Morgunblaðið - 01.06.2003, Qupperneq 25

Morgunblaðið - 01.06.2003, Qupperneq 25
úruverndaráætlun, sem er í vinnslu, byggist á sömu hugmynda- og að- ferðafræði. Náttúrufræðistofnun Ís- lands er einnig að fylgjast með og vakta ýmsa dýrastofna. Þar er örn- inn í mestri gjörgæslu enda þekkjum við hvern einstakling í stofninum. Samningurinn leggur einnig áherslu á endurheimt náttúrulegra vistkerfa þar sem því verður við kom- ið og höfum við t.d. gert átak í end- urheimt votlendis með því að moka ofan í framræsluskurði, sem ýmsum finnst skondið uppátæki. Land- græðsla ríkisins beitir í vaxandi mæli vistheimtaraðferðum, sem byggjast á því lífríki og þeim náttúrulegu ferl- um, sem fyrir eru í landinu, í stað þess að nota erlendar tegundir í bland við tilbúinn áburð. Á sviði land- búnaðar er unnið að verndun búfjár- kynja og plöntuafbrigða, sem komin eru úr almennri ræktun. Íslensk stjórnvöld hafa einnig nýlega sett reglugerð um takmarkanir á inn- flutningi og ræktun erlendra teg- unda, en því miður eru enn deilur um framkvæmd þessarar reglugerðar.“ Enn langt í land Snorri segir aðspurður að íslenskir ráðamenn standi svo sem ekki á þess- um tímapunkti frammi fyrir neinum „drastískum“ ákvörðunum í þessu efni. „Okkur fannst hins vegar upp- lagt að efna til ráðstefnunnar í kjölfar alþingiskosninga með því að vekja at- hygli á málefninu og hvetja nýjan eða endurnýjaðan umhverfisráðherra til dáða. Þrátt fyrir að samningurinn hafi haft jákvæð áhrif á forgangsröðun og vinnulag ýmissa stofnana er á hinn bóginn margt eftir. Að því leytinu til erum við almennt skammt á veg komin varðandi framkvæmd samn- ingsins og mjög aftarlega á merinni miðað við aðrar Evrópuþjóðir að minnsta kosti. Ísland er t.d. meðal ör- fárra þjóða, sem ekki hefur enn skil- að inn framkvæmdaáætlun um vernd líffræðilegrar fjölbreytni landsins auk þess sem við höfum heldur ekki gert landsáætlun um vöktun líffræði- legrar fjölbreytni. Við eigum enn langt í land með að kortleggja líffræðilega fjölbreytni landsins og gera þessa þekkingu að- gengilega í opnum gagnagrunnum. Vistgerðir hafa til dæmis aðeins verið skilgreindar og kortlagðar á hluta hálendisins, en það bókstaflega verð- ur að ljúka þessari grunnskráningu og kortlagningu íslenska lífríkisins og náttúrunnar sem allra fyrst, enda myndi slík vinna óðara skila sér aftur til baka í minni vinnu við mat á um- hverfisáhrifum og við alla skipulags- vinnu. Afar lítið er farið að huga að kerfis- bundinni langtíma verndun lífríkis sjávar með válistum eða neti vernd- arsvæða. Þetta er mikil þversögn miðað við mikilvægi hafsins fyrir okkur. Flestar aðrar þjóðir eiga sjáv- arþjóðgarða og sjávarfriðlönd í um- sjón umhverfisráðuneyta viðkomandi landa.“ Erum alltof kærulaus „Við erum að sama skapi alltof kærulaus með innflutning og ræktun innfluttra ágengra tegunda, sem taldar eru einhver mesta ógn við líf- fræðilega fjölbreytni á heimsvísu. Hér virðist hægt að „selja“ Alþingi hugmyndir um og fá gríðarlega fjár- muni í „umhverfisvæna“ skógrækt, sem sögð er til að endurheimta forn landgæði, en byggist að stórum hluta á innfluttum tegundum. Það, sem er þó allra brýnast, er að íslensk stjórnvöld geri framkvæmda- áætlun um vernd líffræðilegrar fjöl- breytni landsins eins og samningur- inn kveður skýrt