Morgunblaðið - 27.12.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 27. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Meistaraprófsverkefni í íþróttafræði
Ókeypis þjálfun
fyrir aldraða
Samanburður á þjálf-unaraðferðum eldrialdurshópa,“ er yfir-
skrift meistaraprófsrann-
sóknar Janusar Guðlaugs-
sonar, íþróttafræðings, við
Kennaraháskóla Íslands.
Markmiðið með rannsókn-
inni er tvíþætt, þ.e. að
kanna heilsufar og áhrif
líkamsþjálfunar á heilsufar
Íslendinga, 70 ára og eldri.
Þátttaka í rannsókninni
felur í sér 12 vikna ókeypis
líkamsþjálfun undir eftirliti
íþróttafræðings auk fjög-
urra heilsutengdra fyrir-
lestra. Enn er hægt að taka
á móti sjálfboðaliðum í
rannsóknarverkefnið.
Kynning á verkefninu
verður haldin í félagsað-
stöðu eldri borgara í Hafn-
arfirði, Hraunseli við Flatahraun
3, kl. 15.30 mánudaginn 5. janúar
2004.
Janus er vafalaust kunnastur
fyrir farsælan feril sinn í knatt-
spyrnu hér heima og erlendis á ár-
um áður. Eftir að hafa lagt skóna á
hilluna jók hann við íþróttakenn-
aramenntun sína frá Íþróttakenn-
araskóla Íslands með BS-gráðu
frá Institut for Idræt við Kaup-
mannahafnarháskóla árið 1997.
Nú er hann aftur sestur á skóla-
bekk í því skyni að afla sér meist-
aragráðu í íþróttafræði við Kenn-
araháskóla Íslands.
Hafa margir verið í meistara-
námi í íþróttafræðum við KHÍ?
„Nei, ég veit ekki til að aðrir hafi
stundað þar meistaranám í
íþróttafræði. Ég hef verið einn í
náminu og raunar var hannað sér-
stakt námskeið fyrir mig í KHÍ.
Hlutföllin snerust við miðað við
venjulegan bekk því að ég naut
einn leiðsagnar tveggja kennara á
námskeiðinu, þ.e. Ólafs Þórs
Gunnarssonar, lyf- og öldrunar-
læknis og dr. Erlings Jóhannes-
sonar, dósents við KHÍ.“
Hvers vegna valdir þú að vinna
verkefni um aldraða?
„Ég var upphaflega að velta fyr-
ir mér 2 til 3 hugmyndum. Aldr-
aðir urðu ofan á af því að tilfinn-
anlegur skortur er á rannsóknum
á því hvernig aldraðir bregðast við
líkamsþjálfun hérlendis. Við höf-
um gert ítarlegar rannsóknir á
fiskistofnunum, unglingum og
lengi væri hægt að halda áfram.
Hins vegar hafa aldraðir víða orðið
svolítið hornreka,“ segir Janus og
tekur fram að hvatning frá Ólafi
Þór og Erlingi hafi haft töluverð
áhrif á valið. „Sömu sögu er að
segja af læknum á Reykjalundi.“
Hvernig undirbjóst þú verkefn-
ið?
„Námskeiðið hjá Ólafi Þór og
Erlingi og meistaraprófsverkefnið
