Morgunblaðið - 24.01.2004, Blaðsíða 50

MINNINGAR
50 LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Kristinn Breið-fjörð Gíslason
fæddist í Rauðseyjum
á Breiðafirði 9. októ-
ber 1919. Hann lést á
krabbameinsdeild
Landspítalans við
Hringbraut 10. jan-
úar síðastliðinn. For-
eldrar hans voru Gísli
Bergsveinsson sjó-
maður og bóndi, f. í
Bjarneyjum á Breiða-
firði 13. júlí 1877, d.
15. maí 1939, og síð-
ari kona hans Magða-
lena Lára Kristjáns-
dóttir, f. í Sviðnum á Breiðafirði 13.
nóvember 1897, d. 23. apríl 2001.
Gísli og Magðalena bjuggu allan
sinn búskap í eyjunum, fyrst í
Rauðseyjum, en síðar í Akureyjum, í
Fagurey og síðast í Ólafsey á
Hvammsfirði.
Systkini Kristins samfeðra eru:
Ingveldur, f. 1904, Lárus Ágúst, f.
1905, d. 1990, Jóna Sigríður, f. 1909,
d 1999.
Gísli og Magðalena Lára eignuð-
ust fjögur börn auk Kristins, þau
eru: Svava, f. 1915, d. 1920, Berg-
sveinn Breiðfjörð, f. 1921, d. 2002,
Svava, f. 1922, d. 1997, og Kristjana,
f. 1925. Eftir að fjölskyldan flutti í
Akureyjar 1927 fluttu foreldrar
Magðalenu Láru til þeirra. Hjá þeim
3) Sesselja, f. 18. september 1957,
maki Árni Valgeirsson, f. 24. októ-
ber 1956. Börn þeirra eru Ásdís, f.
27. september 1982, unnusti Arnþór
Gústafsson, f. 21. febrúar 1979,
Olga, f. 10. apríl 1986, og Drífa, f. 27.
mars 1988.
Kristinn Breiðfjörð ólst upp í for-
eldrahúsum við eyjabúskap í
Breiðafirði, lauk almennri grunn-
menntun í heimahéraði, auk þess
sem hann stundaði nám við Héraðs-
skólann í Reykholti einn vetur.
Hann bjó að mestu leyti í eyjunum
allt þar til hann stofnaði heimili með
konu sinni Sólveigu í Stykkishólmi
árið 1946, og þar áttu þau heima alla
tíð síðan, utan tveggja ára sem þau
bjuggu á Saurum í Helgafellssveit.
Kristinn hóf fljótlega vörubíla-
akstur, auk þess sem hann stundaði
nær alla tíð fjárbúskap í Helgafells-
sveit. Hann átti alla tíð trillu, og sótti
sjóinn allt fram á síðasta ár. Þá
starfaði hann við Sláturhús Stykk-
ishólms, og var sláturhússtjóri í
u.þ.b. tíu ár, þar til slátrun var hætt í
Stykkishólmi.
Kristinn tók virkan þátt í fé-
lagsstörfum, var lengi formaður
Verkalýðsfélags Stykkishólms, og í
nokkur ár formaður Vörubílstjóraf.
Öxuls, sat í hreppsnefnd Stykkis-
hólms mörg kjörtímabil, þar af odd-
viti í fjögur ár. Í stjórn Kaupfélags
Stykkishólms til fjölda ára, og í ýms-
um nefndum og ráðum fyrir sitt
heimahérað.
Þá var hann lengi umboðsmaður
Dagbl. Tímans og fréttaritari. Í
seinni tíð var hann skoðunarmaður
hjá Stykkishólmsbæ og í kjörstjórn.
Útför Kristins Breiðfjörð fer fram
frá Stykkishólmskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
ólst upp sonarsonur
þeirra, Magnús Bene-
dikt Guðmundsson, f.
1920.
Maki Kristins frá
1946 er Sólveig Sigurð-
ardóttir, f. 5. maí 1925.
