Morgunblaðið - 14.02.2004, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 2004 29
SÍÐUSTU daga hafa verið haldn-
ir 12 tónleikar innan ramma Myrkra
músíkdaga þar sem boðið er ein-
göngu upp á tónlist lifandi tónskálda
eða tónskálda sem voru uppi á 20.
öldinni. Margt af því sem þar heyrð-
ist var tónlist sem tíminn á eftir að
dæma svo og tónlist sem hefur náð
að lifa enn sem komið er eftir tón-
skáld sem tíminn á eftir að dæma.
Tónlistarsagan geymir nöfn þús-
unda tónskálda sem hafa fallið í
gleymskunnar dá en voru jafnvel
þekkt á sínum tíma ýmist staðbund-
ið eða á stærri svæðum svo og
þeirra sem aldrei náðu svo langt.
Einnig eru ótalin þau fjölmörgu tón-
verk sem hafa ekki staðist tímans
tönn og fallið í gleymsku. Um síð-
ustu helgi voru þrennir tónleikar
sem ekki voru innan ramma MM og
þar var flutt tónlist eftir tónskáld
sem hafa náð að lifa í verkum sínum
í lengri eða skemmri tíma.
Þrír kammerkórar héldu sameig-
inlega tónleika í Hásölum í Hafn-
arfirði á laugardag. Heimakórinn,
Kammerkór Hafnarfjarðar ásamt
Kammerkór Reykjavíkur og
Kammerkór Mosfellsbæjar fluttu
kórtónlist úr ýmsum áttum. Heima-
kórinn hóf tónleikana með fimm
madrigölum undir stjórn Helga
Bragasonar. Hljómur kórsins var
þéttur og oft á tíðum góður, stund-
um dálítið óstöðugur og ekki alltaf
hreinn. Byrjun allra laganna var
óákveðin og ósamtaka. Þetta er ný-
lunda hjá þessum kór sem yfirleitt
vandar vel til verka og syngur nokk-
urn veginn tandurhreint. Lögin
Fine knacks for ladies eftir Dowl-
and og Lasciate mi morire eftir
Montewerdi báru af og það síðara
var mjög gott en hinir þrír eiga
nokkuð í land. Í viðtali við söng-
stjórann kom í ljós að kórinn er að
æfa madrigalana en langaði að flytja
þá á tónleikunum þótt þeir væru
ekki tilbúnir.
Dagskrá Kammerkórs Reykjavík-
ur hófst með því að þær Sigurlaug
Arnardóttir sópran og Ardís Ólöf
Víkingsdóttir alt sungu saman upp-
hafsþáttinn úr Stabat mater dolo-
rosa eftir Pergolesi. Þær hljómuðu
mjög vel saman og skiluðu sínu vel.
Arnhildur Valgarðsdóttir sat við
flygilinn og skilaði sínu hlutverki
með sóma. Það er svo með Hásali að
það er alls ekki sama hvar maður
situr þegar tónlistin er flutt langs-
um eftir salnum og flygillinn er not-
aður. Á vissum stöðum glymur hann
ótæpilega en annars staðar hljómar
hann mjúkt og í góðu jafnvægi, þar
sem undirritaður sat var jafnvægið
mjög gott. Ardís Ólöf hélt áfram og
söng mjög fallega einsöng með
kórnum í hymnanum Ave verum
corpus eftir Elgar. Kórinn hefur
tekið miklum framförum og var
heildarhljómur mjög góður, með
fínu innbyrðis jafnvægi og alveg
gullfallegum bassa. Lögin voru öll
vel flutt og mig langar að nefna sér-
staklega vel mótaða dýnamik í Heil-
ræðavísum Jóns Nordal og flutning-
inn á lagi söngstjórans Sigurðar
Bragasonar Meistari himna og áð-
urnefndu Ave verum corpus.
Kammerkór Mosfellsbæjar undir
stjórn Símonar H. Ívarssonar er
yngstur og reynsluminnstur af þess-
um kórum og því kannski ekki rétt
að dæma hann á sama hátt. Hljóm-
urinn var frekar hrár og flatur, inn-
byrðis styrkur hverrar raddar ekki í
jafnvægi og því myndaðist ekki eðli-
legur heildarhljómur og ekki bætti
úr skák að kórinn söng næst á eftir
kór sem skipaður er söngmenntuðu
fólki og hefur mikinn kraft og góða
fyllingu. Kórinn á nokkuð í land með
að ná valdi á stuðningi og öndun svo
söngurinn verði innbyrðis hreinn.
Þetta er allt auðvelt að laga með
sjálfsgagnrýni og þjálfun. En í
kórnum ríkti mikil sönggleði sem
smitaði út frá sér og í lokin var hann
kominn með allan salinn á sitt band.
