Morgunblaðið - 30.03.2004, Qupperneq 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 30. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
SIV Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra telur vel hægt að standa við
markmiðin sem sett voru á fundi
Sameinuðu þjóðanna í Jóhannesar-
borg í S-Afríku árið 2002 varðandi
aðgang að vatni og bætta hreinlæt-
isaðstöðu. Siv er nú stödd á fundi um-
hverfisráðherra þjóða heims í Jeju í
Suður-Kóreu, en þar eru ræddar leið-
ir til þess að bæta aðgengi að hreinu
vatni og hreinlætisaðstöðu. Fundur-
inn er haldinn á vegum Umhverfis-
stofnunar Sameinuðu þjóðanna.
Siv sagði að auk umræðna um
vatnsskort og hreinlætismál hefði
talsvert mikið verið rætt að undan-
förnu um vandamál sem tengjast
þéttbýlismyndun, en fólksstraumur
til borganna væri gríðarlega mikill
víða um heim. Á þessum nýju þétt-
býlissvæðum væri byggð víða mjög
óskipulögð og alla innviði skorti.
Hreinlætisaðstaða væri mjög bág-
borin, skortur væri á vatni og fátækt
afar mikil.
Veldur dauða á 10
sekúndna fresti
„Á fundinum í Jóhannesarborg
voru sett þau markmið að búið yrði
að tryggja helmingi þeirra sem í dag
búa við vatnsskort nægjanlegan að-
gang að hreinu vatni fyrir árið 2015.
Jafnframt á að tryggja helmingi
þeirra sem nú búa við óviðunandi
hreinlætisaðstöðu aðgang að henni
fyrir 2015.
Þessi vandamál valda gríðarlega
miklu mannfalli. Á tíu sekúndna
fresti verður dauðsfall af völdum
sjúkdóma sem berast með spilltu
vatni, eða eiga rætur að rekja til
mengaðra strandsvæða og ófullnægj-
andi hreinlætisaðbúnaðar. Í níu af
hverjum tíu tilfellum er um börn und-
ir fimm ára aldri að ræða.
Ófullnægjandi hreinlætisaðbúnað-
ur og skortur á hreinu vatni ógna
heilsu og velferð um þriðjungs mann-
kyns.
Til að ná þessum markmiðum þarf
að tryggja daglega í ellefu ár um 400
þúsund manns aðgang að hreinu
vatni og um 500 þúsund manns að-
gang að hreinlætisaðstöðu. Þetta er
mjög metnaðarfullt verkefni að ná
þessum markmiðum, en menn telja
að hægt sé að ná þeim. Það er lögð
áhersla á það í umræðum á fundinum
að gera þetta með eins ódýrum hætti
og hægt er. Það sé betra en að byggja
upp einhverjar dýrar og flottar
lausnir. Mikil áhersla er einnig lögð á
fræðslu,“ sagði Siv.
Siv sagði að beita þyrfti ýmsum að-
ferðum við að takast á við vatnsskort-
inn. Það þyrfti að koma í veg fyrir að
vatn mengaðist og yrði óhæft til
drykkjar. Það þyrfti að hreinsa vatn.
Þá þyrfti að grípa til aðgerða til að
spara vatnsnotkun í landbúnaði, en
um 70% af allri vatnsnotkun í heim-
inum færi til landbúnaðar. Til að tak-
ast á við þennan vanda þyrfti að
koma til þróunaraðstoð því löndin
réðu ekki við vandamálin án stuðn-
ings.
Lykilforsenda þess
að uppræta megi fátækt
Halldór Þorgeirsson, skrifstofu-
stjóri í umhverfisráðuneytinu, situr
einnig ráðstefnuna í S-Kóreu. Hann
sagði að viðfangsefni ráðstefnunnar
væru lykilforsenda þess að uppræta
mætti fátækt og bæta kjör hinna
verst settu í heiminum.
