Morgunblaðið - 21.11.2003, Blaðsíða 32

Craig Bri
verkefnis
kvæmdas
SVEITARFÉLÖGIN kynntu á fundum
með heimamönnum fyrirætlanir sínar í
tengslum við byggingu álversins á Reyð-
arfirði, en þær eru margvíslegar og lúta
að fólksfjölgun og íbúðabyggingum,
uppbyggingu allra skólastiga og þjón-
ustu almennt, ásamt ýmsum samfélags-
legum verkefnum.
Michael Baltzell, framkvæmdastjóri
áliðnaðarsviðs Alcoa, kynnti stefnu og
starfsemi fyrirtækisins um heim allan,
Fjarðaálsverkefni Alcoa, tímaáætlun
verkefnisins og áformaðar fram-
kvæmdir. Hann kom jafnframt inn á
efnahags- og þjóðhagsleg áhrif verkefn-
isins hér á landi. Meðal þess sem kom
fram í máli Baltzell var að gert er ráð
fyrir að 1.500 störf skapist á bygging-
artíma álversins og 750 varanleg störf.
Þar af 450 við álbræðsluna sjálfa og 300
afleidd störf. Flestar mannaráðningar
munu fara fram árið 2006.
Jarðvegsvinna á næsta ári
Reiknað er með að fjármagnskostn-
aður við byggingu álversins verði einn
milljarður Bandaríkjadala og að útflutn-
ingstekjur álversins í fullum rekstri geti
numið um 450 milljónum dala árlega.
Framkvæmdir á álverslóðinni hefjast
eftir ár.
J. Wahba, verkefnisstjóri Fjarðaáls-
Fulltrúar Alcoa, Bechtel og sveitarfélaga kynn
Flestar manna-
ráðningar fara
fram árið 2006
Austurlandi. Morgunblaðið.
Fulltrúar frá Alcoa-álfyrirtækinu, Bechtel og sveit-
arfélögunum í Fjarðabyggð og á Austur-Héraði hafa á
undanförnum dögum kynnt fyrirætlanir um byggingu
álvers fyrir heimamönnum á Austurlandi.
32 FÖSTUDAGUR 21. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
V
ændisiðnaðurinn snýst
einvörðungu um pen-
inga og vændismiðl-
arar svífast einskis til
að græða sem mest.
Sænsku lögin, þar sem kaupandi
vændis er sekur, eru mikilvæg leið
til þess að gera vændismiðlurum
erfiðara fyrir. Þetta kom fram í
máli Thomasar Ekman á hádeg-
isfundi á Grand Hóteli í gær. Ek-
man er lögreglumaður og er yf-
irmaður teymis sem tekst á við
vændi og verslun með konur innan
lögreglunnar í Gautaborg. Hann er
hér á landi í boði 14 aðila, mest
kvennasamtaka, sem hafa lýst yfir
stuðningi sínum við vænd-
isfrumvarpið svonefnda sem nú
liggur fyrir Alþingi en það felur í
sér að farin verði hin sænska leið
og kaup á vændi gerð ólögleg.
Teymið sem Ekman fer fyrir hefur
bein afskipti af sænskum og er-
lendum konum í vændi og mik-
ilvægur hluti starfsins er að ná
milliliðnum, eða vændismiðl-
aranum. Ekman hefur ferðast víða
og sagt frá sænsku leiðinni og
hvernig sænsku lögin hafa virkað
frá sjónarhóli lögreglunnar. Að
hans sögn er alþjóðlegt samstarf
sérlega mikilvægt í baráttunni
gegn mansali og lögreglan í Gauta-
borg vinnur í samstarfi við rík-
islögregluna, lögregluna í Malmö
og Stokkhólmi, Interpol, Europol
og lögregluna í öðrum löndum. Að
auki er haft náið samstarf við
vændisathvörf og kvennsamtök
sem þekkja til vændis, fórn-
arlamba þess og afleiðinga.
