-
ur óhögguð; Ingibjörg Sólrún hefur
lýst því yfir að hún ætli að standa við
þau grundvallarloforð sem hún gaf
„kjósendum“ í Reykjavík. Ekkert
fær því breytt nema einhverjir borg-
arfulltrúar hlaupist undan merkjum
vegna þrýstings „að ofan“ og svíki
þannig kjósendur R-listans í Reykja-
vík með hótunum um samstarfsslit
eða krefjist afsagnar bogarstjóra.
Kjörnir borgarfulltrúar Reykjavíkur
verða e.t.v. knúnir til ákvarðana af
formönnum og leiðandi landsbyggð-
arþingmönnum sem hafa þrengri
hagsmuni að verja, eða hafa pólitísk-
an ótta af komandi kosningum.
Kjarni málsins er að pólitískt
landslag hefur gjörbreyst frá því sl.
vor. Það hafa orðið margháttuð
kaflaskil í pólitík á Íslandi í haust
Upp er komin staða í fylgiskönnun-
um undanfarna mánuði sem enginn
sá fyrir í vor. Í kjölfar umróts í huga
landsmanna eftir sveitastjórnar-
kosningarnar og ýmis pólitísk tíðindi
haustsins, hefur flokkum sem kenna
sig við jafnaðarmennsku, fé-
lagshyggju og samvinnustefnu auk-
ist fylgi í könnunum jafnt og þétt.
Stórpólitísk tíðindi nú, hálfu ári fyrir
næstu þingkosningar, eru að þessir
flokkar geti náð meirihluta á grund-
velli mikils fylgis Samfylkingarinnar
mánuðum saman, þ.e.a.s allir þrír
sem að R-listanum standa, jafnvel
aðeins tveir þeirra. Þetta er skýrt af
sérfræðingum í fjölmiðlum sem ein
mestu pólitísku tíðindi síðustu ára-
tuga. Ingibjörg Sólrún Gísladótttir
borgastjóri spilar þarna stórt hlut-
verk, ítrekaðar skoðanakannanir
sýna kröfu kjósenda úr „öllum“
flokkum að hún fari einnig í þing-
framboð, því ákalli tók hún nú í vik-
unni.
Í sögu Reykjavíkur eru ótal dæmi
um að borgarfulltrúar hafi setið sam-
tímis á þingi, verið einnig ráðherrar,
eða jafnvel í nokkrum tilvikum borg-
arstjórar og ráðherrar samtímis,
þetta eu sjálfstæðismennirnir: Davíð
Oddsson, Bjarni Benediktsson, Geir
Hallgrímsson, Gunnar Thoroddsen,
Auður Auðuns, Pétur Halldórsson,
Birgir Ísleifur Gunnarsson. Það að
borgarstjóri gefur kost á sér í núver-
andi varaþingsæti til að fylgja eftir
því póltíska skriði á vinstri (R)-væng
sem hefur verið viðvarandi er rök-
rétt. Til þess hefur hún væntingar
fjölmargra kjósenda, þeirra sömu
sem hún situr fyrir sem borgarstjóri.
Hið pólitíska vandamál er öllum
ljóst, það er meiri eftirspurn eftir
jafnákveðnum og heilsteyptum
stjórnmálamönnum sem Ingibjörg
Sólrún stendur fyrir heldur en fram-
boð. Þetta þýðir að eftirspurn eftir
kröftum borgarstjóra er langt um-
fram það sem margir aðrir geta sjálf-
ir vænst, sem aftur eykur vægi henn-
ar. Lögmál hins frjálsa markaðar
sannast því líka í íslenskum stjórn-
málum og hækkar Ingibjörgu Sól-
rúnu sjálfa í „pólitísku verði“.
Að hækka sjálfa
sig í verði
Eftir Pálma
Pálmason
Höfundur starfar sem
markaðsstjóri.
„Þetta þýðir
að eftir-
spurn eftir
kröftum
borgarstjóra
er langt umfram það
sem margir aðrir geta
sjálfir vænst, sem aftur
eykur vægi hennar.“
„ÞAÐ er stór munur á kynlífi og
klámi. Mörkin á milli munúðar eða
erótíkur og kláms eru óljósari og
persónubundnari – en því almenn-
ara samþykki sem fæst fyrir því
að markaðssetja kynlíf sem hverja
aðra neysluvöru – þeim mun meiri
hætta er á að klámið nái und-
irtökum.“
Dropinn holar steininn. Tilvitn-
unin er úr Rabbi Svanhildar Kon-
ráðsdóttur í Lesbók Morgunblaðs-
ins sem virðist að hluta til vera
svar við gagnrýni minni á því að
Guðrún Gunnarsdóttir, annar um-
sjónarmanna Íslands í dag, fékk
verðlaun fyrir að neita að taka
þátt í viðtali við „atvinnuriðling“
eins og Svanhildur kallar Ron Jer-
emy klámmyndaleikara. Á „tímum
þegar andstæðingar kláms eru
vændir um tepruskap og gamal-
dags forræðishyggju þarf siðferði-
legt hugrekki og staðfestu til að
spyrna við fótum,“ segir hún.
