Morgunblaðið - 17.10.2004, Blaðsíða 2

2 SUNDAY 17. OCTOBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
VILL BEINT LÝÐRÆÐI
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, gerði aukinn
rétt einstaklinganna og beint lýð-
ræði að umtalsefni í setningarræðu
sinni við upphaf flokksstjórn-
arfundar Samfylkingarinnar í gær-
morgun. Hann sagði það m.a. eðli-
legt að berjast fyrir því að kjósendur
fengju að raða einstaklingum í sæti,
og þar með gera prófkjör óþörf. Öss-
ur varpaði einnig fram þeirri hug-
mynd að kosið verði beint í embætti
eins og útvarpsstjóra, umboðsmann
Alþingis og umboðsmann neytenda.
TOEFL-próf fellur niður
Hið svokallaða TOEFL-próf, sem
halda átti í gær, féll niður og er ekki
víst að hægt verði að taka prófið fyrr
en 20. nóvember. Þetta getur haft
mjög alvarleg áhrif fyrir nemendur
sem þurfa prófið til að geta sótt um
nám víða erlendis. Þetta gæti tafið
umsóknir áttatíu manns um há-
skólavist erlendis um allt að ár. Próf-
gögn höfðu ekki borist til landsins
frá Bandaríkjunum í tæka tíð, en
prófið er haldið samtímis víða um
heim.
Bandaríkjaher þarf aðstoð
Bandaríkjamenn hafa óskað eftir
því við bresk stjórnvöld að þau leggi
til nokkrar sveitir hermanna til að
styðja við bak Bandaríkjahers á
nokkrum af róstusamari svæðunum í
Írak. Hermennirnir myndu lúta
stjórn bandarískra herforingja og
mælast þessar óskir ekki ýkja vel
fyrir í Bretlandi. Rætt hefur verið
um að 650 breskir hermenn kæmu til
liðs við Bandaríkjaher.
Matvöruverslanir bannaðar
Reykjavíkurborg bannar þeim
sem leigja lóðir við Fossaleyni í
Grafarvogi að starfrækja hvers kon-
ar verslanir með matvöru, s.s. stór-
markaði, matvöruverslanir og sölu-
turna. Nú hefur borginni verið stefnt
vegna þessa og þess krafist að þess-
um kvöðum verði aflétt. Bannið var
sett á árið 1996 til að tryggja upp-
byggingu verslunar í Spönginni en
þar eru nú tvær matvöruverslanir,
Bónus og Hagkaup.
Fagnaðarfundir í geimstöð
Rússnesk geimflaug með þrjá
menn innanborðs lenti í gær við Al-
þjóðlegu geimstöðina og urðu fagn-
aðarfundir en tveir menn eru þar
fyrir. Um var að ræða tvo rússneska
geimfara og einn bandarískan og
munu tveir þeirra leysa tvímenn-
ingana sem fyrir voru af hólmi og
eyða hálfu ári í geimstöðinni.
Y f i r l i t
Í dag
Sigmund 8 Minningar 36/39
Fréttaskýring 8 Dagbók 42/44
Hugsað upphátt 27 Myndasögur 42
Forystugrein 28 Af listum 45
Reykjavíkurbréf 28 Leikhús 46
Umræðan 30 Bíó 50/53
Bréf 31 Sjónvarp 54
Auðlesið efni 36 Veður 55
Hugvekja 36 Staksteinar 55
* * *
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri,
asv@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Ólafur Stephensen, aðstoðarritstjóri, olafur@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfull-
trúi, orri@mbl.is Skarphéðinn Guðmundsson, skarpi@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Hallur Þorsteinsson, hallur@ .is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók|Kirkjustarf
Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl
REYKJAVÍKURBORG bannar
þeim sem leigja lóðir við Fossaleyni
í Grafarvogi að starfrækja hvers
konar verslanir með matvöru s.s.
stórmarkaði, matvöruverslanir og
söluturna. Bannið var sett á árið
1996 til að tryggja uppbyggingu
verslunar í Spönginni en þar eru nú
tvær matvöruverslanir, Bónus og
Hagkaup.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í stefnu á hendur borginni þar
sem krafist er að þessum kvöðum
verði aflétt. Kvaðirnar eru þinglýst-
ar og taka einnig til Gylfa- og Bæj-
arflatar.
