Morgunblaðið - 27.12.2003, Blaðsíða 20

ÚR VESTURHEIMI
20 LAUGARDAGUR 27. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Valdimar Arnason eða Valdibutch er einn af þessummönnum sem nánast allir ííslenska samfélaginu í
Nýja Íslandi þekkja. Hann rak versl-
un og var slátrari í Gimli í um 40 ár og
var virkur stjórnarmaður í Íslend-
ingadagsnefndinni í rúma fimm ára-
tugi, m.a. forseti í tvö ár, en er nú
heiðursfélagi. „Ég lít ennþá stundum
við í Tip Top, sem ég rak með bróður
mínum í um 40 ár, og hjálpa strákun-
um við að skera kjötið, úrbeina það og
útbúa hinar og þessar steikur,“ segir
Valdi. „Annars hef ég alltaf nóg að
gera. Ég syng reglulega með karla-
kórnum í Gimli og stjórna kór eldri
borgara, Senior Echos, auk þess sem
ég sinni öðru félagsstarfi. Er virkur
félagi í frímúrarareglunni og sker
niður kjöt í gesti á ýmsum sam-
komum. Og svo er ég formaður hús-
stjórnar hérna í byggingunni, þar
sem ég bý. Það er því lítið um dauðar
stundir.“
Byrjaði sem fiskimaður
Í Vesturheimi eru viðurnefni al-
geng, rétt eins og á Íslandi. „Við vor-
um tveir með sama nafni, ég og Valdi
Arnason, frændi minn. Til að rugla
okkur ekki saman var ég alltaf kall-
aður Valdi butch og það hefur haldist
síðan,“ segir Valdi og bætir við að
hann hafi reyndar byrjað að vinna
sem fiskimaður en ekki slátrari. „Það
var erfitt að vera fiskimaður á þess-
um árum. Á veturna brúkuðum við
fyrst hunda til að draga fiskisleðana
og síðan hesta. Það var býsna erfitt,
en svo vorum við í hvítfiski á litlum
bátum norður á vatni. Einu sinni ætl-
uðum við þrír að fara að leggja net í
nóvember en allt í einu kom sunn-
anvindur og ísinn brotnaði. Þá sá ég
fram á endalokin, taldi að leiknum
væri lokið, en þegar allt virtist von-
laust kom maður á byttu og bjargaði
okkur af þunnum ísnum. Allt annað
fór niður, eins og sleðinn og netin.
Þetta gerðist 11. nóvember og ég
man það eins og það hefði gerst í gær.
Ísinn lagði ekki aftur fyrr en eftir jól
og því gátum við ekki farið til veiða í
margar vikur. Ég hætti þessu fiskiríi
fljótlega og lærði að verka kjöt hjá
kjötfélaginu Burns & Company. Mér
þótti það mjög gaman og svo fór að ég
keypti búðina með Jóa, bróður mín-
um, hérna niðri á fyrsta stræti,
skömmu eftir að hann hafði gegnt
herþjónustu. Það eru 52 ár síðan við
opnuðum og reyndar rákum við tvær
kjötbúðir um tíma, en strákarnir hans
hafa alfarið tekið við rekstrinum.“
Meðferð og verkun á kjöti hefur
breyst á umliðnum áratugum, en
Valdi segir að menn hafi þurft að
bjarga sér í þá gömlu, góðu daga.
