Pressan - 12.03.1992, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR PRESSAN 12. MARS 1992
Á L I T
MAGNÚS GUÐMUNDSSON
Hvað finnst þér um
dóm Hæstaréttar yfir
Halli Magnússyni?
Hæstiréttur hefur dæmt Hall Magnússon blaðamann til að
greiða séra Þóri Stephensen 150.000 kr. í miskabætur, auk
sektar og málskostnaðar (alls um 800.000 kr.) vegna móðg-
andi ummæla í blaðagrein. Dómurinn er byggður á 108.
grein almennra hegningarlaga. Þar segir að refsivert sé að
veitast að opinbemm starfsmanni með æmmeiðandi aðdrótt-
unum, þegar hann er að gegna starfi sínu, — hvort sem að-
dróttunin er sönn eða ekki.
LÚÐVÍK GEIRSSON
formaöur Blaðamannafélagsins
„Það er hrikalegt að maður skuli vera dæmdur
til þungrar refsingar á gmndvelli úreltrar lagagrein-
ar, þegar vitað er að ekki líða margir mánuðir
þangað til Evrópudómstóllinn skyldar Alþingi til
að fella 108. greinina úr gildi. Þorgeir Þorgeirsson
rithöfundur skaut máli sínu þangað og er í þann veginn að vinna
stórsigur."
GESTURJÓNSSON
formaður Lögmannafélagsins
,,Eg hef ósköp einfalda skoðun á dómum
Hæstaréttar. Þeir eru rétt niðurstaða samkvæmt
þeim leikreglum sem þjóðfélaginu eru settar. Á
hinn bóginn var dómurinn mun þyngri en ég átti
von á.“
PÓRARINN ELDJÁRN
rithöfundur og stjórnarmaöur
í Rithöfundasambandi íslands
„Mér finnst niðurstaðan auðvitað ffáleit. En það
má að vísu spyrja hvort Hæstiréttur gat gert nokk-
uð annað, meðan þessi lagagrein er í gildi. I heild
fmnst mér þetta fráleitt mál.“
HANNES H. GISSURARSON
lektor
„Eg fæ ekki betur séð en dómurinn standist ágæt-
lega. Dómurum ber að dæma að lögum, og það
hafa þeir gert í þessu máli. Málífelsi þarf vitaskuld
eins og annars konar frelsi að takmarkast af rétt-
indum annarra, og þess vegna er meiðyrðalöggjöf réttlætanleg. Hitt
er annað mál, að opinberir starfsmenn eiga ekki að njóta einhverra
sérréttinda."
HALLDÓR HALLDÓRSSON
fréttamaður og varaformaður
siðanefndar Blaöamannafélags íslands
„Eg hef alla tíð verið þeirrar skoðunar, að Hall-
ur Magnússon blaðamaður hafi haft fullan rétt á
því að tjá sig um „jarðrask" í Viðey og segja álit
sitt á séra Þóri Stephensen. Það er jafnframt hans
mál og eigin smekkur hans sem ræður með hvaða orðum hann lýsir
skoðunum sínum. Hallur var að lýsa skoðunum án tæpitungu.
Blaðamenn verða að njóta þess réttar að geta talað tæpitungulaust.
Hafi einhver talið á sig hallað hefði viðkomandi átt að takast á við
Hall á ritvellinum. Það sem er alvarlegast í þessu máli er að Hæsti-
réttur hefur með niðurstöðu sinni lagt blessun sína yfir að fáránlegar
hömlur séu lagðar á tjáningarffelsið. Mér skilst að Hæstiréttur hafi
meðal annars vísað til 108. greinar hegningarlaga, þar sem kveðið er
á um að ekki megi einu sinni segja satt „á ótilhlýðilegan hátt“. Dóm-
urinn er mælikvarði á það, hvursu tjáningarfrelsið er lítils metið í
hinu lýðífjálsa ríki, fslandi."
stendur í ströngu í Noregi þetta misserið, því Greenpeace höfðaði einkamál til að
stöðva útbreiðslu myndarinnar „Lífsbjargar í norðurhöfum“. Greenpeace stefndi Magn-
úsi í apríl 1990 og hefst lokaspretturinn þann 17. mars næstkomandi.
Tímafre
hundlei
„Ég er náttúrlega vongóður
um útkomuna í málinu. Þetta er
samt mikið álag, helvíti erfitt og
mikið stress, tímafrekt og hund-
leiðinlegt. Ég hef ekki ástæðu tii
annars en að vona hið besta. Ég
veit að ég hef ekki gert neitt
rangt né heldur logið neinu upp
á Greenpeace," sagði Magnús
Guðmundsson kvikmyndagerð-
armaður þegar PRESSAN
spurði hann út í gang mála í
Noregi.
