Morgunblaðið - 24.06.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Opinn fyrirlestur um alþjóðavæðingu
Ríku löndin
sparka burt
stiganum
STOFNUN stjórn-sýslufræða ogstjórnmála og Þró-
unarsamvinnustofnun Ís-
lands standa fyrir opnum
fyrirlestri í Odda, stofu
101, í dag frá klukkan 12
til 13.15. Fundarstjóri
verður dr. Jón Skaftason,
stjórnarmaður í Þróunar-
samvinnustofnun Íslands,
en fyrirlesari verður Ro-
bert Wade, prófessor í
hagfræði.
Hann mun í erindi sínu
kynna þær skiptu skoð-
anir sem fylgismenn al-
þjóðavæðingarinnar og
andstæðingar hennar hafa
á henni og leggja áherslu
á hvers vegna ástæða er
til að efast um rök fylg-
ismanna alþjóðavæðingar-
innar.
– Hvert er viðfangsefni
fyrirlestrarins?
„Viðfangsefni mitt er deilumál
sem búið er til af valdamestu
ákvarðanaaðilum heims, t.d. Al-
þjóðabankanum, Alþjóðagjald-
eyrissjóðnum og fjármálaráðu-
neyti Bandaríkjanna, tímaritinu
Economist og dagblaðinu The
Financial Times. Allir þessir að-
ilar telja að efnahagsleg alþjóða-
væðing hafi, á síðustu 20 árum,
dregið úr bæði fátækt og tekju-
mismun í heiminum.
Ef þú lítur á tekjur þeirra 6,2
milljarða manna sem búa í heim-
inum má halda því fram, þökk sé
alþjóðavæðingunni, að fátækt og
tekjumismunur séu á undanhaldi.
Þetta eru rök fylgismanna al-
þjóðavæðingarinnar sem eru á
hinn bóginn dregin í efa af and-
stæðingum hennar sem halda
meira og minna fram hinu gagn-
stæða.
Andstæðingarnir halda því
fram að með því sem alþjóðavæð-
ingin felur í sér; auknum alþjóða-
viðskiptum og alþjóðafjárfesting-
um auk aukinnar sameiningar á
milli hagkerfa þjóða, aukist fá-
tækt og launamismunur.
Samkvæmt rökum fylgismanna
alþjóðavæðingar felur hún í sér
frjálsa verslun sem ætti að leiða
til falls fátæktar og launamis-
munar og hækka innkomu allra.
Í erindinu mun ég setja fram
nokkrar ástæður fyrir því hvers
vegna ég held að þetta sé ekki að
gerast og hvaða hlutir eigi það til
að hamla eða raska áformum
fylgismanna alþjóðavæðingarinn-
ar.“
– Talar þú þá fyrir hönd and-
stæðinga alþjóðavæðingarinnar?
„Ég legg áherslu á hvers
vegna við ættum að efast um rök
fylgismanna alþjóðavæðingarinn-
ar. Þá er ég ekki að segja að ég
sé sammála andstæðingum al-
þjóðavæðingar heldur legg ég
áherslu á rök fylgismannanna
vegna þess að þau eru
þau málefni sem mest-
ar deilur standa um.
Ég mun útskýra
efasemdir mínar, það
er ástæða til þess að
efast um gildi eða lögmæti raka
fylgismanna alþjóðavæðingar.
Ég efast um að fátækt heims-
ins sé að minnka líkt og aðstand-
endur Alþjóðabankans halda
fram og ég efast einnig um að
launamisréttið sé að minnka.“
– Hverjir myndir þú segja að
væru kostir og gallar alþjóða-
væðingar?
„Alþjóðavæðingin hefur sann-
arlega gagnast nokkrum löndum
og hópum innan einstakra landa
vegna aukins aðgangs að mörk-
uðum. Þær þjóðir sem alþjóða-
væðingin hefur gagnast hvað
mest eru efnuðustu þjóðir heims-
ins.
Í raun hefur alþjóðavæðingin
gert stjórnvöldum þróunarland-
anna erfiðara fyrir að tileinka sér
stefnur til að efla iðnvæðingu á
eigin landsvæði.
Orsökin er sú að reglur al-
þjóðastofnana á borð við Alþjóða-
bankann, Alþjóðagjaldeyrissjóð-
inn og Alþjóðaverslunarráðið
hafa að mestu verið ákveðnar af
fulltrúum ríku landanna sem
gera þróunarlöndum erfitt fyrir
að útfæra stefnu sem setja iðnað
landsins ofarlega á lista. Ríku
löndin krefjast þess að opnað sé
fyrir innflutning hvaðanæva að
úr heiminum jafnvel þó þetta
geri út af við innlenda framleið-
endur.
Ef litið er á þau þróunarlönd
sem hefur vegnað hvað best eftir
seinni heimsstyrjöldina, þá er
nærtækast að líta til landa í
Austur-Asíu. Þau nýttu sér
margþættar leiðir til að hvetja
innlendan iðnað á landsvæðinu
t.d. með því að skipta út ein-
hverjum innflutningi fyrir hluti
framleidda innanlands. Þetta
færði hinum innfæddu störf og
hjálpaði til við að auka
færni samfélagsins.
Nú verður sífellt erf-
iðara að fara þessa leið
vegna reglnanna sem
auðugu löndin krefjast.
Ég sé auðugu löndin sparka
frá stiganum, stiganum sem þau
klifruðu upp. Þau sparka honum í
burtu svo önnur lönd geti ekki
fetað sömu leið.
Reglur alþjóðastofnana ættu
að vera færar um að veita
þróunarlöndum öðruvísi meðferð
en ríkum löndum, en þau vilja að-
eins eina tegund reglna sem þýð-
ir að þau munu alltaf sigra.“
Robert Wade
 Robert Wade er nýsjálenskur
ríkisborgari, fæddur 1944 í
Sydney í Ástralíu. Wade hefur
starfað í Háskólanum í Sussex,
Brown-háskóla og hjá Alþjóða-
bankanum í Washington DC.