Foreldrar hennar voru
Sigurður Einarsson
bóndi í Gvendareyjum
á Hvammsfirði og kona
hans Magnúsína Guð-
rún Björnsdóttir.
Kristinn og Sólveig
eignuðust fimm börn,
tvo syni sem létust í
fæðingu í september
1952, og í júní 1966, og þrjár dætur,
sem eru: 1) Magdalena, f. 30. októ-
ber 1947, dóttir hennar og Guð-
mundar Ómars Friðleifssonar er
Sólveig Huld, f. 30. júní 1973, maki
Þorvaldur Víðisson, f. 21. júní 1973,
þeirra börn eru: Jón Víðir, f. 1996,
og Ásdís Magdalena, f. 2002. Maki
Jón Pétursson, f. 21. júlí 1947, dóttir
þeirra er Heiður Hrund, f. 6. sept-
ember 1980.
2) Sigrún, f. 6. júní 1954, maki var
Páll Aðalsteinsson, f. 23. júlí 1954,
þau slitu samvistum. Börn þeirra
eru Kristinn Már, f. 13. apríl 1976,
sonur hans og Hafrúnar Bylgju
Guðmundsdóttur er Haukur Páll, f.
1999, Birkir f. 4. maí 1979, og Anna
Margrét, f. 24. ágúst 1988.
Ég kveð föður minn í dag með lítilli
vísu um breiðfirsku eyjuna, sem
hann samdi sjálfur og ég las upp í
sextugsafmæli hans ásamt fleiru.
Þetta yrkisefni var honum hugleikn-
ara en flest annað og lýsir vel því sem
hann lifði fyrir.
Eyjan græna finnst mér fríð
flos í klæddan hökul
þegar sól og sumartíð
signir Skor og Jökul.
Takk fyrir samfylgdina við Breiða-
fjörðinn, pabbi minn.
Hvíl í friði.
Sesselja.
Ég vil minnast tengdaföður míns
Kristins Breiðfjörð með nokkrum
orðum. Kristinn kom mér fyrir sjónir
sem rólegur, staðfastur og rökfastur
maður, það var ekki margt sem virt-
ist koma honum á óvart. Ég var svo
lánsamur að búa í tuttugu ár í ná-
grenni við Sillu og Kristin í Stykk-
ishólmi og njóta samvista við þau. Öll
barnabörn þeirra ólust upp í Stykk-
ishólmi og var heimili afa og ömmu á
Skúlagötu þeirra annað athvarf.
Kristinn var ekki mikil barnagæla,
en hann fylgdist vel með hvað barna-
börnin gerðu og hafði skoðanir á því
sem þau tóku sér fyrir hendur. Hann
var afi sem bannaði ekkert og afa-
börnin litu til hans með aðdáun og
sem foringja.
Kristinn var félagsmálamaður,
samvinnumaður, framsóknarmaður
og eitt helsta áhugamál hans voru
framfarir í atvinnulífinu. Hann sagði
að atvinna og afkoma væru undir-
staða góðs mannlífs. Í stjórnmála-
starfinu tók Kristinn virkan þátt,
hann var mikill og góður ræðumaður,
lét hvorki andstæðinga né samherja
sleppa við að hlusta á skoðanir sínar,
sem hann setti fram í afar góðu máli.
Þótt Kristinn hafi þótt harður, rök-
fastur og oft ósveigjanlegur var hann
alltaf málefnalegur og aldrei heyrði
ég hann leggja vont orð að neinum
manni þó í hita báráttu væri. Hann
hafði málefnabaráttuna hreina og
hafna yfir persónu þess sem barist
var við. Þessum lifandi áhuga á þjóð-
málum er best lýst með því þegar
hann, mjög veikur nú um áramótin,
bað um að láta hnippa í sig svo hann
gæti hlustað á forsætisráðherrann
flytja áramótaávarpið og að því loknu
sagði hann álit sitt á því. Ég varð ekki
var við að Kristinn sæktist eftir fjár-
hagslegum ávinningi fyrir þau störf
sem hann vann í félagsmálum eða
fyrir þau samtök sem hann lagði lið,
hann leit á það sem þjónustu við sam-
félagið og samferðamenn sína.
