Morgunblaðið - 17.10.2004, Side 10

10 SUNDAY 17. OCTOBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
T
eresa vill ekki segja til
hvaða grafhýsis hún er að
fara. En hún ætlar að eyða
sunnudagskvöldinu í „The
Tomb“ [Grafhýsinu], einni
af dularfullu byggingunum
í Yale, þar sem bara nokkr-
ir innvígðir fá aðgang. Á
framhlið bygginganna er
gríðarstór hurð fyrir innganginum. En hún er
sjaldan notuð af öðrum en ræstingafólki dag-
inn eftir fundina. Félagarnir fara inn bakdyra-
megin, nokkrir fundarstaðanna hafa leyniinn-
gang og neðanjarðargöng. Í Yale eru tíu
leynifélög með fimmtán félaga hvert. Aðeins
lokaársnemar fá heiðurinn – þá eru þeir fé-
lagar það sem þeir eiga ólifað. Hér eru mynd-
uð tengsl og bundin vinabönd þannig að metn-
aðarfullir stúdentarnir geti hjálpað hver
öðrum einu skrefi lengra.
Daginn eftir. Kvöldið áður sýndi Teresa
okkur næturlíf Yale; bari, kaffihús, næt-
urklúbba og litla veitingastaði þar sem maður
verður að hafa kort til að komast inn. – Þarna
er ég félagi, og þarna er ég félagi og þarna er
ég félagi, benti Teresa.
Meðal stúdentanna í Yale, einum frægasta
háskóla Bandaríkjanna, ríkir strangt valda-
kerfi. Teresa tilheyrir efsta laginu. Á klúbbn-
um Mory’s gengur stór silfurskál í kringum
borðið. Einhverjir syngja: Fyrir Guð, fyrir föð-
urlandið og fyrir Yale! Björtu ár, svo full af
gleði, stystu, gleðiríkustu ár lífsins, svo hratt
þau liðu, hve fljótt þau flugu… Fyrir Guð, fyrir
föðurlandið, fyrir Yale!
Sá sem borgar, ákveður litinn á drykknum í
silfurskálinni. Teresa kýs appelsínugulan, það
er kampavín og appelsínusafi. Svart er fyrir
Guinness og kók, það er sá versti. Grænn er
með piparmintusírópi, glær fyrir vodka.
Teresa er aðeins fínni en hinn almenni Yale-
stúdent. Maður tekur strax eftir þykkri perlu-
hálsfesti sem fellur á nosturslegan svartan kjól
með pólókraga. Uppáhaldshönnuðurinn er
Ralph Lauren. Fyrir utan aðskorinn kjólinn,
tekur maður eftir fáguðum skónum. Andlitið
er slétt og fallegt. Hárið glansar.
En það var í gær.
– Þú færð hálftíma, segir hún á bókakaffi-
húsinu Atticus. Í dag er hún í flauelsdragt og
háhæluðum opnum skóm.
Rithöfundurinn Katherine Weber sem
kennir „skapandi skrif“ mælti með því að ég
talaði við Teresu Kwon.
– Framtíðarleiðtogi. Allt sem hún ákveður
að gera, gerir hún með glans. Hún vinnur hratt
og sýnir árangur, er mjög greind, sam-
viskusöm, metnaðarfull, kappsfull, hún vill ná
langt. Það telst heldur ekki til ókosta um þess-
ar mundir að vera kona og af asískum upp-
runa. Hún er mjög Yale-leg. Einn daginn
muntu lesa um hana í blöðunum, sagði Kather-
ine Weber við mig.
Það er mikið að gera í dag, útskýrir Teresa
tímamörkin á viðtalinu. – Ég ætla að læra, svo
ætla ég að búa til mat fyrir „Grafhýsið“.
– Hvað ætlarðu að elda?
– Æ, bara eitthvað venjulegt.
– Hvað eruð þið vön að borða?
– Æ, bara eitthvað venjulegt. Ég get eig-
inlega ekki sagt það.
Teresa getur ekki sagt mikið um leyni-
félagið sitt. Þau gera venjulega hluti, segir
hún. Tala, borða, skemmta sér. Orðrómurinn
segir eitthvað annað; hryllilegir helgisiðir,
strangar reglur, niðurlægjandi frásagnir.
Frægasta leynifélagið er „Skulls and Bones“
– Kúpur og bein. Þar var Bush afi félagi, síðan
Bush eldri, svo Bush yngri. John Kerry var
líka einn útvalinna. Sitjandi forseti hefur valið
marga af sínum nánustu samstarfsmönnum úr
hópi Bones-manna. Þá fengu bara karlar að-
gang, árið 1991 voru fyrstu konurnar útvaldar.
Konur fengu ekki inngöngu í Yale fyrr en 1969.
Í maí eru þriðja árs nemar alltaf spenntir.
Þá er „tap-night“. Skyldu þau verða meðal
hinna útvöldu? Félagar sem útskrifast verða
að finna félaga í sinn stað. Teresa fékk skila-
boð um að mæta á leynilegan stað þessa nótt.
– Ég varð mjög glöð.
Leynifélagið krefst fölskvalausrar hrein-
skilni. Allir í hringnum eiga að opinbera sín
innstu leyndarmál. Sagan segir að í Skulls and
Bones eigi allir að liggja naktir í kistu á meðan
á athöfninni stendur.
– Við getum verið viss um að ekkert spyrjist
út þar sem við þurfum öll að ganga í gegnum
það sama. Við tökum öll sömu áhættu, þess
vegna verjum við hvert annað. Enginn kjaftar.