á um. Með slíkri áætlun yrði öllu lífríki landsins gefin grundvallar verndarstaða, en ekki aðeins þeim hluta þess sem fellur inn- an friðlýstra svæða. Megintilgangur slíkrar áætlunar er þó að fella hug- myndafræði um vernd líffræðilegrar fjölbreytni inn í alla atvinnuvegi, í fiskveiðar og vinnslu, í landbúnað, í skógrækt og í orkuvinnslu, svo nokkrir atvinnuvegir séu nefndir, til að tryggja megi að allar aðgerðir þessara aðila vinni með lífríkinu en ekki á móti. Á sama hátt þyrfti að gera samræmda áætlun um vöktun líffræðilegrar fjölbreytni landsins. Sumir óttast „áætlanafargan“ og ofstjórn. Eins og víðar er þó ekki um það að ræða að banna allar athafnir heldur beita skynsemi og langtíma hugsun. Það kemur í ljós að friðlönd í sjó skila sér í betri afla. Þegar mark- mið skógræktar er fyrst og fremst að endurheimta forna skóga og náttúr- leg landgæði Íslands ber að nota inn- lendar tegundir, helst upprunnar sem næst svæðinu, en við t.d. end- urheimtum ekki birkiskóga með sitkagreni. Þegar markmiðið er timburframleiðsla er nauðsynlegt að nota erlendar hraðvaxta tegundir og þar á sitkagrenið heima. Svona ein- falt er það.“ Meiri víðsýni en áður Þó að hugtakið „líffræðileg fjöl- breytni“ kunni að hljóma ankanna- lega í eyrum íslensks almennings er hugtakið fyrir löngu orðið inngróið í vitund almennings í löndunum í kringum okkur, að sögn Snorra, sem betur hafa sinnt ákvæðum samnings- ins um uppfræðslu almennings. Geta má þess að eina skýrslan, sem Ísland hefur skilað til samningsins, grunn- skýrsla um líffræðilega fjölbreytni landsins, er aðeins til á ensku. „Við höfum hins vegar góðar vonir um að betur verði tekið á þessum málum í náinni framtíð. Hingað til hefur meg- ináhersla umhverfisráðuneytisins verið lögð á mengunarmál enda margt afar vel gert á því sviði. Í ný- legri stefnu umhverfisráðuneytisins er hins vegar lögð áhersla á náttúru- vernd sem forgangsmál á næstu ár- um og á ráðstefnunni, sem haldin var 22. maí sl., lýsti Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra vilja til að láta vinna títtnefnda framkvæmdaáætlun á næstu misserum.“ Þegar litið er til baka má segja að aðeins örfá ár séu liðin frá því að Ís- lendingar fóru almennt að láta sig umhverfismál varða. Þegar Snorri er að lokum inntur álits á ástæðum stór- aukins áhuga Íslendinga á umhverf- isvernd nú á allra síðustu árum svar- ar hann því til að sennilega sé ekkert einfalt svar til við því. „Að hluta til felst skýringin kannski í meiri víð- sýni. Íslendingar ferðast og starfa víða um lönd og sjá þar að það er hægt að standa vel að umhverfis- málum, þar með talinni náttúru- vernd, án þess að það múlbindi at- hafnaskáld eða setji þjóðfélagið á hausinn. Við stöndum líka núna frammi fyrir mestu framkvæmdum Íslandssögunnar með tilheyrandi gríðarlegum umhverfisáhrifum. Þar vegast annars vegar á hugmynda- fræði skjótfengins hagvaxtar og hinsvegar sígandi lukka náttúru- verndarinnar.“ islu lífríkisins join@mbl.is Vegkantar skarta oft miklum og fjölbreyttum gróðri eins og í Eyjafjarðarsveit. Sums staðar erlendis eru vegkantar eina athvarf tiltekinna sjaldgæfra tegunda og gegna því lykilhlutverki í vernd þeirra. MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ 2003 25
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.