Morgunblaðið - 19.12.2004, Qupperneq 53

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 2004 53
DAGBÓK
Nýlega kom út ný hljómplata, Tví-söngur, sem helguð er hinni merkutvísöngshefð sem tíðkaðist á Íslandiá miðöldum og allt fram á 20. öld.
Þar er að finna 26 nýjar hljóðritanir á tví-
söngslögum úr gömlum íslenskum handritum
og úr þjóðlagasafni sr. Bjarna Þorsteinssonar.
Elsta handritið sem sungið er úr á plötunni var
ritað árið 1473, en yngstu uppskriftir sr.
Bjarna eru frá því um aldamótin 1900. Meðal
laganna eru alþekkt tvísöngslög eins og Ísland,
farsælda frón og Ó mín flaskan fríða, en einnig
mun sjaldgæfari lög, m.a. Maríusöngvar og
önnur lög úr kaþólskum sið sem varla hafa
heyrst hér á landi síðan fyrir siðaskipti.
Það er Árni Heimir Ingólfsson tónlistarfræð-
ingur sem vann að hljómplötunni, stýrði flytj-
endum og ritar ítarlegan inngang um lögin í
meðfylgjandi bæklingi.
Er tvísöngurinn flóknari en í fyrstu virðist?
„Tvísöngur er kannski í eðli sínu frekar ein-
föld tónlist að því leyti að þú tekur eitthvert
„lag“, til dæmis gregorsöng eða lútherskt
sálmalag, jafnvel veraldlega drykkjuvísu, og
býrð til aukarödd við lagið eftir nokkuð föstum
reglum. Þannig hljómar tvísöngurinn nokkuð
einfaldur þegar maður hlustar á hann, en það
sem er erfitt við hann er fyrst og fremst að
syngja hann af því tónbilin sem eru notuð eru
yfirleitt fyrst og fremst það sem er kallað
hrein tónbil, þ.e.a.s. fimmundir og áttundir, og
þau eru kröfuharðari í stillingu en önnur tónbil
og leyfa ekki eins mikil frávik og t.d. þríund
eða sexund. Þannig að ef þau eru ekki sungin
hreint hljóma þau mjög illa.
Það sem gerði þetta verkefni mögulegt var
fyrst og fremst hvað ég var með góða söngvara
með mér. Ég fékk til liðs við mig bæði söngv-
ara úr Schola Cantorum og Hamrahlíðar-
kórnum sem leystu þetta mjög vel og ég er
þeim mjög þakklátur fyrir það.“
Hvað er það sem helst heillar þig við þetta
tónlistarform?
„Það er kannski aðallega það að tvísöngur
var á sínum tíma í gegnum aldirnar með því
flóknara í tónlist sem Íslendingar voru að fást
við. Við sungum aldrei stærri tónsmíðar eða
viðamikil tónverk þannig að þetta var það sem
var notað á hátíðisdögum til að gefa þeim meiri
helgi og að því leyti er þetta mikilvægt fyrir
okkar tónlistarsögu. Síðan er náttúrulega líka
búið að vera ótrúlega ánægjulegt fyrir mig,
eftir að hafa rannsakað þetta í mörg ár, skrifað
upp gömul handrit og ímyndað mér hvernig
þessi tónlist hljómi, að fá tækifæri til að koma
henni af pappírnum og í eitthvert hljómandi
form.“
Tónlist | Ný hljómplata með nýjum upptökum á tvísöngslögum
Einfalt en krefjandi form

Árni Heimir Ingólfs-
son fæddist í Reykjavík
árið 1973. Hann stund-
aði píanónám við Tón-
menntaskóla Reykja-
víkur og Tónlistar-
háskólann í Reykjavík.
Árin 1993–97 stundaði
hann framhaldsnám hjá
Lydiu Frumkin við
Oberlin Conservatory
of Music og lauk þaðan
B-Mus-prófi í píanóleik og tónlistarsögu. Hann
hóf nám í tónvísindum við Harvard-háskóla
haustið 1997 og lauk þaðan MA-prófi 2000 og
doktorsprófi 2003. Hann er kennari í tónlist-
arfræðum við LHÍ.
