Morgunblaðið - 09.12.2004, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 2004 41
MINNINGAR
á námsbrautunum og tókum því
snemma að lesa saman fræðin.
Kennslan fór að mestu fram með
fyrirlestrum og eiginlegar náms-
bækur voru af skornum skammti.
Námið varð því að miklu leyti
sjálfsnám, þar sem nemendur
hlustuðu á fyrirlestra og skrifuðu
upp það merkasta sem þeir náðu
úr þeim og leituðu svo frekari
fróðleiks í fræðiritum á Háskóla-
bókasafninu.
Þannig gekk þetta til hjá okkur
Guðsteini tvo vetur í háskólanum.
Við lásum og lærðum ýmist hvor í
sínu lagi eða saman, hittumst síð-
an til að bera saman bækurnar og
ræða málin. Vitanlega ræddum við
fleira á þessum samfundum en
fræðin sem náminu komu við. Allt
milli himins og jarðar um lífið og
tilveruna og stóru heimsmálin gat
komist þar á dagskrá. Okkur var
ekkert mannlegt óviðkomandi á
þeim árum.
Við vorum sammála um flest
vandamálin sem við ræddum og
líka það sem næst okkur stóð á
þessum tíma, nefnilega kennsluna
í norrænudeildinni, tilhögun henn-
ar og markmið, matreiðslu hinnar
andlegu fæðu. En eftir tveggja
vetra iðni og ástundun við óska-
námsgreinar sínar ákvað Guð-
steinn að grípa til þess ráðs að
vertéra eins og það var kallað að
skipta um háskóladeild. Flutti
hann sig þá yfir í læknadeildina,
hætti að vera stud.mag. og gerðist
stud.med. Það val var vitanlega
engin tilviljun. Þegar óskagreinin
brást gátu læknisfræðin og lækn-
isstarfið hugsanlega verið næst-
besti kosturinn og átt bærilega við
manngerðina sem hér átti hlut að
máli, vin minn Guðstein Þengils-
son. Við ræddum þessa ákvörðun
hans ekkert saman, hvorki áður né
eftir að hún var tekin. En mér var
það ljóst að maðurinn var þess eðl-
is að líklegt var að slíkt starf hent-
aði honum vel að vissu leyti og
hann sætti sig því við það. Lækn-
isstarfið er nefnilega flestum störf-
um fremur fólgið í því að leggja
líknarhönd á mannleg mein, hjálpa
sjúkum og sárum til bata, græða
sárin og lina þjáningarnar. Þar var
Guðsteinn réttur maður á réttum
stað. Hann lauk líka læknisnámi
með glæsibrag og stundaði síðan
læknisstarfið til starfsloka með
velgengni og vinsældum.
Eftir starfslokin við lækningarn-
ar kom það í ljós að eðli fræði-
mannsins og starfsþrá hafði aðeins
blundað í brjósti Guðsteins og
hafði því lifað af píslargönguna
gegnum óskylt ævistarf. Hugur
grúskarans og fræðaþularins var
enn í fullu fjöri hjá Guðsteini.
Hann tók því brátt til starfa við
hugðarefnin sem hann hafði ungur
frá horfið. Starfsþrekið var að
sjálfsögðu ekki það sama og áður
en áhuginn og vinnugleðin bættu
það upp. Iðjuleysi efri áranna, sem
margan góðan starfsmann hefur
hrjáð, hratt Guðsteinn strax frá
sér og hann var ekki í neinum vafa
um hvers konar vinna og verkefni
það voru sem hann tók sér fyrir
hendur. Það voru störf til verndar
og varðveislu fyrri tíðar fræða,
sem enn mátti forða frá glötun
með því að skrifa þau upp. Tókst
honum með þessum endaspretti á
starfsferli sínum að leysa af hendi
gott og gagnlegt fræðistarf sem
óvíst er að nokkur annar hefði orð-
ið til að vinna ef Guðsteinn hefði
ekki til komið.
Síðustu árin endurnýjuðum við
Guðsteinn líka kynni okkar og
samfundi og átti hann góðan hlut
að því. Kom líka fljótt í ljós að
hann hafði engu gleymt frá gömlu
góðu árunum. Það var seinast hálf-
um mánuði fyrir andlátið að hann
leit inn til mín. Áttum við þá
stutta, en góða stund saman, gerð-
um að sjálfsögðu ráð fyrir að sjást
bráðum aftur og svo áfram enn um
sinn. Ég vissi að hann var þá orð-
inn þungt haldinn af vágestum
þeim, fleirum en einum, sem tíðast
ofsækja eldri borgara eftir langt
og strangt ævistarf. En engan bil-
bug var á Guðsteini að sjá né
finna. Hann var enn sami góði og
glaði félaginn á vinafundi.
