Pressan - 07.05.1992, Blaðsíða 34

34
FIMMTUDAGUR PRESSAN 7. MAÍ 1992

munur á hæstu launum
og lægstu er margfalt meiri
nú en hann var t.d. á Við-
reisnarárunum. Og jafnframt
að margvísleg önnurkjör
auka enn á þennan lífskjara-
mun... Ut af fyrir sig getur
enginn verið sáttur við þá
Iífskjaraskerðingu, sem orð-
ið hefur hér á síðustu funm
árum... er það beinlínis
hættulegt, ef þessi munur
verður of mikill. Þá endar
það með því, að samfélagið
skiptist í tvennt og stöðugur
óífiður verður á milli þessara
hópa. Köllum ekki yfir okk-
urþau þjóðfélagsvandamál,
sem eru að verða óviðráðan-
leg í nálægum löndum."
Þjóðviljinn? Þingmaður Al-
þýðubandalags á Alþingi?
Nei, aldeilis ekki. Þetta em
kaflar úr Reykjavíkurbréfi
Morgunblaðsritstjóra, Matt-
híasar Johannessen og/eða
Styrmis Gunnarssonar, síð-
astliðinn sunnudag.
- Tíminn hefur greint frá því
að loðdýrabú hafi orðið flest
260 hér á landi, en nú séu 95
eftir og af þeim ekki öll í
fullum rekstri. Flestöll búin
standa auð og ónotuð, enda
má ekki nota þau undir aðra
starfsemi í 10 ár eftir bygg-
ingu þeina, samkvæmt þing-
lýstum kvöðum. Til marks
um ógöngumar í greininni
segirTíminn: „Sumarbygg-
ingamar sem áttu að hýsa
loðdýr hafa aldrei verið not-
aðar vegna þess að þegar
lokið var við byggingu þeirra
var staða greinarinnar það
slæm að framleiðslan borg-
aði sig ekki.“
List eöa lýti? Reykjavíkurborg keypti þetta hússkrifli til niöurrifs en
Félagsmálastofnun notar þaö fyrir einn skjólstæöinga sinna. Ná-
grannar hafa ítrekaö en árangurslaust kvartað.
HAUSKÚPUHÚS
REYKJAVÍKUR
í Blesugrófinni er hús sem Fé-
lagsmálastofnun hefur til afnota
fyrir einn skjólstæðinga sinna.
Húsið var keypt til niðurrifs, enda
ekki glæsilegasta hús borgarinn-
ar. Það er ttatt að segja í hinni
mestu niðumíðslu.
Fyrir mánuði ákvað skjólstæð-
ingurinn að skreyta húsið ofúrlít-
ið. Hann málaði á það stóra haus-
kúpu, nágrönnum sínum til mik-
illar hrellingar. Nágrannamir
hafa síðan reglulega slegið á
þráðinn til borgarinnar og Féló og
krafist þess að eitthvað yrði gert í
málinu. Það hefur engan árangur
borið. Borgin hefur verið upptek-
in af því að
koma öðru
og mikilvæg-
ara húsi í
notkun og ekki
mátt vera að
því að kasta
aurum í að mála
kofaskriflið í
Blesugróf, not-
andi hússins enda
ekki kröfuharður
og nágrannar hans
margir hverjir
Kópavogsmegin
línunnar — sem sé
ekki kjósendur.
BANN VIÐ GLEÐSKAP
OG VERALDLEGUM KVEÐSKAP
Fyrir 400 árum ríkti Guð-
brandur Þorláksson sem biskup.
Hann er, eins og allir vita, fræg-
astur fyrir framtak sitt í málefn-
um prentiðnaðarins og þá eink-
um fyrir að hafa látið prenta
fræga biblíu sem við hann er
kennd.
Þar fyrir utan má nefna að
hann var afar harður húsbóndi
þjóð sinni. Til að mynda lét hann
Þá er það komið á prent. Jón
Björnsson, formaður Apótekara-
félags íslands, hefur lýst því yfir
að aukið frelsi sé síst faiiið til
spamaðar. Hann átti þar við til-
lögur um aukið frelsi manna til
að stofna apótek, en ætli megi
ekki yfirfæra rök hans á frelsi-
svæðingu á öllum sviðum. Því
ekki það?
