Pressan - 07.05.1992, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR PRESSAN 7. MAÍ 1992
Á L I T
Þ R Á I N N BERTELSSON
Þjóðaratkvæða-
greiðsla um EES-
samninginn
Stjómarandstaðan vill að fram fari þjóðarat-
kvæðagreiðsla um EES-samninginn. Utan-
ríkisráðherra segir það ekki nauðsynlegt ef
hann reynist ekki brjóta í bága við stjómar-
skrána.
ætlar að bjóða sig
fram í formannssæt-
ið í Rithöfundasam-
bandi íslands. Hann
hyggst koma með
fersk sjónarmið ut-
an úr félaginu og tel-
ur formann þurfa að
vinna að bættum
kjörum og skikkan-
legum jöfnuði í fé-
lagi, hvaða nafni
sem það nefnist.
JÓNAS KRISTJÁNSSON,
ritstjóri DV:
„Ég er almennt þeirrar skoðunar að
þjóðaratkvæðagreiðslu ætti að beita
við fleiri tækifæri en gert er, sérstaklega í viðamikl-
um málum og málum þar sem skoðanir ganga þvert
í gegnum stjómmálaflokka. Ég tel að þetta sé mál
sem fellur undir það. Þama er um að ræða stórt mál sem varðar sum-
part fullveldi þjóðarinnar og mér finnst ekki óeðlilegt að um það sé
höfð þjóðaratkvæðagreiðsla."
Spurning
um frum-
GUNNAR HELGI KRISTINS-
SON, lektor í stjórnmálafræði:
„Ég held að það ætti ekki að hafa
þjóðaratkvæðagreiðslu um EES-
samninginn. Fulltrúalýðræðið gengur út á að velja
fulltrúa á þing sem setja sig inn í mál og kjósendur
treysta til að taka afstöðu í málum. Það sparar kjós-
endum þá vinnu að setja sig inn í hvert einasta mál. Þau geta oft verið
mjög flókin. Þeir fulltrúar sem treysta sér ekki til þess að taka slíka af-
stöðu eiga ekkert erindi á þing. I algemm undantekningartilfellum
getur verið ástæða til að viðhafa þjóðaratkvæðagreiðslu, en það er
engin hefð fyrir slíku hér á landi. Meira að segja stjómarskrárbreyt-
ingar þarf ekki að leggja undir þjóðaratkvæði."
VALGERÐUR BJARNADÓTT-
IR, starfsmaður Félags íslenskra
iðnrekenda í Brussel: „Það á ekki
að hafa þjóðaratkvæðagreiðslu um
EES. Ég treysti stjómmálamönnum landsins full-
komlega til að taka þessa ákvörðun fyrir hönd ís-
lensku þjóðarinnar. Þeir em kosnir til þess og það
er á þeirra ábyrgð.“
BJARNIGUÐNASON, prófessor
og fyrrum alþingismaður:
„Ég sé ekki ástæðu til annars en að[
láta þjóðina skera úr þegar um svo
umdeilt mál er að ræða. Ef unnt er að
sýna fram á að vemlega stór hluti þjóðarinnar, eða
jaínvel stór minnihluti hennar, óskar eftir þjóðarat-
kvæðagreiðslu, þá er ffá lýðræðislegu sjónarmiði sjálfsagt að verða
við því og svo gangast viðkomandi aðilar undir niðurstöðuna. Hins
vegar vil ég benda á að stjómmálamenn sem ráða em og hafa ævin-
lega verið tregir að beina málum til þjóðarinnar. Þeir sem ráða vilja
ekki láta vald sitt.“
sýningu
eða endur-
sýningu
Hvers vegna býður þú þig
fram til formanns?
„Það vom fjölmargir aðilar,
sem ég tek mark á, sem leituðu
til mín og báðu mig að gefa kost
á mér. Þetta kom mér á óvart, því
ég hef verið í Rithöfundasam-
bandinu ffá stofnun en ekki skipt
mér vemlega af félagsmálum á
þeim bæ. Það er kannski kominn
tími til, svo vinnan lendi ekki
alltaf á þeim sömu.“
Veistu hvers vegna leitað
var til þín í Ijósi þess að þú
hafðir ekki haft þig í frammi
áður?
