Morgunblaðið - 22.06.2003, Blaðsíða 43
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ 2003 43
MIKIÐ lifandisskelfingar ósköper þetta dap-urlegt. Ég baranæ þessu engan
veginn, sama hvað ég reyni; get
ekki með nokkru móti fengið
þetta til að ganga upp.
Það sem er að angra mig er
frétt nýliðinnar viku um launa-
mun kynjanna á Norðurlönd-
unum. Mikill er hann þar alls
staðar, en mestur þó hér. Hvað
er eiginlega á seyði?
Í Morgunblaðinu 17. júní var
frá þessu greint á eftirfarandi
máta:
Launamunur á milli karla og kvenna hefur
minnkað lítils háttar á Íslandi og í Finn-
landi frá 1990 en aukist á sama tíma í Nor-
egi og Svíþjóð samkvæmt niðurstöðum
samanburðar sem birtar eru í skýrslu sem
unnin var á vegum Norrænu ráðherra-
nefndarinnar um launamun kynjanna.
Meginniðurstaða skýrslunnar er sú að enn
er verulegur launamunur á milli kynjanna
og hann hefur mjög lítið breyst á sl. áratug.
Laun kvenna eru að jafnaði um 20% lægri
en laun karla hjá Norðurlandaþjóðunum
fjórum sem samanburðurinn náði til.
Launabilið er mest á Íslandi samkvæmt
samanburðinum. Hér á landi var hlutfall
launa kvenna af launum karla 76,1% 1992
en launabilið hafði minnkað í 79% áratug
síðar. Í Finnlandi voru laun kvenna 80% af
launum karla 1990 en 82% tíu árum síðar. Í
Noregi var hlutfallið 81,4% 1991.
Launabilið hafði aukist lítillega árið 2000
en þá var hlutfall launa norskra kvenna af
launum karla komið niður í 80% og í Sví-
þjóð, þar sem launabilið hefur verið minnst
meðal þessara landa, fór hlutfall launa
kvenna af launum karla úr 84% 1992 í 82%
árið 2000. Launamunur kynjanna hjá
Norðurlandaþjóðunum fjórum virðist sam-
kvæmt samanburðinum vera minnstur inn-
an menntakerfisins og í hótel- og veitinga-
starfsemi en hins vegar leiðir athugunin
m.a. í ljós að vaxandi launamunur hefur
orðið meðal bankastarfsmanna. Þar var
hlutfall launa kvenna af launum karla 82%
árið 1990 en ellefu árum síðar hafði launa-
bilið aukist og voru laun kvenna 77% af
launum karla árið 2001.
Upplýsingar frá Danmörku
lágu ekki fyrir.
Öll þessi lönd, sem um er
fjallað í skýrslunni, urðu kristin
fyrir margt löngu, Noregur á síð-
asta áratug 10. aldar, Ísland árið
999 eða 1000, Svíþjóð á 11. öld og
Finnland á 12. öld.
Í Noregi eru evangelísk-
lútherskir nú á tímum sagðir
vera 86%, og þegar við bætast
aðrar kirkjudeildir fer þessi tala í
90%. Á Íslandi eru rúm 87% íbú-
anna evangelísk-lúthersk og aðr-
ar kirkjudeildir eru með 6% hlut-
deild. Í Svíþjóð eru 87%
landsmanna sögð evangelísk-
lúthersk, og þegar við bætast
rómversk-kaþólskir og aðrar
kirkjudeildir fer þessi tala yfir
90%. Og í Finnlandi eru evang-
elísk-lútherskir sagðir 89% og
rétttrúnaðarkirkjan aukinheldur
með 1%.
Öll bera þau merki krossins í
þjóðfána sínum, til að undirstrika
þetta enn frekar. Trúna, vonina,
kærleikann.
Er að furða að manni blöskri,
þegar svo út kemur á öldum ljós-
vakans og síðum dagblaðanna, að
í umræddum löndum sé fólki eftir
kyni mismunað hvað snertir laun
og annað, og það á 21. öld? Mér
er hreint ómögulegt að koma
þessu heim og saman við boðskap
fagnaðarerindisins.
Tilheyri ég virkilega banana-
lýðveldi?