mynda nokkurs konar heild. Nám-
skeiðið gekk í rauninni út á að ég
aflaði upplýsinga um erlendar nið-
urstöður sambærilegra rannsókna
og ég ætla að gera á Íslandi eftir
áramót. Lokaritgerðin úr nám-
skeiðinu mótaði þannig grunninn
að meistaraprófsrannsókninni.“
Hverjar eru megin-
niðurstöður erlendu
rannsóknanna?
„Niðurstöðurnar eru
vægast sagt mjög já-
kvæðar. Regluleg lík-
amsrækt virðist skila sér fljótt
bæði í auknu þoli og vöðvastyrk.
Ekki skiptir minna máli að fólki
líður almennt betur bæði andlega
og líkamlega. Stuðningur við lík-
amsrækt aldraðra ætti því án efa
að skila sparnaði í ríkiskassann.“
Hvernig fer rannsóknarverk-
efnið fram?
„Rannsóknarverkefnið felst í
því að 45 til 65/70 manns um og yfir
sjötugt er skipt upp í þrjá hópa.
Tveir hópanna stunda líkamsrækt
um eina klukkustund fimm sinnum
í viku í 12 vikur,“ segir Janus og
tekur fram að í öðrum hópnum
verði lögð áhersla á styrktarþjálf-
un en í hinum verði meiri fjöl-
breytni eða styrktar- og þolþjálfun
auk leikfimi. „Þriðji hópurinn er
viðmiðunarhópur og heldur sinni
daglegri rútínu auk þess sem þess-
ir þrír hópar verða bornir saman í
lokin. Allir eiga þátttakendurnir
þess svo kost að sækja fjóra fyr-
irlestra um þolþjálfun, styrktar-
þjálfun, mataræði og hvernig
hægt sé að skipuleggja sína eigin
þjálfun.“
Er ekki hætt við að of mikið
verði lagt á fólkið í æfingunum?
„Nei, nei, alls ekki. Fyrsta
skrefið verður að meta getu hvers
og eins og útbúa æfingaáætlun í
samræmi við niðurstöðurnar.
Enginn ætti því að eiga á hættu að
ofgera sér. Þátttakendurnir geta
líka hætt í þjálfuninni hvenær sem
er á ferlinu.“
Hvar fer þjálfunin fram?
„Ég verð með aðstöðu í Hraun-
seli í Hafnarfirði svo Hafnfirðing-
ar og nágrannar eiga ekki langt að
sækja þjálfunina. Ég miða við að
hún fari fram á milli kl. 9.30 og
10.30/11 á morgnana. Þessi aldurs-
hópur hefur ótrúlega mikið að
gera svo það er eins gott að skipu-
leggja þetta að þeirra
þörfum.“
Hverjir greiða kostn-
aðinn ef ekki þátttak-
endurnir?
„Styrktaraðilar verk-
efnisins eru Íþróttasjóður mennta-
málaráðuneytisins, Menningar-
sjóður Íslandsbanka og
Öldrunarráð Íslands en þess má
geta að hægt verður að afla upp-
lýsinga og fylgjast með verkefninu
á vef Öldrunarráðsins ellismellur-
.is. Enn á eftir að fjármagna hluta
kostnaðarins og verður vonandi
hægt að finna fleiri styrktaraðila
fljótlega.“
Janus Guðlaugsson

