Morgunblaðið - 04.12.2004, Blaðsíða 47

hygli okkar með skemmtilegum frá-
sögnum.
Ein af þeim var þegar hann fann
kumlið á Þórarinsstöðum í Seyðis-
firði. Þar reynist vera um einn merk-
asta fornleifafund síðustu aldar að
ræða. En þótt það tæki afa hátt í hálfa
öld að sannfæra helstu fræðimenn
þjóðarinnar um að svo væri, gafst
hann ekki upp og stoltur var hann,
höfðinginn, þegar hann sýndi okkur
uppgröftinn á Þórarinsstöðum.
Síðan var haldið heim í Dröfn þar
sem amma beið okkar með rjúkandi
heita kjötsúpu, amma sem alltaf var
svo hlý og góð og afi var svo einstak-
lega heppinn að fá að eyða æfinni
með.
Nú hefur Lykla-Pétur, sem afi var
farinn að halda að hefði bara gleymt
sér, náð í hann og sameinað þau
ömmu á ný.
Við erum svo rík að hafa átt ykkur
að.
Guð geymi þig, elsku afi.
Stefán Ragnar Magnússon
og fjölskylda, Stokkseyri.
Í fáum orðum langar mig að kveðja
hann Sigurð.
Þær voru ófáar ferðirnar sem ég
fór með honum þegar ég bjó á Seyð-
isfirði. Mér er líka ofarlega í huga
ferðin til Loðmundarfjarðar með föð-
ur mínum og Sigurði. Vegurinn var
slæmur og bílarnir á undan okkur
sneru flestir við en Sigurður hvatti
mig til að halda áfram. Þá er mér
minnisstæð ferðin til Mjóafjarðar og
síðan Norðfjarðar þar sem við skoð-
uðum steina- og náttúrugripasafnið.
Sigurður var sagna- og fræðimaður
og skrifaði mikið í Múlaþing. Hann
fékk mig til að gerast áskrifandi að
því tímariti.
Á ferðum mínum með Sigurði hafði
hann frá mörgu að segja. Mér verða
alltaf minnisstæðar sögurnar sem
hann sagði mér af Inga T. þegar hann
kom í heimsókn að Þórarinsstöðum
stundum klæddur hvítum fötum með
fiðlukassann hangandi í ól yfir herð-
arnar.
Faðir Sigurðar lék á orgel og var
oft spilað, sungið og stiginn dans og
stundum dreypt á „dönskum rjóma“.
Þá sagði hann mér söguna um hvern-
ig það kom til að Ingi T., aðeins 7 ára,
samdi lagið við ljóð Páls Ólafssonar
„Ó blessuð vertu sumarsól“.
Mér finnst ástæða til að minnast á
eftirfarandi um Sigurð. Sumarið 1938
var ákveðið að byggja votheysgryfju
á Þórarinsstöðum. Sigurði var óljúft
að vinna þetta verk vegna þess að
gamlar sagnir hermdu að þarna hefði
bænahúsið staðið. Sigurður hafði alla
tíð áhuga á að þarna yrði grafið. Það
reyndist líka rétt vera. Árið 1998 fór
fram fornleifauppgröftur á Þórarins-
stöðum. Kom þá í ljós að þarna hafði
stafkirkja staðið. Ástæða fyrir upp-
greftrinum var greinargerð Sigurðar
skrifuð 60 árum fyrr.
Að lokum þakka ég Sigurði fyrir
margar góðar og skemmtilegar
stundir. Ég fór alltaf fróðari af hans
fundi.
Gestrisni þeirra hjóna Sigurðar og
Jóhönnu verður mér ætíð minnis-
stæð, en hennar naut ég ávallt á ferð-
um mínum um Austfirði.
Þreytist höndin. Svefn að sígur.
Söngur þó í hæðir stígur:
„Þreyttur leggst ég nú til náða,
náðarfaðir, gættu mín.“
Logar trúarblysið bjarta,
bænin lyftir fólksins hjarta.
Góðar nætur, bóndinn býður.
Breiðir nóttin tjöldin sín.
(Valdimar V. Snævarr.)
Guð blessi minningu Sigurðar
Magnússonar.
Þórarinn G. Valgeirsson.
