Morgunblaðið - 04.12.2004, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 04.12.2004, Blaðsíða 36
36 LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN H vers vegna í ósköp- unum voru íslensk- ir ráðamenn ekki reiðubúnir til að lýsa yfir stríði á hendur Þýskalandi og Japan árið 1945 – einkum og sérílagi ef það mátti verða til að tryggja þeim stofnaðild að Sameinuðu þjóð- unum (sem þeir höfðu mikinn hug á)? Ég tók að velta þessu fyrir mér á ný þegar ég var að renna yfir orðalag auglýsingar hinnar svo- kölluðu Þjóðarhreyfingar í Morg- unblaðinu á fimmtudag. Nú kann að vera að einhverjir telji svarið blasa við. Sjálfur á ég erfitt með að skilja þetta. Kannski kemur þar til eitthvert kyn- slóðabil. Vissulega er mér kunnugt um að það var álit manna, þegar Ísland varð fullvalda ríki árið 1918, að hlutleysi væri nokkuð örugg vörn smáþjóðar. Út frá því sjónarmiði var eðlilegt að menn vildu ekki lýsa yfir stríði á hendur annarri þjóð. Staðreyndin er hins vegar sú að Íslendingum var orðið ljóst 1945 að lítil sem engin vörn var í hlutleysinu einu saman. Enda höfðu þeir í reynd kastað því með herverndarsamn- ingnum sem gerður var við Banda- ríkin 1941. Eftir stendur þá hin röksemdin sem íslenskir ráðamenn settu fram 1945 og virðist einfaldlega hafa mótast af því praktíska mati að þar sem Íslendingar hefðu engan her og ættu engin vopn þá væri þeim í reynd ómögulegt að segja annarri þjóð stríð á hendur, að slík yfirlýs- ing myndi í raun alltaf vera hálf- gerð sýndarmennska. Svona má einmitt skilja yfirlýsingu Alþingis frá 27. febrúar 1945; þar er talað um að Íslendingar geti ekki sagt öðrum stríð á hendur né háð styrj- öld „af augljósri ástæðu“. Það segir síðan frá því í verki Agnars Kl. Jónssonar, Stjórn- arráði Íslands, að þegar leið að inngöngu okkar í SÞ ári síðar (1946) þá hafi menn óttast að með inngöngu myndu Íslendingar þurfa að undirgangast skuldbind- ingar um að hér yrðu hern- aðarbækistöðvar. Þetta hljómar skringilega af því að aðeins þremur árum síðar geng- um við í hernaðarbandalagið NATO og 1951 sneri Bandaríkja- her síðan hingað aftur að okkar ósk. Kalt stríð var þá að vísu hafið og veður mjög válynd en mér finnst samt ekki út í hött að dæma afstöðu Íslendinga til áðurnefnds skilyrðis fyrir stofnaðild að Sam- einuðu þjóðunum 1945 skinhelgi af verstu sort. Það er ekki eins og Ís- lendingar hafi ekki fengið að kynn- ast verstu hliðum styrjaldarinnar, en henni báru Þjóðverjar óumdeil- anlega höfuðábyrgð á; ég get nefnt dæmi sem stendur mér nærri, semsé þá staðreynd að móðurafi minn, Davíð Gíslason, var meðal þeirra sem fórust þegar Dettifoss sigldi á tundurdufl undan strönd- um Skotlands í febrúar 1945. En aftur að orðalagi boðaðrar auglýsingar svokallaðrar Þjóð- arfylkingar – þar sem biðjast á af- sökunar á því að þeir Davíð Odds- son og Halldór Ásgrímsson hafi í óþökk íslensku þjóðarinnar sett Ís- land á lista hinna „viljugu þjóða“ sem studdu innrásina í Írak. Þar kemur fram, sem fyrr segir, að Al- þingi Íslendinga hafi „neitað að lýsa yfir stríði á hendur Þýska- landi og Japan árið 1945, sem var þá skilyrði fyrir stofnaðild að Sam- einuðu