Jón segir að núverandi kerfi sé
best og bendir á að apótekarar
prestastefnu ársins 1592 sam-
þykkja að skorður skyldi reisa
við „samkomum, sem til gleð-
skapar em haldnar". Einkanlega
voru honum þymir í augum
hestaþing með hestaati, vikivak-
ar eða „vökunætur með leikjum,
söng og dansi“ og „smalabús-
reiðar, sem tíðkast fimmtánda
sunnudag í sumri“, en þá fengu
búsmalar að eiga frjálsan dag til
séu búnir að fjárfesta fyrir einn
og hálfan milljarð króna. Að
fleiri apótek feli bara í sér offjár-
festingu og þá lækki iyfjaverð
ekki.
Maður getur lesið á milli lín-
anna: Við eigum þetta kerfi, við
eigum þennttn markað; við náð-
um honum fyrstir. Það kemur
ekki til greina að fara að hrófla
við veldi okkar og hagsmunum.
Enga andsk... samkeppni takk!
gleðskapar. Prest-
um var boðið að
varast þátttöku í
slíkum „gleðimót-
um“ og boðið að
„hefta þau eftir
mætti og fyrir-
bjóða á helgum
dögum".
Nú, svo var
Guðbrandi í nöp
við veraldlegan kveðskap, sem
honum fannst of „fáfengilegur
Guöbrandur biskup vildi
að prestar kæmu í veg fyr-
ir samkomur „sem til gleö-
skapar eru haldnar".
og stund-
um sið-
laus“ og
vildi að af-
1 e g ð u s t
„þeir ónyt-
samlegu
kveðling-
ar, trölla-
og fom-
m a n n a -
r í m u r ,
m a n -
söngvar,
afmorsvís-
ur, bruna-
k v æ ð i,
háðs- og
hugmóðsvísur og annar vondur
og ljótur kveðskapur, klám, m'ð
og kerskni, sem hér hjá alþýðu-
fólki framar meir er elskað og
iðkað, guði og hans englum til
styggðar, en djöflinum og hans
árum til gleðskapar og þjónustu,
en í nokkru kristnu landi öðm“.
Já og Guðbrandur sýndi ver-
aldlegum höfðingjum landsins
heldur enga linkind, sakaði þá
um að vilja agaleysi, synd og
skammir inn í landið, guði til
styggðar, t.d. með því að sýna
brotafólki linkind. Það gustaði af
Guðbrandi og yrði vafalaust
mörgum unt og ó ef hann tæki
upp á að birtast einn daginn og
taka sér bólfestu í líkama herra
Olafs Skúlasonar.
Guöbrandur biskup sakaöi
veraldlega höföingja um aö
vilja leiöa agaleysi, synd og
skammir inn í landið t.d. meö
því aö sýna brotafólki lin-
kind.
Guöbrandur biskup vildi burt
meö ónytsamlega kveðlinga,
trölla- og fornmannarímur,
mansöngva, afmorsvísur,
brunakvæöi, háðs- og hug-
móösvísur og annan vondan
og Ijótan kveöskap.
APÓTEKARAR
BRYNJA SIG GEGN FRELSI
Eru apótekin síðasta vígi hinna sönnu kommúnista, sem berj-
ast gegn „svokölluöu frelsi" og telja sig sérstaka verjendur
hagsmuna alþýöunnar?
Ættir og skattar Anno Domini 1943
TEKJURNAR HJÁ THORSTEINSSON
OG EIGNIRNAR HJÁ THORS
Ættamöfn voru öllu meira
áberandi á íslandi fyrir 50 árum
en nú er. Á skattskrá Reykjavík-
ur árið 1943, vegna ársins á und-
an, mátti t.d. finna alls 228 skatt-
skylda einstaklinga er báru ætt-
amöfnin Thorsteinsson, Thors,
Thorarensen, Thoroddsen,
Thorlacius, Briem, Blöndal,
Stephensen eða Zoega.