Janus Guðlaugsson er fæddur
7. október 1955. Hann lauk
íþróttakennaraprófi frá Íþrótta-
kennaraskóla Íslands árið 1976,
BS-gráðu og framhaldsnámi í
íþróttafræðum og stjórnun við
Kaupmannahafnarháskóla árið
1997. Hann hefur verið atvinnu-
maður í knattspyrnu, knatt-
spyrnuþjálfari, kennari, náms-
stjóri í íþróttum og faglegur
umsjónarmaður með náms-
skrárgerð í menntamálaráðu-
neytinu. Janus kennir íþrótta-,
líkams- og heilsurækt auk þess
að stunda nám á meistarastigi
við KHÍ. Eiginkona Janusar er
Sigrún Edda Knútsdóttir og eiga
þau þrjú börn.
Regluleg lík-
amsrækt skil-
ar sér fljótt
SIGMUND teiknari verður í
fríi fram yfir áramót. Myndir
hans birtast því ekki á þessari
síðu fyrr en með nýju ári.
Sigmund
í fríi
SAMKVÆMT bráðabirgðatölum
Hagstofu Íslands um mannfjölda
1. desember sl. fjölgaði lands-
mönnum um 0,79% frá sama tíma
á síðasta ári. Landsmenn eru núna
290.490 talsins. Þetta er heldur
meiri fjölgun en í fyrra en talsvert
minni en áratuginn þar á undan.
Fjölgunin í Reykjavík er í sam-
ræmi við landsmeðaltal.
Mest fjölgun er í tveimur sveita-
hreppum á Vesturlandi, Eyja- og
Miklholtshreppi 12% og Leirár- og
Melasveit 10% og á Fljótsdalshér-
aði á Austurlandi 10,7%. Þar á eft-
ir kemur Vatnsleysuströnd með
7,7% fjölgun og Bæjarhreppur á
Ströndum með 7,4%.
Reykvíkingar voru 113.387 hinn
1. dember sl. Næstflestir búa í
Kópavogi, eða 25.291, en það er
fjölgun um 1,4%. Heldur meiri
fjölgun er í Hafnarfirði, eða 2,5%.
Íbúum fjölgar í öllum sveitarfélög-
um á höfuðborgarsvæðinu nema á
Seltjarnarnesi, en þar fækkar íbú-
um um 1,2%. Íbúum fækkar einnig
örlítið í Reykjanesbæ.
Umtalsverð fjölgun er í flestum
sveitahreppunum í Mýra- og Borg-
arfjarðarsýslu. Einn hreppur sker
sig þó úr, en það er Skorradals-
hreppur, en þar fækkaði fólki um
15,4%.
4,5% fjölgun í Grímsey, en
10,6% fækkun á Raufarhöfn
Fólki fækkar einnig á Snæfells-
nesi, Vestfjörðum og Norðurlandi
vestra. Þó fjölgar fólki á Blönduósi
um 2,7%, á Hólmavík um 2,9%, í
Skagafirði um 0,3% og Tálknafirði
um 0,9%.
Íbúum á Akureyri fjölgaði um
1,3% sem er yfir landsmeðaltali.
Þá fjölgaði íbúum Grímseyjar um
4,5%, en þar búa nú 93 íbúar.
Íbúum fækkaði í flestum
sveitarfélögum um norðaustanvert
landið. Reyndar fjölgaði fólki í
Aðaldælahreppi og Arnarnes-
hreppi um 2,6% og 5% á
Svalbarðsströnd. Mikil fækkun
varð á fólki á Raufarhöfn, eða
10,6%.
Nokkuð breytilegt er hvernig
mannfjöldi þróaðist á Austurlandi.
Fólki fjölgaði í Fjarðabyggð,
Fellahreppi, Fljótsdalshéraði,
Mjóafirði og Austurhéraði, en ann-
ars staðar varð fækkun.
Á Suðurlandi fjölgaði fólki í Ár-
borg, en fækkaði á Hornafirði og í
Vestmannaeyjum. Nokkur fjölgun
varð í sumum smærri hreppum á
Suðurlandi, en ekki öllum.
Heldur meiri fjölgun
í ár en var í fyrra





