Morgunblaðið - 04.12.2004, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
80%landsmanna eru
sammála því að í Morgunblaðinu
megi finna mikilvægar upplýsingar
um vörur og þjónustu ❉
❉ Mjög og frekar sammála
Gallup mars 2004
„Finn vel upplýsingar
um vörur og þjónustu“
Morgunblaðið 80%
Fréttablaðið 72%
Rás 2 53%
Sjónvarpið 60%
Hús og híbýli 53%
Rás 1 50%
mbl.is 50%
Stöð 2 49%
Gestgjafinn 44%
BÓKIN PS: Ég elska þig er sann-
kölluð metsölubók. Hún hefur selst í
milljónum eintaka í yfir fjörutíu
löndum og verið þýdd á fjölda tungu-
mála frá því að hún kom út fyrir
tæpum tveimur árum. Nýlega bætt-
ist íslenska í þann hóp fyrir tilstilli
Sigurðar A. Magnússonar og bóka-
forlagsins Ís-Land og geta Íslend-
ingar því notið bókarinnar á eigin
tungumáli nú fyrir jólin.
Höfundurinn heitir Cecilia Ahern
og er dóttir írska stjórnmálamanns-
ins Bertie Ahern. Hún var einungis
21 árs þegar hún skrifaði frumraun-
ina, þá nýútskrifuð úr háskóla þar
sem hún lagði stund á fjölmiðla-
fræði. „Það var kominn tími til að fá
sér vinnu eða halda í framhaldsnám.
Ég var á leiðinni í nám í kvikmynda-
framleiðslu þegar ég slysaðist inn í
bókaskrifin,“ segir höfundurinn þeg-
ar blaðamaður fundar með henni á
snjóþungum og dimmum föstudags-
morgni. Hún hefur að sögn ekki séð
snjó síðan hún var lítil, því þar sem
hún ólst upp á Írlandi festir víst
sjaldan snjó, og er himinlifandi með
veðrið.
Þegar við snúum okkur aftur að
umræðuefni viðtalsins – PS: Ég
elska þig – segist Cecilia ekki geta
hent reiður á hvar hún fékk hug-
myndina að skáldsögunni sem segir
sögu hinnar tæplega þrítugu Hollý
sem missir eiginmann sinn úr heila-
æxli. „Ég var bara að láta mig
dreyma eins og venjulega. Líklega
var ég bara að hugsa um dauðann og
hvernig væri hægt að létta slíkt áfall
eins og Hollý verður fyrir í bókinni,“
segir hún. Þá þrjá mánuði sem það
tók hana að skrifa bókina fór hún
ekki útúr húsi, einfaldlega vegna
hinnar knýjandi þarfar sem hún
fann til að skrifa. „Skrifin komu í
raun af sjálfu sér. Margir sem hafa
glímt við að skrifa bækur í tíu ár
hafa spurt mig hvernig ég hafi eig-
inlega farið að þessu, en í raun var
það ekkert mál. Sjálfsagt er það
vegna þess að hugmyndin beið bara
eftir því að vera skrifuð.“
Hreinn skáldskapur
Bókin er ekki byggð á atburðum
sem Cecilia þekkir til persónulega
og hún segir allt sem þar gerist vera
hreinan skáldskap. „Ég vildi hafa
það þannig, vegna þess að ég vildi
alls ekki að fólk væri að heimfæra
hluti yfir á mig, fjölskyldu mína eða
vini,“ segir hún, en segist þó vissu-
lega vera að lýsa reynsluheimi ungra
kvenna, sem fara út að skemmta sér,
hitta menn, vinna og versla.
Sagan gerist í Dublin, þar sem
höfundurinn sjálfur býr, og æsku-
heimili söguhetjunnar er skammt
frá því svæði sem Cecilia ólst sjálf
upp á. „Það er nálægt hafinu og
Hollý elskar hafið, líkt og ég. En það
er svotil það eina sem við eigum
sameiginlegt,“ segir hún. Annars
eru staðarlýsingar í bókinni bæði
raunverulegar og skáldaðar. „Bar-
inn Hogan’s, þar sem margir atburð-
ir bókarinnar gerast, er til að mynda
skáldaður, þó að margar aðrar lýs-
ingar séu sannar. Reyndar komst ég
svo að því að það er til bar sem heitir
Hogan’s í Dublin, en þetta er ekki
hann þó margir haldi það eflaust!“
Lesendur bókarinnar virðist
greina á um hvort sagan hafi sérírsk
sérkenni eða ekki, að sögn Ceciliu.