Það fór ekki á milli mála að Krist-
inn unni Breiðafirði, eyjum, sundum
og röstum. Það var eitthvað sérstakt
og ólýsanlegt sem ég fann og upplifði
þegar siglt var með Kristni. Hann
sjálfur virtist einhvern veginn breyt-
ast og það sást þegar hann sigldi og
horfði með einhverri blöndu af ró, at-
hygli, forvitni, aðdáun og undrun á
fuglinn, eyjarnar, sjóinn og fjöllin
sem umluktu þessa paradís á jörð.
Hann var náttúruunnandi og veiði-
maður sem lifði í sátt við náttúruna
án þess að skaða þann fjársjóð sem
Breiðafjörður er. Við sem búum á
mölinni eigum í erfiðleikum með að
fara um götur án óhappa, þótt vegv-
ísar og merki af stærstu gerð vísi
okkur veginn, en Kristinn fór milli
eyja, framhjá varasömum skerjum
og um straumþungar rastir í Breiða-
firði án óhappa. Hann gat lesið í
strauminn og blæbrigði lita á yfir-
borði sjávar, hvar mátti fara og hvar
ekki, hann hafði einnig í heiðri gaml-
ar sagnir og leiðarlýsingar. Kristinn
orti talsvert um sína daga og oftast
kom þá fram aðdáun og ást hans á
Breiðafirði og í kveðju sem hann
sendi vini sínum og var skrifuð eftir
honum hinn 8. janúar síðastliðinn
segir meðal annars:
Um eyjar margar eigum
ótal gengin spor.
En ljúfust lands að veigum
var að lifa breiðfirskt vor.
Þá eru margar fagrar minningar
um siglingar inn um eyjar með kind-
ur eða í eggjaleit, að hafa fengið að
njóta þess friðar og öryggis sem sam-
fylgd með Kristni var, og að upplifa
Breiðafjörð að vori með sönnum
aðdáanda landsins.
Kristinn átti bátinn Teistu SH-54
sem hann reri til fiskjar og með hon-
um Viggó Þorvarðar, vinur hans til
margra ára, þeir gengu undir nafn-
inu „Stálkúlufélagið“ en báðir höfðu
farið í aðgerð á mjöðm og hafði Krist-
inn gaman af nafngiftinni.
Síðastliðið sumar fórum við Krist-
inn, Silla og Malla útfyrir Snæfells-
nes og við brottför sagði sá gamli að
hann vildi bara koma við þar sem
væru hafnir og bátar, annað skipti
ekki svo miklu máli. Við fórum á allar
bryggjur á utanverðu nesinu og sagði
ég honum hvaða bátar væru þar og
nánari lýsingu um tegund og útlit.
Hann lét ekki þar við sitja heldur
gekk með okkur niður á Djúpalóns-
sand og fannst mikið til um staðhætti
og þá ógnarkrafta sjávarins sem
sáust á járnbrotum úr gömlum tog-
ara sem þar eru. Síðar þegar við sát-
um á veröndinni í Fjörukaffi á Helln-
um, sem nánast er í flæðarmálinu, og
nutum þar veitinga, þá sagði hann að
þetta væri nú sennilega toppurinn á
tilverunni.
Það voru forréttindi að vera sam-
ferða Kristni Breiðfjörð og þakka ég
honum samfylgdina og bið Guð al-
máttugan að halda verndarhendi yfir
Sillu og afkomendum þeirra.
Jón Pétursson.
