Morgunblaðið - 04.02.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 4. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Það er eins gott að liðinu sé rétt stillt upp fyrir orustuna miklu.
Stuðningur við lungnasjúka
Árangur endist
oft mjög illa
ÍSLENDINGAR semeiga eða átt hafa viðlungnasjúkdóma af
ýmsum toga að etja eru
stærri hópur en margan
grunar og margir eru eða
hafa verið þungt haldnir.
Fyrir skemmstu voru
haldnar tvær ráðstefnur í
Noregi um málefni
lungnasjúkra og var
tveimur Íslendingum boð-
ið utan til að halda fyrir-
lestra, Hans Beck lækni á
Reykjalundi og Kolbrúnu
Ragnarsdóttur meðferðar-
fræðingi. Morgunblaðið
lagði nokkrar spurningar
fyrir Kolbrúnu.
– Segðu okkur aðeins
frá ráðstefnunni, um hvað
hún fjallaði o.s.frv.
„Um var að ræða tvær
ráðstefnur, annars vegar fyrstu
norrænu ráðstefnuna um lungna-
endurhæfingu og hins vegar
norska ráðstefnu um sama mál-
efni. Þarna voru 500 þátttakendur
og fjölmörg áhugaverð erindi um
hvaðeina sem snýr að lungnasjúk-
dómum og lungnaendurhæfingu
og er greinilegt að þarna er mikil
gróska. Það var AstraZeneca á Ís-
landi sem fjármagnaði þátttöku
okkar Íslendinganna.“
– Um hvað fjölluðu erindi þín
og kollega þíns sem þarna var
ennfremur?
„Okkur Hans Beck lækni á
Reykjalundi var boðið á þessar
ráðstefnur til þess að kynna til-
raunaverkefni sem við höfum
unnið að í u.þ.b. eitt ár í samstarfi
við Samtök lungnasjúklinga og
SÍBS. Það er margreynt að end-
urhæfing skilar góðum árangri,
en því miður er staðreyndin sú,
bæði hér og erlendis, að árang-
urinn endist ekki vel og er í mörg-
um tilfellum horfinn eftir nokkra
mánuði. Vafalaust liggja margar
ástæður þar að baki, en markmið
okkar verkefnis er að stuðla að því
að árangur endurhæfingarinnar
verði varanlegur og lungnasjúk-
lingurinn fái þar með notið þeirra
lífsgæða sem möguleg eru. Við
höfum boðið sjúklingum sem lokið
hafa sex vikna endurhæfingu á
Reykjalundi og fjölskyldum
þeirra viðtöl og þátttöku í stuðn-
ingshópi, þar sem leitast er við að
fræða, styðja og styrkja fjölskyld-
urnar í því að aðlagast á upp-
byggilegan hátt því að lifa við var-
anlegan sjúkdóm.
Áhugi Norðmanna beindist sér-
staklega að því að fjölskyldan
skuli tekin með á virkan hátt inn í
breytingarferli endurhæfingar-
innar og að eftirfylgdin sé aukin.“
– Hvaða fólk fyllir þennan hóp
og hvað er hann stór á Íslandi?
„Mjög góð lungnaendurhæfing
býðst á Reykjalundi, sem sinnir
200 sjúklingum á ári og þar er
alltaf langur biðlisti. Þangað
sækja einkum sjúklingar með
langvinna lungnasjúkdóma sem
hafa mikil hamlandi áhrif á dag-
legt líf þeirra. Áætlaður fjöldi
þeirra hér á landi er
15.000 til 20.000. Stór
hluti þessa hóps er
reykingafólk, en reikna
má með að 15 til 20%
reykingafólks fái lang-
vinnan lungnasjúkdóm.“
– Þitt fag er fjölskylduráðgjöf,
hvernig tengist það endurhæf-
ingu lungnasjúkra?
„Heilsumissir hefur mikil áhrif
bæði tilfinningaleg og líkamleg,
fyrir einstaklinginn og fjölskyldu
hans og saman þurfa þau að að-
lagast nýjum aðstæðum. Þar eiga
fjölskyldufræðingar því oft erindi,
því það getur skipt sköpum fyrir
lífsgæði fjölskyldunnar hvort
þessi aðlögun er góð og uppbyggi-
leg eða neikvæð og niðurbrjót-
andi. Reynsla mín er sú að oft
þurfi ekki mikið til að vekja og
efla styrkleika fjölskyldunnar og
ég tel að fjölskylduvinna í
tengslum við hvers konar veikindi
sé vannýtt afl í heilbrigðiskerfinu.
Dæmi um lífsstílsbreytingar sem
lungnasjúklingar þurfa að takast
á við eru að hætta að reykja,
megra sig og stunda reglubundna
hreyfingu. Ég held að kannist
margir við hversu erfitt það getur
verið og enn erfiðara ef fjölskyld-
an er ekki á sömu nótum. Ég tel
að fræðsla og stuðningur við fjöl-
skylduna í tengslum við endur-
hæfingu lungnasjúklingsins gefi
þeim betri forsendur til að setja
sér uppbyggilegt markmið og
samhæfa krafta sína í því að
skapa sér gott líf. Spyrja má hvort
stuðningur við fjölskylduna sé eitt
af því sem getur stuðlað að var-
anlegri langtímaáhrifum endur-
hæfingar.“
– Hversu stórt átak þarf hér á
landi til að koma málefnum þessa
fólks í betra lag?
„Verkefni til framtíðar eru
mörg. Margir ganga allt of lengi
með ógreindan sjúkdóm og það
væri stór ávinningur að til þeirra
næðist fyrr. Margir afneita veik-
indum sínum og missa þar með af
tækifærum til að grípa fyrr inn í
þróun sjúkdómsins. Enn einn
hópurinn sem gagnlegt
væri að ná til eru þeir
mörgu lungnasjúkling-
ar sem einangra sig í
veikindum og vanlíðan.
Í nýlegri úttekt á alvar-
legum sjúkdómum í heiminum
eru langvinnir lungnasjúkdómar í
12. sæti og spáin er sú að árið 2020
verði þeir í 5. sæti. Aukningin
tengist fyrst og fremst afleiðing-
um reykinga þannig að forvarnir
gegn þeim eru mikilvægar. Þetta
er því vaxandi vandi og sjúkling-
um á eftir að fjölga verulega á
næstu árum. Við erum hér að tala
um stórt heilbrigðisvandamál.“
Kolbrún Ragnarsdóttir
 Kolbrún Ragnarsdóttir er
fædd á Akureyri 1954. Stúdent
frá MA 1974. Lærði iðjuþjálfun í
Danmörku og er menntuð í fjöl-
skyldufræðum og dáleiðslu-
meðferð. Hefur lokið námi í
handleiðslu frá EHÍ. Vann um
árabil á dönsku geðsjúkrahúsi,
KAS Stolpegaard, við meðferð-
arstörf. Hefur starfað á Reykja-
lundi og hjá Fjölskylduþjónustu
kirkjunnar, en rekur nú eigin
meðferðarstofu með ein-
staklings-, fjölskyldu- og hjóna-
viðtöl og handleiðslu. Maki er
Páll Jónsson eðlis- og stærðfræð-
ingur og eiga þau þrjú börn.
Stórt
heilbrigðis-
vandamál