Morgunblaðið - 22.06.2003, Qupperneq 46

DAGBÓK
46 SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ, Kringlunni 1, 103 Reykjavík. SÍM-
AR: Skiptiborð: 569 1100. Auglýsingar: 569 1111.
Áskriftir: 569 1122. SÍMBRÉF: Ritstjórn: 569 1329,
fréttir 569 1181, íþróttir 569 1156, sérblöð 569 1222, aug-
lýsingar 569 1110, skrifstofa 568 1811, gjaldkeri 569 1115.
NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, / Áskriftargjald 2.100
kr. á mánuði innanlands. Í lausasölu 190 kr. eintakið.
Skipin
Reykjavíkurhöfn: Í
dag er væntanlegt
Trinket og út fer
Tjaldur SH.
Hafnarfjarðarhöfn: Á
morgun eru væntanleg
Selfoss, Bootes og
Polar Princess.
Mannamót
Aflagrandi 40. Fé-
lagsvist á morgun kl.
14. Þriðjudaginn 24.
júní verður farin gróð-
ursetningarferð í Brú-
arlund í Hvammsvík í
Hvalfirði. Unglingar
og fullorðnir samein-
ast um að gróðursetja,
allir geta verið með
því unglingarnir
hraustu sjá um alla
erfiðisvinnuna. Skrán-
ing í síma 562 2571.
Bólstaðarhlíð 43.
Fimmtudaginn 26.
júní kl. 8.00 verður
farið í Húnaþing
vestra. Hádegisverður,
súpa og brauð í
Gunnukaffi á
Hvammstanga, síðan
ekinn Vatnsneshring-
urinn með viðkomu á
Breiðabólstað og
Borgarvirki. Kvöld-
verður í Hreðavatns-
skála. Skráning í síma
568 5052 og greiðsla
eigi síðar en þriðju-
daginn 24. júní.
Félag eldri borgara í
Hafnarfirði, Hraun-
seli, Flatahrauni 3.
Félagsheimilið Hraun-
sel opnað kl. 9 á
mánudögum og
fimmtudögum, aðra
daga vikunar kl. 13.
Félag eldri borgara,
Reykjavík, Ásgarði
Glæsibæ. Dansleikur
kl. 20–23. Carprí-tríó
leikur fyrir dansi.
Minnum á sumarferð-
irnar. Nánari upplýs-
ingar á skrifstofu fé-
lagsins, Faxafeni 12,
sími. 588 2111.
Félag eldri borgara í
Garðabæ. Skrifstofa
félagsins í fé-
lagsmiðstöðinni Garða-
bergi verður opin
mánudaginn 23. júní
frá kl. 13-15, en þá
verða afhentir farseðl-
ar í sumarferð FEBG
sem farin verður 3.
júlí. Enn eru nokkur
sæti laus í ferðina.
Áhugasamir hafi sam-
band við Arndísi
Magnúsdóttur, for-
mann félagsins í síma
895 7826.
Gerðuberg, fé-
lagsstarf. Á morgun
kl. 9–16.30 vinnustofur
opnar. M.a. almenn
handavinna. Frá há-
degi spilasalur opinn.
Danskennsla fellur
niður. Allar upplýs-
ingar um starfsemina
á staðnum og í síma
575 7720.
Gjábakki – Gullsmári.
Þátttakendur í ferð-
inni um Austfirði 23.–
27. júní mæti á
Reykjavíkurflugvelli
kl. 7.30 mánudaginn
23. júní.
Hæðargarður. Ferð á
Kjarvalsstaði verður á
morgun, mánudaginn
23. júní, kl. 13.30.
Félag eldri borgara í
Kópavogi fer í þriggja
daga ferð til Vest-
mannaeyja 30. júní til
2. júlí. nk. Lagt verður
af stað frá Gjábakka
kl. 10 og frá Gull-
smára kl. 10.15. Ekið
verður til Þorláks-
hafnar – og þaðan
siglt með Herjólfi til
Vestmannnaeyja og
ekið að gististað. Far-
ið í skoðunarferð og
deginum lýkur með
kvöldmat. Annað
kvöldið verður svo
boðið upp á harm-
onikkukvöld þar sem
fólk getur fengið sér
snúning. Boðið er upp
á tvær skoðunarferðir,
í rútu og bátsferð.
Skráningarlistar
ásamt nánari ferðalýs-
ingu liggja frammi í
Félagsmiðstöðvunum
Gjábakka s. 554 3400
og Gullsmára s:
564 5260. Verð kr.
16.500. Athugið að
greiða þarf þessa ferð
viku fyrir brottför til
Boga Þóris Guðjóns-
sonar s: 554 0233.