þjóðunum“. Svo er það ekki rætt frekar. Ég bíð spenntur eftir því að sjá upplitið á lesendum The New York Times er þeir heyra þau tíðindi að Íslendingar séu svo undurfurðuleg þjóð, að þeir hafi ekki verið reiðu- búnir til að lýsa yfir stríði á hendur Þýskalandi og Japan um mitt ár 1945. Maður hlýtur nefnilega að spyrja sig hvort hægt sé að ætlast til að útlendingar kunni skil á sex- tíu ára gömlum ástæðum Íslend- inga fyrir því að vilja ekki stíga þetta skref. Þyrfti ekki að útskýra þær fyrir Bandaríkjamönnum (og Írökum) til að koma í veg fyrir að menn álykti einfaldlega sem svo að Íslendingar hafi verið nasistavinir á tímum síðari heimsstyrjaldar? Og áfram um auglýsinguna. Hvers vegna í ósköpunum kjósa aðstandendur hinnar svokölluðu Þjóðarhreyfingar að biðja íraska þjóð afsökunar í bandaríska dag- blaðinu The New York Times? Getur verið að þeir standi í þeirri trú að The New York Times sé mest selda dagblaðið í Írak? Eða hafa menn fyrir því fullvissu að stór hluti írösku þjóðarinnar lesi blaðið daglega á Netinu? Maður hefði haldið að vænlegra væri að kaupa heilsíðuauglýsingu í einhverju þeirra fjölmörgu dag- blaða sem gefin eru út í Írak sjálfu (benda má áhugasömum á að stofnunin Institute for War and Peace Reporting birtir ágrip á ensku af helstu fréttum íraskra dagblaða á slóðinni http:// www.iwpr.net/in- dex.pl?iraq_ipm_index.html). Ekki ætla ég að gera ágreining um það við aðstandendur svokall- aðrar Þjóðarhreyfingar að þeir Davíð Oddsson og Halldór Ás- grímsson hefðu átt að bera þá ákvörðun sína, að setja nafn Ís- lands á lista yfir hinar „viljuðu þjóðir“, undir Alþingi Íslendinga. Er áhugavert að rifja upp í þessu sambandi að varnarsamningurinn við Bandaríkin 1951 var ekki bor- inn undir atkvæði Alþingis fyr- irfram (enda sat það ekki þegar hann var gerður). Hins vegar voru þingmenn allra flokka annarra en Sósíalistaflokksins kallaðir á fund í Reykjavík áður en samningurinn var undirritaður og aflað sam- þykkis þeirra allra. Þegar Alþingi síðan kom saman haustið 1951 lagði ríkisstjórn þess tíma fyrir það frumvarp um að veita samn- ingnum lagagildi. Auðvitað hefðu þeir Davíð og Halldór átt að gera eitthvað sam- bærilegt. Úr því að Íslendingar voru ekki tilbúnir til að lýsa sig í stríði við Þýskaland 1945 máttu þeir vita að lítill áhugi væri fyrir því meðal Íslendinga nú að styðja jafn vafasamar aðgerðir og inn- rásin í Írak sannarlega var. Ísland og Írak Getur verið að þeir standi í þeirri trú að The New York Times sé mest selda dag- blaðið í Írak? Eða hafa menn fyrir því fullvissu að stór hluti írösku þjóðarinn- ar lesi blaðið daglega á Netinu? VIÐHORF Eftir Davíð Loga Sigurðsson david@mbl.is HVAÐ er til ráða? Kynbundið ofbeldi er útbreitt og er ástandið óá- sættanlegt. Við getum lagt okkar af mörkum til að koma í veg fyrir kynbundið of- beldi. Flestir Ís- lendingar eru andvígir ofbeldi og því að sjálfsögðu andvígir kyn- bundnu ofbeldi. Samt sem áður er ofbeldið útbreitt og líklega gæti hver Íslendingur fundið minnst eina ef ekki nokkrar konur í sínu innsta tengslaneti sem hafa orðið fyrir kynbundnu ofbeldi. Stór hluti ofbeldis gegn konum á