„Það var ekki um það að ræða að bíða
eftir því að einhver kæmi með kjöt í
búðina heldur þurftum við að fara að
loknum vinnudegi og líta á gripi hjá
bændunum í nágrenninu. Við fórum
svona tvö kvöld í viku til að litast um
og þegar við sáum skepnur sem okk-
ur leist vel á gerðum við eigandanum
tilboð. Stundum fengum við það sem
við vildum en stundum var okkur
sagt að fara til h..., þú veist. Morg-
uninn eftir slátruðum við skepnunum
við næsta tré svo við gætum hengt
skrokkana upp, en við nýttum allt
sem til féll. Seldum meira að segja
húðirnar í Winnipeg. Svona byrjaði
þetta nú og við héldum uppteknum
hætti nokkuð lengi en síðar keyptum
við kjöt af Kristni Lárussyni í Winni-
peg. Á tímabili gekk þetta mjög vel
og þá áttum við gjarnan um 30
skrokka hangandi í kæligeymslu, sem
við skárum niður á kvöldin fyrir við-
skiptin næsta dag. Þetta var mikil
vinna en við hugsuðum ekki um það
heldur gengum í verkin, enda voru
gjarnan raðir fyrir utan þegar við
opnuðum klukkan sjö að morgni. Við
seldum mikið magn af kjöti, en svo
kom að því að fæturnir fóru að gefa
sig og fyrir 28 árum seldi ég sonum
Jóa minn hlut.“
Valdi talar góða íslensku en hann
hefur aðeins einu sinni farið til Ís-
lands. Kona hans var Kristín Jónína
Benson, sem var m.a. fjallkona 1973,
en hún dó 1999. Þau eignuðust þrjú
börn, Tim, fráfarandi forseta Íslend-
ingadagsnefndar, Patriciu og Valdín,
og eiga átta barnabörn og sex barna-
barnabörn.
„Við hjónin fórum til Íslands 1977
og þá kynnti ég mér meðal annars
kjötverkun. Þegar ég leit við í einni
verkuninni var verið að úrbeina síður.
Konurnar vönduðu sig mikið og tóku
eitt rif í einu en auðvitað tók þetta
drjúga stund. Ég stóðst ekki mátið og
vildi sýna þeim hvernig við færum að,
tók hnífinn og afgreiddi síðuna í einu
handtaki. Konurnar horfðu á mig og
sögðu: „Ef við gerðum þetta svona
yrði atvinnuleysi í hópnum“.“
Íslendingadagshátíðin ríkur
þáttur í lífi fjölskyldunnar
Íslendingadagshátíðin og skipu-
lagning hennar hefur verið ríkur
þáttur í lífi Valda og fjölskyldu, en
hann var forseti Íslendingadags-
nefndarinnar 1970 og 1971. Jóhann
Vilhjálmur Arnason, pabbi hans, sem
fæddist í Gimli, starfaði lengi í nefnd-
inni og Tim, sonur hans, hefur verið í
nefndinni í meira en 20 ár, þar af for-
seti undanfarin tvö ár, en er nú frá-
farandi forseti og gegnir því embætti
í tvö ár. „Pabbi minn leit meðal ann-
ars eftir bókunum 1919 og þá var
hagnaðurinn 68 dollarar. Hann sá um
Gimligarðinn um árabil og við sáum
lengi um að skreyta garðinn og sviðið
vegna hátíðarinnar. Tim var ekki
nema 12 eða 13 ára þegar ég byrjaði
að taka hann með vegna starfa fyrir
nefndina og það er ánægjulegt að
hafa fengið tækifæri til að fylgjast
með honum í forsetaembættinu. Col-
in Wilcox, tengdasonur minn, hefur
verið fulltrúi lögreglunnar í göngunni
undanfarin 18 ár og farið fyrir henni
sem slíkur en ég á eflaust eftir að
tengjast hátíðinni um ókomin ár haf-
andi í huga að mamma varð 110 ára
gömul.“
Móðir Valda var Guðrún Björg
Björnsdóttir og var hún fjögurra ára
þegar hún kom til Kanada 1892 með
foreldrum sínum sem voru Björn
Jónsson frá Vopnafirði og Guðrún
Grímsdóttir frá Axarfirði. Jóhann Vil-
hjálmur, pabbi hans, var sonur Jó-
hanns Péturssonar og Dórotheu
Soffíu Abrahamsdóttur frá Vill-
ingadal í Eyjafirði.