Júlíus Vífill Ingvarsson hdl. rekur
málið fyrir Heimilisvörur sem eru
lóðahafar við Fossaleyni og hafa
reist þar húsnæði. Fyrirtækið hefur
ítrekað sótt um að reka matvöru-
verslun, söluturn eða veitingasölu en
ávallt verið hafnað. Kæru fyrirtæk-
isins til úrskurðarnefndar skipulags-
og byggingarmála var síðast hafnað
í apríl 2001.
Þegar fyrirtækið reyndi að fá
banninu aflétt árið 1999 hafnaði
borgarverkfræðingur því m.a. með
þeim rökum að tilgangurinn með því
hefði verið að „styrkja uppbyggingu
Spangarinnar sem meginverslunar-
miðstöðvar fyrir Grafarvogshverfin
og girða þar með fyrir þróun mat-
vöruverslana í athafnahverfum í ná-
grenninu“. Borgarráð samþykkti
síðan umsögnina.
Í stefnunni segir að í aðalskipu-
lagi Reykjavíkur sé gert ráð fyrir að
varast eigi að heimila nýjar versl-
unar- og þjónustumiðstöðvar í ná-
grenni þeirra sem fyrir eru. Þá skuli
miðað við að enginn þurfi að ganga
lengra en 400 metra út í búð. Fossa-
leynir sé hins vegar í um tvöfaldri
þeirri fjarlægð frá Spönginni og því
ekki í nágrenninu eins og það sé
skilgreint í aðalskipulagi.
Einokun til eilífðar?
Í stefnunni segir að Spöngin hafi
haft átta ár til uppbyggingar án þess
að samkeppni hafi komið til á þessu
svæði. Það hafi varla verið tilgangur
borgarinnar að skapa tveimur mat-
vöruverslunum, sem svo vilji til að
séu í eigu sama aðila, einokunarað-
stöðu til eilífðar enda hafi greiðslur
til borgarinnar fyrir lóðaleigusamn-
inga ekki endurspeglað slík fríðindi.
Júlíus Vífill segir að öflugir aðilar
í matvöruverslun hafi nýlega lýst
áhuga á að reka verslun í Fossaleyni
en kvaðir borgarinnar standi í vegi
fyrir því. Hann segir skiljanlegt að
takmarkanir séu lagðar við verslun-
arrekstri í ákveðinn tíma en um-
ræddar kvaðir séu fráleitar.
Baugur, sem rekur báðar versl-
anirnar í Spönginni, hafi yfirburða-
stöðu á matvörumarkaði og þurfi
ekki þá óeðlilegu samkeppnisvernd
sem fyrirtækinu sé veitt af hálfu
borgarinnar. Slík vernd geti raunar
verið hættuleg. Það sé í meira lagi
undarlegt að skjólstæðingur hans
hafi ekki einu sinni fengið leyfi til að
reka söluturn til að hann ógnaði ekki
samkeppnisstöðu Bónuss og Hag-
kaupa.
Bannað að reka matvöru-
verslun í Fossaleyni
Krafa um að kvöðum verði aflétt í stefnu fyrir héraðsdómi
VERIÐ er að rífa gömul útihús í
Lækjargili á Akureyri. Sum
þeirra eru komin vel til ára sinna
og eru frá því um næstsíðustu
aldamót eða um 100 ára. Starfs-
menn Framkvæmdamiðstöðvar
bæjarins vinna þetta verkefni og
gera ráð fyrir að vera nokkra
daga að störfum, enda húsin
nokkuð mörg.
Akureyringar, einkum Innbæ-
ingar, voru með kindur og hesta
í þessum húsum. Nokkrir velunn-
arar húsanna vilja varðveita
nokkur útihús á þessum slóðum
og sýna þau ferðamönnum og
mættu nokkrir þeirra í gilið í
gærmorgun til að fylgjast með
og mótmæla framkvæmdum við
niðurrif þeirra. Akureyrarbær
hefur keypt húsin en til stendur
að byggja sumarhús á þessum
stað.Morgunblaðið/Margrét Þóra
Gömul úti-
hús rifin
MALARNÁMI í Kollafirði hefur
verið hætt og áformar Steypustöðin
að hreinsa þar svæðið á næstunni,
bæði malarhaugana og vegginn sem
blasað hefur við vegfarendum um
þennan fjölfarna þjóðveg.