„Menn eru að átta sig æ betur á því
að með því að taka á vatnsskorti og
bæta hreinlætisaðstöðu er hægt að
höggva að rótum fátæktarinnar á
sama hátt og gerðist í okkar heims-
hluta. Þegar menn náðu tökum á far-
sóttum hófst þar efnahagsþróun fyrir
alvöru.“
Í skýrslu sem kynnt var á fund-
inum í gær kom m.a. fram að losun
næringarefna frá landbúnaði og þétt-
býli í strandsjó er vaxandi staðbund-
in ógn við fiskveiðar á grunnslóð.
Reglubundnir fundir umhverfis-
ráðherra aðildarríkja Sameinuðu
þjóðanna eru haldnir árlega. Fulltrú-
ar 150 ríkja taka þátt í fundinum auk
fulltrúa félagasamtaka og alþjóða-
stofnana.
Umhverfisráðherra á fundi um vatnsskort og hreinlætisaðstöðu í S-Kóreu
Hægt að standa við mark-
miðin frá Jóhannesarborg
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra ræddi meðal annars við Kyul-Ho
Kwak, umhverfisráðherra S-Kóreu, við upphaf ráðherrafundar Umhverf-
isstofnunar Sameinuðu þjóðanna í Jeju í Suður-Kóreu í gær.
SENDINEFND frá ráðgjafaþingi
Sádi-Arabíu átti í gær fund með
fulltrúum utanríkismálanefndar en
markmið með heimsókninni var
einkum að kynna sér lýðræðislega
sjórnarhætti og afla upplýsinga um
stjórnkerfið í heild sinni.
Að sögn Sólveigar Pétursdóttur,
formanns utanríkismálanefndar,
voru nefndarmenn áhugasamir um
lýðræðissögu Íslands. Stjórnkerfið í
Sádi-Arabíu sé langt frá þeirri lýð-
ræðishefð sem Íslendingar eigi að
venjast og sem almennt tíðkist á
Vesturlöndum.
Stefna að því að halda sveit-
arstjórnarkosningar á árinu
Sádi-Arabía er konungdæmi og
er ríkisstjórn landsins valin af kon-
ungi auk þess sem hann velur ein-
staklinga til setu í 120 manna ráð-
gjafaþingi. Engar beinar kosningar
eru í landinu en að sögn Sólveigar
kom fram á fundinum að til stendur
að halda sveitarstjórnakosningar
fyrir lok þessa árs, gangi allt að ósk-
um. Gert er ráð fyrir að helmingur
sveitarstjórnamanna verði kosinn
beint en hinn helmingurinn valinn
af konungi. Formaður sendinefnd-
arinnar upplýsti að kosningar til
sveitarstjórna hefðu síðast verið
áformaðar fyrir 30 árum en voru þá
stöðvaðar af konungi á síðustu
stundu. Litlar líkur séu hins vegar
vegar taldar á að þingmenn verði
kjörnir í lýðræðislegum kosningum.
Á fundinum lýstu nefndarmenn
yfir að landið væri vagga trúar-
bragða múslima, önnur trúarbrögð
væru ekki til staðar en væru þó ekki
bönnuð. Aðkomufólki væri þannig
frjálst að stunda sín trúarbrögð. Þá
var að sögn Sólveigar talsvert rætt
um réttindi kvenna. Mikil ásókn sé
af hálfu kvenna í skóla í dag og ríf-
lega helmingur þeirra sem útskrif-
ast úr háskólum er konur. Sólveig
segir að fram hafi komið á fund-
inum að fáar lagalegar hindranir
séu fyrir þátttöku kvenna í sam-
félaginu, t.d. er varðar fjámunarétt-
indi og önnur réttindi sem Vest-
urlönd telji sjálfsögð, svo sem að
aka bíl. „Hins vegar virðist sem
þrýstingur frá bókstafstrúarmönn-
um eða samfélaginu sem slíku, sem
er mjög íhaldssamt, komi í veg fyrir
að konur standi jafnfætis karl-
mönnum.“
Að sögn Sólveigar kom fram í
máli sendinefndarinnar að flestir
íbúar landsins teldu lýðræði vera
það skipulag sem þeir nytu í dag,
þ.e. í gegnum ráðgjafaþingið. Bók-
stafstrúarmenn væru hins vegar
margir hverjir á móti vísindum og
nýjungum. Ólæsi væri tiltölulega
hátt, atvinnuleysi mikið og fólks-
fjölgun mikil.