Orð Jesú um þetta efni voru
skýr, og allt fas hans og athafnir
lutu að því sama; hann lagði kyn-
in að jöfnu. Og Páll frá Tarsus,
sem ýmislegt ritaði þó á hinn
veginn til kristnu frumsafn-
aðanna, er höfundur þessarar
mögnuðu setningar í Rómverja-
bréfinu: „Guð fer ekki í mann-
greinarálit.“
Hvers vegna ætti lýður hans
þá að gera slíkt?
Ekki eru konur heimskari og
ekki verri starfskraftar. Langt
því frá. Og ekki lykta þær miður.
Seisei nei. Það eina sem ég veit
að þær gera öðruvísi en hitt kyn-
ið er að pissa sitjandi, blessaðar
elskurnar. Og ekki held ég að
ræstitæknum salernanna finnist
það beint ljóður á ráði þeirra.
Fremur væri hitt, að þurfa hvern
einasta dag ársins að hirða gulan
ósómann af setum karlaklósett-
anna.
Hver er þá sök kvenna á Norð-
urlöndum, þegar upp er staðið?
Hvers eiga þær eiginlega að
gjalda? Ég fæ ekki komið auga á
neitt vitrænt svar. Og ég er ekki
einn um það. Þetta er einfaldlega
hneyksli og ekkert annað.
Útspil nýs félagsmálaráðherra,
Árna Magnússonar, kann e.t.v. að
breyta þessu í náinni framtíð
hvað Ísland varðar. Og þó. Við
sterk öfl er að glíma, kannski of
römm. Og þau tæplega kristin, að
mér sýnist. A.m.k. virðist hugur
þeirra ekki mótaður af boð-
skapnum góða, sem á rætur aftur
til Betlehem og Nasaret og ætti
fyrir löngu að vera búinn, undir
eðlilegum kringumstæðum, að
gegnsýra allt þjóðfélag okkar og
gera svona frétt að óhugsandi
möguleika.
En eitthvað veldur því, að svo
er ekki. Eitthvað vont. Eitthvað
svart.
Því verður að breyta.
Og nú er lag, eftir þetta kjafts-
högg Norrænu ráðherranefnd-
arinnar, að sýna umheiminum, að
Kristur er hér, í þessu landi frels-
isins. Þrátt fyrir allt.
Að vakna til slíkrar meðvit-
undar er kallað iðrun og næsta
skref þess ferlis yfirbót. Hvoru
tveggja mun fagnað í efra.
Hvað þá á meðal smánaðra
kvenna á jörðu niðri.
Bananar
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Skömmu fyrir
19. júní, dag
kvenna, opinberaði
Norræna ráðherra-
nefndin mikla
skýrslu og ljóta. Það
var sannarlega köld
vatnsgusa í andlit
þeirra. Sigurður
Ægisson lítur á
niðurstöður hennar
út frá sjónarhóli
kristinnar trúar.
Staður Nafn Sími 1 Sími 2
Akranes Jón Helgason 431 1347 431 1542
Akureyri Skrifstofa Morgunblaðsins 461 1600
Bakkafjörður Stefnir Elíasson 473 1672
Bifröst Engilbert Aron Kristjánsson 435 0145 690 2918
Bíldudalur Pálmi Þór Gíslason 456 2243
Blönduós Gerður Hallgrímsdóttir 452 4355 868 5024
Bolungarvík Nikólína Þorvaldsdóttir 456 7441 867 2965
Borgarnes Þorsteinn Viggósson 437 1474 898 1474
Breiðdalsvík María Jane Duff 475 6662
Búðardalur Anna María Agnarsdóttir 434 1381
Dalvík Halldór Reimarsson 466 1039 862 1039
Djúpivogur Sara Dís Tumadóttir 478 8161 847 5572
Egilsstaðir Páll Pétursson 471 1348 471 1350
Eskifjörður Björg Sigurðardóttir 476 1366 868 0123
Eyrarbakki R. Brynja Sverrisdóttir 483 1513 699 1315
Fáskrúðsfjörður Jóhanna Sjöfn Eiríksdóttir 475 1260/853 9437/475 1370
Flateyri Hjördís Guðjónsdóttir 456 7885
Garður Álfhildur Sigurjónsdóttir 422 7310 846 8123
Grenivík Ólína H. Friðbjarnardóttir 463 3131
Grindavík Kolbrún Einarsdóttir 426 8204 426 8608
Grímsey Ragnhildur Hjaltadóttir 467 3148
Grundarfjörður Bjarni Jónasson 438 6858/854 9758/894 9758
