Morgunblaðið - 14.09.2003, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. SEPTEMBER 2003 19
É
G ÆTLA aldrei að
verða gamall,“ syng-
ur David Bowie á
nýrri plötu sinni,
Reality, sem kemur
út á morgun. Bowie
er nú 56 ára gamall
og virðist ekki þurfa
að óttast aldurinn sérstaklega. Í það
minnsta er margt forvitnilegt að
finna á nýju plötunni, tilvitnanir í for-
tíð og galsafengið nýjabrum. Bowie
hefur verið afkastamikill upp á síð-
kastið. Ekki er nema tæpt ár síðan
síðasta plata hans, Heathen, kom út.
Hún fékk góðar viðtökur gagnrýn-
enda og voru margir þeirrar hyggju
að þar væri á ferð hans besta plata
um langan aldur og einnig seldist hún
í tæplega tveimur milljónum eintaka,
en platan á undan, Hours, rétt skreið
upp í 750 þúsund eintaka sölu.
Bowie er ekki þekktur fyrir að fara
troðnar slóðir. Hann var með þeim
fyrstu til að setja tónlist sína á Netið
og hefur stofnað sérstakt netsam-
félag um sjálfan sig, sömuleiðis hefur
hann sett sjálfan sig á markað og selt
skuldabréf í sjálfum sér og á mánu-
dag var tónleikunum, sem haldnir
voru í London til að kynna nýju plöt-
una, varpað beint um gervihnött í 68
kvikmyndahús í 22 löndum. Þar lék
hann öll lögin af nýju plötunni, auk
nokkurra gamalla og svaraði spurn-
ingum atðdáenda. Í október hefst síð-
an tónleikaferð um heiminn.
Kaflaskipti urðu hjá Bowie rétt
fyrir jólin 2001 þegar hann komst að
því að útgáfufyrirtækið Virgin hygð-
ist rifta samningi, sem gerður hafði
verið við hann þremur árum fyrr, eft-
ir aðeins eina plötu, vegna sam-
dráttar í efnahagslífinu. Bowie lét að
því liggja að hann væri á förum frá
fyrirtækinu, en hin raunverulega
ástæða var sú að hann var dýr í
rekstri og síðustu tvær plötur höfðu
selst illa. Hann komst á samning hjá
Columbia og setti allt á fullt. Árang-
urinn lét ekki á sér standa og platan
Heathen var tilnefnd til Mercury-
tónlistarverðlaunanna 2002 og er
Bowie elsti tónlistarmaðurinn, sem
hlotið hefur þá viðurkenningu.
Bowie hefur iðulega gefið út yfir-
lýsingar um að hann væri hættur að
koma fram eða hann myndi aldrei
framar leika gömlu lögin á tónleikum.
Hann virðist hins vegar hafa tekið
fortíðina í sátt. Hann býr um þessar
mundir í New York ásamt Iman,
konu sinni, og þriggja ára dóttur,
Alexandríu, sem hann segir færa sér
meiri ánægju að ala upp en öll vel-
gengni fortíðarinnar. Hann á einnig
son af fyrra hjónabandi með Angelu
Barnett. Drengurinn hlaut nafnið
Duncan Zowie Haywood Bowie og
gekk undir nafninu Zowie Bowie.
Hann er nú 31 árs gamall, kallar sig
Duncan Jones og fæst við kvik-
myndagerð í Bretlandi. Bowie segir
sambandið milli þeirra feðga gott, en
viðurkennir að hann hafi ekki getað
tekið „fulla ábyrgð“ á að ala son sinn
upp á sínum tíma.
Aukið sjálfstraust
„Nú hef ég meira sjálfstraust þeg-
ar ég er að semja,“ segir hann í sam-
tali við dagblaðið The Miami Herald.