Hinstu kveðjur til míns gamla vinar
Sigurðar frá Þórarinsstöðum í Seyð-
isfirði kalla fram góðar minningar frá
löngu liðinni tíð. Frá fyrstu dögum
ævi minnar lágu leiðir okkar Sigurðar
saman og hann fræddi mig á því síðar,
að hann sá til ferða minna er ég á
fyrsta ári kom í sleða, sem foreldrar
mínir drógu að vetrarlagi (1918) frá
heimili okkar á Skálanesi yst í Seyð-
isfirði fram hjá Þórarinsstöðum á leið
að Hánefsstöðum. Sleðinn var smjör-
líkiskassi negldur á tvö skíði.
Sigurður var greindur maður og at-
hugull og liggja eftir hann vandaðar
heimildir um íslensk málefni. Hann
ritaði m.a. greinar í byggðarsögurit
Austfirðinga, Múlaþing. Þar minnist
ég einstaklega vel vísindalega gerðar
greinar um beinafundinn á Þórarins-
stöðum í Seyðisfirði. Sigurður kom
þannig fyrir að hann hafði alltaf eitt-
hvað að segja og var mjög vel lesinn
og minnugur. Ég ímynda mér að eftir
hann liggi margur fróðleikur um ís-
lensk efni.
Mér er efst í huga hversu áhugi
okkar og virðing á Alþýðuskólanum á
Eiðum var mikil. Við höfðum báðir
verið í skólanum þar áður en rafljós
komu. Árið 1935 kom þar rafmagn og
af einskærum áhuga á Eiðastað þá
drifum við okkur þangað um miðjan
desembermánuð gangandi frá Seyð-
isfirði til þess að samfagna ljósadýrð-
inni að loknum tímum hinna dimmu
vetra. Þetta sýnir líka hversu sterk
ítök og áhugi ungs fólks voru til al-
þýðuskóla landsins. Sigurði var einn-
ig ljóst hversu þýðingarmiklir alþýðu
og héraðsskólar landsins voru ís-
lenskri æsku og þjóðinni allri, einkum
þegar land okkar varð dvalarstaður
erlendra herja er skyndilega komu til
landsins og þeim útlendu varð ljóst að
hér bjó vel upplýst fólk, þótt landið
væri fjarri alþjóðaleið.
Ég sendi börnum Sigurðar, frænd-
garði hans og skylduliði öllu samúðar-
kveðjur mínar og fjölskyldu minnar
og þakka einkum hin gömlu kynni.
Vilhjálmur Árnason hrl.
Sigurður Magnússon, sem nú er
látinn, 95 ára að aldri, fæddist í Svart-
húsi í landi Þórarinsstaða við Seyð-
isfjörð. Hann var fimmti í röð ellefu
barna Magnúsar Jónssonar, frá Geld-
ingaá í Leirársveit, Jónssonar frá
Deildartungu í Reykholtsdal og Hild-
ar Ólafsdóttur, fæddrar í Gráhúsi á
Þórarinsstaðaeyrum. Hún var dóttir
Ólafs Péturssonar útvegsbónda á
Landamótum í Seyðisfirði. Magnús,
faðir Sigurðar, var kenndur við Sól-
vang í Vestmannaeyjum, sem hann
reisti árið 1920. Magnús var fjölhæfur
gáfumaður, kennari, organisti, sjó-
sóknari, formaður, ritstjóri og skáld.
Hafa ýmsir eiginleikar hans og svip-
sterkt yfirbragð haldist hjá börnum
hans, eins og fram kom í grein eftir
undirritaðan og mynd sem henni
fylgdi í Morgunblaðinu 3. maí 2003,
vegna aldarminningar Ólafs Magnús-
sonar, elsta bróður Sigurðar.
Þegar fjölskylda Sigurðar flutti til
Vestmannaeyja árið 1915 varð Sig-
urður eftir á Seyðisfirði hjá fósturfor-
eldrum sínum, Sigurði Jónssyni og
Þórunni Sigurðardóttur á Þórarins-
stöðum. Efnahagur fjölskyldunnar á
Sólvangi leyfði ekki að kosta fleiri
systkinanna en elsta soninn til lang-
skólanáms og því varð það hlutskipti
Sigurðar að vera ráðsmaður á Þór-
arinsstöðum fram til ársins 1942, en
Sigurður stundaði engu að síður nám
við Alþýðuskólann á Eiðum 1928–
1930 og við lýðháskólann í Askov í
Danmörku árið 1930–1931. Hann
fékkst einnig talsvert við kennslu á
Seyðisfirði á þessum árum og þótti
mjög góður kennari. Árið 1944 flutti
hann til Vestmannaeyja, þar sem
hann var verkstjóri næstu 30 árin.