  

 
  
  
 




   
 
  
  
 !"#$%#&#

  
' (  (
'

$   
) 



 (
 ' 
*
  
 
 + 
$ 


!
 


 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

,,--./
0102,
3144
..4-
0,,25
,./4
41/-
,.,/34
,525/
030,
,-2-
,0.-
20.
11.0
01.2
2-4
,,4,
,/30
233
3,0/
,5/-
'

6 7

8 9'
7 
  (

)'
8 
:  
; 


< '
' 
!


) =6 6 7 
$ * ' 6 7>


?9'
7 


?9'
7 

'
' 6 
'7 
 ? 




@)A;&#7)@@B
!
 


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

,3-.
3,/.
,,/1
21.
,453.
031-
223
0501
21.
/3,
-,,5
0,3,
0-53
3-32
4-04
,442
,3-4
,../
,/54
251
025325
SAMKVÆMT bráðabirgðatölum
Hagstofunnar um mannfjölda hér
á landi 1. desember síðastliðinn
voru 29 Íslendingar 100 ára og
eldri, þar af 21 kona. Tvær konur
voru þá elstar, eða 106 ára, og ein
kona var 105 ára. Hlutfall þessa
aldurshóps, 100 ára og eldri, er
svipað og undanfarin ár, eða 0,01%
af heildarmannfjölda sem fór nú í
fyrsta sinn yfir 290 þúsund manns
í nýjustu tölum Hagstofunnar.
Samkvæmt sömu tölum eiga 26
Íslendingar 100 ára afmæli á
næsta ári, þar af 18 konur og átta
karlar. Frá árinu 1991 hafa á
bilinu 22–32 Íslendingar náð því ár
hvert að vera 100 ára og eldri,
fæstir árið 1998 en flestir árin
1991–92.
Ólöf Garðarsdóttir, deildarstjóri
mannfjöldadeildar Hagstofunnar,
segir að hlutfall aldraðra sé lægra
hér á landi en hjá nágrannaþjóð-
um, þó að meðalaldur hér sé með
þeim hæsta sem tíðkist í heim-
inum. Er hlutfallið 0,28 sam-
anborið við 0,38 í ríkjum Evrópu-
sambandsins. Segir Ólöf að í
alþjóðlegum samanburði eignist Ís-
lendingar fleiri börn en aðrir og
eldist þjóðin því ekki eins hratt og
víða annars staðar.
Samkvæmt framreikningi Hag-
stofunnar munu Íslendingar ná því
hlutfalli í kringum árið 2020 og ár-
ið 2040 er hlutfallinu spáð um
0,55. Er þá hlutfall aldraðra reikn-
að sem hlutfall 60 ára og eldri af
íbúum 20–59 ára. Ólöf segir að
minna sé vitað um samanburð milli
landa um elstu einstaklingana, erf-
itt sé að skoða þennan hóp hér á
landi sökum þess hve fámennur
hann er. Ekkert samhengi sé á
milli meðalævilengdar og þess
háum aldri fólk nái. Skýringar á
hækkandi meðalaldri séu oftast
betri lífslíkur á yngri árum og
auknar forvarnir í heilbrigðisþjón-
ustu. Bendir Ólöf á að mjög hár
aldur skýrist oftar en ekki af erfð-
um frekar en þáttum í umhverf-
inu.
Lífslíkur þeirra elstu
batna ekki
Meðalævilengd íslenskra karla
er 78,2 ár en kvenna 82,2 ár. Ólöf
bendir á að þetta sé talsvert minni
munur milli kynja en í öðrum lönd-
um, víða muni sjö til níu árum
milli karla og kvenna, körlunum í
óhag.
Er Hagstofan birti í haust fram-
reikning mannfjöldans til ársins
2040 var t.d. ekki gert ráð fyrir
bættum lífslíkum 85 ára Íslendinga
og eldri þar sem dánartíðni þessa
aldurshóps hefði verið nær óbreytt
síðustu tvo áratugina.
29 Íslendingar
100 ára og eldri

 

    


























 




 





 


LOFTLEIÐIR Icelandic hefur tekið
aðra breiðþotu af gerðinni B767 í
þjónustu sína. Verður hún í tveggja
ára verkefni fyrir breska ferðaskrif-
stofu og flýgur einkum milli Man-
chester og áfangastaða í Suður-Afr-
íku og við Miðjarðarhaf. Fyrir er
Loftleiðir með B767 þotu sem sinnir
flugi í Portúgal og síðar á Ítalíu. Þá
er félagið með fimm B757 þotur.
Allstór hópur flugmanna Ice-
landair, sem annast flug fyrir Loft-
leiðir, hafa fengið réttindi á B767 en
flugmenn með réttindi á B757 þotur
þurfa aðeins lítilsháttar viðbótarpróf
til að afla sér réttinda á 767 þotur.
Fimm B757 þotur Loftleiða eru nú
í verkefnum erlendis. Ein er með
heimahöfn í Boston og flýgur viku-
lega til Grænhöfðaeyja og þess á
milli til staða í Karíbahafinu, önnur
er í Gatwick og fer þrisvar í viku til
Sierra Leone, ein er í Kaupmanna-
höfn og flýgur fyrir Krone rejser, sú
fjórða er hér og flýgur mikið fyrir
Úrval-Útsýn og sú fimmta er nú í
verkefnum fyrir Avianca í Kólumbíu
en að því loknu verður henni skilað.
Loftleiðir
bæta við
breiðþotu