Allt em þetta fræg ættamöfri
og mikil veldi á bak við sum
þeirra. Séu skattgreiðslumar
framreiknaðar til núvirðis kemur
í ljós að af þessum ættum borg-
uðu 20 einstaklingar Thorsteins-
son-ættarinnar alls 6 milljónir í
skatta eða 300 þúsund að meðal-
tali á mann. Hinir 19 sem til-
heyrðu Thors-ættinni borguðu
3,6 milljónir eða 192 þúsund á
mann, en 35 einstaklingar af
Thorarensen-ætt borguðu 4,7
milljónir eða 136 þúsund á
mann. Minnst greiddu 28 ein-
staklingar Thorlacius-ættarinnar,
1,4 milljónir, en meðaltalið var
lægst hjá 31 einstaklingum í Bri-
em-ættinni, 48 þúsund á mann.
Þótt Thorsteinsson-meðlimir
hafi borgað mest í heildarskött-
um var Thors-ættin hins vegar
langhæst í eignasköttum með
alls 500 þúsund krónur. Thor-
steinsson-ættin varð í öðru sæti,
124 þúsund. I neðsta sæti vom
einstaklingar Blöndal-ættarinn-
ar, sem borguðu ekki nema
2.400 krónur í eignaskatt.
TVÍFARAKEPPNIPRESSUNNAR—43. HLUTI
Að þessu sinni em tvífaramir úr heimi stjómmálanna og báðir
em þeir frumkvöðlar, hvor á sínu sviði. Dr. Hastings Banda var
fyrsti forseti Malawi, en Eiður Guðnason var í hópi fyrstu sjón-
varpsfréttamanna og varð seinna fyrsti (alvöm) umhverfisráð-
herrann. Báðir em tvífaramir sundurgerðarmenn í klæðaburði
(takið eftir hálsbindunum) og báðir þykja þeir ákveðnir og stjóm-
samir. Því er ekki að neita að Eiður hefur aldrei sést brosa jafri-
breitt og dr. Banda og eins er hann nokkm íolari. Á hinn bóginn
standa vonir til að hvomtveggja verði kippt í liðinn á ströndum
Ríó de Janeiro.
FYRSTA ÁRIÐ HJÁ VIÐREISN HINNI FYRRI
Viðreisnar- eða Viðeyjar-
stjómin er orðin eins árs og hefur
á stuttum ferli sínum gripið til
róttækra og yfirleitt óvinsælla
ráðstafana.Viðreisnarstjómin hin
fyrri gerði líka á sínu fyrsta ári
ýmislegt sem umdeilt var. Hún
settist að völdum í nóvember
1959 og um vorið 1960 komu
ráðstafanir í efnahagsmálum,
sem hún kallaði „gagngera kerf-
isbreytingu". Það gerir núver-
andi Viðreisn líka. Sú gamla
lagði áherslu á að stokka upp
efnahagsmálin og á móti að efla
velferðarkerfið. Viðreisn okkar
daga ætlar lflca að stokka upp en
draga saman segl velferðarkerf-
isins.
Það sem sú gamla gerði á
fyrsta ári sínu var að afnema
bótakerfi útflutningsframleiðslu, vísitölubindingu launa, auka
létta höftum af verslun, afriema tryggingabætur og niðurgreiðsl-
ékí T * 1 y
4BBES3S?
Ráöuneyti Ólafs Thors, sem rfkti frá 20. nóvember 1959 og f
breyttri mynd alit til 1971.
ur, fella niður tekjuskatt af lág-
tekjum, hækka söluskatt og
hækkainn- og údánsvexti.
Rekstri ríkissjóðs var ger-
breytt: Beinir skattar voru lækk-
aðir um 40 prósent en óbeinir
skattar stórhækkaðir, einkum
gjöld af innflutningi. Af útgjöld-
um má nefria að útgjöld til heil-
brigðis-, kennslu- og félagsmála
voru hækkuð um 54 prósent
milli ára og útgjöld vegna niður-
greiðslna og útflutningsuppbóta
hækkuð um 74 prósent, en út-
gjöld til samgangna og atvinnu-
vega hækkuðu aðeins lítillega.
Olafur Thors og Davíð
Oddsson, verkstjórar Viðreisn-
arstjómanna, voru því að gera
ærið ólfka hluti á fyrsta ári
stjóma sinna.