Valdi er hrókur alls fagnaðar og
mikill sögumaður. „Ég hef heyrt þær
margar skemmtilegar en Ted Krist-
janson, fiskimaður, sagði mér margar
góðar og þar á meðal eina þá bestu.
Þannig var að Helgi nokkur heimsótti
Jón og Guðrúnu. Jón var ekki heima
en Guðrún bauð Helga til stofu og
færði honum kaffi. Hún fór að sýna
honum myndir en þegar búið var að
fletta albúmunum sagðist hún eiga
fleiri myndir uppi á lofti og sagði hon-
um að fylgja sér. Það var frekar
dimmt inni og stiginn upp var býsna
brattur en Helgi fylgdi Guðrúnu og
var býsna fljótur á fæti. Svo fljótur
var hann að hann lenti undir pilsi
kerlingar. „Guð minn almáttugur,
hingað hef ég aldrei komið áður,“
sagði hann og segir ekki meira af
myndunum. En talandi um myndir þá
byrjuðum við, ég og Freddie Sig-
mundson, að mála og máluðum við
hvor sína myndina, en að því loknu
töldum við tímabært að hætta þeirri
iðju. Ég hef því bara málað þessa einu
mynd enda hef ég ekki þolinmæðina
sem þarf. Ég get ekki setið lengi í
einu.“
Félagslífið hefur verið snar þáttur
í lífi Valda. Hann hefur mikið látið til
sín taka í ýmsum nefndum og ráðum í
Gimli og verið ötull félagi í kirkju-
starfi, Rotary og fleiri félögum.
„Þetta hefur allt verið mjög
skemmtilegt en einna skemmtilegast
hefur mér þótt að syngja. Því þótti
mér gaman þegar strákarnir úr
Hafnarfirði, KK, kölluðu mig upp í
hátíðarmatnum í tengslum við Ís-
lendingadagshátíðina í sumar og
báðu mig um að syngja með þeim. Þá
fannst mér við hæfi að syngja Hvað
er svo glatt, því það á við þegar fólk
kemur saman. Öll félög, nefndir og
ráð eru hluti af mér og störfin þar
hafa veitt mér mikla ánægju. Nú er
kórinn minn eitt helsta eftirlætið og
það er mjög gaman að stjórna hon-
um, en Snjólaug Peterson spilar und-
ir á píanó og gerir það listavel, þó hún
sé komin á tíræðisaldur. Þegar við
komum fram erum við alltaf eins
klædd og það eykur samheldnina, en
við æfum einu sinni í viku, klukkan 10
á mánudagsmorgnum, og erum með
69 söngva á dagskrá. En fiskimað-
urinn er líka enn þá í mér og mér
finnst gaman að veiða. Því fer ég
stundum niður á bryggju með stöng-
ina mína og fæ mér í soðið en er latari
við það eftir því sem árunum fjölgar.
Þá er betra að skera niður kjöt og
taka lagið.“
steg@mbl.is
Söngelskur
slátrari og
sögumaður
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
Valdi butch sker kjöt fyrir Dan Johnson, framkvæmdastjóra styrktargolfmóts Lögbergs-Heimskringlu.
Morgunblaðið/Steinþór
Valdimar Arnason söng með KK Víkingabandinu frá Hafnarfirði, Kjartani Ólafssyni og Kára Friðrikssyni, í
hátíðarkvöldverðarboði Íslendingadagsnefndar í sumar og vöktu þremenningarnir mikla lukku viðstaddra.
Þegar fólk kemur saman í Gimli í Kanada til
að gera sér glaðan dag, borða eða syngja, er
líklegt að Björn Valdimar Arnason, Valdi
butch, eins og hann er kallaður, sé í hópnum.
Steinþór Guðbjartsson spjallaði við þennan
síunga slátrara, söngvara og kórstjóra.
Lífeyrissjóður starfsmanna sveitarfélaga sendir
sjóðsfélögum sínum og samstarfsaðilum
hugheilar jóla- og nýárskveðjur með
ósk um farsæld á komandi ári.