Pressan - 15.10.1992, Qupperneq 26

26
FIMMTUDAGUR PRCSSAN 15. OKTÓBER 1992
Þjoðir
Samkvæmt skoðana-
könnun sem Skáís
gerði fyrir PRESS-
UNA virðast íslend-
ingar yfirleitt bera
meiri virðingu fyrir
smáþjóðum en stór-
þjöðum. Norðmenn
eru sú þjöð sem við
metum langmest, en
Bandaríkjamönnum
virðumst við í senn
dást að og hafa
skömm á. Pað ríkir
talsverð andúð á
Svíum og eimir eftir
af Danahatri, en
okkur virðist flestum
nokk sama um stóru
þjóðirnar í Vestur-
Evrópu. í
skoðanakönnuninni
var spurt tveggja
einfaldra spurninga:
Hvaða erlendri þjóð
berðu mesta virðingu
fyrir? Hvaða erlendri
þjóð berðu minnsta
virðingu fyrir?
1. NORÐMENN
Þrátt fyrir að íslendingum sé
gjarnt að gera gys að Norðmönn-
um íyrir hvað þeir séu óstjórnlega
púkalegir, hvað þeir séu miklir
sportidjótar og hvað tungumálið
þeirra hljómi stundum asnalega,
þrátt fyrir að höfðingjadjarfir sjálf-
stæðismenn hafi hrökldast burt
frá Noregi og skilið eftir þýlyndar
höfðingjasleikjur—já, þrátt fyrir
allt þetta kemur í ljós að nánasta
frændþjóðin á veglegan sess í
hjarta íslendinga. Samkvæmt
könnuninni virðum við Norð-
menn langmest allra þjóða, þar
sem þeir hafa hælana kemst engin
önnur þjóð með tærnar í þjóðar-
sálinni okkar. Alls nefndu 85 að-
spurðra Norðmenn.
Hvers vegna? Það þarf varla að
leita langt yfir skammt að skýring-
um. Norðmenn hafa varla gert
neitt á hlut okkar Islendinga síðan
á þjóðveldisöld. Yfirleitt hafa þeir
komið drengilega fram við okkur
á vettvangi þjóðanna, í landhelgis-
deilum og samskiptum við stór-
veldi. Þeir eru með efnahagskerfi
sem er næstum því jafnbrjálað og
það íslenska, en þeir hafa aldrei
orðið uppvísir að því að líta niður
á okkur eða reynt að kenna okkur
hvernig við eigum að lifa lífinu.
Þetta er semsagt að vissu leyti
spurning um gagnkvæma virð-
ingu.
2. BANDARÍKJAMENN
Fyrir stóran hóp íslendinga hafa
Bandaríkin alltaf verið gósenland.
Það er kannski ekki fráleitt að
halda því fram að þjóðin skiptist
að vissu leyti í tvo meginhópa: þá
sem vilja ferðast í vesturátt til
Bandaríkjanna og þá sem vilja
ferðast í austurátt til Evrópu.
Margt bendir til þess að fækkað
hafi í fyrrnefhda hópnum hin síð-
ari ár — Bandaríkin hafa jú að
vissu leyti látið á sjá upp á síðkast-
ið — en skoðanakönnunin bendir
þó til þess að hann sé enn nokkuð
fjölmennur. Vinir Bandaríkjanna
eru þó allmiklu þunnskipaðri
hópur en vinir Noregs eða 42 af
hundraði færri, en 49 aðspurðra
nefndu Bandaríkin.
En þeir eru staðfastir í trúnni og
vita að í Bandaríkjunum er besti
(og ódýrasti) matur í heimi. Þar er
heldur ekki naumt skammtað eins
og í Evrópu. Þar er hægt að fá
ódýrar Levis-buxur og þar er
vagga lýðræðisins.
I. SVÍAR
Engin önnur Norðurlandaþjóð
hefur viðlíka sess í huga Islend-
ingsins og Norðmenn. Samt má
ljóst vera af könnuninni að við
berum hlýhug og virðingu fýrir
Norðurlandaþjóðum. Hlutfalls-
lega njóta Svíar til dæmis 40 pró-
senta virðingar miðað við Norð-
menn og verður að teljast ágætis
árangur. 34 aðspurðir nefhdu
Svía. Enþeir eru líka næstum
óteljandi Islendingarnir sem um
lengri eða skemmri tíma hafa
dvalið í Svíþjóð við nám eða störf.
Þeir hafa kynnst því hvað lífið var
þægilegt meðan velferðarkerfið
var í blóma og gera gjarnan óhag-
stæðan samanburð milli Islands
og Svíþjóðar. Þar hefur ekki verið
vandamál að koma bömum á
dagheimili eða finna elliheimilis-
pláss fyrir aldraða. Þar hefur hið
opinbera ekki ráðist gegn þegnun-
um, heldur verið vakið og sofið yf-
ir velferð þegnanna.
Svíar eru líka mjög góðir í íþrótt-
um og búa til sterka bíla sem
margir bera virðingu fyrir.
