Morgunblaðið - 15.11.2003, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
JÓN KVEÐUR ÍSLAND
Jón Ólafsson mun hætta allri starf-
semi á Íslandi ef samningar hans og
nýrra fjárfesta verða að veruleika.
Samningar um sölu Jóns á hlut hans í
Norðurljósum og öðrum umsvifum á
Íslandi voru á lokastigi seint í gær-
kvöldi. Hann hefur áður fært eign-
arhald félaga sinna til útlanda.
Mál á hendur ríkinu
Eigendur jarðarinnar Stafafells í
Lóni hafa ákveðið að höfða mál á
hendur ríkinu. Þeir vilja fá úrskurði
óbyggðanefndar hnekkt um að
nyrðri hluti Lónsöræfa teljist til
þjóðlendna, þ.m.t. Kollumúli og Víði-
dalur. Ragnar Aðalsteinsson, lög-
maður eigenda Skálafells og Hoffells,
telur líklegt að þeir höfði líka mál
vegna úrskurðarins.
Þarfir einstaklinga
Kjarabarátta á næstu árum mun
mótast meira af hagsmunum og þörf-
um einstaklinga en áður að sögn
Gunnars Páls Pálssonar, formanns
Verzlunarmannafélags Reykjavíkur.
Hann heldur því jafnframt fram að
launþegar eigi að geta valið hvernig
þeir taka kjarabætur sínar, t.d. sem
laun, orlof eða lífeyri.
Vilja hætta hernámi
Fjórir fyrrverandi yfirmenn Shin
Beth, ísraelsku öryggislögreglunnar,
hvöttu í gær til að bundinn yrði endi
á hernám Vesturbakkans og Gaza.
Sögðu þeir að það væri að leiða mikla
ógæfu yfir land og þjóð og Ísraelar
yrðu að viðurkenna í eitt skipti fyrir
öll að það væri annað fólk til sem
þjáðist vegna skammarlegrar fram-
komu þeirra. Ljóst er að vaxandi
óánægja er í Ísrael með ástandið
enda er það orðið landsmönnum
mjög dýrt, efnahagslega og á al-
þjóðavettvangi.
Laugardagur
15. nóvember 2003
Hvað heita afkvæmi sela?
Prentsmiðja
Árvakurs hf.
Nú eru Íslenska óperan og Strengja-
leikhúsið að sýna splunkunýja ís-
lenska óperu fyrir unglinga. Óperan
heitir Dokaðu við og er byggð á þul-
um Theodóru Thoroddsen, sem
margir þekkja, og ljóðum nútíma-
skáldanna Þorsteins frá Hamri og
Péturs Gunnarssonar. Í óperunni er
sögð þroskasaga pilts sem fæðist í
þjóðsögu, um selakonu, en ferðast til
nútímans þar sem hann kynnist ást-
inni.
Garðar Thór Cortes, sem er ten-
órsöngvari, fer með hlutverk piltsins
en Marta Guðrún Halldórsdóttir,
sem er sópransöngvari, fer með hlut-
verk móður hans, selakonunnar.
Dansarinn Aino Freyja Järvelä leik-
ur og dansar stúlkuna sem pilturinn
verður ástfanginn af en hún samdi
líka dansana sem setja mikinn svip á
sýninguna.
Búningarnir og sviðsmyndin í sýn-
ingunni eru mjög lítrík og flott en
það er þó auðvitað tónlistin, sem ger-
ir sýninguna að óperu.
Óperuhugtakið túlkað á nýjan hátt
Tónlistin í óperunni er ný en
byggð á tónlist frá ýmsum tímabil-
um. Hún er bæði flutt á hefðbundinn
og nútímalegan hátt af þriggja
manna hljómsveit sem er á sviðinu
og af bandi.
Tónlistin í óperunni er því mjög
fjölbreytt og þar má meðal annars
heyra sönglög, elektróník, popp,
klassíska tónlist og tangótónlist. Það
eru líka hefðbundnir óperuþættir í
óperunni eins og forleikur og eftir-
spil en þar er þó enginn talsöngur
eins og í hefðbundnum óperum.
Kjartan Ólafsson, sem samdi tón-
listina, hefur reyndar sagt að óperan
eigi ekki svo mikið skylt við hefð-
bundnar óperur þar sem þau Mes-
síana Tómasdóttir hafi eiginlega ver-
ið að túlka hugtakið óperu á nýjan
hátt þegar þau sömdu þessa óperu
og að þau hafi fyrst og fremst gert
það með það fyrir augum að reyna að
höfða til ungs fólks.