Í leynifélaginu mínu hef ég talað um hluti sem
ég hef aldrei talað um við vini mína. Vinir
koma og fara. Maður hefur ekki svarið þeim
þagnareið, útskýrir Teresa. Þegar hún er
spurð hvort það séu „Höfuðkúpur og bein“
sem hún ætlar að eyða sunnudagskvöldinu
með, svarar hún : Nei, en þó svo væri, myndi
ég ekki segja það.
Rétt Skulls and Bones svar. Þeim er skipað
að neita ávallt aðild.
Teresa Kwon er ein af mörgum ofur-
samviskusömum Yale-stúdendum sem sinna
félagslífinu af ekki minni áhuga en náminu til
að ná sér í stig á öllum réttum stöðum. Hún er
22 ára og fær A í öllum prófum. Hún er með
opið atvinnutilboð frá ráðgjafarfyrirtækinu
McKinsey en hefur afþakkað starf hjá fjárfest-
ingarbankanum Goldman & Sachs. Hún talar
frönsku og spænsku reiprennandi, auk kór-
esku og ensku. Fimmtudags- og sunnudags-
kvöld er hún í „Grafhýsinu“. Seinnipartinn á
mánudögum, miðvikudögum og fimmtudögum
spilar hún póló og ríður út. Tvo aðra virka
daga er hún forseti í sínu systrafélagi, einu af
mörgum systrafélögum. Á laugardögum er
fundur í vínklúbbnum. Að auki situr hún í
stjórnum og nefndum.
Mínúturnar líða. Sunnudagssamtalið gengur
treglega. Teresu finnst hún hafa sagt of mikið.
– Ég þarf að fara, segir hún. Þarf að læra.
Gaman að hitta þig.
– Hún hefur reyndar ritunarhæfileika, segir
Katherine Weber um stjörnunemandann. –
Hún er athugul, tekur eftir smáatriðum, lýsir
því stóra með því smáa, hefur kröftugan stíl. En
ef ég á að vera alveg heiðarleg við þig, þá held
ég að hún taki ritunarnámskeið til að dekka allt.
Skilurðu? Mjög Yale-legt.
Katherine Weber hefur skrifað þrjár skáld-
sögur og þar af hefur ein verið þýdd á fjölda
tungumála. Hún hefur kennt við Yale í sjö ár.
En ekki í ár.
– Við sem ekki erum fastráðin höfum álíka ör-
yggi og þeir sem tína ávexti. Við vitum að haust-
ið kemur, en við vitum ekki hvort það erum við
sem eigum að tína eplin. Yale fann annan í minn
stað í ár, þrátt fyrir að ég hafi fengið góðan vitn-
isburð frá nemendum. Við erum metin af störf-
um okkar, en inn í ákvörðun um ráðningu kem-
ur líka pólitík og sambönd. Ég er heppin að
þurfa ekki á tekjunum að halda, ég fæ sjúkra-
tryggingu í gegnum manninn minn. Samband
mitt við Yale er ástar-haturssamband. Ég elska
þessa stofnun en ekki hvernig hún fer með
manneskjur.
Weber er komin yfir biturleikann og hefur
þegar kynnt hugmynd að nýju ritunarnám-
skeiði fyrir skólameistaranum Peter Salovey.
Salovey skólameistari er prófessor í sálfræði
og ber ábyrgð á nemendum og kennurum.
Hann er með vel snyrt skegg, í gráum jakkaföt-
um og talar ákafur um inntökuskilyrðin við há-
skólann.
– Það er ekki nóg að hafa góðar einkunnir til
að komast inn. Maður þarf að sýna metnað.
„Hin skólastofan“ okkar er jafnmikilvæg – það
sem gerist fyrir utan fyrirlestrarsalina og lestr-
arherbergin – kórarnir, blakmótin, bræðra- og
systrafélögin, mannlegu þættirnir. Nemendur
okkar eru mjög virkir, hingað koma leiðtogarnir
úr menntaskólunum. Við viljum ástríðufulla
nemendur!
– Hvað með þá sem ekki ná að fylgja hópn-
um?
–Það er meðal annars þess vegna sem við er-
um lengi að velja nemendur inn í skólann. Auk
góðra einkunna, skoðum við hvað umsækjendur
hafa gert á menntaskólaárunum. Auðvitað vit-
um við af þrýstingnum sem allir okkar ellefu
þúsund stúdentar eru undir. Hvorki átraskanir
Hér lærði Bush,
hér mótmælti
Kerry. Hér hitt-
ust Hillary og Bill Clinton. Nú eru
leiðtogar framtíðarinnar lagaðir í
Yale-háskólanum. Skólameistari
lýsir eftir ástríðu.
Horft yfir matsal í Yale-háskóla. Stúdentarnir ellefu þúsund, sem þar stunda nám, eru undir gífurlegum þrýstingi um að standa sig.
Teresa Kwon er einn hinna ofursamviskusömu Yale-nema sem sinna félagslı́finu af ekki minna kappi til að ná sér í stig á réttum stöðum.
Herbergi á einni af heimavistum skólans.
Metnaður og dauðleiki
Yale, Connecticut, Bandaríkjunum
Lífið í Yale-háskólanum er uppfullt af fé-
lagslífi og leynifundum fyrir suma nem-
endur á meðan að öðrum dugar ekki
sólarhringurinn til að sinna öllum náms-
bókunum. Norski blaðamaðurinn Åsne
Seierstad og ljósmyndarinn Paal
Audestad halda, í þessari sjöttu grein
af átta, áfram ferð sinni um Bandaríkin.