„Í upphafi tíunda áratugarins hafði
ég ekki mikla trú á að spila gamla
dótið aftur vegna þess að það yrði
borið saman við það sem ég var að
semja á þeim tíma og ég var ekki viss
um að ég hefði enn neistann.“
Á þessum tíma má segja að Bowie
hafi spólað í sama farinu. Í gömlu við-
tali við tímaritið Interview segir hann
að hann hafi verið búinn að loka sig
inni í kassa: „Martröðin við kassann,
sem ég hafði smíðað, var að ég sá
sjálfan mig fyrir mér sem rúmlega
fimmtugan náunga, sem gerði ekki
annað en að spila gamla smelli það
sem eftir væri ævinnar vegna þess að
hann hafði forritað bæði áhorfendur
sína og sjálfan sig með þessum vænt-
ingum. Ég hafði snúið á sjálfan mig
og áttaði mig á því að ég var farinn að
vinna fyrir áhorfendur í stað þess að
vinna fyrir sjálfan mig. Og ég hafði
lofað sjálfum mér þegar ég byrjaði að
það myndi ég aldrei nokkurn tímann
gera. Þetta tók úr mér allan kraft og
hafði einnig áhrif í persónulega lífinu
vegna þess að nú fann ég að eitur-
lyfjafíknin, sem ég hafði hrist af mér
á áttunda áratugnum, var að snúa aft-
ur, þótt það væri ekkert í líkingu við
það, sem var. Á þessum tíma byrjaði
ég einnig að drekka mikið vegna
þunglyndis og lítils sjálfsálits.“
Bowie naut á þessum tíma mikillar
almennrar hylli: „Hún skipti mig alls
engu. Hún fékk mig ekki til að líða
vel. Ég var óánægður með allt, sem
ég var að gera, og það fór að koma
fram í verkum mínum. Let’s Dance
var mjög góð plata í sínum flokki, en
næstu tvær plötur [Tonight og Never
Let Me Down] sýndu að skortur
minn á áhuga á eigum verkum var
bersýnilega farinn að koma fram.
Botninn var Never Let Me Down.
Það var hræðileg plata.“
Á þessum tíma kúventi Bowie og
stofnaði hljómsveitina Tin Machine
þar sem allir áttu að standa jafnir að
vígi. Flestir afskrifuðu manninn. Í
kjölfarið kom út sólóplatan Black Tie
White Noise, sem nú hefur verið end-
urútgefin ásamt viðbótarefni bæði á
geisladiski og DVD. Á þeirri plötu
eru djassáhrif greinileg og einnig er
sótt í smiðju rapps og hipphopps. „Ég
var nýbyrjaður með Iman, við höfð-
um gifst, og þessum tíma má líkja við
endurmat á mínu tilfinningalega og
andlega lífi, sem þarna var að vaxa og
gróa með einstökum hætti.“
Trúi ekki að ég hafi lifað þetta af
Í viðtali í nýjasta tölublaði Q spyr
fyrirsætan Kate Moss Bowie hvaða
eiturlyf hann taki nú fram yfir önnur.
„Núna?“ svarar hann. „Kaffi. Ristað á
franska vísu. Þá? Fjandinn sjálfur,
stelpa, ég var rétt að byrja að neita
harðra lyfja þegar þú fæddist [árið
1974 þegar platan Diamond Dogs
kom út]. Ziggy Stardust var reyndar
án eiturlyfja, fyrir utan stöku pillu,
amfetamín og örvandi.“ Síðan fór að
síga á ógæfuhliðina: „Ég fór til
Bandaríkjanna og þar kynntist ég al-
vöru eiturlyfjum og allt varð peru-
laga … Ég var kominn niður í 45 kíló.
Þegar ég skoða myndir af sjálfum
mér – sem aldrei hafa verið birtar
sem betur fer – trúi ég ekki að ég hafi
lifað þetta af. Ég lít út fyrir að vera
fárveikur. Mér bregður þegar ég
skoða þessar myndir. Ég var gang-
andi beinagrind. Ég lifði á grænum
og rauðum paprikum og drakk
mjólk.“
Bowie fór til Berlínar til að hreinsa
sig upp og þar tók við skapandi tíma-
bil. En hann kveðst enn eiga erfitt
með að eiga við fíknina, sem búi í per-
sónuleika sínum. Nú geri hann það
með því að steypa sér í vinnu: „Það er
leið til þess að þurfa ekki að hugsa of
djúpt um sjálfan mig og stöðu mína.