Gosið í Heimaey árið 1973 átti ríkan
þátt í að Sigurður flutti aftur til Seyð-
isfjarðar árið 1974.
Fullyrða má að Sigurður, sem var
fræðimaður og grúskari af guðs náð
og með brennandi áhuga á sögu og
menningu Austurlands og menntun
fólksins þar, hefði átt erindi í lang-
skólanám. Hann hefði þó varla getað
lagt fram drýgri skerf til sögu og
menningar fjórðungsins en hann
gerði með því að finna fornan kirkju-
garð á Þórarinsstöðum árið 1938 og
berjast mestalla ævi sína fyrir því að
garðurinn yrði rannsakaður. Kom í
ljós við fornleifauppgröft fyrir nokkr-
um árum að grafir frá því fyrir
kristnitöku voru í næsta nágrenni við
íbúðarhúsin á Þórarinsstöðum. Um er
að ræða einn merkasta fornleifafund
síðari ára á Íslandi og ætti það að
halda nafni Sigurðar á lofti um mörg
ókomin ár.
Ég hitti Sigurð síðast þegar ég
heimsótti hann á Seyðisfjörð árið
2000, en þá sýndi hann mér bæjar-
rústirnar á Landamótum og Svart-
húsi og víkingakirkjugarðinn á Þór-
arinsstöðum. Ég kveð þennan síðasta
ættingja minn úr hópi afa- og ömmu-
systkina með þakklæti og virðingu.
Ólafur F. Magnússon.
Sigurður Magnússon var fróðleiks-
maður, skáldmæltur og glaðvær. Á
löngu ævikvöldi fékk fróðleiksást
hans að njóta sín. Hann lagði kapp á
að safna kveðskap föður síns, Magn-
úsar Jónssonar; ættfróður var hann
vel og dró saman miklar heimildir um
sögu Seyðisfjarðar. Merkilegt var að
ganga með honum um rústir smá-
þorpanna á Hánefsstaðaeyrum og
Þórarinsstaðaeyrum við Seyðisfjörð
sem þar mynduðust um aldamótin
1900. Sigurður gat nefnt nöfn
húsanna og bent á hvar þau höfðu
staðið og hverjir bjuggu hvar, en
þarna var hann fæddur eins og flest
systkina hans.
Í Reykjavík var eftirlætisstaður
Sigurðar Landsbókasafnið, og þá
einkum handritadeildin. Sigurður
lagði kapp á að koma handritum með
kveðskap föður síns til geymslu þar
og vissi að þau mundu vera í góðum
höndum.
Sigurður var góður sögumaður og
unun að heyra frásagnir hans af
skrýtnu og skemmtilegu fólki eystra.
Áhuga hafði hann á dulrænum efnum
og sagði svo vel frá eigin reynslu af
því sviði að harðsvíraðir efnishyggju-
menn vissu ekki hvaðan á þá stóð
veðrið. Ekki var minna fróðlegt að
heyra hann segja frá vertíð og ver-
búðalífi á Höfn í Hornafirði á kreppu-
árunum. Þar var ekki mulið undir sjó-
menn eða landmenn og kaupið ekki
meira en þurfti til að draga fram lífið
meðan á vertíð stóð.
Þótt Sigurði stæði ekki langskóla-
nám til boða var hann tvö ár í Eiða-
skóla og um skeið í Askov. Eftir-
minnilegir eru mér samfundir þeirra
skólasystkina frá Eiðum, hans og
móður minnar, þegar bæði voru kom-
in á níræðisaldur. Það var eins og
Eiðaárin hefðu verið í gær og þau
minntust þeirra með mikilli hlýju og
glaðværð. Og þótt Jóhanna kona Sig-
urðar hefði ekki verið þar var auð-
fundið að henni var allt nákunnugt.
Hlýja einkenndi viðtökur þeirra þeg-
ar komið var í strjálar heimsóknir á
Seyðisfjörð, og glaðværðin ríkti yfir
kaffi og kræsingum þegar minnst var
á fornan fróðleik. Með þakklæti minn-
umst við Unnur þessara góðu hjóna
og sendum afkomendum þeirra ein-
lægar samúðarkveðjur.