Íslandi á sér stað, þar sem við teljum flest að öruggast sé að vera, inni á eigin heimili. Margar konur búa við það ástand að heimilið er þeirra hættu- legasti staður. Þessar konur eru dætur okkar, mæður, systur, eig- inkonur, ömmur, frænkur og vin- konur. En vandinn liggur einnig í því að ofbeldismennirnir eru mögu- lega synir okkar, feður, eiginmenn, afar, frændar og vinir. Málið flæk- ist þegar við þurfum að taka af- stöðu gegn ástvinum okkar og horfast í augu við brot þeirra, enda er það þekkt vanda- mál að fjölskyldan tekur málstað ofbeld- ismannsins og nið- urlægingin lendir með enn meiri þunga á konunni sem fyrir ofbeldinu verður. Til þess að útrýma kynbundnu ofbeldi þarf aðgerðir og þrýsting alls sam- félagsins. Samfélagið verður að taka þá skýru afstöðu að of- beldi gegn konum verði ekki liðið. Þú getur lagt þitt af mörkum með því að taka þátt í vinnustofu Femínstafélagsins í dag kl. 11 – 14 í húsnæði Listaháskól- ans, Skipholti 1. Þar verður útbú- inn aðgerðarlisti yfir hvað við get- um gert til að vinna gegn kynbundnu ofbeldi. Vinnustofan er öllum opinn og eru karlar sér- staklega hvattir til að mæta og láta sig málið varða. Kynbundið ofbeldi er einn stærsti heilsufarsvandi kvenna í heiminum Katrín Anna Guðmundsdóttir og Sóley Stefánsdóttir skrifa um kynbundið ofbeldi ’Til þess að útrýmakynbundnu ofbeldi þarf aðgerðir og þrýsting alls samfélagsins.‘ Sóley Stefánsdóttir Katrín Anna er talskona Femínista- félags Íslands, Sóley er ráðskona staðalímyndahóps félagsins. Katrín Anna Guðmundsdóttir Í GÆR var al- þjóðadagur fatlaðra og af því tilefni langar mig til þess að fjalla um aðgengi að mennt- un. Forsenda þess að við, sem erum fötluð, komumst í vinnu sem hentar okkur og gefur vel af sér, forsenda þess að við höfum val og þar af leið- andi forsenda fyrir lýðræðisþátt- töku okkar er menntun. Þannig að við verðum að fá tækifæri til að mennta okkur. Í þessu sambandi langar mig að vekja athygli á að- gengismálum í Háskóla Íslands. Þó að Háskóli Íslands eigi að vera skóli sem allir landsmenn geta gengið í er það því miður ekki þannig. Aðgengi fyrir fólk í hjóla- stólum er sem stendur mjög ábótavant. Að- albyggingin hefur til dæmis ekki skábraut fyrir hjólastóla, ein- ungis skábraut sem er hugsuð til dæmis fyrir póstburð en alls ekki fyrir hjólastóla. Til þess er hún alltof mjó og brött og beinlínis stórhættuleg en til stendur að bæta úr því. Þegar komið er inn í aðalbygginguna, þarf síðan að fara upp stiga til að komast í stofur. Mín reynsla er sú að ekki er hægt að treysta á að stigalyftan virki. Í Háskólanum er nýbúið að stofna samtök um málefni fatlaðra. Þau eru hugsuð fyrir alla nemendur skólans sem hafa áhuga á hags- munamálum fatlaðra. Samtökin bera nafnið „Fortúna“. Félagið er skírt í höfuðið á gyðjunni Fortúnu sem útdeilir örlögum til manna, bæði góðum og slæmum. Það er mikið framfaraspor að búið sé að stofna samtök fatlaðra háskólastúd- enta. Ég fagna því að Stúdentaráð sé farið að veita málefnum fatlaðra áhuga. Aðrir skólar ættu að taka sér þetta framtak til fyrirmyndar. Það er von mín að fatlaðir nem- endur eigi möguleika á því að geta menntað sig í þeirri grein sem þeir kjósa – jafnrétti til náms – og eigi þar með möguleika á að lifa sjálf- stæðu og góðu lífi.. Menntun og aðgengi fyrir alla Friðrik Þór Ólason fjallar um alþjóða- dag fatlaðra, sem var í gær Friðrik Þór Ólason ’Þó að Háskóli Íslandseigi að vera skóli sem allir landsmenn geta gengið í, er það því mið- ur ekki þannig.