„Kannski einmitt vegna þess
að ég hafði ekki skipt mér af
málum og ef til vill litið svo á að
það gæti verið til bóta og ömgg-
lega ekki til tjóns að fá endumýj-
un inn í stjómina sem kæmi utan
úr félaginu ffá óbreyttum félags-
mönnum en ekki að frumkvæði
stjómarinnar."
Hyggstu beita þér fyrir
áherslubreytingum innan sam-
bandsins efþú nœrð kjöri?
„Rithöfundasambandið er nú
sem betur fer allvel gróið félag í
formi, uppbyggingu og starf-
semi að miklu leyti, en ef ég fer
PRESSAN/Jim Smart
jBflBHHBSHBBV' ~

þama inn held ég að ég komi inn
til stjómarinnar með einhver
fersk sjónarmið utan úr félaginu.
Ég þekki ágætlega til varðandi
kjör höfunda í ýmsum greinum,
en í Rithöfundasambandinu em
alls kyns höfundar. Ég hef tengsl
við ansi breiðan hóp af fólki,
sem nú að undanfomu hefúr ver-
ið að tjá mér sjónarmið sín og
vonast til að geta komið jreim til
skila inn í stjómina, ekki síst
vegna þess að í þessari stjóm sit-
ur hið ágætasta fólk og bíður ef-
laust spennt efitir að fá fféttir og
hugmyndir frá hinum óbreytta
félagsmanni."
Nú hefur stjórn sambands-
ins verið gagnrýnd að undan-
förnu vegna úthlutunar úr Rit-
höfundasjóði og meintra hags-
munatengsla milli hans og Rit-
höfundasambandsins. Á þessi
gagnrýni rétt á sér?
„Úthlutunamefhd er bundin af
nýlegum lögum í landinu sem
kveða á um að f það minnsta
fjórðahluta þess fjár, sem úthlut-
að er úr launasjóði rithöfúnda,
skuli úthluta til árs eða lengri
tíma. Mér sjálfum þykir þessi
lög heldur óheppileg, því skoðun
mfn er sú að þegar ekki em til
nógir peningar handa rithöfund-
um þurfi að vinna að jafnari
skiptingu þess fjár sem er til um-
ráða, þó þannig að það verði
ekki að svo litlum upphæðum að
það skipti engu máli. Ég vil
reyna að stuðla að því að fleiri
geti fengið einhveija aðstoð við
ritstörf sín, en er þó klofinn í af-
stöðu minni því auðvitað finnst
mér einnig rétt að fólk geti feng-
ið laun til nokkutra ára.
Við núverandi aðstæður, þeg-
ar ekki er einu sinni til smáræði
handa öllum, finnst mér við þó
vera komin fram úr draumum
okkar. Ég vil til dæmis meina að
höfundár sem hafa einhverjar
tekjur af ritstörfum sínum þurfl
ekki bráðnauðsynlega á tólf
mánaða launum að halda og gæti
nægt að hafa þau 6-9 mánuði á
ári. Mig langar til að kanna hug
félagsmanna í sambandinu til
þess ama. Sé það rfkjandi vilji í
félaginu að kerfið sé eins og það
er mun ég að sjálfsögðu sætta
mig við það, en vilji menn jafna
þessu út er ég meira en fús til að
beijast fyrir því.“
Þetta er ekki í fyrsta sinn
sem þið Sigurður eruð mót-
herjar en á sínum tíma klaufst
þú þig út úrfélagi kvikmynda-
leikstjóra og hann varð eftir.
Eru deilur úr kvikmyndaheim-
BÆTIFLÁKAR
HVER A LANDIFEGURST
ER...
„(Víkveiji) er engu að síður
sannfærður um að það sé nánast
útilokað að kvenleg fegurð
stúlknanna sem þama áttu
hlut að máli hafi
getað breyst
með þeim
hætti sem
þessi úrslit
benda til, á
ekki lengri
tíma en þeim
örfáu vikum
sem liðu á milli
keppnanna."