Wade starfar nú sem prófessor í
hagfræði við London school of
Economics. Hann er útskrifaður
í hagfræði frá Háskólanum í
Sussex auk þess að hafa há-
skólagráðu í mannfræði. Wade
er fráskilinn og á tvö börn.
Ríku
löndin setja
reglurnar
FRAMKVÆMDIR við brúna yfir ósinn í Ólafsfirði hóf-
ust fyrir alvöru fyrir nokkrum dögum, en þá kom verk-
takinn á staðnum sér fyrir. Er það liður í vegagerð sem
tengir Ólafsfjörð og Siglufjörð. Börnin eru að sjálf-
sögðu spennt fyrir þessari framkvæmd og hér sjást tvö
þeirra að leik í ósnum.
Morgunblaðið/Helgi Jónsson
Brúarframkvæmdir að hefjast
Ólafsfirði. Morgunblaðið.
SJÁLFSTÆÐISMENN gagnrýndu
í borgarstjórn sl. fimmtudag að
sparnaðarnefnd, sem á að ná fram
500 milljóna króna sparnaði í rekstri
borgarinnar miðað við fjárhags-
ramma ársins 2004, skyldi ekki hafa
samráð við forstöðumenn og yfir-
menn stofnana borgarinnar við gerð
tillagnanna.
Í sparnaðarnefnd eiga sæti Þór-
ólfur Árnason borgarstjóri og Árni
Þór Sigurðsson og Stefán Jón Haf-
stein fyrir Reykjavíkurlistann. Sjálf-
stæðismenn tilnefndu ekki fulltrúa í
þessa nefnd.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, borg-
arfulltrúi Sjálfstæðisflokksins sagði
að þegar upp væri staðið ætti helst
að spara í tómstunda- og fræðslu-
málum. Í tillögum nefndarinnar væri
lagður til 200 milljóna króna sparn-
aður undir liðnum fræðslumál,
Íþrótta og tómsstundaráði væri gert
að spara 50 milljónir, Leikskólum
Reykjavíkur 11,5 milljónir og Fé-
lagsþjónustunni 50 milljónir. Annar
sparnaður væri tæpar 190 milljónir
króna.
Hann sagði lungann af sparnaðin-
um snúa að hagsmunum barnanna.
Leit hann á stjórn borgarinnar, sem
hann sagði viðamikla og þar væri
einungis 6,5 milljóna króna sparnað-
ur. Öðrum viðamiklum sviðum, sem
velti mörg hundruð milljónum, sé
gert að spara 31 milljón. „Þetta eru
sérkennilega áherslur í sparnaði og
sérkennilegar niðurstöður hjá
sparnaði, að velta honum yfir á þessi
viðkvæmu mál sem eru mennta-,
uppeldis- og tómstundamál.“
Einnig skorið niður í yfirstjórn
Þórólfur Árnason borgarstjóri
sagði rekstrarkostnað Reykjavíkur-
borgar mikinn eða 34 milljarða
króna á ári. Umfang sparnaðarins
væri um 1,5% af rekstrarkostnaði
borgarinnar. Það væri því ekki hægt
að tala um niðurskurð heldur hag-
ræðingu og aðhald í rekstri næstu ár.
Borgarstjóri sagði fræðslumálin
stóran hluta af útgjöldum borgarinn-
ar og þar væri svigrúm til sparnaðar
án þess að það kæmi niður á fram-
boði þjónustunnar. Einnig væri litið
til yfirstjórnar, ferðakostnaðar,
risnu og samræmingar á þróunar-
starfi.
Hann sagði að fullt samráð hefði
verið haft við formenn málaflokk-
anna og þeir kvaddir til til samvinnu.
Þeir hefðu síðan haft samband við
þær stofnanir sem undir þá heyra.
„Útfærsla sparnaðartillagnanna
fer fram allt þar til fjárhagsáætlun
verður samþykkt næsta haust og
mun útskýra hvernig sparnaðurinn
kemur til,“ sagði Þórólfur.
Sparnaðartillögur gagn-
rýndar í borgarstjórn
FORMENN ungliðahreyfinga
flokkanna sem standa að samstarfi
Reykjavíkurlistans vilja að samstarfi
Reykjavíkurlistans í borgarstjórn
verði haldið áfram, að því er fram
kemur í fréttatilkynningu sem þeir
sendu frá sér á laugardaginn. Í til-
kynningunni segir:
„Reykjavíkurlistinn hefur á síð-
ustu árum staðið sig mjög vel við
stjórnun borgarinnar. Samstarf
flokkanna sem standa að Reykjavík-
urlistanum hefur gengið vel þrátt
fyrir ítrekaðar hrakspár pólitískra
andstæðinga. Borgarbúar hafa sýnt
ánægju sína með samstarfið í verki
með því að endurnýja umboð
Reykjavíkurlistans tvívegis í kosn-
ingum og hefur forskotið á Sjálf-
stæðisflokkinn sífellt aukist. Umboð
þetta gildir nú í þrjú ár í viðbót.
Ungliðahreyfingar í flokkunum
sem standa að Reykjavíkurlistanum
telja að svo lengi sem málefnastaða
er sterk, samstaða næst um form og
næg verkefni eru fyrir hendi, verði
stefnt að því að halda samstarfinu
áfram, ekki bara á þessu kjörtímabili
heldur verði skoðað með opnum hug
hvort það skuli ekki einnig gert eftir
næstu kosningar.“
Vilja
samstarf
R-listans
áfram
♦ ♦ ♦