Sum laganna voru í erfiðari kant-
inum fyrir getu kórsins en önnur
voru vel flutt svo sem lag Johns
Williams Dry your tears, Africa, og
Praise his Holy Name eftir Keith
Hampton. Bæði eru þessi lög rytm-
isk og hljómuðu virkilega vel og lif-
andi og það seinna var mjög gott og
ekki skemmdi gott samspil flygilsins
og slagverksins.
Í lokin sungu kórarnir saman lag-
ið 1492, The Conquest of Paradise
eftir O. Vangelis með aðstoð allra
hljóðfæraleikaranna undir stjórn
Símonar.
Mozart og Haydn
Mikið af tónlist þeirra félaga Ha-
ydn og Mozarts hefur lifað af dóm
tímans þó að mörg verka þeirra hafi
einnig fallið í gleymsku. Ánægjulegt
var að sjá hve vel setinn bekkurinn
var í Seltjarnarneskirkju á fjórðu
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar
áhugamanna sem lék undir stjórn
Ingvars Jónassonar tvö verk eftir
Mozart (1756–1791), Adagio og fúgu
í c moll Kv 549 og Sinfóníu Concert-
ante í Es dúr fyrir fiðlu, víólu og
hljómsveit Kv. 364 og „Surprise“
sinfóníuna nr. 94 í D dúr eftir Jo-
seph Haydn (1732–1809).
Fúguna Kv 426 samdi Mozart
1783 fyrir tvö píanó og umritaði
hana síðan fyrir strengjasveit 1788
og bætti Adagio þætti (Kv. 546)
framanvið svo úr varð Kv 549.
Hljómsveitin hljómaði ekki hreint
og virtist undirrit-
uðum það vera
víóludeildin sem
átti eitthvað erfitt
með intoneringuna,
sérstaklega í veiku
spili, en náði sér
betur á flug í
sterkari köflunum.
Adagioið virkaði
vera frekar óör-
uggt og fúgan frek-
ar í hægari kantinum fyrir smekk
undirritaðs og verkaði því dálítið
þung. Öryggið jókst undir lokin og
hljómsveitin varð mun hreinni.
Sennilega hefur þetta verið einhver
taugaskjálfti í upphafi tónleikanna.
Mozart lauk við Sinfonia Concert-
ante á haustdögum 1779. Þetta tón-
listarform að láta einleikshljóðfæri
mynda kontrast á móti hljómsveit-
inni hét upphaflega Konsert og var
mikið notað á barokktímanum og
má þar nefna Brandenborgarkons-
erta Bachs o.fl. Mozart var snill-
ingur í gerð fallegra laglína og í
samtalsformi hljóðfæra. Þær Sif
Tulinius og Jónína Auður Hilmars-
dóttir sáu um einleikshljóðfærin.
Samspil þeirra var mjög gott, sam-
taka, vel mótað og leikið af miklu ör-
yggi. Öll samtölin þeirra á milli voru
sannfærandi svo og milli þeirra og
hljómsveitarinnar sem lék nú af
mun meira öryggi og yfirleitt hreint
með góðum og þéttum hljóm. Verk-
ið var í heild vel flutt og nokkuð vel
samtaka í góðu tempói. Góður Moz-
art.
Síðast á efnisskránni var Sinfóní-
an númer 94 eftir Joseph Haydn
sem fengið hefur nafnið „Surprise“
og „Pákuslags-sinfónían“. Haydn
var þekktur fyrir mikinn húmor og
um leið hlýju og komst upp með
margt sem öðrum hefði ekki liðist.
Nr. 94 er ein af mörgum Lundúnas-
infóníum hans. Sagan segir að það
hafi farið fyrir brjóstið á honum að
sjá og heyra sofandi fólk í salnum á
tónleikum og þess vegna hafi hann
sett þá kröftugu samhljóma allrar
hljómsveitarinnar, þar með talið
pákanna inn í syngjandi mjúkan klið
annars þáttar, Andante, sem verkið
ber nafnið af. Haydn mun hafa neit-
að þessu og nefnt aðrar orsakir. Sin-
fónían var flutt í góðum hraða, góð-
ur stígandi var í inngangi fyrsta
kafla, fín dýnamík. Málmblásararnir
voru ekki alltaf hreinir innbyrðis og
sömuleiðis áttu víólurnar stundum
erfitt. Fyrsta „surprise“ í öðrum
kafla hreif ósvikið, börnin og fleiri
tóku kipp í sætum sínum en seinni
slögin voru mýkri og hrifu ekki á
sama hátt. Í heild var sinfónían vel
flutt með fínum áherslum, léttum og
húmorískum Haydn og nokkuð vel
samtaka, lokakaflinn var hreint
grípandi.