Ég votta eiginkonu hans, Jónínu
Í. Stefánsdóttur, börnum þeirra,
öðrum frændum og vinum mörgu
innilega samúð. Um góðan dreng
geymum við öll góðar minningar
sem við þökkum af alhug.
Ívar Björnsson.
Minnast verð ég eins ágæts
manns, sem varð á vegi mínum.
Við vorum þá báðir komnir á efri
ár og hættir opinberum störfum
fyrir nokkru, en vorum það heppn-
ir að hafa eitthvað fyrir stafni til
að fylla upp tómið, sem annars
hefði getað orðið.
Þeir, sem engu sinna, nema að
vera til, eru fátækir, hversu mjög
sem ævistarfið hefur skilað í formi
fjármuna og ytri velgengni.
Guðsteinn Þengilsson læknir var
fæddur á Akureyri, en ólst að
miklu leyti upp í Fnjóskadal. Móð-
ir hans var þar með son sinn. Hún
giftist síðar og fluttist til Akureyr-
ar. Þar naut Guðsteinn menntunar
allt til stúdentsprófs. Nýlega sagði
hann frá ævi sinni í hinu þjóðlega
heimilisriti Heima er bezt. Átti ég
nokkurn hlut að því, en Guðsteinn
skrifaði þetta viðtal raunar mest
megnis, en ég formaði efnisvalið.
Guðsteinn var ritfær í besta lagi,
og liggur talsvert eftir hann í rit-
uðu máli, eins og uppsláttarritið
Læknisfræði, sem Menningarsjóð-
ur gaf út. Hann þýddi rit um efni,
sem skiptu máli.
Fyrstu kynni okkar Guðsteins
urðu á vettvangi alþjóðamálsins
esperanto. Hann og kona hans,
Jónína Stefánsdóttir, mættu á
fundi hjá okkur og nutu þess, sem
fram var borið á þeim stað. Guð-
steinn skildi nauðsyn alþjóðamáls,
hjálparmáls, til að auðvelda mann-
leg samskipti. Esperanto var ekki
skapað til að útrýma þjóðtungun-
um, heldur til að vera þeim til hlið-
ar, svo að sem flestir gætu gert sig
skiljanlega án tillits til þjóðernis
og litarháttar. Þetta er draumsýn,
sem mannkynið hefur lengi alið
með sér. Mannkyn, sem enga
drauma eða hugsjónir á, er snautt,
hvað sem öllu hinu ytra líður.
Nokkur síðustu æviárin eftir að
Guðsteinn hætti læknisstörfum,
vann hann sem sjálfboðaliði í þjóð-
deild og handritadeild Landsbóka-
safns/Háskólabókasafns við skrán-
ingu handrita og innfærslu
þjóðlegs fróðleiks úr fornum ritum
á tölvuskjá.
Hann varð áttræður í vor sem
leið og mun hafa unnið á afmæl-
isdaginn eins og ekkert væri og lét
sem árin væru ekki til. Hann var
ungur í anda til hinstu stundar.
Sem ungur stúdent lagði Guð-
steinn stund á íslensk fræði við
Háskólann, en sneri sér að lækn-
isfræði eftir tveggja ára nám á
þeim vettvangi. Læknisfræðin
varð viðfangsefni þessa nýlátna
kunningja míns, og þar skilaði
hann miklu starfi, en ég er nokk-
urn veginn viss um, að á vettvangi
íslenskra fræða hefði hann ekki
síður reynst liðtækur. Nú sé ég
ekki framar manninn með mikla
hvíta hárið við tölvuskjáinn í
Landsbókasafninu, er ég á þangað
erindi. Marga ferð átti ég til hans
þangað. Við gengum síðan fram í
afgreiðslusalinn og ræddumst þar
við um stund. Slíkar stundir geymi
ég í þakklátum huga.
Andlát Guðsteins læknis bar að
með snöggum og óvenjulegum
hætti. Hann hélt suður í Kópavog,
en þaðan var hann nýlega fluttur
til Reykjavíkur, í nálægð við
vinnustaðinn í Landsbókasafni.
