Morgunblaðið - 19.10.2003, Blaðsíða 30

LISTIR
30 SUNNUDAGUR 19. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
L
EIKHÓPURINN hefur
unnið leikgerðina frá
grunni undir stjórn
leikstjórans Aino
Freyju Järvelä og að-
stoðarleikstjórans Hrefnu Hall-
grímsdóttur.
Leikendur í sýningunni eru fimm,
Agnar Jón Egilsson, Jón Páll Eyj-
ólfsson, Kolbrún Anna Björnsdóttir,
Kristjana Skúladóttir og Vala Þórs-
dóttir. Tónlist er frumsamin af Ingi-
björgu Stefánsdóttur og Halli Ing-
ólfssyni, búninga gerir Guðrún
Lárusdóttir, lýsingu Alfreð Sturla
Böðvarsson, Hreyfingar útfærði Jó-
hann Freyr Björgvinsson og Ragn-
heiður Gestsdóttir yfirfór og sam-
hæfði texta.
Aðrar áherslur
Fyrir rúmum 10 árum var frum-
sýnd í London leikgerð Christophers
Hamptons eftir sögunni og fór hún
víða, var meðal annars sviðsett af
Þjóðleikhúsinu á sviði Íslensku óper-
unnar í ársbyrjun 1991. Tvær kvik-
myndir voru gerðar um svipað leyti
sem báðar nutu vinsælda.
„Við ákváðum eftir að hafa lesið
leikgerðina og síðan söguna sjálfa að
gera okkar eigin leikgerð með nokk-
uð breyttum áherslum,“ segir Aino
Freyja.
„Þetta er dálítið öðruvísi. Leikarar
nálgast hlutverk á annan hátt en
dansarar,“ segir Aino og leiðréttir
um leið þann þráláta misskilning að
hún sé dansari sem hafi byrjað að
leika. „Ég er lærður leikari en lærði
líka dans árum saman í Listdansskól-
anum. Í Dansleikhúsi með Ekka hef
ég sameinað þetta tvennt, leikinn og
dansinn. Það er reyndar talsvert
mikið dansað í þessari sýningu en
það er ekki nútímadans, heldur sam-
kvæmisdansar sem eiga vel við and-
rúmsloftið og persónurnar sem verk-
ið fjallar um.“
Hættuleg kynni kom út í Frakk-
landi árið 1782 og var fyrsta skáld-
saga höfundarins Choderlos De
Laclos. Bókin er skrifuð í formi
sendibréfa sem persónurnar skrifa
hver annarri. Þar segir af aðalsfólk-
inu Valmont greifa og greifafrúnni
Merteuil sem bæði eru gerspillt og
leita sér fróunar í að táldraga ungar
sálir og leiða á vit spillingarinnar.
Þráður sögunnar snýst í sem stystu
máli um að Valmont og Merteuil gera
með sér samning um að hann tál-
dragi Cecile, unga stúlku sem á að
ganga í hjónaband með fyrrverandi
elskhuga greifafrúarinnar sem hún
vill koma höggi á og vílar ekki fyrir
sér að eyðileggja sálarheill ungu
stúlkunnar. Valmont er reyndar önn-
um kafinn við að táldraga siðprúða
eiginkonu, Tourvel að nafni, en gerir
það þó fyrir orð greifafrúarinnar að
skjóta þessu viðviki inn í þétta dag-
skrá sína, enda eru þau fyrrum elsk-
endur og ekki laust við að enn
kraumi í þeim glæðum. „Þau geta
auðvitað alls ekki viðurkennt það fyr-
ir hvort öðru því þá væru þau að gefa
eitthvað af sjálfum sér. Á milli þeirra
er stöðug valdabarátta og þau væru
að gefa of mikið færi á sér með því að
viðurkenna tilfinningar sínar,“ segir
Jón Páll sem leikur Valmont.
„Áður en við byrjuðum að æfa í
haust þá settum við leikurunum fyrir
að lesa öll bréfin í bókinni sem per-
sóna þeirra skrifaði sjálf og fékk frá
öðrum. Þegar þau mættu á fyrstu æf-
ingu vissu þau nánast allt um per-
sónuna sína og hafa síðan fengið að
vita meira frá hinum leikurunum því í
öðrum bréfum er oft sagt frá hinum
persónunum. Þau höfðu því allan
bakgrunn persóna sinna á hreinu við
upphaf æfinganna í stað þess sem al-
gengara er í vinnu leikarans að þurfa
að skapa persónunni bakgrunn útfrá
þeim upplýsingum sem finna má í
leikritinu. Texti verksins er síðan
ýmist fenginn úr bréfunum sjálfum
sem við þýddum eða samtölin hafa
orðið til í spuna enda eru engin sam-
töl í bókinni. Við höfum því í rauninni
samið leikgerð sýningarinnar frá
grunni,“ segir Hrefna Hallgríms-
dóttir leikkona og aðstoðarleikstjóri í
sýningunni.
Sakleysi og spilling
„Við ákváðum að hafa aðeins fimm
persónur sögunnar í leikgerðinni.
Með því leggjum við áherslu á and-
stæður sögunnar, fegurð og ljótleiki,
sakleysi og spilling. Okkar útgangs-
punktur í vinnunni hefur verið að
þarna er fólk sem hefur ekkert að
gera, en nægan tíma og fullt af pen-
ingum. Hvað gerir svona fólk? Laclos
er að benda á að spilling aðalsins stafi
af þessu en jafnframt er hann aðsýna
hve unga fólkið er vanbúið til að tak-
ast á við spillinguna því uppeldi þess
og menntun er svo takmarkað og
verndað. Cecile hefur t.d. verið lokuð
inni í klausturskóla og þekkir ekkert
til klækja fólks á borð við Valmont og
Merteuil. Hún lærir þó hratt og allt
bendir til þess að hún muni feta í fót-
spor þeirra eftir vígslu í heim spill-
ingarinnar,“ segir Aino Freyja.
„Útlit sýningarinnar er tímalaust
þótt búningar minni á fágun 18. ald-
arinnar með gimsteinum og flúri.
Persónurnar þérast og hreyfingar
þeirra eru stílfærðar en við vildum
samt halda því alveg opnu að allt sem
gerist í verkinu gæti gerst í dag.
Þetta er tímalaust efni og sagan á
fullt erindi við okkur.“
Sígild spilling
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vala og Kolbrún Anna í hlutverkum Merteuil og Cecile.
havar@mbl.is
Dansleikhús með Ekka frumsýnir á Litla
sviði Borgarleikhússins í kvöld nýja leik-
gerð frönsku 18. aldar skáldsögunnar
Hættuleg kynni eftir Choderlos De Laclos.
Leikstjóri er Aino Freyja Järvelä.