Hummel gleymdur
og endurfundinn?
Johann Nepomuk Hummel (1778-
1837) er nokkuð mikilvægur hlekk-
ur í tónlistarsögunni. Hann tengdi
saman Haydn, Mozart, Beethoven
og Mendelssohn svo eithhvað sé
nefnt. Hann var t.d. nemandi Moz-
arts, Clementis, Albrechtsbergers
og Salieris, var góður vinur Beetho-
vens, hafði mikil áhrif á Schubert
(sem tileinkaði honum þrjár síðustu
píanósónötur sínar, en því var
breytt af útgefendum að honum
látnum) og Chopin og leiðbeindi
Mendelssohn. Hann var „heims-
frægur“ í Evrópu á sínum tíma og
ferðaðist mikið. Hann var afkasta-
mikið tónskáld á flestum sviðum og
virtur hljómsveitarstjóri og kennari.
Tímans tönn hefur ekki farið vel
með hann. Skyndilega þótti hann
gamaldags og vinsældir dvínuðu og
hann féll að miklu leyti í gleymsku
víða. Á seinni tímum hafa menn ver-
ið að uppgötva verk hans á ný. Oft
finnst manni að í þeim megi finna
Haydn, Mozart og Beethoven og
jafnvel Schubert, en þetta sýnir hve
góður tengill hann er á milli Vín-
arklassíska tímans og upphafs þess
rómantíska.
Nokkrir félagar KaSa hópsins
fluttu þrjú verk Hummels í Salnum
á sunnudagskvöld. Grátlegt var hve
fáir vildu njóta þess konfekts sem
þar var boðið upp á. Fyrst fluttu
þær Áshildur Haraldsdóttir og Nína
Margrét Grímsdóttir Sónötu fyrr
flautu og píanó óp. 50 (um 1810–
1814) eftir að Áshildur hafði kynnt
verkið. Hummel samdi langar og
fallegar laglínur sem hann vann vel
úr. Hér er um að ræða fallega tón-
list og flutningur þeirra Áshildar og
Nínu var góður og samstilltur.
Næst fluttu þau Sigrún Eðvalds-
dóttir, Sigurður Bjarki Gunnarsson
og Nína Margrét Tríó fyrir fiðlu,
selló og píanó óp. 35 (1811) og hér
var það Sigurður sem kynnti verkið.
Grípandi tónsmíð þar sem ýmis stef
gengu í samtalsformi milli hljóðfær-
anna, lokakaflinn hrífandi fallegur
með miklum húmor. Fallega mót-
aður og samtaka flutningur. Síðasta
verkið var Tríó „Schöne Minka“ fyr-
ir flautu, selló og píanó óp. 78 (um
1818) sem þau Áshildur, Sigurgeir
Agnarsson og Nína Margrét fluttu
eftir að Sigurgeir hafði kynnt verkið
og flutt stutt og gott erindi um tón-
skáldið. Verkið byggist á laginu
Schöne Minka sem er kynnt fljót-
lega og síðan kemur stórkostlega
góð úrvinnsla á ýmsan hátt sem
verkar oft eins og frjáls og flæðandi
spuni þar sem samtöl hljóðfæranna
eru úthugsuð með áherslum og
svörum, en Hummel var einmitt
þekktur fyrir færni sína í spuna.
Flutningurinn á þessu verki svo og
tónleikunum öllum einkenndist af
frábærri samvinnu, vel mótuðu og
úthugsuðu samspili þar sem spila-
gleði, friðsæld og vandvirkni var
einkenni.
Kórsöngur og þrír
Vínarsnillingar
Morgunblaðið/Þorkell
Áshildur Haraldsdóttir og Nína Margrét Grímsdóttir forsprakkar KaSa.
TÓNLIST
Hásalir
KÓRTÓNLEIKAR
Kammerkór Hafnarfjarðar stjórnandi
Helgi Bragason. Kammerkór Reykjavík-
ur, stjórnandi Sigurður Bragason, ein-
söngvarar Sigurlaug Arnardóttir og Ardís
Ólöf Víkingsdóttir. Kammerkór Mosfells-
bæjar stjórnandi Símon H. Ívarsson. Arn-
hildur Valgarðsdóttir, píanóleikari, Hug-
rún Sif Hallgrímsdóttir, flautuleikari, Egill
Þorkelsson og Páll Guðjónsson slag-
verksleikarar. Laugardagurinn 7. febrúar
2004 kl. 17.00.