Á heimleið í strætisvagni and-
aðist hann. Góður maður var geng-
inn, og að mér fannst um aldur
fram, þó að hann væri orðinn 80
ára. Þeir, sem með honum unnu og
honum kynntust í Þjóðarbókhlöð-
unni, sakna ljúfs manns og þakka
kynnin. Sama munu þeir gera, sem
honum kynntust á öðrum vett-
vangi.
Far þú í friði,
friður guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Aðstandendum votta ég innilega
samúð við brottför hans.
Auðunn Bragi Sveinsson.
✝ Jón Sigbjörnssonfæddist á Egils-
stöðum 7. apríl 1960.
Hann lést á heimili
sínu í Reykjavík 29.
nóvember síðastlið-
inn. Hann var sonur
kaupmannshjónanna
Sigbjörns Brynjólfs-
sonar, f. 10. nóvem-
ber 1928, og Kristínar
Jónsdóttur, f. 1. apríl
1932. Systkini Jóns
eru Sjöfn, f. 29. mars
1955, Brynjólfur, f.
19. apríl 1957, Þór-
unn Ósk, f. 25. júní
1965, Bjarnveig Ingibjörg, f. 8. des-
ember 1968, og Arnar, f. 16. mars
1972.
Jón kvæntist Hlédísi Hálfdánar-
dóttur, f. 6. maí 1960, og eignuðust
þau tvo syni. Þeir eru: 1) Hilmir
Freyr, f. 26. apríl 1980, og á hann
dótturina Söru Dögg, f. 5. maí
2001, með Heiðu Jónsdóttur, f. 19.
febrúar 1984. 2) Guðjón Ívar, f. 3.
júní 1986. Jón og
Hlédís skildu. Jón
var í sambúð með El-
ínu Helgu Hauks-
dóttur, f. 7. nóvem-
ber 1968, og
eignuðust þau tvær
dætur, þær Kristínu,
f. 27. febrúar 1991,
og Guðlaugu, f. 1.
júní 1992. Jón og Elín
slitu samvistum. Jón
kvæntist síðar Sigur-
rósu Einarsdóttur, f.
20. mars 1950, en þau
skildu.
Jón ólst upp í
Fellabæ á Fljótsdalshéraði. Hann
lauk sveinsprófi í húsasmíði og
hlaut síðar staðbundin meistara-
réttindi. Hann starfaði um nokkurt
skeið í Trésmiðju Fljótsdalshéraðs,
en eftir að hann flutti af Héraði
starfaði hann víða, oft við smíðar.
Útför Jóns verður gerð frá Graf-
arvogskirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.
Ó, dauði, taktu vel þeim vini mínum,
sem vitjað hefur þreyttur á þinn fund.
Oft bar hann þrá til þín í huga sínum
og þú gafst honum traust á banastund.
Nú leggur hann það allt, sem var hans
auður,
sitt æviböl, sitt hjarta að fótum þér.
Er slíkt ei nóg? Sá einn er ekki snauður,
sem einskis hér á jörðu væntir sér.
(Tómas Guðm.)
Guð blessi minningu þína.
Mamma og pabbi.
Þá hefur þú kvatt, kæri bróðir.
Svona hlaut að fara, en söknuðurinn
er sár þegar stundin rennur upp.
Sjaldnast var nú lognmollan í kring-
um þig og gáskinn réð jafnan ríkjum.
Margar einmanalegar stundir hef-
urðu samt átt. Þú sagðir mér eitt sinn
sögu af könguló sem skreið eftir
veggnum á Kársnesbrautinni. Þú
ákvaðst að þyrma henni því hún var
eini félagsskapurinn sem þú hafðir
þá stundina. En góðmennskan kom
þér í koll því innan tíðar var allt orðið
fullt af litlum köngulóabörnum. Þá
varð nú að grípa í taumana.
Skömmu síðar flutti ég til þín til að
vinna á Skerseyrinni. Það var nú dá-
lítið skrautlegt líferni og lítið hugsað
um að spara. Alltaf gastu samt fundið
að því við mig að bruðla með upp-
þvottalöginn. Svo loks þegar hann
kláraðist fórum við að versla og fund-
um eins brúsa. Heilar 36 krónur
kostaði hann og ég brosti í kampinn.
Svona var þetta hjá þér; góðu gildin
voru þarna en stundum á dálítið sér-
stökum stöðum.