Kærleiks- og
barnshugleiðing
SIT nývaknaður og finn frið og ró.
Upplifi samt tómleika, veit lítið
finnst mér, skil minna og er í raun
alveg furðu lostinn yfir smæð
minni. En innra með mér finn ég
getu mína til að gera eitthvað
stórt – eitthvað gott. Allt virðist á
hvolfi og illskiljanlegt fyrir mig
sem manneskju.
Mamma liggur á sjúkrahúsinu
veik en svo falleg og smágerð,
getur ekkert sjálf en um leið er
hún svo sterk. Minnir mig á ný-
fædda barnið sem er svo full-
komið, getur ekkert sjálft en er
svo óendanlega tilbúið í eigin lífs-
göngu. Jesús í jötunni var einmitt
svona, fullur af draumum, krafti
og kærleika en hann þurfti hjálp
til að hefja göngu sína. Hvert leið
mömmu liggur veit enginn frekar
en hvert leið nýfædda barnsins
liggur. Allt ráðgátur, ögrandi og
spennandi og okkur hulið nema
þetta augnablik, þennan dag í dag
sem við upplifum núna.
Það sem hefur vakið mig til um-
hugsunar er einmitt augnablikið.
Þetta blik sem okkur hættir til að
missa af í hraða samfélags okkar í
dag. Allt á tjá og tundri og fullt af
freistingum. Hvernig á ég að
standast þetta nema sitja heima
og læsa dyrunum? Mér finnst ég
ekki komast út nema fylla mig af
innri ró og kærleika. Brynja mig
með æðruleysi og þolinmæði og
horfa hissa á allt eins og nýfædda
barnið í jötunni í kringum mig. Er
það svona sem lífið á að vera? Er
okkur ómögulegt að sjá heildina,
að sjá þörfina fyrir kærleika og
umhyggju?
Af hverju viljum við ekki opna
augun og horfa inn á við í hjartað?
Af hverju er okkur tamara að tala
um einskis nýta hluti, hvort sem
við erum heima, á kaffihúsi eða
sitjum á Alþingi? Af hverju er
auðveldara að sameinast um ótta
en kærleika? Kannski vegna
hræðslu okkar við að afhjúpa þörf
okkar fyrir kærleika og umhyggju
fyrir öðrum og fyrir okkur sjálf-
um.
Umkomuleysi heimsins er í dag
eins og nýfædda barnsins og eng-
inn virðist tilbúinn til að taka
ábyrgð á því. Heimurinn er eins
og barnið, sem er fullt af kær-
leika, umhyggju og óþreyjufullt að
gera eitthvað spennandi og gott.
En við leyfum heiminum ekki að
vaxa og þroskast eðlilega eins og
nýfædda barninu! Við erum hrædd
við spurningar barnsins sem skil-
ur ekki af hverju hörmungarnar fá
að ganga látlaust yfir heiminn.
Það er ekki komið hádegi en ég
veit ekki hvort ég vil ganga út í
þennan óskapnað. Hvort ég vil
hlusta á meiri fréttir eða sjá fleiri
myndir af limlestu fólki á öllum
aldri. En svo fer ég út af því ég er
bjartsýnn og trúi á það góða í
heiminum. Trúi í raun á kærleika
og umburðarlyndi og að allt fari
vel. Kannski er ég skammarlega
auðtrúa? Ef svo er þá verður svo
að vera. Þessi tími, eins og allur
tími, hvert augnablik, er tími kær-
leikans. Munum eftir því, lifum
eftir því og framkvæmum eftir
því. Og lífið verður svo miklu auð-
veldara fyrir mig og þig og fyrir
okkur öll.
Með hugheilum jólakveðjum.
Percy B. Stefánsson.
Velvakandi
Svarað í síma 5691100 kl. 10–12
og 13–15 | velvakandi@mbl.is
Dansk julegudstjeneste
holdes í Domkirken fredag den 24. december
kl. 15.00 ved pastor Þórhallur Heimisson.
Kgl. Dansk Ambassade, Reykjavík.
Dönsk jólaguðsþjónusta
verður haldin í Dómkirkjunni á aðfangadag,
24. desember, kl. 15.00. Prestur verður séra
Þórhallur Heimisson.