Hella Brynja Garðarsdóttir 487 5022 895 0222
Hellissandur/Rif Lára Hallveig Lárusdóttir 436 6889/436 1291/848 1022
Hnífsdalur Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Hofsós Bylgja Finnsdóttir 453 7418 893 5478
Hólmavík Ingimundur Pálsson 451 3333 893 1140
Hrísey Siguróli Teitsson 466 1823
Húsavík Bergþóra Ásmundsdóttir 464 1086 893 2683
Hvammstangi Gunnar Þorvaldsson 451 2482 894 5591
Hveragerði Erna Þórðardóttir 483 4421 862 7525
Hvolsvöllur Helgi Ingvarsson 487 8172/893 1711/853 1711
Höfn Ranveig Á. Gunnlaugsdóttir 478 2416 862 2416
Innri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 821 3475
Ísafjörður Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Keflavík Elínborg Þorsteinsdóttir 421 3463 896 3463
Kirkjubæjarkl. Birgir Jónsson 487 4624 854 8024
Kjalarnes Haukur Antonsson 566 8378 895 7818
Kópasker Hrönn Guðmundsdóttir 465 2112
Laugarás Jakop Antonsson 486 8983
Laugarvatn Berglind Pálmadóttir 486 1129 865 3679
Neskaupstaður Sólveig Einarsdóttir 477 1962 848 2173
Ólafsfjörður Árni Björnsson 466 2347 866 7958
Ólafsvík Laufey Kristmundsdóttir 436 1305
Patreksfjörður Björg Bjarnadóttir 456 1230
Raufarhöfn Alda Guðmundsdóttir 465 1344
Reyðarfjörður Guðmundur Fr. Þorsteinsson 474 1488/892 0488/866 9574
Reykholt Bisk. Oddur Bjarni Bjarnason 486 8900
Reykhólar. Ingvar Samúelsson 434 7783
Reykjahlíð v/Mýv. Margrét Hróarsdóttir 464 4464
Sandgerði Sigurbjörg Eiríksdóttir 423 7674 895 7674
Sauðárkrókur Ólöf Jósepsdóttir 453 5888 862 2888
Selfoss Jóhann Þorvaldsson 482 3375 899 1700
Seyðisfjörður Hanna Lísa Vilhelmsdóttir 472 1102 690 2415
Siglufjörður Sigurbjörg Gunnólfsdóttir 467 1286 467 2067
Skagaströnd Þórey og Sigurbjörn 452 2879 868 2815
Stokkseyri Kristrún Kalmansdóttir 867 4089
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir 438 1410 690 2141
Stöðvarfjörður Sunna Karen Jónsdóttir 475 8864
Suðureyri Tinna Sigurðardóttir 456 6244
Súðavík Ingibjörg Ólafsdóttir 456 4936
Tálknafjörður Sveinbjörg Erla Ólafsdóttir 456 2676
Varmahlíð Ragnar Helgason 453 8134 867 9649
Vestmannaeyjar Jakobína Guðlaugsdóttir 481 1518 897 1131
Vík í Mýrdal Hulda Finnsdóttir 487 1337 698 7521
Vogar Hrönn Kristbjörnsdóttir 424 6535 557 5750
Vopnafjörður Svanborg Víglundsdóttir 473 1289 473 1135
Ytri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 821 3475
Þingeyri Arnþór Ingi Hlynsson 456 8285
Þorlákshöfn Ragnheiður Hannesdóttir 483 3945 483 3627
Þórshöfn Ragnheiður Valtýsdóttir 468 1249
Dreifing Morgunblaðsins
Hér eru upplýsingar um þá sem dreifa blaðinu á landsbyggðinni
HUGVEKJA
SKULDIR sveitarfélaga halda
áfram að aukast og nemur aukn-
ingin á árinu 2002 rúmum þremur
milljörðum, um 7,8 prósentum.
Þetta er meðal þess sem kom fram
í ársreikningum Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga sem lagðir
hafa verið fram.
Heildarskuldir íslenskra sveitar-
félaga eftir árið 2002 voru um 69,2
milljarðar, en voru 64,2 milljarðar
á árinu 2001, og er aukningin 7,8
prósent. Ástæðurnar fyrir sívax-
andi skuldum sveitarfélaga eru
einkum miklar framkvæmdir sem
hafa verið í gangi, þar á meðal
bygging skóla, íþróttamál, um-
hverfismál og samgöngumál, að
sögn Gunnlaugs Júlíussonar, for-
stöðumanns hagsviðs hjá Sambandi
íslenskra sveitarfélaga.