Brúðubíllinn
Brúðubíllinn verður á
morgun, mánudaginn
23. júní, kl. 10 við
Safamýri og kl. 14 við
Njálsgötu.
Minningarkort
Minningarkort Lands-
samtaka hjartasjúk-
linga fást á eft-
irtöldum stöðum á
Suðurlandi: Skóversl-
un Axel Ó. Lárus-
sonar, Vestmanna-
braut 23, Vestmanna-
eyjum, s. 481 1826,
Mosfell sf., Þrúðvangi
6, Hellu, s. 487 5828,
Sólveig Ólafsdóttir,
Verslunin Grund,
Flúðum, s. 486 6633,
Sjúkrahús Suðurlands
og Heilsugæslustöð,
Árvegi, Selfossi, s. 482
1300, Verslunin Íris,
Austurvegi 4, Selfossi,
s. 482 1468, Blóma-
búðin hjá Jóhönnu,
Unabakka 4, 815 Þor-
lákshöfn, s. 483 3794.
Minningarkort Lands-
samtaka hjartasjúk-
linga, fást á eft-
irtöldum stöðum á
Reykjanesi. Bókabúð
Grindavíkur, Víkur-
braut 62, Grindavík, s.
426 8787, Penninn -
Bókabúð Keflavíkur,
Sólvallagötu 2, Kefla-
vík, s. 421 1102, Ís-
landspóstur hf., Hafn-
argötu 89, Keflavík, s.
421 5000, Íslands-
póstur hf., c/o Krist-
jana Vilhjálmsdóttir,
Garðbraut 69, Garður,
s. 422 7000, Dagmar
Árnadóttir, Skiphóli,
Skagabraut 64, Garð-
ur, s. 422 7059.
Í dag er sunnudagur 22. júní,
173. dagur ársins 2003. Orð dags-
ins: Sá sem er trúr í því smæsta,
er einnig trúr í miklu, og sá sem
er ótrúr í því smæsta er og ótrúr í
miklu.
(Lúk. 16,10.)
   
ÍGlæpi og refsingu eftirDostojevskí taldi Rask-
olnikof að glæpur hans
myndi borga sig. Þess
vegna drap hann gömlu
konuna, Aljonu Ívanovnu,
og yngri hálfsystur henn-
ar, Lísvetu. Dauði þeirra
var þrjúþúsund rúblna
virði, hélt hann, þess
vegna framdi hann glæp-
inn. Þrjúþúsund rúblur
gátu hjálpað honum fyrstu
skrefin á framabrautinni,
því að hann var aðeins fá-
tækur og ólánsamur ung-
ur stúdent. Peningarnir
voru meira virði en hugs-
anleg refsing yfirvalda,
miðað við líkurnar sem
hann taldi vera á að upp
um glæpinn kæmist. Þetta
var einfalt reikningsdæmi!
Hann hafði hins vegar
aldrei reiknað með því, að
samviskan gaf honum
engan frið eftir verkn-
aðinn, að hann varð fullur
iðrunar,“ segir Birgir Þór
Runólfsson, dósent í hag-
fræði við HÍ, í grein um
nóbelsverðlaunahafann
Gary Becker.
   
Árið 1968 hóf Becker aðrannsaka starfssvið
Raskolnikofs. „Áhugi hans
hafði kviknað fyrir til-
viljun ... en hann hafði þó
verið óánægður með skýr-
ingar sumra afbrotafræð-
inga á afbrotum, að af-
brotamenn væru öðruvísi
en aðrir, óskynsamari en
aðrir. Skýring þessara
fræðimanna var í raun
ekki skýring, af-
brotamenn voru þeir
vegna afbrotahneigðar
sinnar.
   
Becker gerir ráð fyrir,að glæpastarfsemi sé
eins og hver önnur at-
vinnustarfsemi. Skyn-
samur einstaklingur velur
sér það starf að gerast
glæpamaður, rétt eins og
hann velur sér hvert ann-
að starf: Hann metur ein-
faldlega tekjumöguleika
og fórnarkostnað starfs-
ins. Sumir einstaklingar
eru áhættufúsari en aðrir
við atvinnuval, flestir ger-
ast launþegar, aðrir frum-
kvöðlar og reka fyrirtæki
og enn aðrir gerast glæpa-
menn. Áhættufýsi skiptir
miklu þegar reynt er að
bera saman tekjur af
glæpum annars vegar og
kostnaðinn hins vegar en
hann reiknast meðal ann-
ars í líkunum á því að
verða gómaður og hugs-
anlegri refsingu. Ef líkur
á að verða gómaður eru
miklar og refsingar þung-
ar eða kostnaðarsamar, þá
velja færri einstaklingar
glæpi sem atvinnu.“
   
Becker hefur gert töl-fræðirannsóknir sem
staðfesta að þyngri refs-
ingar fækka glæpum. „Sé
vilji í þjóðfélagi til þess að
glæpamenn snúi sér að
öðrum störfum, þá ættu
rannsóknir Beckers og
nemenda hans að vera eitt
af leiðarljósunum í þeim
efnum. Fyrir hagfræðing
er enginn meiri sann-
leikur til en sá að þegar
verð einhvers hlutar
hækkar kaupir fólk minna
af þeim hlut. Þetta lögmál,
að mati hagfræðinga, gild-
ir um kartöflur, innbrot
og jafnvel morð.“
STAKSTEINAR
Starfsval afbrota-
manna; Glæpur og refs-
ing Dostojevskís
Víkverji skrifar...