Ég er ekkert sérstaklega fær í því.
Iman getur borðað kvöldverð og
drukkið aðeins eitt vínglas. Ég get
ekki gert það og þess vegna hef ég
ekki drukkið í 14 ár.“
Hann er þó ekki laus við öll fíkni-
efni. Sígarettan er eftir. „Kókaínið
var nokkuð erfitt, áfengið er erfitt
viðureignar, en nikótínið slær allt út.
Það eru 437 tegundir af eitri í sígar-
ettu og hvert þeirra er hannað til að
tryggja að þú getir ekki sagt nei.“
Eiturlyfjaneysla hefur iðulega ver-
ið tengd sköpunarkrafti, en Bowie
gefur lítið fyrir slíkar vangaveltur:
„Ég veit ekki hvort eiturlyf hafa
hjálpað mér í minni vinnu. Ég tek
ekki mark á þeirri kenningu að mað-
ur verði að vera skakkur til að skapa.
Ég held að Low, Heroes og Scary
Monsters hafi verið bestu plöturnar
mínar og ég var ekki á eiturlyfjum
þegar ég gerði þær. Mér fataðist þeg-
ar ég gerði Let’s Dance og sumir
myndu segja að það væri ekki besta
platan mín. Persónulega held ég að
ég hafi fundið sjálfan mig á ný sem
lagahöfundur á tíunda áratugnum og
þá var ég án lyfja.“
Undir áhrifum New York
Nú býr Bowie í New York og
kveðst aldrei hafa búið jafn lengi í
einni borg. Þar eigi hann heima og
það heyrist á nýju plötunni þar sem
ýmis staðarnöfn og kennileiti eru
nefnd í textunum. Hann vill hins veg-
ar ekki ganga svo langt að segja að
platan sé um New York, en lögin séu
samin undir áhrifum af borginni.
„Ég lít á plötuna sem samsafn laga,
sem ég samdi um leið og tónleikaferð-
inni minni lauk á síðasta ári,“ segir
hann. „Ég var heima á ný með konu
og barni og var að gera þessa daglegu
hluti og byrjaði strax að semja.
Samningur minn við nýja plötufyr-
irtækið er laus í reipunum og þægi-
legur og þess vegna var frábært að
geta farið og byrjað að taka upp á
meðan hlutirnir voru að gerjast.“
Reality var tekin upp í New York.
Stjórn upptöku var í höndum Tonys
Viscontis, sem og hefur oft unnið með
Bowie áður. Lögin á plötunni eru öll
eftir Bowie utan tvö, Pablo Picasso
eftir Jonathan Richman og Try
Some, Buy Some eftir George
Harrison. Yfir plötunni er bjartur
tónn, þótt Bowie segist ekki sjá
ástæðu til að vera bjartsýnn þessa
dagana. „Maður setur allt á mæli-
stiku atburða síðustu tveggja ára í
New York,“ segir hann í viðtalinu við
Miami Herald. „En ég verð að halda í
bjartsýnina vegna dóttur minnar
frekar en nokkurs annars. Ég færði
hana í þennan heim og vil að hún njóti
sem mestrar fullnægju í lífinu og það
er ekkert unnið með því að pabbi sé
bara neikvæður. Þannig að það er
ákveðin ábyrgðartilfinning.“
„Ég er heppnasti náunginn,“ syng-
ur Bowie á nýju plötunni. „Ekki mest
einmana náunginn.“
Raunveru-
leikinn
David Bowie á tónleikum.
David Bowie hefur á löngum ferli tekist að ganga í
gegnum stöðuga endurnýjun í stað þess að festast í
fjötrum fortíðar. Karl Blöndal fjallar um Bowie og
nýja plötu hans, Reality, sem kemur út á morgun.