Snýst allt um peninga
Ekman segir ástæðuna fyrir
vændisiðnaðinum vera einfalda og
skýra. „Þetta snýst allt
inga og fleiri og fleiri g
vilja fá sinn hluta af pe
sem eru í boði. Vændism
vilja hámarka gróða sin
hafa engar tilfinningar
kvennanna og barnanna
selja. Við þurfum að ge
glæpasamtökum erfitt f
sænsku lögin eru ein le
Að mati Ekmans get
itt að segja til um hvor
Thomas Ekman, lögreglumaður í Gautaborg, flutti e
Vændisiðnaðurin
Morgun
Thomas Ekman er á Íslandi í boði 14 aðila, mestmegnis kvennas
Thomas Ekman fer fyr-
ir teymi lögreglunnar í
Gautaborg sem vinnur
gegn mansali og vændi.
Halla Gunnarsdóttir
leit inn á fyrirlestur Ek-
mans á Grand Hóteli í
gær og forvitnaðist um
veruleika vændis og
mansals og reynslu lög-
reglunnar af sænsku
vændislögunum sem
fela í sér að kaup á
vændi eru ólögleg.
Fjölmargir hlýddu á erindi Thomas Ekmans um reynsluna af sæ
KAUPRÉTTARSAMNINGAR Í
KAUPÞINGI BÚNAÐARBANKA
Fréttir um kaupréttarsamningatveggja æðstu stjórnendaKaupþings Búnaðarbanka
hljóta að vekja mikla athygli og verða
mörgum, ekki sízt almennum hluthöf-
um í fyrirtækinu og viðskiptavinum
þess, verulegt umhugsunarefni. Í
Morgunblaðinu í dag kemur fram að
þeir Sigurður Einarsson, stjórnarfor-
maður bankans, og Hreiðar Már Sig-
urðsson, annar tveggja forstjóra, hafi
nýtt sér kauprétt að ríflega sex millj-
ónum hluta í bankanum á genginu 156,
en meðalgengi síðustu 10 daga í bank-
anum er 210 og allmargir aðrir lyk-
ilstarfsmenn fá að kaupa hlut á því
gengi. Þannig kaupir hvor æðstu
stjórnendanna um sig hlut í bankanum
fyrir um 950 milljónir króna. Miðað við
lokagengi bréfa bankans í gær myndi
hvor um sig hagnast um rúmlega 365
milljónir króna, ef þeir seldu hlutinn í
dag, eða samtals um rúmar 730 millj-
ónir. Samkvæmt ráðningarsamning-
um stjórnendanna verða þeir reyndar
að eiga hlutinn mun lengur en engu að
síður er ljóst að um gífurlega launa-
uppbót er að ræða.
Nú er Kaupþing Búnaðarbanki auð-
vitað einkafyrirtæki og hluthafarnir
geta ákveðið að borga stjórnendum og
öðrum starfsmönnum þau laun sem
þeim sýnist. En hér er að ýmsu að
hyggja.
Í fyrsta lagi eru þetta miklu stærri
upphæðir en sézt hafa í sambæri-
legum kaupréttarsamningum stjórn-
enda annarra fyrirtækja á íslenzkum
hlutabréfamarkaði, þar á meðal
stjórnenda í öðrum fjármálafyrirtækj-
um. Upphæðirnar eru einfaldlega úr
öllu samhengi við launakjör á Íslandi,
hvort sem miðað er við almenna laun-
þega eða stjórnendur stórfyrirtækja.
Í öðru lagi fara umræður vaxandi,
ekki aðeins hér á landi heldur bæði í
Vestur-Evrópu og Bandaríkjunum,
um það hvort himinhá forstjóralaun og
gífurlegar launauppbætur í formi
kaupréttarsamninga eigi yfirleitt
nokkurn rétt á sér.
Síðastliðið vor varð t.d. uppnám
meðal hluthafa á aðalfundum bæði
Shell og Barclays-banka í Bretlandi
vegna ríflegra launakjara stjórnenda.