VÍKVERJI á ekki bíl en ferðastmikið um á hjóli, sérstaklega
núna þegar það er komið sumar.
Hann keypti sér hjól árið 1996 og
reyndist það honum ágætlega allt
þar til síðasta haust er bremsurnar
tóku upp á því að virka illa og
stundum eiginlega ekki neitt. Vík-
verji slapp sem betur fer við slys
en ákvað að leggja hjólinu síðastlið-
inn vetur og ætlaði að láta gera við
það í vor eða jafnvel kaupa sér
nýtt. En einn vordaginn þegar Vík-
verji er að fara út heima hjá sér
tekur hann eftir því að hjólið er
horfið og í staðinn komið afgamalt
DBS, blátt karlmannsreiðhjól með
sprungin dekk og illa ryðgaða
keðju. Gamla hjólið hans Víkverja
hafði sum sé verið tekið ófrjálsri
hendi en þetta fornaldarreiðhjól (ef
þessi ryðhrúga getur kallast það)
sett í staðinn. Víkverji var stein-
hissa og svolítið reiður því hann
saknaði gamla hjólsins sem hafði
reynst honum svo ósköp vel. En
hann getur samt ekki annað en vor-
kennt vesalings þjófinum sem situr
nú uppi með bremsulaust hjól.
Vonandi fer hann sér ekki að voða.
x x x
VÍKVERJI hefur reyndar heyrtum fleiri þjófa sem virðast hafa
örlitla samvisku. Þ.e. þeir skilja
eftir hluti í staðinn eða taka ekki
hluti sem þeir vita að hafa tilfinn-
ingalegt gildi fyrir fórnarlambið.
Dæmi um það er þegar kona ein
kom að bílnum sínum en búið var
að fara inn í hann og stela seðla-
veskinu hennar. Þjófurinn hafði þó
tekið fjölskyldumyndirnar úr vesk-
inu og skilið þær eftir í farþegasæt-
inu. Plastkort og jafnvel seðlar
skipta ekki miklu máli þegar mynd-
ir af þeim sem manni þykir vænst
um eru í húfi. En það er þó alltaf
sárt að láta stela frá sér.
x x x
ENN ein sagan segir frá stúlkusem var við æfingar í íþrótta-
húsi. Á meðan hún æfði af kappi
komst einhver fingralangur í bún-
ingsherbergið og lét greipar sópa.
Hafði stúlkan nýverið fjárfest í
strætisvagnamiðum og kenndi þjóf-
urinn það mikið í brjósti um hana
að hann afréð að skilja einn stræt-
isvagnamiða eftir í veskinu svo
stúlkan kæmist nú heim úr líkams-
ræktinni.
x x x
VÍKVERJI telur sig búa í nokkuðöruggu hverfi ef svo má að orði
komast en eftir að hjólið hans
hjartfólgna hvarf hefur hann allan
varann á. Nú hefur hann nefnilega
fjárfest í splúnkunýju og glæsilegu
hjóli en eftir hverja hjólreiðaferð
tekur Víkverji hjólið samvisku-
samlega inn í forstofu og skellir í
lás (og setur keðjuna fyrir reyndar
líka). Það borgar sig nefnilega alls
ekki að taka neina sénsa.
Morgunblaðið/Ásdís
Passaðu þig! Reiðhjólaþjófur gæti
verið á næsta leiti!
HINN 16. júní sl. birtist á
forsíðu Morgunblaðsins
mynd frá hjólastólamara-
þoni. 15 fatlaðir unglingar
stóðu fyrir maraþoninu til
að safna upp í ferð sem á
að fara til Svíþjóðar á
næsta ári. Rétt er að taka
það fram að númerið á
söfnunarsímanum er
908 2003 og er hægt að
leggja inn á hann til mán-
aðamóta. Einnig er hægt
að leggja inn á reiking í
banka. Það er: 1157-05-
40756. Og kennitalan er
570269-2169. Með fyrir-
fram þakklæti,
aðstandandi.