Seltjarnarneskirkja
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Sinfóníuhljómsveit áhugamanna. Einleik-
arar Sif Tulinius á fiðlu og Auður Hilm-
arsdóttir á víólu. Stjórnandi: Ingvar Jón-
asson. Sunnudagurinn 8. febrúar 2004
kl. 17.00.
Salurinn í Kópavogi
KAMMERTÓNLEIKAR
Kammerhópur Salarins (Áshildur Har-
aldsdóttir á flautu, Nína Margrét Gríms-
dóttir á píanó, Sigrún Eðvaldsdóttir á
fiðlu, Sigurður Bjarki Gunnarsson og Sig-
urgeir Agnarsson á selló). Sunnudag-
urinn 8. febrúar 2004 kl. 20.00.
Jón Ólafur Sigurðsson
Jónína Auður
Hilmarsdóttir
Sif
Tulinius
Ardís Ólöf
Víkingsdóttir
Lækkar ástin laun kvenna?
Málþing á vegum Kvenréttindafélags Íslands
í Norræna húsinu í dag,
laugardaginn 14. febrúar, kl. 13-16
Kl. 13.00 Ávarp
Bryndís Hlöðversdóttir alþingismaður.
Kl. 13.10 Áhrif fjölskylduábyrgðar á launaákvarðanir.
Bjarni Ármannsson bankastjóri Íslandsbanka hf.
Kl. 13.30 Ábyrgð aðila vinnumarkaðarins gagnvart launamun
kynjanna og aðgerðir til að breyta honum.
Sigrún Viktorsdóttir starfsmannastjóri VR.
Kl. 13.50 Hlé.
Kl. 14.10 Samhengi milli hjúskaparstöðu og launabreytingar
hjá kynjunum.
Ingólfur V. Gíslason sérfræðingur hjá Jafnréttisstofu.
Kl. 14.30 Aðferðir til að hækka laun kvenna.
Kristín Ástgeirsdóttir sagnfræðingur.
Kl. 14.50 Umræður
Fundarstjóri:
Kristján Kristjánsson sjónvarpsmaður.
Aðstaða fyrir börn verður á svæðinu og umsjónarfólk.
ÍSLENSKUM kórsöngvurum á
aldrinum 17–26 ára gefst nú kostur á
að þreyta inntökupróf í Heimskór
æskunnar í síðari hluta þessa mán-
aðar. Í sumar mun kórinn (The
World Youth Choir) hittast í Busan í
Suður-Kóreu um miðjan júní og
dvelja þar í æfingabúðum í tvær vik-
ur. Síðan mun kórinn verða á tón-
leikaferðlagi um landið þar til um
miðjan ágúst. Stjórnendur kórsins í
sumar verða Georg Grün frá Þýska-
landi og Steve Zegree frá Bandaríkj-
unum. Kórfélagar verða sjálfir að
bera kostnað af ferðinni milli heima-
lands og Busan.
Upplýsingar er hægt að nálgast
hjá Þorgerði Ingólfsdóttur kór-
stjóra.
Góð kunnátta og reynsla
Heimskór æskunnar var stofnað-
ur árið 1989. Kórinn hefur starfað
einn mánuð á hverju sumri og alltaf á
ólíkum stöðum í heiminum. Kór-
félagar eru 96 talsins á aldrinum 17–
26 ára og eru valdir úr hópi þúsunda
umsækjenda hvaðanæva úr heimin-
um. Þeir þurfa að hafa mjög góða
kunnáttu í nótnalestri og raddbeit-
ingu ásamt reynslu í kórsöng og kór-
starfi. Nokkrir íslenskir kórsöngvar-
ar hafa sungið með kórnum.
Inntöku-
próf í
Heimskór
æskunnar
Á VEGUM Lítilla
ljósa á jörð eru
komin út mynd-
skreytt ljóðakort
með samblandi
prentunar og
handverks. Kortin
voru gefin út í
tengslum við sýninguna Skáldið sem
dó & skáldið sem lifir í desember sl.
og skarta ljóðum Þorgeirs Rúnars
Kjartanssonar (1955–1998) og Rúnu
K. Tetzschner. Þorgeir var sagnfræð-
ingur, kennari, fréttaritari og fjölhæfur
listamaður, m.a. saxófónleikari og
stofnandi hljómsveitarinnar Júpíters.
Rúna er sérfræðingur á Þjóðminja-
safni Íslands og starfar sjálfstætt við
ljóðagerð, skrautritun og skreytilist.
Ljóð þeirra Þorgeirs hefur hún skraut-
skrifað og myndskreytt og látið prenta
í 100 eintökum hvert en bætir eftir
prentun við gyllingu, silfri og perlulit-
um þannig að ekkert verður nákvæm-
lega eins.
Ljóðakort
♦♦♦