Dokaðu við
og hlustaðu
á óperu
Garðar Thór Cortes og Marta Guðrún Halldórsdóttir í hlutverkum sínum.
Óperur eru sérstök gerð leikhúsverka
sem kom fram á Ítalíu á 17. öld. Það
sem gerir óperur ólíkar öðrum leikhús-
verkum er að í þeim eru hlutverkin
sungin við undirleik hljómsveitar en í
flestum óperum er hvert orð sungið.
Einsöngslög í óperum kallast aríur.
Það eru til margar frægar óperuaríur
en til þess að geta sungið þær almenni-
lega þurfa söngvarar að ganga í gegn-
um mikla og sérstaka þjálfun. Það geta
þó ekki allir óperusöngvarar sungið
sömu aríurnar því það fer eftir rödd
hvers og eins í hvaða átt er best að
þjálfa hana.
Mannsröddin er mjög fjölhæf og það
er hægt að þjálfa hana þannig að hún
verði ótrúlega sterk. Sömu raddirnar
geta þó ekki orðið bæði bjartar og
dimmar. Þannig hafa sumar konur háa
rödd sem hægt er að þjálfa upp í sópr-
anrödd en aðrar hafa djúpa og kraft-
mikla rödd sem hægt er að þjálfa upp í
altrödd. Karlsöngvarar geta einnig haft
háa rödd og kallast þá kontratenórar
eða djúpa rödd og kallast þá bassar.
Sópranar
og bassar
Nafn: Eggert
Rafn Einarsson.
Hvernig
fannst þér sýn-
ingin?
Mér fannst
þetta mjög vel
leikið hjá þeim
og flottur söng-
urinn og dans-
inn. Þetta var
samt ekki neitt
rosalega fyrir mig þótt mér
þætti ekkert leiðinlegt.
Hvernig gekk þér að fylgjast
með sögunni?
Ég vissi ekkert við hverju ég
átti að búast en mér gekk bara
þokkalega að fylgjast með.
Ertu vanur að hlusta á óperur
eða klassíska tónlist?
Nei!
Heldurðu að þetta eigi eftir að
auka áhuga þinn á þannig tón-
list?
Ég veit það ekki. Nei, ég held
ekki.
Eggert Rafn
Einarsson
Nafn: Þórdís Kristinsdóttir.
Hvernig fannst þér sýningin?
Mér fannst hún svolítið sérstök. Ég var hálf þreytt þegar
við fórum. Þetta var svo snemma morguns en þetta var bara
allt í lagi.
Hvernig gekk þér að fylgjast með sögunni?
Ég skildi nú ekki alveg allt í henni. Ég var reyndar búin að
lesa um hana í Mogganum en það var ekki alveg nóg. Annars
fannst mér búningarnir ofsalega flottir og flott hvernig stelp-
an tók upp kjólinn og stytti hann.
Hvernig fannst þér tónlistin?
Mér fannst hún bara fín. Þetta var náttúrulega alls konar
tónlist.
Heldurðu að þetta verði til þess að þú farir að hlusta á óperur eða klassíska tónlist?
Nei, ég mundi nú ekki segja það. Ég hef samt alveg farið á tónleika þar sem hefur
verið klassísk tónlist.
Þórdís
Kristinsdóttir
Flottir búningar og flókin saga
Við hittum þrjá krakka sem fóru
með Hagaskóla á frumsýningu
óperunnar á miðvikudaginn og
spurðum þau álits á henni.
Vissuð þið að kameldýr eru talin tónelskust allra dýra?
Það er nefnilega vitað að þreytt kameldýr fá nýjan kraft
þegar þau heyra tónlist. Þeir sem ferðast með kam-
eldýrum í eyðimörkinni hafa því gjarnan flautu eða annað
hljóðfæri meðferðis í staðinn fyrir svipu.
Nafn: Kristinn Rúnar Kristinsson.
Hvernig fannst þér óperan?
Mér fannst hún mjög skemmtileg. Mér fannst dansinn,
búningarnir og allt það mjög flott.
Ertu vanur að hlusta á klassíska tónlist?
Nei, ég hlusta bara á rokk.
Hvernig fannst þér þá tónlistin?
Bara aðeins öðruvísi. Hún var samt mjög há sem er svolítið
svipað því sem ég hlusta á. Þannig að þetta var allt í lagi.