Víkverji, 6. maí,
undrast það að Ungfrú ísland
skyldi teljast fegurri en Ung-
frú Reykjavík, en báðar
kepptu þær um síðasttaldan
titil.
Sigtryggur Sigtryggsson,
formaður dómncfndar:
„Dómnefnd er bundin trúnaði
um það sem fram fer og getur
því ekki svarað þessu.“
KOLRUGLUÐ ORKU-
STOFNUN
„Orkustofnun með allar sínar
kolrugluðu spár er í fullum
gangi og engum dettur gagns-
leysi hennar í hug.“
Oddur Ólafsson, aðstoðarritstjóri
Tímans
Jakob Björnsson
orkumálastjóri:
„Þetta er ekki svara-
vert.“
VEIT EKKERT UM
EES?
„Einar K. Guðfinnsson
(D) vildi þó ekki svara, sagðist
ekki vilja gata á EES-spuming-
um í blöðunum."
Helgarblaðið 30. apríl um
EES-próf sem lagt var fyrir
þingmenn.
Einar K. Guðfinnsson
þingmaður:
„Það er alveg rétt að blaða-
maður frá Helgarblaðinu bað
mig að taka þátt í eins konar
skyndiprófi um EES. Það var
alltaf regla hjá mér í gamla daga
þegar ég gekkst undir próf að
fara það ekki fyrirvaralaust svo
ég hafnaði þessu ágæta boði.“
FÉLAGIHANNES HÓLM-
STEINN
„Augljóslega telur Hannes
sig í stakk búinn til að hafa vit
fyrir markaðinum í þessu efni
og þar með fólkinu. Var einhver
að tala um að forsjárhyggja
kommúnismans væri liðin undir
lok?“
Vilborg Davíösdóttir, fyrrverandi
blaöamaöur DV
Hannes Hólmsteinn Giss-
urarson, formaður stjórnar
Þýðingarsjóðs:
,Úg aðhyllist þá skipan mála,
að einstaklingar fái sjálfir að
ráðstafa sjálfsaflafé sínu. En það
merkir vitaskuld ekki, að ég
hafni öllum opinberum trúnað-
arstörfum eða neiti að lúta al-
mennum leikreglum þjóðfélags-
ins, jafnvel þótt ég sé ósam-
þykkur einhveijum þeirra. Ég er
til dæmis á móti niðurgreiðslum
á aðgöngumiðum í Þjóðleikhús-
ið. Krefst blaðamaður DV þá
þess, að ég sæki ekki leiksýn-
ingar, nema ég fái að greiða
sannvirði miðanna, sem er
miklu hærra en uppsett verð
þeirra? Auðvitað væri það fá-
sinna. Það kann ennffemur að
vera jafnskynsamlegt að fá
frjálshyggjumann til að
skammta þýðingarstyrki og að
fá bindindismann til að reka vín-
veitingahús: hvorugur er lMeg-
ur til að falla fyrir freistingum!"
inum að kristallast í heimi rit-
höfunda?
„Við hættum í því félagi
nokkrir og stofnuðum miklu
stærra félag því okkur fannst það
rekið á þeim prinsippum að það
væri lokuð klíka. Ég get eigin-
lega ekki svarað þessari spum-
mgu því ég hef ekki heyrt skoð-
anir Sigurðar á þessu máli. Ég
hef alveg sömu skoðanir á starf-
semi félaga, hvort sem það er
kvikmyndafélag eða rithöfunda-
félag; þau eiga að reyna að
stuðla að bættum kjörum og
skikkanlegum jöfnuði meðal fé-
lagsmanna. Ég veit ekki um
ágreining milli okkar Sigurðar
og veit ekki fyrir hveiju hann
ætlar að beijast þama. Ég tel að
félagsmenn eigi að taka afstöðu
til þess hvort þeir vilji einhveija
breytingu inni í stjóminni en
ekki til einhvers óljóss skoðana-
ágreinings milli okkar Sigurðar.
Hann hefur staðið sína plikt —
var formaður áður en Einar
Kárason tók við — og þetta er
bara spuming um hvort menn
vilja frumsýningu eða endursýn-
ingu.“
Telma L Tómasson