Það er á tímum sem þessum sem
ég átta mig á því hve heppin við
frændsystkinin vorum að hafa alist
upp í Stykkishólmi, öll saman, þar
sem við gátum verið hjá ömmu og afa
hvenær sem okkur lysti. Þær stundir
sem við áttum í eldhúsinu hjá ömmu
og kepptumst við að gera sem falleg-
ustu myndirnar handa henni, spiluð-
um á spil og brutum hnetur á gólfinu
með klossunum hennar eru mér
minnisstæðar ekki síður en þær
stundir sem við áttum með afa, ýmist
á sjónum eða í sveitinni. Í dag fyllist
ég alltaf stolti þegar ég rifja upp þau
fjölmörgu ævintýri sem ég lenti í með
afa og öðrum úr fjölskyldunni. Það
eru ekki allir sem geta státað af
eggjaleit og dúntekju í eyjum Breiða-
fjarðar, sauðburði á vorin og heyskap
síðla sumars. Það er ekki hver sem er
sem getur sagt sögur af því þegar
þeir skoðuðu arnarhreiður og háfuðu
lunda eða óðu út í ískalda á til að
bjarga lambi úr háska. Það var afi
sem var leiðtoginn í öllum þessum
ævintýraferðum og oft fannst mér
hann galdramanni líkastur. Ég gat
rétt honum hvert svartsbakseggið
eða gæsareggið á fætur öðru og
spurt hann hvort það væri stropað og
ávallt fengið svar sem ég vissi að ég
gat treyst og fyrir mér voru aðferð-
irnar töfrum líkastar. Afi hafði afnot
af landi við rætur Drápuhlíðarfjalls
og iðulega var talað um Drápuhlíð
þegar rætt var um þá jörð. Fyrir mér
var þetta ansi mikilfenglegt og trúði
ég því í fjölmörg ár að afi minn ætti
Drápuhlíðarfjall og var það ansi
merkilegt því í Drápuhlíðarfjalli
mátti ekki aðeins finna gull heldur
auk þess huliðsstein á Jónsmessu-
nótt. Og þessar gersemar allar voru í
eigu afa míns. Þau voru ófá skiptin
sem við fórum upp að Skildi að reka
inn fé. Aldrei virtist mér takast að
koma þessum rollum í skilning um
hvert þær ættu að fara eða hvar þær
gætu fundið lömbin sín, ég hljóp og
hljóp til að reyna að ná stjórn á þess-
um skepnum en þegar allt virtist
stefna í óefni kom afi, lét smella í
stafnum sínum og kindurnar eltu
hann og vissu greinilega að honum
væri betur treystandi. Ég gleymi því
aldrei þegar ég fylgdi afa langt út á
tún þar sem ær bar lífvana lambi. Afi
hélt ró sinni sem þá var mér óskilj-
anlegt og hnoðaði líf í lambið. Það var
þá sem ég skildi betur hvers vegna
dýrin fylgdu honum og treystu betur
en nokkrum manni, en enn þann dag
í dag get ég ekki áttað mig á því
hvernig hann vissi hvar kindina var
að finna og hvernig hann gat vitað að
hún var hjálparþurfi. Það var því ef
til vill ekki aðeins ég sem trúði því í
barnslegri einlægni að afi gæti verið
göldróttur, í dag er ég ennþá sann-
færð um að hann hafi búið yfir brunni
fullum af töfrum.
Heiður Hrund.
Elsku afi.
Það var mjög sárt að horfa á þig
fara, en okkur þykir gott að vita að
þú ert nú kominn á betri stað þar sem
verkirnir hrjá þig ekki meir. Við eig-
um margar góðar minningar um þig
frá Skildi, úr Stykkishólmi og sigl-
ingunum um Breiðafjörðinn á Teist-
unni.
Síðustu árin hafðirðu mikinn
áhuga á að fylgjast með framförum
okkar í leik og starfi, það þykir okkur
mjög vænt um. Nú er komið að
kveðjustund.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt, sem Guði’ er frá.
(Valdimar Briem.)
Elsku afi, við vitum að þú munt
alltaf vera hjá okkur og minningu
þína munum við varðveita í hjörtum
okkar.