Á aðalfundi General Electric í Banda-
ríkjunum í vor gerðu hluthafar sömu-
leiðis uppreisn gegn því sem þeir töldu
alltof rífleg launakjör æðstu stjórn-
enda fyrirtækisins og alltof háan
starfslokasamning Jacks Welch, frá-
farandi forstjóra. Skemmst er að
minnast þess að Richard Grasso, for-
stjóri og stjórnarformaður Kauphall-
arinnar í New York, neyddist til að
segja af sér eftir að uppvíst varð um
margra milljarða króna starfsloka-
greiðslur sem hann hafði samið um.
Vissulega hefur hagnaður Kaup-
þings Búnaðarbanka verið mikill að
undanförnu eins og reyndar hinna
bankanna. Það er ekkert óeðlilegt að
stjórnendur fyrirtækisins njóti þess
árangurs í einhverju. Sömuleiðis er
það staðreynd að fyrirtækið á í alþjóð-
legri samkeppni við fyrirtæki þar sem
kjör æðstu stjórnenda eru eflaust með
svipuðum hætti og áðurnefndar tölur
gefa til kynna en það á einnig við um
ótalmörg önnur íslenzk fyrirtæki sem
engu að síður greiða stjórnendum sín-
um hófleg laun.
Viðskiptavinir bankans hljóta að
spyrja: Hefði ekki verið nær að lækka
þjónustugjöldin eða vextina en hafa
þess í stað launakjör æðstu stjórnenda
í einhverju samhengi við það sem al-
mennt tíðkast á Íslandi? Og hinn al-
menni hluthafi í bankanum hlýtur að
spyrja: Hvað réttlætir að stjórnendur
í þessu fyrirtæki séu með miklu betri
launakjör en stjórnendur í sambæri-
legum fyrirtækjum sem ná svipuðum
árangri?
AÐ LEITA RÉTTAR SÍNS
Ákvörðun yfirstjórnar Landspítala– háskólasjúkrahúss um að víkja
Sigurði Björnssyni frá störfum sem
yfirlækni lyflækninga krabbameina á
sjúkrahúsinu vekur spurningar. Fram
hefur komið að það er afdráttarlaus
stefna sjúkrahússins að yfirmenn
gegni fullu starfi þar og sinni ekki öðr-
um störfum á meðan nema við háskóla
eða setu í nefndum á vegum opinberra
aðila. Þetta er rökstutt með því að það
sé í anda góðrar stjórnsýslu að yfir-
menn stofnunar eigi ekki hagsmuna
að gæta utan hennar og starfið sé
ábyrgðarmikið og erilsamt og krefjist
óskiptra starfskrafta. Þessi stefna á
meðal annars við um störf yfirmanna á
einkastofum.
Sigurður hafði skrifað undir sam-
komulag þess efnis að eftir 31. októ-
ber myndi hann ekki samtímis gegna
launuðum störfum utan spítalans og
stjórnunarstöðu innan hans og hefur
hann hætt störfum á einkastofu sinni.
Sigurður hafði því gengið að kröfum
Landspítalans. Í bréfi sem Einar Páll
Tamimi, lögfræðingur Sigurðar, sendi
yfirmönnum sjúkrahússins í upphafi
þessa mánaðar, er hins vegar tekið
fram að Sigurður muni leita réttar
síns fyrir dómstólum og láta reyna á
það hvort heimilt sé að meina yfir-
læknum að stunda eigin stofurekstur
samhliða stjórnunarstörfum. Þetta
bréf var stjórn Landspítalans tilefni
til að víkja Sigurði frá störfum fyrir
þær sakir að hann ynni gegn sam-
þykkt stjórnarnefndar og fram-
kvæmdastjórnar um forsendur fyrir
ráðningu í störf yfirmanna á sjúkra-
húsinu.
Undirstaða réttarríkisins er sú að
borgararnir geti leitað til dómstóla
með ágreiningsatriði. Sigurður
Björnsson hafði fallist á að fara að
reglum sjúkrahússins þegar honum
var vikið úr starfi yfirlæknis. Hans
„sök“ var hins vegar að áskilja sér
þann sjálfsagða rétt að leita til dóm-
stóla og fá skorið úr um réttmæti
stefnu Landspítalans. Sá ásetningur
er ekki brottrekstrarsök. Svona getur
yfirstjórn Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss ekki komið fram.