„Guðrún Gunnarsdóttir, flott hjá
þér stelpa!“
Svanhildur gleymir því að Guð-
rún er í fremstu röð þeirra fjöl-
miðlamanna sem borið hafa á borð
fyrir fjölskyldur þessa lands, bæði
kvölds og morgna, umfjöllun um
kynlíf, munúð og erótík (svo að ég
segi nú ekki klám). Bersöglir kyn-
lífsfræðingar, lausir við alla tepru,
hafa verið áberandi viðmælendur
hennar bæði í Íslandi í dag og Ís-
landi í bítið á undanförnum miss-
erum. Gervilimum, limhringjum og
sleipiefni var slett framan í þjóð-
ina, og stappaði nærri að kátínu-
ískrið og flissið í Guðrúnu Gunn-
arsdóttur hefði yfirgnæft
klámfengna neðanbeltisbrandara
kynlífsfræðinganna. Sjálfur hló ég
með. Fyrst skellti ég hinsvegar
uppúr fyrir alvöru þegar sama
sjónvarpskona var verðlaunuð fyr-
ir „framúrskarandi dómgreind“ og
áberandi „viðspyrnu við klámvæð-
ingu í fjölmiðli“, af því hún neitaði
að taka fréttaviðtal við Ron Jer-
emy. Ef Snorri Már Skúlason, fé-
lagi hennar, hefði sýnt sömu „dóm-
greind“ og „viðspyrnu“ hefði ekki
verið tekið neitt viðtal við Ron og
heldur engin viðurkenning veitt
því það hefði ekki vakið neina at-
hygli. En af því hann gegndi
skyldu sinni og tók fréttaviðtalið
er hann nú talin klámhundur af
þeim sem lofa ákvörðun Guðrúnar
Gunnarsdóttur, svo einföld gagn-
ályktun sé nú notuð.
Ég gagnrýni ekki Guðrúnu fyrir
kynlífsumræðu í fjölmiðlum, þótt
verið geti að hún fari fyrir brjóstið
á sumum. Minni siðferðisvitund
var ekki misboðið, þótt vissulega
hafi verið svolítið sérstakt að
fræðast um tvívirka harðplaststitr-
ara með mismunandi hraðastilling-
um og gel sem örvar blóðflæði
fram í sníp, rétt á meðan ég inn-
byrti Kornflexið með stírurnar í
augunum um áttaleytið að morgni.
Ég hafði bara gaman af enda er
kynlífsumræða af hinu góða og það
er svo sannarlega munur á henni
og klámi. Hins vegar er sú umfjöll-
un líklegri til að má út mörkin
milli munúðar og kláms og gefa
„kláminu óbeint undir fótinn“
heldur en það viðtal sem Snorri
Már Skúlason tók við „sóðakarl-
inn“. Það var gagnrýnið og upplýs-
andi og Snorri Már gegndi skyldu
sinni sem þáttarstjórnandi stórvel.
Hann hafði í heiðri grundvallar-
reglur fréttamanna. Snorri Már,
flott hjá þér strákur!
Svanhildur Konráðsdóttir er
reyndur blaðamaður og brást í
fyrstu við eins og ég. Hún taldi
viðbrögð Guðrúnar ekki sæmandi
fjölmiðlamanni og að það kæmi að
lokum niður á tjáningarfrelsinu ef
slík viðhorf yrðu almenn í fjöl-
miðlastétt. Samt fannst henni
þetta „flott“ og til þess að verja
Guðrúnu án þess að þurfa að
skipta um skoðun á skyldum
fréttamanna grípur Svanhildur til
þess ráðs að gjaldfella allt dag-
skrárgerðarfólk, þ.m.t. undirritað-
an umsjónarmann Kastljóss. Ég
efast um að Guðrún hafi búist við
því, þegar hún neitaði að tala við
„atvinnuriðlinginn“, að verða und-
anþegin almennum og viðurkennd-
um reglum fréttamennskunnar.
Svanhildur segir að það sé
grundvallarmunur á skyldum og
siðaboðum fréttamanna, annars
vegar, og dagskrárgerðarmanna
og innblaðsfólks, hins vegar. Hún
segir t.d. að Kastljós hafi meira
ritstjórnarlegt frelsi en fréttirnar.
Ég lít ekki svo á. Ég tel mig ekki
hafa frelsi til að hunsa grundvall-
arreglur og siðareglur blaða- og
fréttamanna. Það á ekki að vera
minna að marka það sem fram
kemur í Kastljósi eða Íslandi í dag
en það sem fram kemur í frétt-
unum. Um þetta erum við Svan-
hildur Konráðsdóttir ósammála.
Ef við hins vegar værum sammála
um þetta atriði, þá virðist mér sem
við værum líka sammála um að
Guðrún Gunnarsdóttir, þessi frá-
bæra sjónvarpskona, hefði hlaupið
á sig þegar Ron Jeremy kom í
fréttaviðtal.
Eru fréttamenn
klámhundar?
Eftir Sigmar
Guðmundsson
„Það á ekki
að vera
minna að
marka það
sem fram
kemur í Kastljósi eða
Íslandi í dag en það sem
fram kemur í frétt-
unum.“
Höfundur er fréttamaður.