Elsku amma, megi Guð styrkja þig
í sorginni.
Ásdís, Olga og Drífa.
Skúlagata 20 í Stykkishólmi, þar
sem afi og amma bjuggu, var fastur
punktur í minni tilveru í æsku, staður
sem ég leit á sem mitt annað heimili
þar sem alltaf var gott að vera. Oft
var þar breiðfirskur matur á borðum,
nýveiddur fiskur, lundi, egg, stund-
um selur og auðvitað lambakjöt og
nýbakaðar kleinur. Verkaskipting
var skýr og sá amma um flest sem
viðkom heimilinu og umönnun okkar
barnabarnanna. En þegar ég fór um
bæinn sem lítil stelpa kom það
ósjaldan fyrir að ég var spurð að því
hverra manna ég væri og fljótt komst
ég að því að best væri að segja bara
strax að hann Kristinn Breiðfjörð
væri afi minn. Þá brást það ekki að ég
fékk góðar viðtökur, oft eitthvert
gotterí í munninn og var beðin fyrir
kveðjur. Af þessu dró ég þá ályktun
að hann afi hlyti að vera stórmerki-
legur maður, það þekktu hann allir.
Heimurinn í kringum afa var æv-
intýraheimur. Á skrifstofunni hans
úði og grúði af alls kyns pappírum, al-
manökum langt aftur í tímann með
tölustöfum sem sögðu til um veðurfar
og hafstrauma. Skúffurnar voru full-
ar af dóti en ekki máttum við opna
þær því þá gæti gamalt borðið brotn-
að ofan á tærnar á okkur. Þvílíkur
leyndardómur sem þarna hlaut að
vera. Hjá afa var líka hægt að pikka á
stórar, gamlar reiknivélar sem gáfu
frá sér skemmtileg hljóð og fá lánaða
smásjá ef lítið dýr fannst í garðinum
sem þurfti að rannsaka betur.
Sveitin var önnur ævintýraveröld-
in sem afa tilheyrði. Skjöldur við álfa-
hólinn sem við kölluðum svo og
Drápuhlíðin undir gullna fjallinu.
Öðru hvoru hringdi afi og vantaði
mannskap, þá oftast til að reka kind-
ur. Þeir sem mögulega gátu drifu sig
í sveitina, stóðu fyrir, stukku á milli
þúfna eða hlupu upp á hól á eftir
þessum óþekku kindum. Stundum
fannst mér sem kindurnar væru bara
með þessi læti við okkur sem komum
sjaldan því þær þekktu afa greinilega
og treystu honum. Afi sem lét eins og
hann kynni lítið á okkur krakkakrílin
vissi sínu viti þegar krílin voru fjór-
fætt. Það er sterkt í minningunni að
taka á móti lömbum með honum,
halda á litlu lífi og gefa pela. Afi hafði
ekki um þetta mörg orð, sagði mér
hvað ég skyldi gera á einfaldan hátt
eins og mér væri fyllilega treystandi
fyrir svo mikilvægu verkefni.
Eins og í sveitinni sameinuðust
þrjár kynslóðir fjölskyldunnar í
bátnum Sigurfara og síðar Teistu um
skemmtilegu verkefnin sem fylgdu
honum afa. Við gengum um eyjarnar
með fötur og tíndum egg svartbaks-
ins og gæsarinnar. Við fórum líka
með kindurnar út í eyjar þar sem
þær fengu að njóta sumardýrðarinn-
ar, og sóttum þær svo aftur fyrir
haustið. Stundum fór ég með ömmu
og afa í heimsóknir til fólks sem hafði
sumardvöl í einhverri eynni og oft
var siglt með ættingja og vini að
sunnan. Afi sigldi bátnum af öryggi
og kunnáttu innan um varasöm sker
og furðulega strauma, þetta var hans
heimur. Í bát með afa var ekki viðeig-
andi að vera með fíflalæti, ekki af því
að afi myndi byrsta sig, þess þurfti
ekki. Lítill bátur í stórri náttúru ger-
ir mann einfaldlega meðvitaðan um
eigin styrk og meiri og voldugri mátt.