„Stefnan var afleiðing vax-
andi gagnrýni í fjölmiðlum á þá
fyrir stóryrði án þess að fara í
mál. Því sáu þeir sig knúna til
að láta verða af því. Þeir hafa
vandlega komist hjá því að
stefna mér á íslandi þar sem ég
á vamarþing.“
En af hverju í ósköpunum í
Noregi?
„Ég býst við því að það hafi
verið vegna þess að ég var bú-
inn að lýsa því oft yfir opinber-
lega að ég myndi ekki ansa
stefnumálum í útlöndum, það
yrði að gerast á heimaslóðunt
mínum. Þeir stefndu mér í Nor-
egi af því að þeir bjuggust ekki
við því að ég myndi mæta. Það
hefur vafalaust komið þeim á
óvart að ég gerði það.“
HvaÖ gerðist nœst ímálinu?
„Það var augljóst að þeir
myndu tapa lögbannskröfu á
myndina þannig að þeir neydd-
ust til að draga þá kröfu til baka.
Þá spurði dómarinn aðila hvort
við værum tilbúnir til að sættast
í meiðyrðamálinu, fella málið
niður og komast að einhverju
samkomulagi. Greenpeace leist
strax vel á það en ég sagði nei,
því þar sem þeir höfðu stefnt þá
skyldu þeir reka málið til enda
og fá sannleikann í ljós. Þetta
olli mér nú talsverðum vand-
ræðum því ég átti ekki fyrir
þessu, enda ofboðslega dýrt.“
Þú lagðir sem sagt út í dýrt
sport.
„Ég hef verið í vandræðum
með að fjármagna málið og lög-
maðurinn sem ég réð treysti sér
ekki á þeim tíma til að halda
áfram. Ég gat ekki ábyrgst að
kostnaðurinn yrði greiddur.
Greenpeace er ekki í vandræð-
um, því samtökin eiga nóg af
OVINSÆLIR HAFNAR-
FJARÐARKRATAR
„Það virðist sem óvinsældir
séu farnar að plaga Hafnar-
fjarðarkrata svo mikið að þeir
bregða á það
ráð að aug-
lýsa eftir ein-
hverjum vin-
um og nota
til þess nafn
Hafnarfjarð-
ar. Og nú er
líka ljóst
hvað á að
nota þær um-
framtekjur, sem bæjarsjóður
hefur aflað sér, því ekki aðeins
er í boði vinátta Hafnarfjarðar
heldur fylgja henni ýmis hlunn-
indi.“
Garri i Tímanum um blaðaauglýs-
ingu þar sem fólki var boöið að
gerast vinir Hafnarfjarðar.
Heimir Karlsson, með-
stjórnandi í Ferðamálaráði
Hafnarfjarðar: „Það vill svo
til að í ferðamálanefnd sitja
fimm einstaklingar og þrír
þeirra eru alþýðuflokksmenn
en tveir sjálfstæðismenn. Ekki
hefur Sjálfstæðisflokkurinn
meirihluta í Hafnarfirði svo
þetta er nú alls ekki útpælt sem
aðferð til að skapa krötum í
Hafnarfirði fleiri vini. Kratar
eiga nógu marga vini fyrir. Við
völdum að fara einhverja ný-
stárlega leið við kynninguna.
LÉLEG ÍSLENSKUKUNN-
ÁTTA
„íslenzkukunnátta er eitt af
því sem hrakað hefur. Fyrir
þremur áratugum mátti reikna
með því að óathuguðu máli, að
umsækjendur um starf í blaða-
mennsku kynnu sæmilega ís-
lensku. Nú verður hins vegar
að gera ráð fyrir því fyrirfram,
að þeir kunni hana ekki.“
Jónas Kristjánsson í leiðara DV.
Lúðvík Geirsson, formað-
ur Blaðamannafélagsins: „Ég
held því miður að það sé tölu-
vert til í þcssu, en blaðamanna-
stéttin er almennt ekki verr
stödd í þessum málum en aðrir.
Fjölmiðlamir eru famir að hafa
meiri áhuga á því að taka al-
mennilega á þessum málum,
meðal annars eru menn yfirleitt
ekki ráðnir inn á fjölmiðla
öðruvísi en að gangast undir
próf.“
ENGA LIKAMSRÆKT
„Ég hef bent á misræmið
sem felst í því að nemendum
dagskóla sé skylt að stunda lík-
amsrækt til stúdentsprófs, en
nemendur öldungadeildar þurfi
í krafti elli sinnar hvorki að
hreyfa legg né lið. Fólk á fram-
haldsskólaaldri er fullfært um
að ákveða hvort og hvemig það
stundar líkamsrækt og nóg em
tækifærin.“
Hrafn Sveinbjarnarson, nemi í
MH, í grein í Mbl.