Margir hafa viljað meina að hún
gæti gerst hvar sem er en aðrir hafa
fagnað Íranum í höfundinum. „Ég sé
báðar hliðar málsins. Stundum
finnst mér hún afar írsk, en um leið
alþjóðleg. En ég er viss um að írskt
fólk hefur á vissan hátt gaman af því
að lesa bókina vegna þess að hún
gerist í Dublin. Alveg eins og manni
finnst gaman að sjá bíómyndir sem
gerast á stöðum sem maður kannast
við,“ segir hún og bætir við að sá
fjöldi landa sem bókin hefur komið
út í, yfir 40 talsins, segi sitt um al-
þjóðleika sögunnar og hve auðvelt
fólk eigi með að skilja hana.
Kvikmyndaréttinn hefur Warner
Brothers-kvikmyndagerðin keypt
og hefur handritið verið skrifað og
leikstjóri fenginn, en ekkert umfram
en það. „Maður veit ekki hvort þetta
verður að veruleika fyrr en þeir
kveikja á myndavélunum,“ segir Ce-
cila og hlær. „Ég ætla ekki að gera
mér vonir fyrr. En auðvitað er ég
hæstánægð með þetta, vegna þess
að ég hef sjálf svo mikinn áhuga á
kvikmyndum og kvikmyndagerð.
Það væri frábært að sjá á hvíta tjald-
inu mynd gerða eftir bók sem ég
skrifaði .“
Þriðja bókin á leiðinni
Cecilia Ahern er hálfnuð með
þriðju skáldsögu sína, en önnur bók
hennar ber heitið Where Rainbows
End. „Hún er mjög ólík fyrstu bók-
inni minni, þó að hún teljist líklega
til sama geira,“ segir hún. „Hún er
skrifuð eingöngu á bréfa- og tölvu-
póstformi og fjallar um samskipti
tveggja einstaklinga frá bernsku og
fram á fullorðinsár. Þó að bréf komi
við sögu í báðum bókunum eru þær
mjög ólíkar.“
Hún segist alltaf uppfull af hug-
myndum og þörf til að skrifa, og seg-
ir það litlu skipta hve löngum tíma
rithöfundar eyði í skrifin, hvort þeir
séu vel lesnir eða hve gamlir þeir séu
– enda hefur hún sjálf skrifað met-
sölubók á þremur mánuðum, ung að
aldri, án sérstakrar þekkingar á
bókmenntum. „Það að skrifa er
ástríða sem kemur að innan og ald-
urinn skiptir þar engu. Það hefur oft
verið sagt um mig að ég hafi gamalt
höfuð á ungum herðum og hugsi um
hluti sem fólk á mínum aldri geri
sjaldan,“ segir hún. „Og ég veit hve-
nær ég þarf að skrifa, næstum lík-
amlega, því þá get ég ekki gert neitt
annað. Karakterarnir neyða mig til
að setja hlutina niður á blað.“
Augljóst er í það minnsta að sú
nálgun sem Cecilia hefur valið nær
til þess fjölda fólks sem vill lesa
bækurnar hennar, og ef til vill stafar
það af því að hún skrifar í stíl sem
margir eiga auðvelt með að skilja.
„Einmitt – ég veit að ég er ekki
James Joyce og mun ekki breyta
heiminum með skrifum mínum. Ég
vil bara skrifa sögu um raunverulegt
fólk, sem lesendur geta samsamað
sig. Og af þeim viðbrögðum sem ég
hef fengið, virðist það virka.“
Bókmenntir | Írski rithöfundurinn Cecilia Ahern hér á landi
Það að skrifa er ástríða
sem kemur að innan
Morgunblaðið/Árni Torfason
„Ég veit hvenær ég þarf að skrifa, næstum líkamlega, því þá get ég ekki
gert neitt annað. Karakterarnir neyða mig til að setja hlutina niður á
blað,“ segir Cecilia Ahern, höfundur skáldsögunnar PS: Ég elska þig.
ingamaria@mbl.is
SÝNINGIN Aldrei-Nie-Never í Gall-
erí + á Akureyri er sú þriðja og síð-
asta í sýningarröð sem Hlynur Halls-
son, myndlistarmaður, hefur
skipulagt. Sú fyrsta var í Nýlistasafn-
inu í ágúst síðastliðinn og önnur var í
Kuckei + Kuckei í Berlín. Alls hafa
18 myndlistarmenn frá Þýskalandi og
Íslandi verið með verk á sýningunum,
sex í hvert skiptið.
Oliver van den Berg er eini Þjóð-
verjinn að þessu sinni. Hann sýnir
verkið Blind Passenger (Blindur far-
þegi) sem er eftirmynd af svarta
kassanum, svokallaða, sem fylgir öllu
áætlunarflugi. Titillinn er mótsagna-
kenndur að því leyti að farþeginn
blindi er oft á tíðum eina vitnið sem
getur varpað ljósi á aðdraganda flug-
slysa. Þá kveikir sakleysislega útlít-
andi skúlptúrinn hugmyndir um 11.
september og þessháttar atburði sem
viðkoma flugvélum.