Það tel ég að afi hafi einnig fundið.
Afi var málefnalegur hugsjóna-
maður og trúr sínum köllunum hvort
sem þær tengdust náttúrunni eða fé-
lagsmálum. Hann hafði einnig vilja til
að leggja sitt af mörkum til að
draumar okkar barnanna mættu
rætast. Áhugamálin breyttust ekki
með árunum, hann setti saman góðar
vísur, hafði gaman af því að spila á
spil, fara á böll og dansa, tala um
stjórnmál og fyrst og síðast að sigla
um æskuslóðirnar. Blessuð sé minn-
ing hans.
Sólveig Huld Guðmundsdóttir.
Látinn er sómamaðurinn Kristinn
B. Gíslason. Kristinn hef ég þekkt frá
því ég var barn. Fyrst sem vin for-
eldra minna og pabba hennar Möllu
vinkonu, og síðar sem samstarfs-
manns á vettvangi Samvinnuhreyf-
ingarinnar og Framsóknarflokksins.
Kristinn var félagshyggjumaður
fram í fingurgóma. Ég ætla ekki að
rekja störf hans í þágu síns sveitarfé-
lags, en þau voru mikil. Aðeins vil ég
minnast á störf hans í þágu Kaup-
félags Stykkishólms meðan það var
og hét.
Hann sat um árabil í stjórn Kaup-
félagsins. Þar vann hann gott verk og
var einn sá tillögubesti maður sem ég
hef þekkt. Þegar allt var komið í
strand í umræðum og enginn sá leið,
brást það sjaldan að Kristinn kom
með einhverja tillögu. Ég hugsa að
Kristinn hefði orðið góður skákmað-
ur, því að oft sá hann lengra fram í
tímann en aðrir. Ekki var ég alltaf
sammála honum, en virti ætíð mikils
skoðanir hans. Hann var líka mikill
framsóknarmaður, þó að hann væri
ekki alltaf sáttur við flokkinn sinn.
Hann var tíður gestur hjá pabba og
mömmu meðan þau lifðu. Gjarnan
kom hann á laugardagsmorgnum, og
var þá setið við eldhúsborðið, drukk-
ið kaffi, og spjallað. Það hvarf oft ein
jólakaka eða svo á meðan. Það var
talað um allt milli himins og jarðar og
vildi ég að ég ætti það allt uppskrifað.
Margar urðu til vísurnar hjá þeim
mömmu og Kidda. Því þó að fáir
vissu, var Kristinn gott skáld, og
samdi bæði vísur og að ég held heilu
kvæðin. Hann skrifaði líka niður alls
konar fróðleik sem ég vona að sé vel
varðveittur.
Þetta fólk átti með sér góða vin-
áttu sem ekki hvað síst byggðist á
sameiginlegum uppruna, úr eyjum
Breiðafjarðar. Mér finnst alltaf eitt-
hvað sérstakt við þann uppruna og að
þetta fólk sé íslenski aðallinn. Eyja-
jarlar og hertogaynjur Breiðafjarð-
ar. Nú fer þeim fækkandi, en við sem
erum afkomendur þess getum lítið
tilkall gert til slíkra nafnbóta. En
okkur ber skylda til að sinna vel arf-
inum sem okkur er látinn í té, sög-
unni og náttúrunni sem er allt í
kringum okkur.
Ég og fjölskylda mín vottum Sól-
veigu, Magdalenu, Sigrúnu og Sess-
elju, ásamt þeirra fjölskyldum inni-
lega samúð.
Dagbjört Höskuldsdóttir,
Stykkishólmi.
KRISTINN
BREIÐFJÖRÐ
GÍSLASON
 Fleiri minningargreinar
um Kristin Breiðfjörð Gíslason
bíða birtingar og munu birtast í
blaðinu næstu daga.