Heimilistíminn - 30.10.1975, Blaðsíða 13

Hvað er
afbrýðisemi?
AFBRÝÐISEMI er erfiður og flókinn
hlutur. Það er sagt, að leiðir ástarinnar
séu margar, en það er ekkert, samanborið
við leiðir afbrýðiseminnar. Hún' kemur
fram á furðulegustu stöðum og eftir ótrú-
legustu leiðum og er oft orsök mikilla
harma og leiðina.
Vottur af afbrýðisemi er hins vegar að-
eins krydd á daglega lifið og getur ekki
talizt óeðlilegt eða sjúklegt.
— Nei, þú ert þó ekki afbrýðisamur?
segirunga konan himinlifandi, þegar hún
hefur verið að daðra svolitið við annan en
eiginmanninn. Afbrýðisemi virðist merki
þess að maður er elskaður, og öfugt: sá
sem ekki elskar, verður ekki afbrýðisam-
ur. En svo einfaldlega er ekki hægt að
skilgreina það. Afbrýðisemi er oft merki
einhvers annars dýpra. Ekki ástar,
heldur eigingirni, mikilla vona, þarfa,
sem einhver annar en makinn ætti að full-
nægja.
Félagsráðgjafar þurfa oft að fjalla um
afbrýðisemi, og til þeirra koma iðulega
karlmenn af ákveðinni gerð: veiklyndir,
óöruggir og barnslega upp á aðra komnir.
Afbrýöisemi.
— Við höfum verið hamingjusamlega
gift i tiu ár, og svo kemur konan allt í einu
og viil skilnað, af þvi hún hefur fundið sér
annan mann.. Hann vill ekktskilja.
Hins vegar gæti hann framið morð af af-
brýðisemi. Hann, sem hefur borið hana á
höndum sér, gefið henni bil og einbýlis-
hús....
Loks sezt hann svo niður og fer að tala.
Þá kemur ýmislegt i ljós, smátt og smátt
og heldur treglega: Eiginlega hefur hann
aldrei kært sig um hana. Hann hefur átt
sin litlu ævintýri. Sum þeirra voru lika
hreint ekki svo litil. En það getur ekki
gert henni neitt illt? Hún fær það sem hún
þarf, peninga til heimilisins, föt.hana
skortir ekkert, hún á meira að segja hund.
En hann hefur ekki eitt andartak
imyndað sér, að eiginkonan hafi eitthvað
um málin að segja. Hann hefur aldrei
spurt, og hún hefur ekkert sagt.
Það einfiennilega er, að hgnn hefur ekki
tekið minnsta tillit til þessárar „eignar”,
sem hanrt hefure^tt svo Wftgi, fyrr en
daginn, sdm hún'kom og vitöB fá skilnað,
þá vildi jifspn f^igr^veifyclhun halda
henni. Ehjhánn Mefikií- sjáífáÖ ?|g einu
sinnienn: hann heldur að hann'elski hana,
af þvi að hann er afbrýðisamur. Fólki
hættir til að halda, að afbrýðisemi sé tákn
mikillar ástar.
t rauninni eiskar hann hana ekki vitund
meira en áður. En nú er hann hræddur.
Hann kemst að raun um. að hann þorir
ekki að lifa lifinu án hennar. Hann á allt
sitt undir henni heima fyrir, og hún er eini
fasti punkturinn i tilveru hans. Nú finnst
honum hann hafa verið svikinn. Varpað
Afbrýðisemi er
erfiður sjúkdómur.
Oftast er þetta
sambland af öfund,
minnimóttarkennd,
vonbrigðum,
eigingirni og ótta.
Sem sagt
hrærigrautur af
tilfinningum
og því erfitt að
skilgreina.
\

fyrir róða eins og einskis nýtum hlut.
Hvað hefur keppinauturinn fram yfir
hann? Hvers konar náungi er það?
Það einkennilega er, að hugsanir hans
snúast ekki eingöngu um eiginkonuna.
Hann gerir sér æsilegustu hugmyndir um
keppinautinn og leitar i örvæntingu að leið
úr ógöngunum. Hann langar til að fremja
morð — drepa hann einfaldlega, til að
binda enda á allt saman. En á næsta and-
artaki söðlar hann gjörsamlega um: hann

gæti ef til vill orðið kunningi náungans,
sem kannski er hinn ágætasti maður. Þau
gætu lifað saman öll þrjú I sátt og sam-
lyndi. Maöur á að vera rausnarlegur og
skilningsrikur og láta ekki smáatriöin
riða sér að fullu. Þannig hugsar hann i
einum graut, án þess að vita, hvað hann
vill helzt.
Konan oftast
heiöarlegri og sterkari
Yfirgefin kona bregzt við á svipaðan
hátt. Sjálfsálit hennar biður hnekki, og
hún verður lika afbrýðisöm, full heiftar og
allt fer á ringulreið. En þetta kemur þó
verr við karlmanninn, vegna þess að hann
hefur alltaf haldið, að hann hafi verið svo
stór, sterkur og ágætur á allan hátt. Það
er ekki aðeins hjónbandið, sem hrynur
saman, heldur hann lika. Sjálfstraust
hans fer i hundana, og slikt getur orðið
karlmanni um megn andlega.
En hvað með eiginkonuna? Frá upphafi
er hún venjuleg stúlka, siðan fullorðin
kona, hvorki hamingjusöm né óánægð, og
á allt sitt undir eiginmanninum. Þangað
tilhúnhittihinn. Hann kærði sig um hana,
þroskaði hana, og i návist hans fann hún,
að hún var kona. Þá gerir hún uppreisn
gegn þessu venjulega, innihaldslausa lifi
og hlutverkinu sem „eign” eiginmanns-
ins. Hún gerir það sem henni finnst rétt og
sjálfsagt, fer og biður um skilnað. Hún
hugsar oftast málin vandlega, áður en
hún tekur ákvörðun. Hún vill engan
svikja, hún vill hreinar linur og öil spilin á
borðið. Þetta er gagnstætt karlmannin-
um, sem oft heldur framhjá eiginkonu
árum saman, án þess að láta sér detta i
hug að hætta þvi eða viðurkenna það.
En til eru þó dæmi þess, að viðbrögð
fólks, bæði kvenna og karla, séu þung-
lyndi. Þau iðrast, komast að raun um að
þau hafa ei metið hvort annað og vilja
gera næstum hvað sem er til að gera allt
gott á ný.
Eigið ekki lif
ykkar undir öörum
Það er alltaf hættulegt að eiga allt sitt
undiröðrum. Allirgera þetta samt, konur
og karlar, og þá einkum heimavinnandi
húsmæður. En það getur alltaf eitthvað
13