Janus Guðlaugsson,
námsstjóri í íþróttum í
íþrótta- og æskulýðsdeild
mcnntamálaráðuneytisins:
„Þetta er fyrst og síðast for-
varnarstarf, því við hljótum
þegar fram líða stundir að spara
í heilbrigðisgeiranum. Kannan-
ir á þoli framhaldsskólanema
hafa sýnt að þeir em ekki vel á
vegi staddir.“
peningum. Hins vegar féllst
lögmaðurinn á í vetur að halda
áfram og taka áhættuna með
mér eftir að vera búinn að skoða
gögnin ítarlega. Hann er sann-
færður um að vinna málið eins
og ég. Við höfum lagt tfarn hátt
í 200 málsskjöl, sum þeirra upp
á mörg hundmð síður, og ég hef
fjölda vitna ffá ýmsum löndum.
Greenpeace hefur enn ekki lagt
fram nein málsskjöl, sem er
mjög athyglisvert og nokkuð
sérkennilegt."
Þú vinnur núna að mynd um
umhverfissamtök. Er ekki óðs
manns œði að fara út í annað
og s\’ipað verkefni eftir öll vand-
rceðin sem á undan eru gengin?
„Greenpeace hefur komist
upp með margt. Það sem mér
finnst alvarlegast í þessu er að
samtökin hafa stundað víðtæk
svik og pretti undir nafni um-
hverfisvemdar. Starfsemi þeirra
í heild sinni á ósköp lítið skylt
við umhverfisvernd. Þetta er
gróðafyrirtæki af besta tagi sem
slíkt. Þeir hafa á tíðum valdið
meiri umhverfisspjöllum en
gagni. Það sanna ég í nýju
myndinni minni. Hins vegar
hafa þeir sloppið við að bera
ábyrgð á gjörðum sínum, áróð-
ursbatteríið er það sterkt.
Ég er nú kominn langt með
verkefnið og má segja að ég sitji
fastur í feninu með að klára það.
Þó er þetta ekki árátta. Þetta er
mjög lýjandi, því verið er að fást
við umdeilt mál sem skapar
manni mismiklar vinsældir og
maður mætir víða beinlínis
hatri. Þetta er því ekki alltaf
auðvelt. — Ætli það sé ekki hlý-
hugur fólks á norðurslóðum sem
heldur mér gangandi."
UTGEFENDUR GRAFA
SÉR GRÖF
„Og núna eru útgefendur a<
grafa sér gröf með þessum risa
útsölumarkaði strax eftir jóla
bókaflóðið þar sem maður get
ur keypt bækumar á típrósen
af verði. Maður hittir meira
meira af fólki sem segir: Éj
ætla að hætta að kaupa bækur;
jólamarkaðnum."
Þorgeir Þorgeirsson rithöfundur í
viðtali viö Mbl.
Halldór Guðmundsson, út-
gáfustjóri Máls og menning-
ar: „Það er vissulega hætta fyr-
ir hendi þegar menn setja bæk-
ur síðasta árs á bókamarkað.
Ég tel það mjög hættulegan
ósið. Það gerir okkar forlag
ekki og fæst stóru forlögin. Ef
menn vara sig á þessu þá held
ég að ódýrar bækur séu frekar
fagnaðarefni en umkvörtunar-
efni.“
ÓSAMRÆMI í BANKA-
KERFINU
„Islandsbanki getur ekki tek-
ið það upp hjá sjálfum sér að
veita bömum aðgang að banka-
kerfinu án nokkurs samráðs við
foreldra. Og
hvers vegna
geta böm-
in sjálf
stofnað
þennan
reikn-
ing, þeg-
ar sam-
þykki for-
ráðamanna þarf til
að þau eignist bankabók í sama
banka?“
Víkverji Mbl. um Unglingaklúbb
íslandsbanka.
Þórður Sverrisson, for-
stöðumaður markaðsdeildar
Islandsbanka: „Grundvallar-
reglan er sú að þó að menn séu
yngri en 16 ára þá hafa þeir
ráðstöfunarrétt yfir sjálfsaflafé
og gjaffé og þess vegna geta
þeir komið og stofnað spari-
reikninga. Mjög margir foreldr-
ar hafa Iýst yfir ánægju með
þessa þjónustu og að þetta hafi
einfaldað skipulagningu vasa-
peninga."