Kringlunni, sími 553 2888
Jólagjöfin hennar
Mikið úrval af leðurstígvélum
Teg. 555
St. 36-41
Verð 17.995
Teg. 551
St. 36-41
Verð 17.995
Leitaðu hjálpar!
Norður
♠KD103
♥K6 S/Allir
♦ÁG984
♣K10
Vestur Austur
♠854 ♠G962
♥10982 ♥743
♦63 ♦KD5
♣9873 ♣G42
Suður
♠Á7
♥ÁDG5
♦1072
♣ÁD65
Vestur Norður Austur Suður
– – – 1 grand
Pass 2 lauf Pass 2 hjörtu
Pass 6 grönd Allir pass
Mark Twain sagði eitt sinn: „Vertu
ekki að þreyta þig á að læra of mikið.
Ef þú kannt ekki til verka, þá færðu
bara einhvern annan til að gera hlutina
fyrir þig.“ Mark Twain var að grínast,
en í öllu góðu gríni leynist sannleiks-
korn. Stundum er nefnilega best að
láta aðra um að vinna verkið.
Suður spilar sex grönd og fær út
hjartatíu. Slemman er mjög góð – ell-
efu öruggir slagir og sá tólfti gæti
komið á spaða eða með tvísvíningu í
tígli. Þeir sem kunna sitt fag geta sam-
einað báða möguleika með því að spila
fyrst tígli á millispil, prófa svo þrjá
efstu í spaða og svína loks aftur í tígli.
Vinningslíkur eru hátt í 90%, sem er
auðvitað mjög gott, en dugir þó ekki í
þessari legu.
Hinir sem aðhyllast lífspeki Marks
Twains spila þannig: Taka fyrst fjóra
slagi á hjarta (og henda tveimur tíglum
úr borði). Spila svo tígli á níuna og
leggja upp. Austur verður að gefa slag,
hvort sem hann spilar spaða, tígli eða
laufi.
Hér er vissulega leitað eftir utan-
aðkomandi aðstoð, en það væri orðum
aukið að telja þá sagnhafa sem þannig
spila „ólærða“.
BRIDS
Guðmundur Páll Arnarson | dagbok@mbl.is
SKÓLAKÓR Kársness heldur jóla-
söngva sína í Kópavogskirkju í
kvöld klukkan 22. Sungnir verða
sígildir jólasöngvar, en einnig mun
kórinn syngja jólasálm sem Sig-
urður Geirdal, bæjarstjóri Kópa-
vogs, orti skömmu áður en hann
féll frá. Vallargerðisbræður munu
syngja nokkur lög ásamt Guðrúnu
Jóhönnu Ólafsdóttur mezzósópran,
en hún er gamall kórfélagi. Þá
leikur Elísabet Waage á hörpu og
Marteinn H. Friðriksson á píanó.
Jólasöngvar Skólakórs Kársness
eiga sér langa hefð. „Við höfum
gert þetta í rúm tuttugu ár að
vera með jólasöngva á síðustu
dögunum fyrir jól,“ segir Þórunn
Björnsdóttir, stjórnandi kórsins.
„Það er svo mikill fjöldi Kópa-
vogsbúa sem lætur sig aldrei
vanta á jólasöngvana okkar. Við
reynum að hafa hátíðlega og ró-
lega stund við kertaljós og syngj-
um allt það fallegasta sem við
kunnum.
Við erum líka mjög glöð að hafa
Guðrúnu Jóhönnu með okkur í
kvöld, því það er líka svo gaman
fyrir krakkana að sjá hvað gamlir
kórfélagar hafa náð langt.“
Tónleikarnir hefjast eins og áð-
ur segir kl. 22 og eru í rúma
klukkustund. Aðgangur er ókeypis
og eru allir velkomnir í Kópavogs-
kirkju.
Morgunblaðið/Þorkell
Jólasöngvar Skólakórs Kársnesskóla eiga sér yfir tuttugu ára langa hefð.
Fjölbreyttir jólasöngvar
í Kópavogskirkju
mbl.is
smáauglýsingar