Hvernig gekk þér að fylgjast með sögunni?
Ég skildi ekkert í því hvað sagan gekk út á. Ég var búinn
að lesa að þegar maðurinn héldi á dúkku þá ætti það að vera
selur en ég sá það ekki og skildi það ekki.
Heldurðu að þessi sýning muni auka áhuga þinn á óperum?
Já, kannski. Það gæti verið.
Kristinn Rúnar
Kristinsson
Svar: Kópar
L a u g a r d a g u r
15.
n ó v e m b e r ˜ 2 0 0 3
Yf ir l i t
Í dag
Sigmund 8 Minningar 54/60
Viðskipti 13/14 Messur 62/65
Erlent 14/18 Skák 64
Höfuðborgin 22 Bréf 64/65
Akureyri 24 Dagbók 66/67
Suðurnes 26 Myndasögur 72/73
Landið 27 Staksteinar 74
Árborg 28 Íþróttir 76/79
Listir 30/35 Leikhús 80
Daglegt líf 36 Fólk 80/85
Úr Vesturheimi 36 Bíó 83/85
Forystugrein 44 Ljósvakamiðlar 86
Viðhorf 48 Veður 87
* * *
Á MORGUN, sunnudag, kemur út
Tímarit Morgunblaðsins, sem fram-
vegis fylgir blaðinu á sunnudögum.
Jafnframt verður sú breyting á
helgarútgáfu blaðsins að sérblaðið
Daglegt líf, sem komið hefur út á
laugardögum að undanförnu, hættir
að koma út en lifir áfram sem dag-
legar síður í aðalblaði Morgunblaðs-
ins alla daga vikunnar nema sunnu-
daga.
Tímarit Morgunblaðsins verður í
lítið eitt öðru broti en aðalblaðið,
prentað á vandaðan pappír og heft.
Efnisval og efnistök ásamt fram-
setningu verða eins og heiti blaðsins
bendir til meira í anda tímaritanna
en hinna hefðbundnu helgarblaða.
Umsjónarmenn Tímarits Morg-
unblaðsins eru þær Margrét Sig-
urðardóttir og Valgerður Þ. Jóns-
dóttir.
Nýtt tímarit með
Morgunblaðinu
á sunnudögum
Morgunblaðið/Kristinn
Valgerður Þ. Jónsdóttir og Margrét Sigurðardóttir með nýja tímaritið.
Morgunblaðinu í dag fylgir „Andaðu
léttar og sýndu vistvernd í verki“ frá
Landvernd.
MAÐUR um tvítugt framdi vopnað rán í Spari-
sjóði Hafnarfjarðar við Reykjavíkurveg í gær-
morgun um klukkan 9.20. Áköf leit var gerð að
honum í gær en fátt var um vísbendingar. Mað-
urinn var vopnaður hnífi en otaði honum ekki að
fólki heldur sýndi hann einungis þegar hann bað
gjaldkera að setja peninga í plastpoka sem hann
hafði meðferðis.
Hnífurinn var um 15 cm langur eldhúshnífur
með hvítu skafti. Þegar gjaldkerinn hafði orðið
við ósk ræningjans hvarf hann á hlaupum.
Eftir ránið var svæðið girt af og bankanum
lokað en tilkynnt var um atburðinn til lögreglu
kl. 9.27. Allt tiltækt lið lögreglunnar í Hafn-
arfirði var sent á vettvang. Myndir náðust af
manninum á eftirlitsmyndavélar bankans og eru
þær notaðar sem rannsóknargögn.
Mjög yfirvegaður við ránið
Fimm viðskiptavinir voru í bankanum og tveir
gjaldkerar að störfum en maðurinn gekk ein-
ungis að öðrum gjaldkeranum. Að sögn sjón-
arvotts, sem Morgunblaðið ræddi við, virtist
ekki vera um mikla peninga að ræða og var lítið
í pokanum þegar maðurinn hljóp út og á bak við
bankann. Þar er iðnaðarhverfi og margir felu-
staðir. Maðurinn var mjög yfirvegaður og eng-
inn ótti greip um sig meðal fólksins inni í bank-
anum.
Maðurinn var svartklæddur með grímu og er
talinn vera á aldrinum 18–23 ára. Hann er um
180 cm á hæð og fremur grannvaxinn og talinn
hafa verið einn á ferð. Hann var klæddur dökkri
peysu er á var ritað hvítum stöfum „RUGBY“.