Vésteinn Ólason.
Sagnaþulur Seyðfirðinga er allur.
Þar kom að því – og ég hlýt að drepa
niður penna – þó styttra verði en efni
standa til.
Þegar ég fór að bera mig eftir seyð-
firskum sagnafróðleik var það við-
kvæði þeirra sem til var leitað – að
hann Siggi Magg myndi vita það. Síð-
an hef ég verið í óreglulegu sambandi
við þann öndvegis höld og mun nú
sakna vinar í stað og fátt sem bætir
skaðann.
Sameiginlegt hugðarefni okkar var
ekki síst saga hins uppnumda byggð-
arlags, Eyranna, og suðurbyggðar-
innar, þar sem nú er aðeins einn
mannabústaður.
Siggi var þar rótfastur að ætt og
uppeldi. Móðurafi hans, Ólafur á
Landamóti, „grand old man“ Eyr-
anna, var einn frumbyggja þorpsins.
Ólafur reisti Gráhúsið þar fyrir rétt-
um hundrað og tuttugu árum en áður
höfðu fósturforeldrar hans reist
Svarthúsið. Í því húsi fæddist Siggi en
var sendur í fóstur upp að Þórarins-
stöðum til Sigurðar hreppstjóra Jóns-
sonar og hefur trúlega fengið nafn
fóstra síns. Þegar svo Þórarinsstaðir
brunnu frostaveturinn 1918, sem
Sigga var í fersku minni, var Svart-
húsið flutt uppeftir og gert að bæj-
arhúsi þar og um leið heimili Sigga.
Á Þórarinsstöðum ólst hann upp
hjá seyðfirskum aðli. Þar á bæ var
rekinn myndarbúskapur og umfangs-
mikil útgerð og saltfiskverkun frá
Sjólist niðrá Eyrum. Siggi hefur hald-
ið minningu þessara uppeldisslóða
sinna á lofti og hefur meira að segja
afrekað það á gamalsaldri að stuðla að
landsfrægð Þórarinsstaða.
Við fráfall hans verður manni á að
spyrja: Hvað verður nú um seyðfirska
sagnarækt? Ég kveð þennan sposka
sálufélaga með söknuði.
Hjalti Þórisson.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 2004 47
MINNINGAR
Kæri vinur og stjúp-
sonur.
Ég kynntist þér fyr-
ir 15 árum, þá við aðr-
ar kringumstæður en
eru í dag.
En ég hef átt marg-
ar ánægjustundir með
þér, þótt þú hafir verið mikið á ferð
og flugi hefur þú oft mátt vera að
því að stoppa við.
Skemmst er að minnast sumars-
ins í sumar þegar við unnum saman
hér í garðinum.
Svo allt í einu kom, eins og hendi
væri veifað, ský fyrir og það dimmdi
yfir öllu, vinur minn. Varst allt í
einu dáinn, Sigurjón dáinn, glumdi í
höfðinu á mér og ég varð magn-
þrota. En nú má ég minnast drengs
er mér þótti reglulega vænt um en
gat svo lítið gert fyrir, annað en að
minnast hans sem engils. Sem er
ekki svo slæmt því ljúfur var hann
sem engill og ekki voru fúkyrðin
sem fuku af hans vörum.
En elsku strákurinn minn, ég veit
að nú ertu í góðum höndum og
gengur á guðs vegum, laus við
amstur og ys þess æpandi heims
sem við hin sitjum eftir í og reynum
að höndla. Ég kveð þig, kæri vinur
og stjúpsonur.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
(Þórunn Sigurðardóttir.)
Þinn
Valur.
Líf okkar Jonna frænda, eins og
ég kallaði hann alltaf, fléttaðist
saman þegar hann beið á fæðing-
ardeildinni eftir því að ég fæddist,
og var hann duglegur að rifja upp
þá sögu sem og fleiri en það var
yndislegt að eiga með honum góðar
stundir og hlusta á hann tala. Það
var stórkostlegt oft að heyra hann
lýsa atburðum eða segja manni
skemmtilegar sögur sem hann
kunni. Hann hafði ótrúlega fallegt
bros og mikla persónutöfra og var
ógleymanlegur þeim sem hann hittu
en hann hafði ferðast um óteljandi
lönd og kynnst mörgu og mismun-
andi fólki á ævi sinni en sjaldan
heyrði maður hann tala illa um fólk
og reyndi hann frekar að vera já-
kvæður og bjartsýnn fremur en
hitt.