Gunnars Kristinsson er íslenskur
listamaður sem hefur til langs tíma
búið í Berlín. Á sýningunni í Gallerí +
tekur hann fyrir sjálfsímyndina með
skoplegum hætti. Sýnir ljósmyndir af
sér hlaupa maraþon, en lagar svo
andlit sitt í tölvu svo hann viðhaldi
rétta svipnum allt hlaupið. Missi ekki
„kúlið“ þrátt fyrir svita og áreynslu.
Sjálfsímyndin er einnig viðfangs-
efni Magnúsar Sigurðarsonar sem
hefur kosið að sameina hluta úr eldri
sýningum sínum, ljósmyndir, texta og
dagblöð sem hafa verið hans helsta
kennimerki í listinni. Að vissu leyti
skondið að búa til yfirlit eða sýn-
ishorn í þetta litlu plássi og virkar að
auki vel í rýminu, en ég get þó ekki
neitað tilfinningu minni sem segir að
Magnús sleppi svolítið ódýrt í þetta
skiptið.
Málverk Ragnars Kjartanssonar,
Glæsileg uppgjöf, sýnir listamanninn
og eiginkonu hans fara hamförum í
rúminu. Ragnar er ekki síður upptek-
inn af sjálfsímynd og hefur að auki
verið að stíga á mörk myndlistar og
leikhúss. Óhjákvæmilega leitar mað-
ur að slíkum tengingum í málverkinu
og þær eru, eftir allt saman, auðséð-
ar. Listamaðurinn er klæddur í serk
og umhverfi bendir til annars tíma en
samtímans, virkar þar af leiðandi sem
svið.
Þóroddur Bjarnason hefur und-
anfarið verið að tvinna saman mynd-
list og viðskipti og sýnir nú mynd-
bandsverk undir yfirskriftinni
Hagkerfi fær mjúka lendingu, er sýn-
ir unga stúlku í hástökki. Þóroddur
hefur tileinkað sér fádæma einfalt
myndmál og brúkar það til hins ýtr-
asta. Myndlíkingin virkar sem kerf-
islegt línurit þar sem hápunkti er náð
en hrapið kemur svo síðar. Einnig
tekst listamanninum að skapa fjar-
stæðukennd innan sýningarrýmisins
þar sem hástökkið virkar absúrt í 194
sentimetra lofthæð.
Annað rýmisverk og það eina sem
er staðbundið er portrettmynd Tuma
Magnússonar af Joris og Pálínu, að-
standendum gallerísins. Tumi leysir
upp húðlit þeirra í horn eins herberg-
isins sem í fyrstu virðist eðlilegt
skuggspil sökum lýsingar en skýrist
svo þegar nær dregur. Er sjónblekk-
ingin vel heppnuð og verkið óvænt í
einfaldleika sínum.
Þykir mér sýningin í Gallerí +
koma mun betur út en sú sem var í
Nýlistasafninu (sá ekki sýninguna í
Berlín). Listaverkin áhugaverðari og
ekkert verk tekur frá öðrum þrátt
fyrir smæð gallerísins á meðan verk-
in sem voru hvað mest áberandi í Ný-
listasafninu voru ekki svo ýkja spenn-
andi. Það er samt varasamt að bera
þessar sýningar saman, annars vegar
vegna stærðarmunar á sýningarsöl-
unum og hins vegar vegna þess að
þetta er í raun sama sýningin. Þ.e. ein
samsýning á ólíkum stöðum á ólíkum
tíma. Ekki má svo gleyma fjórða sýn-
ingarrýminu, sem er sýningarskráin,
þar sem hver listamaður hefur sinn
eigin pésa með texta og myndum.
Veltir sýningin því upp spurningum
um mörk listrýmisins og kemur hug-
myndarsmíði Hlyns Hallssonar þar
inn sem ég mundi segja 19. lista-
manninn á sýningunni sem jafnframt
skoðar mörk myndlistar og sýning-
arstjórnar.
Hin ýmsu mörk
MYNDLIST
Gallerí +
Opið laugardaga og sunnudaga frá 14-
17. Sýningu lýkur 5. desember.
Samsýning – Gunnar Kristinsson, Magnús
Sigurðarson, Oliver van den Berg, Ragnar
Kjartansson, Tumi Magnússon og Þór-
oddur Bjarnason.
Jón B.K. Ransu
Blindur farþegi eftir Oliver van den Berg.