Þá var á fundinum og rætt um
hryðjuverkin í Bandaríkjunum 11.
september 2001 og 11. mars sl. í
Madríd. og kom fram að Sádi-
Arabía hefði verið meðal fyrstu
þjóða sem urðu fyrir barðinu á
hryðjuverkum árið 1997. Fleiri
hryðjuverk hefðu síðan verið fram-
in innan konungsdæmisins, nú síð-
ast í desember 2003. Kom fram að
Sádi-Arabar vildu með öllum ráðum
sporna við hryðjuverkum og ótt-
uðust hryðjuverk.
Morgunblaðið/Jim Smart
Fjórar konur og fulltrúar úr utanríkismálanefnd: Sólveig Pétursdóttir, Jónína Bjartmarz, Rannveig Guðmunds-
dóttir og Þuríður Backman hittu sendinefndina frá Sádi-Arabíu í gær. Nefndarmenn heilsuðu konunum úr utan-
ríkismálanefnd virðulega með handabandi. Sagði einn fundarmanna á léttu nótunum að það væri til merkis um
áhuga þeirra að þeir hefðu þagað og hlustað á konurnar tala á fundinum í gær.
Fjallað um réttindi kvenna,
hryðjuverkaógn og kosningar
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt tvítugan karlmann til
að greiða 180.000 kr. í ríkissjóð en
hann var dæmdur sekur um brot á
fíkniefna- og umferðarlögum.
Maðurinn var hins vegar sýkn-
aður af ákæru um eignaspjöll fyr-
ir að hafa valdið skemmdum á
bensínslöngum með því að hoppa
ofan á þeim. Í dómnum kemur
fram að með því að hoppa ofan á
bensínslöngu þrýstist loft inn í
dæluna og samsvarandi magn
eldsneytis renni frá henni en loftið
verði eftir inni í dælunum. Við yf-
irheyrslur neitaði maðurinn að
hafa vitað að unnt væri að ná
bensíni úr slöngunni á þennan
hátt og kvaðst aðeins hafa verið að
fíflast með uppátækinu.
Hoppaði á bensínslöngu
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt karlmann á fimmtugs-
aldri í 18 mánaða fangelsi og til að
greiða fyrrverandi kærustu sinni
300.000 krónur í miskabætur fyrir
að hafa stungið hana með hnífi í
brjósthol á aðfangadagskvöld 2002.
Í dómnum er greint frá áliti
læknis sem taldi að áverkinn hefði
getað verið banvænn.
Maðurinn og konan voru bæði
ölvuð og undir áhrifum sljóvgandi
lyfja þegar atvikið átti sér stað.
Önnur kona var stödd í íbúðinni og
sagði kærasta mannsins að átökin
hefðu hafist milli kvennanna eftir
að hin konan hefði sagt sér að mað-
urinn, sem hnífnum beitti, elskaði
sig en ekki hana. Þá segist hún
ekki hafa vitað af sér fyrr en sér
hafi verið skellt í gólfið og hún
stungin.
Í dómnum segir að töluverðan
kraft hafi þurft í stunguna þar sem
hnífurinn lenti á rifi og braut það.
Við ákvörðun refsingar verði að líta
til þess að maðurinn hafi beitt
hættulegu vopni og hending hafi
ráðið því að ekki hafi farið verr.
Það sé þó manninum til refsilækk-
unar að ekki hafi verið um sterkan
ásetning að ræða við brotið.
Konan fór fram á eina milljón
króna í miskabætur og sagði afleið-
ingar árásarinnar vera þær að hún
hræddist að vera ein og sérstak-
lega í íbúð sinni þar sem atburð-
urinn átti sér stað.
Dóminn kvað upp Ingveldur Ein-
arsdóttir héraðsdómari.
Í 18 mánaða
fangelsi fyr-
ir að stinga
kærustuna