4. DANIR
Gamla herraþjóðin, Danmörk,
nýtur ögn minni virðingar meðal
Islendinga en Svíar — varla þó að
munurinn sé marktækur. Virðing
þeirra hlýtur þó að teljast allnokk-
ur, enda hafa nýlegar sagnfræði-
rannsóknir leitt í ljós að Danir
komu betur fram við okkur en títt
var um nýlenduveldi. Þeir eru líka
ófáir Islendingarnir sem líta á
Kaupmannahöfn sem einhvern
nafla alheimsins og telja allt sem
þar er og þaðan kemur best í
Færeyjar em svo gott sem á
hausnum, en samt eru þeir ekki
svo fáir íslendingarnir sem hugsa
með hlýhug og nokkurri virðingu
til þessarar eyþjóðar, sem er
smærri og fámennari en við. Þeir
24 einstaklingar sem nefndu Fær-
eyjar í könnuninni láta ekki á sig
fá þótt lengi hafi verið landlægt á
Islandi að gera grín að því hvað
Færeyingar séu óskaplega hjákát-
legir í samanburði við heimsborg-
arana sem hér búa.
hönnun hefur notið vinsælda á ís-
landi, Norræna húsið er teiknað af
Tinflskum arkítekt, en finnsk sjón-
varpsleikrit þykja ekki til þess fall-
in að auka hróður þjóðarinnar.
6. AUSTURRÍKISMENN
Varla eru það þættirnir sem Sjón-
varpið sýnir um Straussfjölskyld-
una sem valda því að fslendingar
bera drjúga virðingu fyrir Austur-
ríkismönnum, en heilir 27 ein-
staklingar sögðust í könnuninni
bera mesta virðingu fýrir þeim.
Það þýðir að Austurríkismenn
njóta 32 prósenta virðingar á við
Norðmenn. Kannski á Strauss-
fjölskyldan þar einhvern þátt,
Vínarvalsarnir og öll músíkin sem
hefúr komið frá þessu fjöllótta
Mið-Evrópuríki? Eða kannski
skrifast þetta einfaldlega á þá fjöl-
mörgu íslendinga sem hafa farið á
skíði í Austurríki og snúið heim
fullir virðingar fýrir gestgjöfun-
um? Vinsældir Austurríkismanna
koma alltént nokkuð á óvart.
7. ÞJÓÐVERJAR
heimi: Tívolí, búllur, bjór, spægi-
pylsa og húmor. Og Danir urðu
náttúrlega Evrópumeistarar í fót-
bolta stuttu eftir að þeir felldu Ma-
astricht-sáttmálann.
5. FINNAR
Við virðumst ekki bera neitt
miklu minni virðingu fýrir Finn-
um en til dæmis Svíum og Dön-
um, en 30 einstaklingar sögðust
bera mesta virðingu fyrir Finnum
í könnuninni. Samt er næsta víst
að íslendingar vita lítið um Finna,
enda tala þeir tungumál sem öðru
fólki er fyrirmunað að skilja. Þeir
eiga að sönnu í erfiðleikum nú,
eftir hrun heimsveldis kommún-
ismans í austri, en lengi spjöruðu
þeir sig vel í sambýlinu við þenn-
an háskalega nágranna. Finnsk
27 þeirra sem voru spurðir álits í
skoðanakönnuninni sögðust bera
mesta virðingu fýrir Þjóðverjum.
Þeir njóta semsagt jafnmikillar
virðingar og Austurríkismenn.
Þjóðverjar virðast njóta mestrar
hylli íslendinga af stóru þjóðun-
um í Vestur-Evrópu, meiri en ítal-
ir, Frakkar, Englendingar og
Spánverjar. Því verður heldur ekki
neitað að Þjóðverjar (a.m.k. þeir
sem bjuggu í vesturhlutanum)
risu með glæsibrag upp úr ösku-
stó síðari heimsstyjjaldarinnar.
Þar hefur lýðræði verið með
blóma, þeir hafa byggt upp efna-
hagsstórveldi sem nýtur virðingar,
ekki síður en sterku og hrað-
skreiðu bílarnir sem þeir smíða.
8. FÆREVINGAR
9. SKOTAR
Við tengjumst Skotum ekki bara
vegna þess að þeir eru nær okkur
landffæðilega en flestar aðrar
grannþjóðir, heldur hafa þær þús-
undir Islendinga sem þekkja öðr-
um betur verslanirnar í Glasgow
fest mikla ást á þessari vinaþjóð.
Ekki bara vegna þess hversu verð-
lagið er lágt í Skodandi, heldur
líka vegna þess að Skotar eru ann-
álaðir fýrir gestrisni og góðlegt
viðmót. Það álíta að minnsta kosti
þeir 20 sem nefndu Skota í könn-
uninni.
10. ÍRAR
Samkvæmt könnuninni virðum
við Ira álíka mikils og Skota.
Kannski er ástæðan sú að enn
hafa ekki jafnmargir farið og gert
innkaup í Dublin. En náttúrlega
höfum við ærna ástæðu til að
hugsa fallega til Ira. Með stolti
höfum við mörg hver álitið okkur
vera upprunnin á eyjunni grænu,
að þaðan höfum við sótt þá bók-
menningu og það vit sem skorti
meðal norrænna manna.
Englending-
ar og
Frakkar
ekki hátt
skrifaöir
Þegar taldar eru upp þær tíu
þjóðir sem fslendingar virðast
bera mesta virðingu fýrir sitja
engar smáþjóðir eftir. íslenska
kvenþjóðin hefúr löngum ver-
ið höll undir ítali og þá nefna
19 einstaklingar. 17 geta hinna
þrautseigu ísraelsmanna, en
16 Englendinga. Það getur
varla talist mikið miðað við öll
samskiptin sem íslendingar
hafa við þá þjóð. 15 nefndu
Kínverja í könnuninni, en 14
annað tjölmennt stórveldi,
Rússa. Aðrar stórþjóðir í Evr-
ópu virðast heldur ekki skipta
okkur miklu máli til eða frá,
því aðeins 10 nefndu Frakka
og 8 Spánverja. 8 kváðust
bera mesta virðingu fýrir Jap-
önum, en 5 sögðust virða Lit-
háa mest. Loks var svo einn
sem sagðist bera mesta virð-
ingu fýrir Pólveijum.