Og seint gleymi ég svartfuglinum
sem þú eldaðir eftir uppskrift frá
Sillu frænku. Einhver besta máltíð
sem ég hef smakkað, enda voru slík-
ar kræsingar ekki daglegt brauð hjá
okkur. Verst að máltíðin skyldi ekki
verða þér jafnminnisstæð og mér. Ég
varðveiti þá minningu fyrir okkur
báða. Spilaástríðan fylgdi þér alla tíð
og var nánast sama hvert spilið var;
kani, lomber, risk eða spilakassi.
Einnig hafði veiðiástríðan sterk tök á
þér og með þér veiddi ég maríulaxinn
minn. Gjarnan fannstu þér hugarró í
að semja ljóð.
Þér gekk alltaf vel að fá fólk til að
brosa. En að baki glensinu mátti
greina viðkvæman og feiminn mann
sem átti í sífelldri baráttu við eigin
bresti; bresti sem við áhorfendur átt-
um oft erfitt með að skilja. Og þrátt
fyrir allt sem þú gekkst í gegnum,
Jonni, hélstu ávallt réttsýni þinni og
drengskap. Þú kenndir mér margt
um hið mannlega og ég verð ávallt
þakklátur og stoltur yfir að hafa átt
þig sem stóra bróður. Blessuð sé
minning þín. Elsku mamma, pabbi,
Hilmir, Ívar, Kristín og Guðlaug,
ykkur votta ég mína dýpstu samúð
og bið Guð að varðveita ykkur.
Arnar.
Kæri bróðir. Mig langar að kveðja
þig með nokkrum orðum. Upp í hug-
ann koma minningar úr æsku. Þótt
þú værir fimm árum eldri en ég
leyfðir þú mér að skottast með þér og
vinum þínum svo margt og varst svo
ótrúlega þolinmóður. Á sumrin var
farið í fótbolta eða annað skemmti-
legt gert, helst langt fram á kvöld. 1.
apríl var farið í leiðangur og prakk-
arastrikin ekki spöruð. Á vetrum var
snjórinn nýttur vel til skíða- og sleða-
ferða og snjóhúsagerðar. Eitt sinn
sem oftar fór allt á kaf í snjó þannig
að ekki var hægt að komast um úti-
dyrnar heima. Þá skriðum við tvö út
um þvottahúsgluggann til þess að
moka leið að dyrunum. Ég var stolt
af að fá að aðstoða þig við þetta verk.
Á aðfangadag fórum við ávallt ásamt
Baldri frænda, sem var í gervi Kerta-
sníkis, með jólapakka til ömmu og afa
á Ekkjufelli og frændfólks í nágrenn-
inu. Þetta var þó nokkur leið fyrir
stutta fætur og örugglega hafið þið
stundum þurft að bíða eftir mér en ég
fékk að koma með og hugsa með
hlýju til þessara ferða.
Þú varst iðulega til í að spila við
mig og þú kenndir mér að tefla, þú
hjálpaðir mér við frímerkjasöfnun og
leiðbeindir mér með svo margt.
Þú varst góður stóri bróðir, næm-
ur og hlýr, þú veittir stuðning þegar
á þurfti að halda.
Nú hefur þú fengið hvíldina. Megi
góður Guð varðveita þig.
Þórunn Ósk.
Jón mágur eða Jonni, eins og hann
var oft kallaður þegar ég kynntist
honum fyrir 32 árum, hefur kvatt og
á þessum áratugum hefur margt
gerst. Jón var glaðlegur og kátur
piltur, dálítill prakkari og hrekkja-
lómur, en ávallt hjálplegur og tilbú-
inn til að aðstoða vini sína ef þeir leit-
uðu til hans og var sú greiðasemi
ávallt til staðar hjá honum meðan
heilsa hans entist.
Jón var einn af þeim sem Bakkus
náði tökum á og var barátta hans við
þann varasama gleðigjafa löng og
ströng. En þrátt fyrir það var hann
alltaf til í að gera eitthvað skemmti-
legt. Það kom fyrir að við Jón og fjöl-
skyldur okkar fórum saman í veiði og
voru það afskaplega eftirminnilegar
ferðir þar sem hann var glúrinn
veiðimaður. Var það bæði austur á
landi og hér fyrir sunnan. Sagði Jón
oft skemmtilegar sögur bæði af sér
og öðrum sem höfðu farið með hon-
um til veiða hvort sem það var með
neti eða stöng. Prakkarastrikin
tengdust oft veiðiskapnum, eitt
þeirra er mér minnisstæðara en önn-
ur. Þannig var að góður vinur Jóns,
sem þótti sopinn góður, lagði stund-
um net í Lagarfljótið við Fellabæ til
að veiða silung. Þeir félagar, ásamt
þriðja manni, höfðu gert sér glaðan
dag en sá sem netið átti sofnaði fljótt.