Hann glímdi við illvígan sjúkdóm
stóran hluta ævi sinnar en það er
ótrúlegt hvað sú glíma getur verið
erfið, og hefur verið. Við fjölskylda
SIGURJÓN
PÉTURSSON
✝ Sigurjón Péturs-son sjómaður
fæddist 11. apríl
1964. Hann lést 22.
nóvember síðastlið-
inn og var jarðsung-
inn frá Grafarvogs-
kirkju 30. nóvember.
hans höfðum nokkrum
sinnum kvatt hann í
huganum á erfiðum
stundum en þegar að
stundinni kom var
áfallið gífurlegt. En
núna er greinilega
komið að hinni hinstu
stund og vil ég minn-
ast hans sem ótrúlega
hæfileikamikils ljóða-
skrifara, myndlistar-
manns og hugsuðar og
síðast en ekki síst ynd-
islegs frænda sem ég
elskaði mikið og vil ég
enda þetta á orðunum;
virðing til handa manni, sem eitt
sinn var saklaust barn.
Hildur Björk.
Ég kynntist Sigurjóni fyrst af af-
spurn, þegar ég kvæntist inn í fjöl-
skylduna fyrir um það bil 6 árum.
Ég hitti hann svo ekki í persónu
fyrr en þremur árum síðar.
Sigurjón var alltaf reiðubúinn að
hjálpa til, ef taka þurfti til hendi á
heimilinu eða í garðinum. Hann var
alltaf glaðlegur, og talaði aldrei illa
um nokkurn mann, heldur vildi allt-
af gera gott úr hlutunum. Jonni var
líka lúmskur húmoristi, og skaut oft
á fólk undir rós.
Þegar ég hitti hann síðast datt
mér ekki í hug að það væri í síðasta
skiptið sem ég myndi sjá hann, en
ósköpin gera víst sjaldnast boð á
undan sér.
Jonni kenndi mér fyrst og fremst
það, að oft má finna perlur innanum
hrjúfa steina, og að maður á aldrei
að dæma neinn án þess að þekkja
hann. Takk fyrir alla hjálpina,
Jonni, og samræðurnar sem við átt-
um um tölvur, sem voru sameig-
inlegt áhugamál okkar.
Guðrúnu og Val vil ég votta
dýpstu samúð mína, á þessari erfiðu
stundu, einnig Hörpu og Danna,
sem þurfa að kveðja bróður sinn
svona skyndilega.
Kveðja
Eggert Jón Magnússon.
Sæll Jonni.
Ég votta þér virðingu mína. Við
vorum oft samferða í lífinu og hitt-
umst í ótrúlegustu aðstæðum á
furðulegustu stöðum.
Mér er nú efst í huga hve lítið
raunverulega þarf til að falla fyrir
þessum ægilega sjúkdómi. Og hve
oft ég sjálfur hef aðeins verið hárs-
breidd frá því. Baráttan við að halda
sér réttum megin við þessi ósýni-
legu landamæri er stanslaus og and-
stæðingurinn lævís og lúmskur.
Mér finnst til eftirbreytni viðhorf
þín til mótlætis. Það veit Guð að þú
fékkst meir en þinn skerf af því.
Like a bird on a wire,
I have tried in my own way to be free….
(Leonard Cohen.)
Ég þakka þér vináttuna og bið al-
góðan guð að styrkja ástvini þína og
fjölskyldu.
Freyr Njarðarson.
Þökkum innilega samúð og vinarhug við fráfall
móður, tengdamóður, ömmu og langömmu,
RÓSU DAGRÚNAR EINARSDÓTTUR,
Hrafnistu,
Reykjavík,
áður Þórsgötu 15.
Alúðarþakkir til starfsfólks Hrafnistu í Reykja-
vík.
Sesselja Helgadóttir Hicks, Cullas Mack Hicks,
Gerður E. Tómasdóttir,
Helga Rósa Þormar,
Erla Björgvinsdóttir,
Björn Helgi Björgvinsson,
Jón Gunnar Björgvinsson
og barnabörn.