‘ Höfundur er gjaldkeri Ný-ungar, ungliðahreyfingar Sjálfsbjargar, lsf. Á ÁRINU, sem nú er að líða, hélt Hringurinn, kvenfélag, upp á eitt hundrað ára afmæli. Hringskonur geta með miklu stolti litið yf- ir farinn veg. Af metn- aði og óbilandi dugnaði hafa Hringskonur unn- ið að velferð barna á Ís- landi og öðrum góð- gerðarmálum. Í nýlegri bók um Hringinn, kvenfélag, má lesa um mörg þessara verka; Styrkir til fátækra sængurkvenna, Bygg- ing og rekstur Kópavogshælis, Rekstur kúabús til fjáröflunar, ásamt fjölmörgum styrkjum til velferð- armála barna. Saga Hringsins lýsir öflugu starfi Hringskvenna að góðgerðarmálum í heila öld. Öllum verkefnum hafa Hrings- konur sinnt af alúð og umhyggju. Barnaspítali Hringsins Fyrir 1½ ári fluttist Barnaspítali Hringsins í nýtt húsnæði. Draumur margra varð að veruleika. Með nýju og góðu húsnæði hefur veikum börn- um á Íslandi og aðstandendum þeirra verið boðin betri aðstaða en áður. Nýr barnaspítali gefur líka tækifæri til bættrar þjónustu. Á þeim stutta tíma, sem liðinn er frá opnun Barnaspítala Hringsins, hefur starfsemi dag- deilda og göngudeilda aukist, en legutími inn- lagðra barna styst. Þannig hefur tekist að stytta dvöl barna á spít- alanum, en auka þjón- ustu við börn, sem þó geta dvalið heima. Fjölmargir aðilar, fé- lagasamtök, fyrirtæki og einstaklingar hafa stutt Barnaspítala Hringsins á und- anförnum árum. Öllum þessum að- ilum er þakkað. Ljóst er, að Hring- urinn, kvenfélag, hefur verið í forystu þessara aðila. Hringskonur greiddu 150 milljónir króna í byggingarsjóð Barnaspítala Hringsins. Að auki gáfu þær góða styrki til tækjabúnaðar í nýj- an spítala. Á undanförnum áratugum hefur stuðningur Hringskvenna við Barnaspítala Hringsins verið ómet- anlegur. Það er líka með stolti, sem spítalinn ber nafn Hringsins, Barna- spítali Hringsins. Kaffisala Hringsins Sunnudaginn 5. desember er Jóla- kaffi Hringsins. Hefst kaffisalan kl. 13.30 á Broadway, Hótel Íslandi. Á Jólakaffi Hringsins er boðið upp á frábærar veitingar, glæsilegt happ- drætti, kaup á jólakortum Hringsins og fleira. Landsmönnum gefst þar tækifæri til að styðja í verki Kven- félagið Hringinn til góðra verka. Hringskonur geta með stolti litið yfir farinn veg. Hringskonur líta einnig af framsýni til komandi ára og munu áfram vinna að bættum hag barna á Íslandi. Þær eiga heiður skil- inn fyrir mikið og gott starf. Það er von mín, að sem flestir geti stutt Hringskonur í verki og notið veiting- anna. Jólakaffi Hringsins Ásgeir Haraldsson fjallar um Jólakaffi Hringsins ’Saga Hringsins lýsiröflugu starfi Hrings- kvenna að góðgerð- armálum í heila öld.‘ Ásgeir Haraldsson Höfundur er prófessor í barna- lækningum, sviðsstjóri lækninga, Barnaspítala Hringsins.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.