Þá datt þeim tveim sem eftir sátu, í
hug að hrekkja vin sinn, útveguðu
þeir sér vænan steinbít og festu hann
í netið. Morguninn eftir fer eigandinn
að netinu og dregur að landi. Þar sem
hann kemur að steinbítnum verður
honum svo mikið um að sagan segir
að hann hafi ekki smakkað vín upp
frá því.
Jóni var margt til lista lagt þó svo
að lífið hafi á stundum farið ómjúkum
höndum um hann, stutt er síðan mér
var sagt að hann hafi ort mikið af
ljóðum og skemmtilegum vísum.
Jonni minn, ég fletti upp í því sem
mér er kært í kveðskap eftir Einar
Ben. og læt ég það fylgja hér með að
lokum:
Eitt bros – getur dimmu í dagsljós breytt,
sem dropi breytir veig heillar skálar.
Þel getur snúist við atorð eitt.
Aðgát skal höfð í nærveru sálar.
Svo oft leyndist strengur í brjósti, sem
brast
við biturt andsvar, gefið án saka.
Hve iðrar margt líf eitt augnakast,
sem aldrei verður tekið til baka.
Hvíl þú í friði, kæri vinur.
Ég votta aðstandendum Jóns mína
dýpstu samúð.
Ólafur Steinþórsson.
Við Jón vorum systkinabörn, heil
tíu ár skildu okkur að, en engu að síð-
ur náði ég að kynnast Jóni allvel.
Fyrst man ég eftir honum enn bú-
settum á æskuheimili sínu á Hlöðum,
í litla herberginu á ganginum. Við
Arnar bróðir hans gerðum karli þá
grikk með því að banka á dyrnar, en
hann var þá vant við látinn með kær-
ustunni inni hjá sér. Jón kom auðvit-
að bálreiður út og elti okkur uppi og
las vel yfir hausamótunum á okkur.
Ég varð svo hræddur að ég sagði að
Arnar hefði staðið fyrir þessu öllu
saman.
Veiðiskapur var Jóni í blóð borinn
og hæst standa veiðiferðir upp í
Ekkjuvatn. Undantekningarlaust
kom Jón heim með fisk, enda var
hann þrjóskur með endemum þegar
kom að stangveiði. Ef ekkert gaf var
haldið áfram þar til eitthvað fór að
gerast, kom það sér þá stundum vel
að sumarnætur eru bjartar á Íslandi.
Jóni var veiðin í Ekkjuvatninu afar
hugleikin. Ein hugmynda hans til að
glæða veiðina gekk t.d. út á að sleppa
sel í vatnið til grisjunar.
Eftir menntaskólaárin fluttist ég
suður og byrjaði haustið 1991 í vinnu
við saltfisksverkun í Hafnarfirði, en
hana útvegaði frændi mér af góðsemi
sinni, þrátt fyrir prakkarastrikin
forðum. Unnum við saman í rúmlega
heilt ár og kynntumst mjög vel á
þessu tímabili.
Spilamaður var Jón góður og
keppnismaður fram í fingurgóma
enda hafði hann nóg af gáfum til að
bakka upp kappið. Mér er sérstak-
lega minnisstætt margra vikna
myllueinvígi sem við tókum eitt sinn í
skammdeginu, í því brutum við það
spil algjörlega til mergjar, alltaf unn-
ið á svart. Auk þess var Jón mikill
hrekkjalómur inn við beinið og marg-
ir muna eflaust eftir grímunni skelfi-
legu.
Eftir háskólanám mitt rofnaði
samband okkar Jóns og það var ekki
fyrr en nýverið að ég hringdi í hann
fyrir forvitni sakir. Var hann hinn
hressasti og engar vísbendingar um
að hann ætti einungis nokkrar vikur
eftir ólifaðar. Ég vil að lokum, fyrir
hönd fjölskyldunnar í Hólmgarði 43,
votta börnum Jóns og nánustu ætt-
ingjum dýpstu samúð okkar.
Brynjólfur Sigurjónsson.
JÓN SIGBJÖRNSSON
Minningarkort
570 4000
Pantanir á netinu: www.redcross.is
Rauði kross Íslands bregst við neyð jafnt innanlands
sem utan og veitir aðstoð er gerir fólk hæfara til að
takast á við erfiðleika og bregðast við áföllum.
Þegar á reynir
Rauði kross Íslands