Sorglegur 17. júní
MIKIÐ var dapurlegt að
sjá sjálfa lýðveldishátíðina
kostaða af stórfyrirtækj-
um. Ekki nóg með að
borgin virðist ekki geta
boðið íbúum sínum til há-
tíðarhalda án þess að allt
sé þakið auglýsingum
heldur voru það fyrirtæki
er báru erlend nöfn, sem
veggfóðruðu miðbæinn.
Mætti ég a.m.k. biðja um
fyrirtæki með íslensk
nöfn, það hefði verið mun
betra. Þar er þó einhver
vísun í þjóðararfinn. Mér
finnst stór munur á hvort
um er að ræða viðburði
eins og menningarnótt eða
listahátíð, það er sjálfsagt
að kosta slíkar hátíðir en
17. júní á að vera óháður
allri kostun.
Reykvíkingur.
Réttindi neytenda
ÉG KEYPTI notaðan bíl
fyrir skömmu. Þegar ég
spurði bílasalann um
ástand hans vissi hann
ekkert um það. Hann
sagði mér ekki frá því að
ég gæti farið með hann í
ástandsskoðun sem hefði
verið betra, en slíkt kostar
mikla peninga. Þegar ég,
stuttu seinna, fór með bíl-
inn í skoðun, kom sitthvað
í ljós sem þurfti að lag-
færa. Sem betur fer þó
ekki alvarlegt. Ég hringdi
í Neytendasamtökin og
þar var mér sagt að engin
ábyrgð væri tekin vegna
sölu á notaðri vöru. Ég fór
á smurstöð og sýndi smur-
bók sem fylgdi bílnum.
Þar var mér sagt að það
sem stæði í smurbókinni
væri mjög óljóst og örðugt
væri að fara eftir því.
Finnst mér, að þegar bíll
er keyptur, eigi kaupand-
inn skilyrðislaust rétt á því
að fá að vita sögu bílsins,
um viðhald og smurningu.
Þessar upplýsingar eru
bráðnauðsynlegar og er
það algerlega ófært að
seljandi taki enga ábyrgð.
Bílasölur ættu að vera
skyldugar til að skrá allar
slíkar upplýsingar svo að
kaupandinn eigi aðgang að
þeim. Þessu verður að
breyta og vil ég hvetja
bæði aðra neytendur og
Neytendasamtökin til þess
að standa með mér í þessu
máli. Að lokum vil ég
skora á þá stjórnmála-
menn sem þetta lesa að
endurskoða lög varðandi
þetta mál.
Sigrún Reynisdóttir.
Tapað/fundið
Blárri jeppakerru
stolið
BLÁ jeppakerra var tekin
ófrjálsri hendi er hún stóð
fyrir utan Hörðaland 6.
Þjófnaðurinn átti sér stað
19. júní sl. Þeir sem hafa
séð kerruna eða kunna að
hafa hana undir höndum
eru vinsamlegast beðnir að
hafa samband í síma
864 5290.
Demantshringur
fannst
FYRIR u.þ.b. viku fannst
demantshringur við 11/11
verslun á Grensásvegi.
Sakni einhver hringsins
væri ráð að hafa samband
í síma 553 1022 eða
695 1022.
VELVAKANDI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15  Netfang velvakandi@mbl.is
Hjólastóla-
maraþon
Morgunblaðið/Kristinn
Hundur með bland í poka á leiðinni heim.
LÁRÉTT
Lárétt: 1 reykjarsvæla, 4
þvingar, 7 sparsemi, 8
tígrisdýr, 9 alls ekki, 11
hófdýr, 13 drepa, 14
belti, 15 þægileg við-
ureignar, 17 stöð, 20
sarg, 22 djásn, 23 baktal-
ar, 24 leturtákns, 25
birgðir.
LÓÐRÉTT
Lóðrétt: 1 særa, 2 kynið,
3 fædd, 4 hnífur, 5 hlíða,
6 ganga saman, 10
mannsnafn, 12 reið, 13
tjara, 15 rausar, 16 átak,
18 ýkjur, 19 búningur, 20
fjær, 21 leiði.
LAUSN SÍÐUSTU KROSSGÁTU
Lárétt: 1 skapheita, 8 nærri, 9 síðla, 10 set, 11 skapa, 13
aumur, 15 fress, 18 ástin, 21 kím, 22 ragna, 23 ósátt, 24
banamaður.
Lóðrétt: 2 karta, 3 peisa, 4 efsta, 5 tíðum, 6 snös, 7 gaur,
12 pus, 14 uns, 15 fárs, 16 eigra, 17 skata, 18 ámóta, 19
tjáðu, 20 nota.
Krossgáta
1
7
11
15
22
24
12
14
3
9
20
10
4
8
21
23
25
13
17
5
18
6
19
2
16