Í hvassviðri hefur efnið í námunni
fokið til og yfir bíla sem átt hafa leið
framhjá. Bíleigendur hafa hins vegar
orðið að bera foktjón sjálfir, hvorki
hefur það fengist bætt frá Steypu-
stöðinni né með kaskótryggingu öku-
tækjanna. Dæmi eru um hundraða
þúsunda króna tjón sem ökumenn
hafa lent í af þessum völdum.
Sumarliði Guðbjörnsson, deild-
arstjóri tjónasviðs Sjóvár-Almennra,
segir tjón af völdum sandfoks frá
malarnámunni hafa komið upp á
hverju ári. Steypustöðin hafi sam-
kvæmt dómsmálum ekki verið talin
ábyrg fyrir því að möl og sandur
fjúki frá námunni. Vegna hættu á
tjóni hafi verið settir upp vindmælar
í Mosfellsbæ til að vara ökumenn við
að aka þessa leið í miklu hvassviðri.
Sumarliði segir foktjón almennt
vera erfitt viðureignar fyrir trygg-
ingafélögin. Í skilmálum kaskótrygg-
ingar hjá öllum félögum hafi þetta
tjón verið undanþegið. Þar standi
m.a. að vátrygging bæti tjón af völd-
um óveðurs eða ef hurðir, kistulok og
vélarhlífar fjúki upp. Hið sama gildi
um tjón af völdum áfoks eða áhruns.
Sumarliði segir að tjón af völdum
sandfoks, eða vegna þess að möl,
aska, vikur og önnur laus jarðefni
fjúki á ökutæki, fáist ekki bætt.
Með þessum skilmálum sé lögð
varúðarskylda á eigendur ökutækja,
að þeir aki ekki inn á svæði þar sem
búast megi við sandfoki eða öðru
jarðvegsfoki.
Að sögn Snorra Finnlaugssonar,
fjármálastjóra Steypustöðvarinnar,
hefur fyrirtækið verið með mal-
arnám í Kollafirði til fjölda ára, allt
frá því þegar þjóðvegurinn lá fyrir
ofan námuna. Á sínum tíma hafi verið
gripið til ráðstafana með því að
stækka varnarvegginn en nú standi
til að fjarlægja allt efnið, þegar mal-
arvinnslu hefur verið hætt. Kaupir
Steypustöðin nú efni af öðrum að-
ilum.
Hreinsa á
malar-
námuna í
Kollafirði
Morgunblaðið/Golli
Ekið framhjá malarnámunni í Kollafirði, sem nú á að loka fyrir fullt og allt.
Bíleigendur ekki
tryggðir fyrir fok-
tjóni við malarnámu
VEGNA stillingavandamála í
prentsmiðju urðu tafir á
dreifingu laugardagsblaðs
Morgunblaðsins. Af þeim sök-
um dróst blaðburður fram á
daginn á nokkrum svæðum
landsins, og eru lesendur og
viðskiptavinir blaðsins beðnir
velvirðingar á töfunum.
Prentun Morgunblaðsins í
nýrri prentsmiðju við Hádeg-
ismóa hófst í lok september
og hefur framleiðsla gengið
samkvæmt áætlun flesta
daga. Ýmis byrjunarvandamál
geta fylgt uppsetningu nýrra
prentvéla og pökkunarkerfa
og geta áskrifendur og blað-
berar átt von á einhverjum
töfum líkt og varð á laug-
ardagsblaðinu á meðan verið
er að stilla búnað og laga
hann að framleiðslunni.
Morgunblaðið þakkar les-
endum þolinmæðina og vonar
að þeir sýni áframhaldandi
skilning á tímabundnum
vandræðum, sem útgáfu-
félagið kappkostar að leysa
fljótlega.
Tafir á
dreifingu
blaðsins