Aðferðir við reikningsskil hafa
breyst nokkuð síðan árið 2001 sem
gera annan samanburð milli ára
ómögulegan. Gunnlaugur segir að
að flestu leyti þurfi að líta á árið í
ár sem nýja byrjun hvað varðar
samanburð og bíða verði í nokkur
þar til tímaraðir í rekstrarafkomu
sveitarfélaganna hafa jafnast út.
Reikningar tilbúnir fyrr
Niðurstöður ársreikninga eru
birtar mun fyrr í ár en hefur verið
undanfarin ár. Hingað til hafa nið-
urstöðurnar ekki legið fyrir fyrr en
í október. Það skiptir miklu máli
fyrir alla aðila að bráðabirgðanið-
urstöður liggi fyrir eins fljótt og
hægt er, segir Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson, formaður Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga.
„Það eru gerðar sífellt meiri
kröfur til sveitarfélaganna um
gleggri, skýrari og markvissari
stjórnun,“ segir Vilhjálmur. Hann
segir þetta mögulegt nú af þremur
ástæðum: „Í fyrsta lagi er hluti
reikninga lesinn rafrænt inn á
grunninn. Í öðru lagi eru ný reikn-
ingsskil sem gefa markvissari upp-
lýsingar um rekstur sveitarfélag-
anna. Í þriðja lagi er byggður upp
einn gagnagrunnur utan um þarfir
sambands íslenskra sveitarfélaga,
Hagstofunnar, félagsmálaráðu-
neytisins og annarra hagsmuna-
aðila sem þurfa með einum eða
öðrum hætti að vinna með þessa
reikninga.“
Vilhjálmur segir að nýhannaður
gagnagrunnur sem sveitarfélögin
hafa tekið í notkun geri allan sam-
anburð mun auðveldari. Með
gagnagrunninum er hægt að bera
sveitarfélög saman, og jafnvel
hægt að bera einstaka kostnaðar-
liði, svo sem kostnað vegna grunn-
skóla, auðveldlega saman. Stefnt er
á að grunnurinn verði aðgengilegur
almenningi á Netinu fljótlega og
ekki síður forvitnilegt fyrir íbúa að
fá upplýsingar um sitt sveitarfélag.
Hallgrímur Snorrason hagstofu-
stjóri fagnar tilkomu gagnagrunns-
ins og segir það ljóst að með til-
komu hans sparist talsverð vinna,
ekki síst hjá sveitarfélögunum
sjálfum, og einnig sé hægt að fá all-
ar niðurstöður mun fyrr. Hann
segir að hér eftir sé Hagstofan bú-
in að skuldbinda sig til að skila nið-
urstöðum eigi síðar en 80 dögum
eftir áramót, og ársfjórðungstölum
80 dögum eftir lok hvers ársfjórð-
ungs.
Samband íslenskra sveitarfélaga birtir ársreikninga
Skuldir sveitarfélaga
halda áfram að aukast
! "
GRAPEVINE, nýtt íslenskt blað,
kom út á dögunum. Útgefendur eru
fjórir piltar á aldrinum 21–26 ára. Að
sögn Jóns Trausta Stefánssonar,
eins piltanna, er helsti markhópur
blaðsins aldurshópurinn 18–40 ára
en blaðið er einnig sniðið sérstaklega
með þarfir ferðamanna í huga. „Við
gefum blaðið út á ensku og dreifum
því um allt land. Í blaðinu eru frjáls-
ar greinar um hvað sem er og öllum
er frjálst að senda inn efni. Við rek-
um blaðið á auglýsingatekjum þann-
ig að við getum ekki greitt fólki fyrir
greinar eins og er en fólk er mjög já-
kvætt gagnvart því að koma sér á
framfæri,“ segir Jón Trausti.
Í blaðinu eru einnig nokkrir fastir
liðir sem miða sérstaklega að þörfum
þeirra sem eru á Íslandi í fyrsta sinn.
Þar er að finna kort af Reykjavík,
mikilvæg símanúmer, upplýsingar
um veitingastaði, skemmtistaði,
kaffihús og viðburði.
Grapevine mun koma út á tveggja
vikna fresti í sumar í 20.000–25.000
eintökum.
Nýtt íslenskt blað á
enskri tungu
Með þarfir
ferða-
manna
í huga