Þá var hann dökkklæddur að öðru leyti.
Starfsfólk bankans fékk í gærmorgun áfalla-
hjálp hjá hjúkrunarfræðingi.
Samkvæmt upplýsingum Lögreglunnar í
Hafnarfirði var tvílitur Ford Econoline-bíll við
útibúið. Hugsanlega geta þeir sem voru á bíln-
um gefið upplýsingar um ferðir mannsins úr
bankanum og biður lögreglan þá að hafa sam-
band.
Ítrekuð bankarán á árinu
Þetta er í sjötta skiptið á árinu sem fjár-
munum er stolið úr banka og jafnframt annað
bankaránið sem framið er í Sparisjóði Hafn-
arfjarðar. Nítján ára piltur var nýverið dæmdur
í eins árs fangelsi vegna ráns í sparisjóðnum 1.
apríl, en að auki rændi hann banka í Grindavík.
Í fyrra tilfellinu hafði hann á brott með sér 1,7
milljónir króna í peningum og 914 þúsund í seðl-
um, ávísunum og mynt í síðara ráninu.
Enn eitt vopnað bankaránið framið á höfuðborgarsvæðinu
Ungs bankaræningja leitað
FORSETI Íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, átti í gær fund með Jimmy
Carter, fyrrverandi forseta Banda-
ríkjanna, sem nú stýrir Carter-
stofnuninni í Atlanta. Stofnunin var
sett á laggirnar að frumkvæði Cart-
ers, en meginverkefni hennar er að
leggja lið baráttu fyrir lýðræði,
mannréttindum og þróunaraðstoð við
fátækustu ríki heims. Í samtali við
Morgunblaðið sagði Ólafur Ragnar
að fundurinn hefði verið mjög
ánægjulegur og árangursríkur.
„Við bundum það fastmælum að
stofnunin sem hann veitir forstöðu
hér væri reiðubúin að efna til sam-
vinnu við Háskóla Íslands og sér-
staklega Smáríkjasetrið til þess að
fjalla um hvernig hægt sé að styðja
við fátækari ríki og ríki sem eru að
þróa lýðræði og mannréttindi og
efnahagslegar framfarir, en Carter-
stofnunin er líklega sá aðili í heim-
inum sem hefur mesta reynslu af að
vinna með þróunarríkjum á þessu
sviði,“ sagði forsetinn.
Að sögn Ólafs Ragnars fannst
Carter það mjög heillandi verkefni að
nýta reynslu Íslendinga sem fyrrum
nýlendu og síðar sem nýfrjáls ríkis
sem hefði náð einstæðum árangri,
bæði í efnahagslegum framförum og
líka sem öflugt lýðræðisríki sem verið
hefði í víðtækri alþjóðasamvinnu, til
að sýna fjölda annarra ríkja hvað
hægt væri að gera.
„Ég tel að mikill stuðningur sé í því
að fá Jimmy Carter sem leiðsögu-
mann og samstarfsmann í þessu
verkefni, því hann nýtur gífurlegrar
virðingar um alla veröld, bæði fyrir
framgöngu sína sem forseti Banda-
ríkjanna og ekki síður fyrir þau verk
sem hann hefur unnið eftir að hann
lét af störfum sem forseti. Og sem
handhafi friðarverðlauna Nóbels er
hann í raun í einstakri stöðu í veröld-
inni og ég var mjög ánægður með
þann góða anda og vilja sem kom
fram í orðum hans, um að þessi mikla
stofnun hans, sem nýtur mikillar
virðingar um alla veröld, væri
reiðubúin að efna til samvinnu við Ís-
lendinga á þessu sviði og hann væri
tilbúinn að hlusta á tillögur og hug-
myndir sem ýmsir aðilar á Íslandi
hefðu fram að færa,“ sagði forseti Ís-
lands.
Að loknum fundinum með Carter
lagði forsetinn blómsveig frá íslensku
þjóðinni að minnisvarða um Martin
Luther King og síðan hélt forsetinn á
fund James Wagner, rektors Emory-
háskólans í Atlanta. Forsetinn hélt
síðan erindi á hátíðarkvöldverði í
Emory-háskólanum um málefni norð-
urslóða og breyttar aðstæður í sam-
skiptum ríkja.
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, og Dorrit Moussaieff hittu Jimmy
Carter, fyrrverandi forseta Bandaríkjanna, í gær.
Forseti Íslands í Atlanta
Árangursríkur
fundur með
Jimmy Carter