MIKIÐ hefur verið rætt og ritað
um fjármál Mosfellsbæjar á und-
anförnum mánuðum. Upphaf
þeirrar umræðu má rekja til kosn-
ingabaráttunnar í vor en þá var
uppi mikill ágreiningur milli þá-
verandi meirihluta G og B lista og
Sjálfstæðismanna um fjárhagslega
stöðu sveitarfélagsins. Við sjálf-
stæðismenn töldum hana afar
dapra en meirihlutinn taldi allt
vera í lukkunnar velstandi. Eftir
kosningasigurinn var það fyrsta
verk okkar sjálfstæðismanna að fá
endurskoðendur bæjarins til að
gera hlutlausa úttekt á stöðu þess-
ara mála til þess að upplýsa bæj-
arbúa um hver hin raunverulega
staða væri. Meginniðurstöður end-
urskoðendanna voru að skuldir
bæjarins væru rúmar 3.100 mkr.
og að um 97% af skatttekjum færi
í rekstur málaflokka. Í skýrslu
endurskoðendanna segir orðrétt:
„Við teljum mikilvægt að taka
fjárhagsáætlun bæjarins til gagn-
gerrar endurskoðunar og leita
allra leiða til hagkvæmni í rekstri
bæjarsjóðs og fyrirtækja bæjarins
þannig að rekstrargjöld og fjár-
festingar gefi svigrúm til niður-
greiðslu skulda“. Minnihlutinn í
bæjarstjórn brást við þessari
skýrslu með því að reyna að gera
hana ótrúverðuga, hafði meðal
annars á orði að rekstur seinni
hluta ársins væri mun gróðavæn-
legri en fyrri hluti ársins, tekjur
mundu streyma inn og allt yrði
eins og blómstrið eina í árslok.
Þeir töluðu um að sjálfstæðismenn
væru að þyrla upp pólitísku mold-
viðri. Þegar þeim var kynnt endur-
skoðuð fjárhagsáætlun bæjarins
nú í byrjun desember sem stað-
festi niðurstöður í árshlutaupp-
gjöri endurskoðendanna þá kvað
skyndilega við annan tón. Meiri-
hluti sjálfstæðismanna hafði misst
tökin á fjármálum bæjarins og allt
farið úr böndunum seinni helming
ársins! Mann setur hljóðan við
svona málflutning.
Við sjálfstæðismenn höfum
brugðist við alvarlegri fjárhags-
stöðu bæjarins af ábyrgð og festu.
Við höfum frestað og lagt af verk-
efni sem ekki eru bráðnauðsynleg,
hagræðing og niðurskurður í fjár-
hagsáætlun 2003 frá árinu 2002 er
um 7% að raunvirði eða um 120
mkr. Við höfum lækkað laun bæj-
arfulltrúa og nefndarfólks um 10%
og við höfum boðað aðlögun þjón-
ustugjalda Mosfellsbæjar í átt að
því sem gerist í nágrannasveitar-
félögunum. Hver hafa viðbrögð
minnihlutans verið? Jú, við hag-
ræðingar- og niðurskurðaráform-
um voru notuð orð eins og metn-
aðarleysi og mannvonska. Um
lækkun stjórnarlauna voru þau al-
gjörlega andvíg og töldu að þau
væru alltof lág fyrir. Og um þver-
bak keyrði þegar þau fóru að tala
um aðlögun þjónustugjalda. Þá var
talað um að sjálfstæðismenn væru
m.a. að níðast á barnafjölskyldum
og meirihlutinn væri farinn á taug-
um. Það skal upplýst að þrátt fyrir
hin meintu níðingsverk og tauga-
áföll sjálfstæðismanna eru þjón-
ustugjöld í Mosfellsbæ enn tölu-
vert lægri en í
nágrannasveitarfélögunum auk
þess að um áramótin verður hafin
niðurgreiðsla á gjaldi til dagfor-
eldra sem nemur 77.000 kr. á ári
til hvers barns sem og að leik-
skólar verða opnir í sumar.
Hvað hefði minnihlutinn gert?
Það er allavega ljóst hvað hann
hefði ekki gert. Það hefði ekki ver-
ið hagrætt í rekstri og stjórnar-
laun hefðu ekki verið lækkuð. Nær
öruggt er að sama stefnan hefði
verið rekin næstu árin og var við
lýði síðustu átta árin. Þetta hefði
þýtt að skuldir bæjarins hefðu
aukist um 500 mkr. á ári og skuld-
ir á hvern íbúa bæjarins yrðu
komnar í tæpa milljón í lok kjör-
tímabilsins.
Dapurlegur málflutningur
minnihlutans í Mosfellsbæ
Eftir Harald
Sverrisson
„Við sjálf-
stæðismenn
höfum
brugðist við
alvarlegri
fjárhagsstöðu bæjarins
af ábyrgð og festu.“
Höfundur er formaður bæjarráðs
Mosfellsbæjar.
www.starri.is
Sérhæfing í
Intel-vörum
Móðurborð - Örgjörvar
- Flatir skjáir
3ja ára ábyrgð
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is